ΕΥΓΕΝΙΟΥ ΒΟΥΛΓΑΡΗ: Η ΑΡΕΤΗ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟΓΝΟΟΥΜΕΝΗ

Τον αληθινό άνθρωπο του Θεού όλοι τον ξέρουν και μοναχά ο ίδιος δεν ξέρει τον εαυτό του. Όποιος τον πλησιάζει, τον γνωρίζει, ο ίδιος όμως δεν έχει επίγνωση των προτερημάτων του. Το ακτινοβόλημα της αρετής και των χαρισμάτων του, που πηγάζουν από την θεοφώτιστη και θεοχαρίτωτη ψυχή του, είναι φανερό σ΄ όλους όσοι τον συναναστρέφονται, είναι όμως άγνωστο και αφανέρωτο στον ίδιο.

Οι άλλοι το διακρίνουνε και το τιμούνε και τον δοξάζουνε. Αυτός μονάχα δεν βλέπει τίποτα και νομίζει τον εαυτό του μικρό και ανάξιο και συνηθισμένο΄ «οὕτω καὶ ὑμεῖς, ὅταν ποιήσητε πάντα τὰ διαταχθέντα ὑμῖν, λέγετε ὅτι δοῦλοι ἀχρεῖοί ἐσμεν, ὅτι ὃ ὠφείλομεν ποιῆσαι πεποιήκαμεν» (Λουκ. 17,10). Εσείς δε, όταν τα κατορθώνετε όλα αυτά, να λέτε πως δεν αξίζετε τίποτα.

Ο Μωυσής, όταν ύστερα από την υπερθαύμαστη θεοψία του κατέβηκε έπειτα από σαράντα μέρες από το όρος, κρατώντας στα χέρια του τις πλάκες της θείας Νομοθεσίας, είχε το πρόσωπό του δοξασμένο και καταφώτιστο από τις μαρμαρυγές μιας υπερφυσικής ακτινοβολίας και λαμπρότητας, σε τρόπο που ο Ααρών, ο αδελφός του και οι πρεσβύτεροι του λαού, δεν μπορούσανε να αντικρύσουνε τις ακτίνες που εφωτοστεφάνωναν την όψη του κι έμεναν εκστατικοί κι εφοβούντανε να τον πλησιάσουν.

«Καὶ εἶδεν Ἀαρών καὶ πάντες οἱ πρεσβύτεροι Ἰσραήλ... καὶ πάντες οἱ Ἄρχοντες τῆς Συναγωγῆς... καὶ πάντες οἱ υἱοὶ Ἰσραήλ... καὶ ἥν δεδοξασμένη ἡ ὄψις τοῦ χρώματος τοῦ προσώπου αὐτοῦ καὶ ἐφοβήθησαν ἐγγίσαι αὐτῷ». (Εξοδ. λδ, 23-22).


Ο αληθινός δούλος του Θεού και γνήσιος εκτελεστής των εντολών του, αν γυρίσει καμιά φορά τα νοητικά του μάτια επάνω του, δεν συλλογιέται τίποτες άλλο, παρά τα ελαττώματά του και την ανημποριά του. Αρετές και ικανότητες εξαιρετικές δεν αναγνωρίζει στον εαυτό του. Και αυτή είναι η διαφορά του κοσμικού από τον πνευματικόν άνθρωπο. Ο κοσμικός κι όταν ακόμη είναι βυθισμένος στην αμαρτία και στην καταισχύνη, δεν το αισθάνεται. Κι αν έχει κάποιο προτέρημα, όλο αυτό προβάλλει κι όλο γι΄ αυτό μιλάει.

Ο πνευματικός άνθρωπος αντίθετα κι όταν ακόμη είναι γεμάτος από δόξα κι από λαμπρότητα, δεν την ξεχωρίζει. Κι αν έχει κάποιο ελάττωμα, όλο σ΄ αυτό έχει τον νου του κι όλο γι΄ αυτό μιλάει, με θλίψη και με πόνο. Την δύναμή του και την δόξα του την βλέπουν οι άλλοι΄ αυτός δεν βλέπει τίποτε άλλο, παρά την ασθένειά του και τις αδυναμίες του.

Δ' ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ: ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΟΣ

Μάρκ. θ' 17-31

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ἄνθρωπός τις προσῆλθε τῷ Ἰησοῦ γονυπετῶν αὐτῷ καὶ λέγων· Διδάσκαλε, ἤνεγκα τὸν υἱόν μου πρὸς σέ, ἔχοντα πνεῦμα ἄλαλον. καὶ ὅπου ἂν αὐτὸν καταλάβῃ, ῥήσσει αὐτόν, καὶ ἀφρίζει καὶ τρίζει τοὺς ὀδόντας αὐτοῦ, καὶ ξηραίνεται· καὶ εἶπον τοῖς μαθηταῖς σου ἵνα αὐτὸ ἐκβάλωσι, καὶ οὐκ ἴσχυσαν. ὁ δὲ ἀποκριθεὶς αὐτῷ λέγει· Ὦ γενεὰ ἄπιστος, ἕως πότε πρὸς ὑμᾶς ἔσομαι; ἕως πότε ἀνέξομαι ὑμῶν; φέρετε αὐτὸν πρός με. καὶ ἤνεγκαν αὐτὸν πρὸς αὐτόν. καὶ ἰδὼν αὐτὸν εὐθέως τὸ πνεῦμα ἐσπάραξεν αὐτόν, καὶ πεσὼν ἐπὶ τῆς γῆς ἐκυλίετο ἀφρίζων. καὶ ἐπηρώτησε τὸν πατέρα αὐτοῦ· Πόσος χρόνος ἐστὶν ὡς τοῦτο γέγονεν αὐτῷ; ὁ δὲ εἶπε· Παιδιόθεν καὶ πολλάκις αὐτὸν καὶ εἰς πῦρ ἔβαλε καὶ εἰς ὕδατα, ἵνα ἀπολέσῃ αὐτόν· ἀλλ’ εἴ τι δύνασαι, βοήθησον ἡμῖν σπλαγχνισθεὶς ἐφ’ ἡμᾶς. ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτῷ· Τὸ εἰ δύνασαι πιστεῦσαι, πάντα δυνατὰ τῷ πιστεύοντι. καὶ εὐθέως κράξας ὁ πατὴρ τοῦ παιδίου μετὰ δακρύων ἔλεγε· Πιστεύω, Κύριε· βοήθει μου τῇ ἀπιστίᾳ. ἰδὼν δὲ ὁ Ἰησοῦς ὅτι ἐπισυντρέχει ὄχλος ἐπετίμησε τῷ πνεύματι τῷ ἀκαθάρτῳ λέγων αὐτῷ· Τὸ πνεῦμα τὸ ἄλαλον καὶ κωφὸν, ἐγὼ σοι ἐπιτάσσω, ἔξελθε ἐξ αὐτοῦ καὶ μηκέτι εἰσέλθῃς εἰς αὐτόν. καὶ κράξαν καὶ πολλὰ σπαράξαν αὐτόν ἐξῆλθε, καὶ ἐγένετο ὡσεὶ νεκρός, ὥστε πολλοὺς λέγειν ὅτι ἀπέθανεν. ὁ δὲ Ἰησοῦς κρατήσας αὐτὸν τῆς χειρὸς ἤγειρεν αὐτόν, καὶ ἀνέστη. Καὶ εἰσελθόντα αὐτὸν εἰς οἶκον οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ ἐπηρώτων αὐτόν κατ’ ἰδίαν, ὅτι ἡμεῖς οὐκ ἠδυνήθημεν ἐκβαλεῖν αὐτό. καὶ εἶπεν αὐτοῖς· Τοῦτο τὸ γένος ἐν οὐδενὶ δύναται ἐξελθεῖν εἰ μὴ ἐν προσευχῇ καὶ νηστείᾳ. Καὶ ἐκεῖθεν ἐξελθόντες παρεπορεύοντο διὰ τῆς Γαλιλαίας, καὶ οὐκ ἤθελεν ἵνα τις γνῷ· ἐδίδασκε γὰρ τοὺς μαθητὰς αὐτοῦ καὶ ἔλεγεν αὐτοῖς ὅτι Ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου παραδίδοται εἰς χεῖρας ἀνθρώπων, καὶ ἀποκτενοῦσιν αὐτόν, καὶ ἀποκτανθεὶς τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἀναστήσεται

Δ' ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ: ΗΛΙΑ ΜΗΝΙΑΤΗ, ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΕΡΝΙΤΣΗΣ ΚΑΙ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ, ''ΠΕΡΙ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΩΣ'' 

ΟΡΘΡΟΣ ΚΑΙ ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ Δ' ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ (2024)

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΟΡΘΡΟΥ ΚΑΙ ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ Δ' ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ (2025)

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ κ. ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ: Η ΚΛΙΜΑΚΑ ΤΩΝ ΑΡΕΤΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΕΝΣΑΡΚΩΜΕΝΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

ΑΓΙΟΥ ΙΟΥΣΤΙΝΟΥ ΠΟΠΟΒΙΤΣ: ΟΜΙΛΙΑ ΕΙΣ ΤΗΝ Δ΄ ΚΥΡΙΑΚΗΝ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ

ΜΑΚΑΡΙΣΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΩΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΦΥΛΗΣ κ. ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ Α': ΟΜΙΛΙΑ ΤΗΝ Δ' ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ (2000)

Δ' ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ: Η ΚΛΙΜΑΚΑ ΤΩΝ ΑΡΕΤΩΝ

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΟΣ: Η ΒΑΘΥΤΕΡΗ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΩΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΦΥΛΗΣ κ. ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ Β': ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗΝ Δ' ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ (2010)

ΣΥΝΤΟΜΟΣ ΒΙΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΟΣ

ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΟ ΑΛΑΛΟΝ ΚΑΙ ΚΩΦΟΝ, ΕΓΩ ΣΟΙ ΕΠΙΤΑΣΣΩ, ΕΞΕΛΘΕ ΕΞ' ΑΥΤΟΥ ΚΑΙ ΜΗΚΕΤΙ ΕΙΣΕΛΘΗΣ ΕΙΣ ΑΥΤΟΝ

ΚΥΡΙΑΚΗ Δ' ΝΗΣΤΕΙΩΝ: Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ

ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΓΑΡΔΙΚΙΟΥ κ. ΚΛΗΜΕΝΤΟΣ: ΟΜΙΛΙΑ ΤΗΝ Δ' ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ (2008)

''ΔΕΥΤΕ ΕΡΓΑΣΩΜΕΘΑ ΕΝ ΤΩ ΜΥΣΤΙΚΩ ΑΜΠΕΛΩΝΙ''

ΜΑΚΑΡΙΣΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ ΚΑΝΤΙΩΤΗ: Δ' ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ - ΑΣ ΠΡΟΣΕΞΟΥΜΕ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ

ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ: ΛΟΓΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ Δ' ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ

ΙΩΑΝΝΗ ΦΩΚΥΛΙΔΗ: ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΟΣ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΒΟΙΩΤΙΑΣ κ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ: ΜΗΝΥΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ Δ' ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ (2023)

ΚΥΡΙΑΚΗ Δ' ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΟΣ

ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΑ: ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗΝ Δ΄ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗΣ

Ν ΝΗΣΤΕΙΩΝ - ΑΣ ΠΡΟΣΕΞΟΥΜΕ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΒΟΙΩΤΙΑΣ κ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ: ΜΗΝΥΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ Δ' ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ (2024)

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΩΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΦΥΛΗΣ κ. ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ Β': ΟΜΙΛΙΑ ΤΗΝ Δ' ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ (2022)

ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΠΑΛΑΜΑ: ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗ Δ΄ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΑΓ. ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗΣ

 

(Έχει θέμα το ευαγγέλιο που αναγιγνώσκεται κατ’ αυτήν,
όπου γίνεται λόγος και για την επιμέλεια των εσωτερικών λογισμών)

Πολλές φορές μίλησα προς την αγάπη σας σχετικά με τη νηστεία και την προσευχή, ιδιαίτερα μάλιστα αυτές τις ιερές ημέρες· εναπέθεσα ακόμη στις φιλόθεες ακοές και ψυχές σας ποια δώρα προσφέρουν σε εκείνους που τις αγαπούν και τις καλλιεργούν και πόσων αγαθών πρόξενοι γίνονται σε αυτούς που τις ασκούν, πράγμα που επιβεβαιώνεται γι' αυτές κυρίως από τη φωνή του Κυρίου που διαβάζεται σήμερα στο ευαγγέλιο.

Ποια λοιπόν είναι αυτά τα οφέλη; Είναι μεγάλα, τα μεγαλύτερα όλων θα λέγαμε· διότι εκτός από τα άλλα μπορούν να παράσχουν και εξουσία κατά πονηρών πνευμάτων, ώστε να τα εκβάλλουν και να τα απελαύνουν, και τους δαιμονισμένους να τους ελευθερώνουν από την επήρειά τους. Όταν πραγματικά οι μαθηταί είπαν προς τον Κύριο περί του αλάλου και κωφού δαιμονίου, και Τον ρώτησαν:

«διατί ἡμεῖς οὐκ ἠδυνήθημεν ἐκβαλεῖν αὐτό; (:Γιατί εμείς δεν μπορέσαμε να βγάλουμε το δαιμόνιο αυτό;)»[Ματθ.17,19], είπε προς αυτούς ο Κύριος: «Τοῦτο δὲ τὸ γένος οὐκ ἐκπορεύεται εἰ μὴ ἐν προσευχῇ καὶ νηστείᾳ (:Αυτό το είδος των δαιμόνων δεν βγαίνει από τον άνθρωπο που έχει καταληφθεί από αυτό, παρά μόνο με προσευχή που συνοδεύεται και με νηστεία, ώστε η προσευχή να γίνεται με διάνοια όσο δυνατόν ελαφρότερη και περισσότερο προσηλωμένη στον Θεό)» [Ματθ.17,21].

Ίσως γι' αυτό, μετά την προσευχή επάνω στο όρος Θαβώρ και την κατ' αυτήν εμφάνιση της θεϊκής αυγής, κατέβηκε αμέσως και ήλθε στον τόπο, όπου ευρισκόταν ο κατεχόμενος από τον δαίμονα εκείνον. Λέγει δηλαδή ο ιερός ευαγγελιστής ότι, αφού ο Κύριος παρέλαβε τους εγκρίτους μαθητές, ανέβηκε στο όρος να προσευχηθεί και έλαμψε σαν ο ήλιος, και ιδού φάνηκαν να συνομιλούν με αυτόν ο Μωυσής και ο Ηλίας[Ματθ.17,3: «Καὶ ἰδοὺ ὤφθησαν αὐτοῖς Μωσῆς καὶ Ἠλίας μετ᾿ αὐτοῦ συλλαλοῦντες(:και τότε εμφανίστηκαν σε αυτούς ο Μωυσής και ο Ηλίας, οι οποίοι συνομιλούσαν μαζί Του)»], οι άνδρες που περισσότερο από κάθε άλλον άσκησαν την προσευχή και τη νηστεία, δείχνοντας και με την παρουσία τους στην προσευχή, τη συμφωνία και εναρμόνιση μεταξύ προσευχής και νηστείας, ώστε κατά κάποιον τρόπο η νηστεία να συνομιλεί με την προσευχή ομιλώντας προς τον Κύριο.

Εάν η φωνή αίματος του φονευθέντος Άβελ βοά προς τον Κύριο, καθώς λέγει αυτός προς τον Κάιν, όπως μάθαμε από τα λόγια του Μωυσέως[Γέν.4,10: «Καί εἶπε Κύριος· τί πεποίηκας; φωνὴ αἵματος τοῦ ἀδελφοῦ σου βοᾷ πρός με ἐκ τῆς γῆς(: και ο Κύριος είπε προς τον Κάιν: ‘’ Για ποια αιτία έκανες τον φοβερό αυτόν φόνο; Η φωνή του αίματος του αθώου αδελφού σου ανεβαίνει από τη γη, μου φωνάζει και ζητάει εκδίκηση από εμένα, που είμαι εκείνος που εκδικείται για όσους αδικούνται’’)»], πάντως και όλα τα μέρη και μέλη του σώματος, που έχουν κακοπάθει με τη νηστεία, θα βοήσουν προς τον Κύριο και, συνομιλώντας με την προσευχή εκείνου που νηστεύει και περίπου συμπροσευχόμενα, δικαίως θα την καταστήσουν περισσότερο ευπρόσδεκτη και θα δικαιώσουν αυτόν που υφίσταται εκουσίως τον κόπο της νηστείας.

Μετά λοιπόν την προσευχή και την κατά θείο τρόπο λάμψη, αφού ο Κύριος κατέβηκε από το όρος, έρχεται προς τον όχλο και τους μαθητές, στους οποίους οδηγήθηκε εκείνος ο κατειλημμένος από το δαιμόνιο, ώστε, όπως έδειξε επάνω στο όρος ότι εκείνο ήταν βραβείο νηστείας και προσευχής, όχι μόνο μεγάλο αλλά και επάνω από το μεγάλο (πραγματικά έδειξε ότι η θεία λαμπρότητα υπήρξε επιβράβευση γι’ αυτούς), έτσι, αφού κατεβεί, θα επιδείξει ότι έπαθλο τούτων είναι και η ισχύς κατά των δαιμόνων.

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΒΟΙΩΤΙΑΣ κ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ: ΜΗΝΥΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ Δ' ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ (2024)

Τοῦτο τὸ γένος (τῶν ἀκαθάρτων πνευμάτων) ἐν οὐδενὶ δύναται ἐξελθεῖν εἰ μὴ ἐν προσευχῇ καὶ νηστείᾳ»

Ἀγαπητοὶ ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,

Ὅταν ὁ Τριαδικὸς Θεὸς ἔπλασε τὸν ἄνθρωπο κατ’ εἰκόνα καὶ καθ’ ὁμοίωσίν Του, ὁ ἐκπεσῶν Ἑωσφόρος, καταδικασμένος νὰ ὑποφέρει αἰώνια, φθόνησε τὸ πιὸ εὐλογημένο ἐπὶ γῆς δημιούργημα τοῦ Θεοῦ. Ἀπὸ τὸν ἄπειρο φθόνο του, ἐκεῖνος καὶ τὸ τάγμα του ἀγωνίσθηκαν, ἀγωνίζονται καὶ θὰ ἀγωνίζονται παντοιοτρόπως νὰ μᾶς παρασύρουν στὴν πτώση καὶ στὴν αἰώνια καταδίκη. Κάθε ἄνθρωπος, λοιπόν, καλεῖται στὴν ζωή του νὰ ἀντιμετωπίσει τὶς προκλήσεις τῶν ἀκαθάρτων πνευμάτων. Πρόκειται γιὰ μία μάχη ποὺ ποτὲ δὲν σταματᾶ, παρὰ μόνο ὅταν ἐπέλθει ὁ σωματικὸς θάνατος.

Ὅπως σὲ κάθε μάχη, ἔτσι καὶ σὲ αὐτή, εἶναι ἀπαραίτητα ὁρισμένα ὅπλα, τὰ ὁποῖα μᾶς παραδίδει σήμερα ὁ Χριστὸς μέσα ἀπὸ τὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα. Τὰ ὅπλα αὐτὰ εἶναι ἡ προσευχὴ καὶ ἡ νηστεία. Μόνο μὲ αὐτὸ τὸ ζευγάρι τῶν ἀρετῶν μποροῦμε νὰ ἐξέλθουμε νικητὲς ἀπὸ τὴν πάλη μας ἐναντίον τῶν πονηρῶν πνευμάτων καὶ τῶν παθῶν ποὺ μᾶς ταλανίζουν.

Ὡς ἄνθρωποι, λειτουργοῦμε ψυχοσωματικά. Οἱ πράξεις τοῦ σώματος ἐπηρεάζουν καὶ τὴν ψυχή, οἱ πράξεις τῆς ψυχῆς ἐπηρεάζουν καὶ τὸ σῶμα. Γιὰ τὸν λόγο αὐτό, μέσῳ τῆς προσευχῆς, μιᾶς πνευματικῆς ἐργασίας, χαλιναγωγεῖται τὸ σῶμα. Καὶ μέσῳ τῆς ἐγκράτειας τοῦ σώματος, μιᾶς σωματικῆς ἐργασίας, τονώνεται ἡ ψυχή, καὶ προσεύχεται καθαρά.

Ὅταν ἐμεῖς μὲ ἀγαθὴ προαίρεση ὠθοῦμε τὸν ἑαυτό μας νὰ προσεύχεται καὶ νὰ νηστεύει, προσφέρουμε στὸν Θεὸ τὰ πρῶτα δείγματα τῆς ἀγάπης μας πρὸς Αὐτόν, τὰ πρῶτα δείγματα τῆς διάθεσής μας νὰ θυσιάσουμε κάτι ἀπὸ τὸν ἑαυτό μας γιὰ τὴν ἀγάπη Του. Τοῦ δείχνουμε ὅτι ἐπιθυμοῦμε νὰ Τὸν προσεγγίσουμε, νὰ ἑνωθοῦμε μὲ Αὐτόν. Καὶ ὅταν ὁ Θεὸς δεῖ ἀπὸ ἐμᾶς αὐτὴ τὴν μικρὴ προσπάθεια, ἀνταποδίδει μὲ μεγαλύτερη εὐλογία καὶ μᾶς ἐνισχύει στὸν ἀγώνα τῆς σωτηρίας μας, ἡ ὁποία ἐπιτυγχάνεται σιγά σιγά, σταδιακά.

Ἔχοντας κατανοήσει τὴν σταδιακὴ ἀνάβαση καὶ σωτηρία τῆς ψυχῆς, ὁ σήμερα τιμώμενος καθηγητὴς τῆς Μοναχικῆς Πολιτείας, Ὅσιος Ἰωάννης ὁ Σιναΐτης, ἔγραψε τὴν «Κλίμακα τῶν ἀρετῶν», ἕνα πολὺ ψυχοφελὲς σύγγραμμα μὲ τριάντα λόγους, καθένας ἐκ τῶν ὁποίων ἀποτελεῖ ἕνα σκαλοπάτι τῆς σκάλας-κλίμακας ποὺ ὁδηγεῖ στὸν Παράδεισο. Ἐξ αἰτίας αὐτοῦ τοῦ συγγράμματος, ποὺ ἀποτελεῖ βοήθημα ἀκόμη καὶ γιὰ τοὺς σημερινοὺς ψυχολόγους λόγῳ τῆς ἀναλυτικῆς διείσδυσης στὶς ἀρετὲς καὶ τὶς κακίες τῆς ψυχῆς, οἱ Ἅγιοι Πατέρες ὥρισαν νὰ τιμᾶται ὁ Ὅσιος Ἰωάννης ἰδιαιτέρως σήμερα, τὴν Δ΄ Κυριακὴ τῶν Νηστειῶν τῆς Μεγάλης Σαρακοστῆς.

Δύο ψήγματα ἀπὸ τὰ πνευματικὰ διδάγματα τοῦ Ὁσίου σχετικὰ μὲ τὴν προσευχὴ καὶ τὴν νηστεία, εἶναι τὰ ἑξῆς: Ὁ νοῦς τοῦ νηστευτοῦ προσεύχεται καθαρὰ καὶ προσεκτικά, τοῦ δὲ ἀκρατοῦς εἶναι γεμάτος ἀπὸ ἀκάθαρτες εἰκόνες. Νὰ μὴ λέγης ὅτι ἂν καὶ προσευχήθηκες πολὺν καιρό, δὲν κατώρθωσες τίποτε, διότι ἤδη κάτι σπουδαῖο κατώρθωσες. Τί, ἀλήθεια, ὑπάρχει ἀνώτερο ἀπὸ τὴν προσκόλλησι στὸν Κύριο καὶ ἀπὸ τὴν συνεχὴ παραμονὴ σὲ αὐτὴν τὴν ἕνωσι;

ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΓΑΡΔΙΚΙΟΥ κ. ΚΛΗΜΕΝΤΟΣ: ΟΜΙΛΙΑ ΤΗΝ Δ' ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ (2008)

Επίσκοπος Γαρδικίου κ. Κλήμης 

της Εκκλησίας των Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών

Δ' ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ: ΗΛΙΑ ΜΗΝΙΑΤΗ, ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΕΡΝΙΤΣΗΣ ΚΑΙ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ, ''ΠΕΡΙ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΩΣ''

«Διδάσκαλε, ήνεγκα τον υιόν μου προς σε, έχοντα πνεύμα άλαλον» (Μάρκου Θ’ , 17).

Είπε κάποιος σοφός, ότι το να φοβάται κανείς τους νόμους, επιφέρει μεγάλην αφοβίαν. Όποιος σέβεται τους νόμους δεν πρέπει να φοβάται καμμιά τιμωρία από τους νόμους. Ο Κριτής είναι φοβερός, φοβερή είναι και η Κρίσις Του. Όποιος θέλει να ζήση άφοβα και από την οργή του Κριτού και από την τιμωρία της Κρίσεως, ας έχη τον φόβο και του Κριτού και της Κρίσεως. Έχω την γνώμην πως κάποια άλλη περασμένη φορά σας έκαμα να καταλάβετε κατά κάποιον τρόπο, τι μέλλει να συμβή κατά την Δευτέραν του Χριστού Παρουσία, όταν κριτής είναι ο Θεός˙γεμάτος οργή, χωρίς έλεος˙ γιατί η δικαιοσύνη Του κρίνει και εκδικείται. Και ο αμαρτωλός τότε ευρίσκεται πταίστης χωρίς απολογία, γι’ αυτήν την κατηγορία και την απόφασι.

Έρχομαι λοιπόν σήμερα να σας πω ότι δεν υπάρχει άλλος τρόπος να μη φοβάσθε ούτε τον φοβερόν Κριτή, ούτε εκείνη την φοβερή Κρίσι, εκτός από το να έχετε τον φόβο και του Κριτού και της Κρίσεως. «Αφοβία μεγάλη, το φοβείσθαι τους νόμους». Τι είναι εκείνο που μας κάνει να φοβούμεθα τόσο την Δευτέραν Παρουσίαν του Χριστού; Οι αμαρτίες μας. Οπότε ας αφήσουμε τώρα τις αμαρτίες μας, για να μη φοβηθούμε τότε ούτε την κατηγορία και την απόφασι της ίδιας της συνειδήσεώς μας, ούτε την Κρίσι και την εκδίκησι της θείας δικαιοσύνης. Και δεν δυνάμεθα να αφήσουμε τις αμαρτίες μας αλλιώς, παρά μόνο με την ιεράν εξομολόγησι. Με την χάρι του μυστηρίου αυτού εκδιώκεται αυτό το άλαλο πνεύμα, το οποίον δεν μας αφήνει να ομολογήσουμε τα πάθη μας, ώστε να μη λάβουμε την ιατρεία μας. Ο Θεός για όλα τα πταίσματα που κάνουμε εμείς οι άνθρωποι έστησε δύο κριτήρια.

Ένα εδώ στην γη το κριτήριο της εξομολογήσεως, και άλλο στον ουρανό, το της Δευτέρας Παρουσίας Του. Εδώ κάθεται ως κριτής ένας άνθρωπος γεμάτος ευσπλαγχνία˙ εκεί κάθεται ως κριτής ένας Θεός, όλος οργή. Εδώ όποιος κρίνεται, συγχωρείται˙εκεί όποιος κρίνεται, κολάζεται. Απαραιτήτως δε εμείς θα κριθούμε ή σε τούτο ή σε εκείνο το κριτήριο. Ακούσατε ήδη τι είναι η Δευτέρα Παρουσία. Θα ακούσετε τώρα και τι είναι η εξομολόγησις. Εγώ θα σας αποδείξω σήμερα τρία πράγματα. Πρώτον˙ όποιος θέλει να κάμη μιαν αληθινή και τέλεια εξομολόγησι τι πρέπει να κάμη πριν πάη στον πνευματικό. Δεύτερον˙τι πρέπει να κάμη εκεί όπου θα συναντήση τον πνευματικό. Και τρίτον˙ τι πρέπει να κάμη αφού φύγη από τον πνευματικό. Και αφού εξετάσω όλα αυτά θα σας αφήσω να διαλέξετε όποιο θέλετε από τα δύο κριτήρια.

Ακολουθώντας το παράδειγμα του μεγάλου διδασκάλου των εθνών, του μακαρίου αποστόλου Παύλου, ο οποίος λέγει: «σοφοίς τε και αγραμμάτοις οφειλέτης ειμί», σας διδάσκω απλά όσον δύναμαι για να με κατανοούν όλοι. Όμως σήμερα θα σας ομιλήσω απλούστερα και από άλλες φορές διότι θέλω να καταλάβουν τα λόγια μου όλοι˙ άνδρες, γυναίκες, άρχοντες και ταπεινοί ξωμάχοι, μεγάλοι και μικροί˙ επειδή η υπόθεσις της εξομολογήσεως μας εγγίζει όλους εξ ίσου. Σαν να βλέπω σε τι στενοχώρια είχε πέσει αφ’ ενός μεν ο βασιλεύς Δαυΐδ όταν ήλθε απεσταλμένος εκ Θεού ο προφήτης Γαδ για να του φέρη την φοβερήν εκείνην απόφασι, αφ’ ετέρου δε η σωφρονεστάτη Σωσάννα όταν έπεσε στα χέρια των ασελγεστάτων εκείνων συκοφαντών.

Ο Δαυΐδ αμάρτησεν γιατί θέλησε να απαριθμήση τους πολεμιστές του Ισραήλ και θέλοντας ο Θεός να τον τιμωρήση έστειλε αυτόν τον προφήτη για να του ειπή: «Εσύ έσφαλες και ήλθα απεσταλμένος από τον Θεό για να σου πω ότι ήλθεν η ώρα να πληρώσης για την αμαρτία σου. Η τιμωρία που καθώρισεν ο Θεός είναι τούτη˙ ή θα πέση για τρία χρόνια πείνα σ’ όλο σου το βασίλειο, ή για τρεις μήνες θα σε κυνηγούν οι εχθροί σου, ή για τρεις ημέρες θα πέση θανατικό. Διάλεξε εσύ ποιάν τιμωρία θέλεις από τις τρεις». Έως ότου όμως να σκεφτή ο Δαυΐδ, ας πορευθούμε μέχρι την Βαβυλώνα και ας εισέλθουμε στον κήπο του Ιωακείμ. Εκεί λούζεται η ωραιοτάτη σύζυγός του, η Σωσάννα. Μπαίνουν μέσα κρυφά δύο γέροντες, σκεύη του διαβόλου, στων οποίων την καρδιά εδώ και πολύ χρόνο είχεν ανάψει έρωτας σατανικός.

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΟΣ: Η ΒΑΘΥΤΕΡΗ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣ

Η Ἐκκλησία μᾶς καλεῖ σήμερα νὰ προσέξουμε τὴν μορφὴ τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τῆς Κλίμακος, ἐπειδὴ ὁ Πατὴρ αὐτός, ὁ ὁποῖος ἔζησε κατὰ τὸν 7ον αἰῶνα, ἐπραγμάτωσε στὴν ζωή του τὸ ἰδεῶδες τῆς Μετανοίας, κάτι τὸ ὁποῖο δὲν πρέπει νὰ φεύγη ἀπὸ τὰ μάτια μας κατὰ τὴν Μεγάλη Σαρακοστή. «Ἰωάννην τιμήσωμεν, τῶν ἀσκητῶν τὸ καύχημα…», ψάλλουμε στὸν Ἑσπερινό, ἐνῶ στὸν Ὄρθρο ἀναφωνοῦμε πρὸς τὸν Ἅγιο: «Ἀτροφία τὴν σάρκα μαράνας ἀνεκαίνισας ψυχῆς τὸν τόνον, Ὅσιε, καὶ δόξαν κατεπλούτισας οὐράνιον…». Ὡστόσο, ἡ Ἐκκλησία, ἑρμηνεύοντας σωστὰ τὴν διδασκαλία τοῦ Ἁγίου, θεωρεῖ ὅτι ἡ ἄσκηση δὲν ἔχει καμία ἔννοια καὶ καμία ἀξία ἂν δὲν εἶναι ἔκφραση ἀγάπης, γι᾿ αὐτὸ καὶ στὸν Ἑσπερινὸ βάζει τὸν Ὅσιο νὰ μᾶς ἀπευθύνει αὐτὰ τὰ λόγια: «Ἀγαπήσατε τὸν Θεὸν καὶ εὑρήσετε χάριν αἰώνιον, μηδὲν προτιμήσητε τῆς ἀγάπης Αὐτοῦ...». Στὴν Θεία Λειτουργία συνεχίζουμε τὴν ἀνάγνωση τῆς πρὸς Ἑβραίους Ἐπιστολῆς (Ϛ´ 13-20), ὅπου περιγράφονται ἡ ὑπομονὴ καὶ ἡ ἐγκαρτέρηση τοῦ Ἀβραὰμ καὶ ἡ ἐν τέλει πραγματοποίηση τῶν ὑποσχέσεων τοῦ Θεοῦ. «Ἀδύνατον ψεύσασθαι Θεόν», καὶ γι᾿ αὐτό, ὅπως καὶ ὁ Ἀβραάμ, «ἰσχυρὰν παράκλησιν ἔχομεν οἱ καταφυγόντες κρατῆσαι τῆς Τριῴδιον Κατανυκτικὸν Ἕνα Πνευματικὸ Ταξίδι πρὸς τὸ Τέλος τοῦ παλαιοῦ καὶ τὴν Ἀρχὴ τοῦ Νέου 2 προκειμένης ἐλπίδος». Ζοῦμε ἐμεῖς μὲ αὐτὴ τὴν μεγάλη ἐλπίδα; Τὸ Εὐαγγέλιο περιγράφει τὴν θεραπεία ἑνὸς νέου, ὁ ὁποῖος, ὑπὸ τὴν ἐπήρεια τοῦ διαβόλου, εἶχε καταληφθῆ ἀπὸ «ἄλαλο πνεῦμα». Ὁ πατέρας του τὸν ὡδήγησε στὸν Ἰησοῦ. Καὶ Ἐκεῖνος τοῦ εἶπε τοῦτο: «Ἐὰν μπορεῖς νὰ πιστέψης, ὅλα εἶναι δυνατὰ σ᾿ ἐκεῖνον ποὺ πιστεύει». Ἀνάμεσα στὰ δάκρυά του, ὁ πατέρας φώναξε: «Πιστεύω, Κύριε, ἀναπλήρωσε ἐσὺ τὴν λιγοστή μου πίστη!». Δὲν μποροῦμε πράγματι νὰ βροῦμε καλύτερα λόγια γιὰ νὰ ἐκφράσουμε ταυτόχρονα τὸ γεγονός, ὅτι πιστεύουμε, ἀλλὰ καὶ τὴν ἀδυναμία αὐτῆς τῆς πίστεως. Εἴμαστε ὅμως ἱκανοὶ νὰ δακρύσουμε μὲ πόνο, καθὼς λέμε στὸν Κύριό μας: «Πιστεύω, βοήθει μοι τῇ ἀπιστία»; Ὁ Ἰησοῦς εὐσπλαγχνίσθηκε τὸν πατέρα. Δέχθηκε μιὰ τέτοια πίστη καὶ θεράπευσε τὸν υἱό του. Οἱ Μαθητές, μιλώντας ἰδιαιτέρως μὲ τὸν Διδάσκαλο, Τὸν ἐρωτοῦν γιατὶ ἐκεῖνοι δὲν μπόρεσαν νὰ ἐκδιώξουν τὸ δαίμονα. Πῆραν τὴν ἀπάντηση, ὅτι «Αὐτὸ τὸ εἶδος τοῦ δαιμονίου μὲ κανέναν ἄλλο τρόπο δὲν ἐκδιώκεται παρὰ μὲ προσευχὴ συνοδευόμενη ἀπὸ νηστεία». Ἂς μὴ θεωρήσουμε, ὅτι μιὰ παρατεταμένη νηστεία καὶ προσευχὲς ποὺ ἐπαναλαμβάνονται ἀρκοῦν γιὰ νὰ δώσουν τὴν δύναμη ἐκείνη ποὺ οἱ Μαθητὲς δὲν κατεῖχαν ἀκόμη. Ἡ προσευχὴ καὶ ἡ νηστεία, μὲ τὴν βαθύτερη ἔννοια τῶν ὅρων, σημαίνουν τὴν ριζικὴ παραίτηση ἀπὸ τὸν ἑαυτό μας, τὴν στροφὴ καὶ σταθεροποίηση τῆς ψυχῆς σ᾿ ἐκείνη τὴν στάση τῆς ἐμπιστοσύνης καὶ τῆς ταπείνωσης ποὺ περιμένει τὸ καθετὶ ἀπὸ τὸ Ἔλεος τοῦ Θεοῦ, τὴν ὑποταγὴ τοῦ θελήματός μας στὸ δικό Του θέλημα, τὴν ἐναπόθεση τῆς ὕπαρξής μας καὶ κάθε ἄλλης προσφιλοῦς ὕπαρξης στὰ χέρια τοῦ Πατέρα. Ἐκεῖνος, ποὺ μὲ τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ, θὰ φτάσει σὲ μιὰ τέτοια κατάσταση, μπορεῖ νὰ διώξη τὸν διάβολο. Δὲν θὰ μπορούσαμε νὰ κάνουμε κι᾿ ἐμεῖς ἔστω μερικὰ πρῶτα βήματα πρὸς αὐτὴ τὴν κατεύθυνση; Ἂν προσπαθήσουμε, θὰ ἐκπλαγοῦμε ἀπὸ τὰ ἀποτελέσματα.

«ΣΑΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ;...» «ΠΥΡΕΤΟΣ»... ΤΟ ΣΑΒΒΑΤΟΒΡΑΔΟ!...

-Γιατί κάνετε τὸν Γάμο σας, τὴν Βάπτισι τοῦ παιδιοῦ σας, Σάββατο βράδυ καὶ ὄχι τὴν Κυριακή; - Μά, πῶς θὰ ξυπνήσουν τὸ πρωῒ τῆς Δευτέρας νὰ πᾶνε στὴν δουλειά τους οἱ καλεσμένοι;... - Σωστά!... Σᾶς ἀπασχολεῖ καὶ σᾶς νοιάζει πῶς θὰ πᾶνε τὴν Δευτέρα στὴν δουλειά! Τὸ ὅτι ΔΕΝ θὰ πᾶνε τὸ πρωῒ τῆς Κυριακῆς στὴν Ἐκκλησία... σᾶς ἐνδιαφέρει;... Τὸ ὅτι θὰ στερηθοῦν, ἐξαιτίας τῆς «χαρᾶς» σας, τὰ μεγάλα δῶρα καὶ ὀφέλη τῆς Θείας Λειτουργίας... σᾶς ἐνδιαφέρει;... Καὶ ἂν κάποιοι καταφέρουν τελικὰ καὶ πᾶνε, ἂν πᾶνε, πῶς θὰ μπορέσουν νὰ κοινωνήσουν, ἀφοῦ ὅλη τὴν προηγούμενη νύκτα ἔτρωγαν, ἔπιναν καὶ χόρευαν... αὐτό... σᾶς ἐνδιαφέρει;... - Τί γυρεύεις, τώρα, πάτερ!... Ποιός νοιάζεται γι᾿ αὐτά;... - Ἀκριβῶς! Ποιός νοιάζεται, πιά, γι᾿ αὐτά;...

Ὁ Ἐρανιστὴς

† ὁ Μητροπολίτης Κυπριανὸς

9.3.2025 ἐκ. ἡμ.,

† Ἁγίων Τεσσαράκοντα Μεγαλομαρτύρων τῶν ἐν Σεβαστείᾳ

Ιερά Μητρόπολη Ωρωπού και Φυλής

της Εκκλησίας των Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών

ΟΣΙΟΥ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ ΤΟΥ ΕΓΛΕΙΣΤΟΥ: ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣ

Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου
του Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου:
«Ο ΣΩΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ»,
Μετάφραση - Επιμέλεια Πέτρου Μπότση, 1η έκδοση, Αθήνα 1989, σελ 101-103.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»

Ο σωστικός χώρος της εκκλησίας (καθημερινές σκέψεις και σχόλια στα ευαγγελικά και αποστολικά αναγνώσματα για τις 365 μέρες του χρόνου) είναι ένα θαυμάσιο βιβλίο που περιέχει το καθημερινό σχόλιο του οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου για κάθε μέρα του έτους.
Η χρονιά που κυκλοφόρησε το βιβλίο αυτό, είχε προγραμματιστεί ώστε το κείμενο να ενταχθεί στη δομή του Ημερολογίου της Εκκλησίας εκείνου του έτους.
Καθώς κάθε χρόνο η ύλη δομείται διαφορετικά, λόγω της κινητής εορτής του Πάσχα, ο όσιος συγγραφέας συνιστά στον αναγνώστη να καταφεύγει για τα Γραφικά αναγνώσματα στον πασχάλιο κύκλο κάθε χρόνου.
Έτσι μπορεί να προσανατολιστεί καλύτερα παρακολουθώντας το ορθόδοξο ημερολόγιο, για να διαπιστώσει ποια Κυριακή μετά την Πεντηκοστή διανύουμε και να καταφεύγει στην αντίστοιχη εβδομάδα του έτους, για να βρει το σχόλιο της ημέρας.
Σκοπός του Οσίου ήταν πάντα να παρέχει υγιή τροφή στην ψυχή. Θεωρώντας τα λόγια του σε καθημερινή βάση, ο αναγνώστης δέχεται διαρκή ενθάρρυνση για ν' αγωνίζεται με επιμέλεια ώστε ν' απορρίψει την απιστία και την αμαρτία, ν' αναπτύξει την πίστη και την αρετή και να πλησιάσει περισσότερο τον Κύριο και Σωτήρα μας.
(Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

«Όπου υπάρχει Χριστιανός, εκεί υπάρχει και σταυρός»

Απόστολος: Αδελφοί, έχοντες Αρχιερέα μέγαν διεληλυθότα τους Ουρανούς, Ιησούν τον Υιόν του Θεού, κρατώμεν της ομολογίας. Ου γαρ έχομεν αρχιερέα μη δυνάμενον συμπαθήσαι ταίς ασθενείαις ημών, πεπειραμένον δε κατά πάντα καθ' ομοιότητα χωρίς αμαρτίας. Προσερχώμεθα ούν μετά παρρησίας τω Θρόνω της Χάριτος, ίνα λάβωμεν Έλεον και Χάριν εύρωμεν εις εύκαιρον βοήθειαν. Πας γαρ αρχιερεύς εξ' ανθρώπων λαμβανόμενος υπέρ ανθρώπων καθίσταται τα προς τον Θεόν, ίνα προσφέρη δώρα τε και θυσίας υπέρ αμαρτιών, μετριοπαθείν δυνάμενος τοις αγνοούσι και πλανωμένοις, επεί και αυτός περίκειται ασθένειαν· και διά ταύτην οφείλει, καθώς περί του λαού, ούτω και περί εαυτού προσφέρειν υπέρ αμαρτιών. Και ουχ εαυτώ τις λαμβάνει την τιμήν, αλλά καλούμενος υπό του Θεού, καθάπερ και Ααρών. Ούτω και ο Χριστός ουχ Εαυτόν εδόξασε γενηθήναι Αρχιερέα, αλλ' ο λαλήσας προς Αυτόν· Υιός μου ει Συ, Εγώ σήμερον γεγέννηκά Σε· καθώς και εν ετέρω λέγει· Συ Ιερεύς εις τον αιώνα κατά την τάξιν Μελχισεδέκ. Ευαγγέλιον Είπεν ο Κύριος· Ος τις θέλει οπίσω Μου ακολουθείν, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού, και ακολουθείτω Μοι. Ος γαρ αν θέλη την ψυχήν αυτού σώσαι, απολέσει αυτήν· ος δ' αν απολέση την (Εβρ. δ´14-ε´6) (Μαρκ. η´ 34-θ´1) 2 εαυτού ψυχήν ένεκεν Εμού και του Ευαγγελίου, ούτος σώσει αυτήν. Τι γαρ ωφελήσει άνθρωπον εάν κερδήση τον κόσμον όλον, και ζημιωθή την ψυχήν αυτού; Η' τι δώσει άνθρωπος αντάλλαγμα της ψυχής αυτού; Ος γαρ εάν επαισχυνθή Mε και τους Εμούς λόγους εν τη γενεά ταύτη τη μοιχαλίδι και αμαρτωλώ, και ο Υιός του Ανθρώπου επαισχυνθήσεται αυτόν, όταν έλθη εν τη δόξη του Πατρός Αυτού μετά των Αγγέλων των αγίων. Και έλεγεν αυτοίς· Αμήν λέγω υμίν, ότι εισί τινες των ώδε εστηκότων, οίτινες ου μη γεύσωνται θανάτου έως αν ίδωσι την Βασιλείαν του Θεού εληλυθυίαν εν δυνάμει. «'Οστις θέλει οπίσω Μου ακολουθείν, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τω σταυρώ αυτού, και ακολουθείτω Μοι» (Μαρκ. η΄ 34). Είναι αδύνατον να ακολουθής τον Κύριο ως σταυροφόρος χωρίς σταυρό. Τι είναι ο σταυρός αυτός; Αποτελείται από όλων των ειδών τις δυσκολίες, τα βάρη και τις θλίψεις, που πιέζουν πολύ τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά στον δρόμο της συνειδητής τηρήσεως των Εντολών του Κυρίου, προς μία ζωή σύμφωνη με το πνεύμα των Διδαχών και των απαιτήσεών Του. Ο σταυρός είναι μέρος του Χριστιανού σε τέτοιο σημείο, ώστε όπου υπάρχει Χριστιανός, να γνωρίζουμε ότι υπάρχει και σταυρός και όπου δεν υπάρχει σταυρός, δεν υπάρχει Χριστιανός. Η ζωή με αφθονία προνομίων και απολαύσεων δεν ταιριάζει στον αληθινό Χριστιανό. Καθήκον του Χριστιανού είναι να καθαρίση και να μεταμορφώση τον εαυτό του. Είναι σαν τον άρρωστο άνθρωπο που έχει ανάγκη από καθετηριασμό η και ακρωτηριασμό ίσως. Και αυτά βέβαια δεν γίνονται χωρίς πόνο. Θέλει να ξεφύγη από την αιχμαλωσία ενός δυνατού εχθρού, πως μπορεί να γίνη αυτό όμως χωρίς αγώνα και τραύματα; Πρέπει να βαδίση κόντρα σε όλες τις πρακτικές που τον περιβάλλουν· πώς μπορεί όμως να το υποστηρίξη αυτό χωρίς ταλαιπωρίες και περιορισμούς; Να χαίρεσαι όσο νιώθεις τον σταυρό στους ώμους σου, γιατί αυτό είναι σημείο ότι ακολουθείς τον Κύριο στον δρόμο της σωτηρίας σου, που οδηγεί στον Ουρανό. Υπόμεινε λίγο!... Το τέρμα και τα στεφάνια σε περιμένουν μόλις στρίψεις στην γωνία !  

ΚΥΡΙΑΚΗ Γ' ΝΗΣΤΕΙΩΝ: Η ΕΟΡΤΗ ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣ

Κεφ. Η΄ 34. Καὶ προσκαλεσάμενος τὸν ὄχλον σὺν τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ εἶπεν αὐτοῖς· ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ, καὶ ἀκολουθείτω μοι. 35 ὃς γὰρ ἂν θέλῃ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ σῶσαι, ἀπολέσει αὐτήν· ὃς δ᾿ ἂν ἀπολέσῃ τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν ἕνεκεν ἐμοῦ καὶ τοῦ εὐαγγελίου οὗτος σώσει αὐτήν. 36 τί γὰρ ὠφελήσει ἄνθρωπον ἐὰν κερδήσῃ τὸν κόσμον ὅλον, καὶ ζημιωθῇ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ; 37 ἢ τί δώσει ἄνθρωπος ἀντάλλαγμα τῆς ψυχῆς αὐτοῦ; 38 ὃς γὰρ ἐὰν ἐπαισχυνθῇ με καὶ τοὺς ἐμοὺς λόγους ἐν τῇ γενεᾷ ταύτῃ τῇ μοιχαλίδι καὶ ἁμαρτωλῷ, καὶ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐπαισχυνθήσεται αὐτὸν ὅταν ἔλθῃ ἐν τῇ δόξῃ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ μετὰ τῶν ἀγγέλων τῶν ἁγίων. Κεφ. Θ΄ 1 Καὶ ἔλεγεν αὐτοῖς· ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι εἰσί τινες τῶν ὧδε ἑστηκότων, οἵτινες οὐ μὴ γεύσωνται θανάτου ἕως ἂν ἴδωσι τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ ἐληλυθυῖαν ἐν δυνάμει.

ΚΥΡΙΑΚΗ Γ΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ (ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣ) 

ΟΡΘΡΟΣ ΚΑΙ ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣ (2024)

ΑΓΙΟΥ ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΜΠΡΙΑΤΣΑΝΙΝΩΦ:  ΛΟΓΟΣ ΤΗΝ Γ' ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΣΗ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ

ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΑ: ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΟΝ ΤΙΜΙΟ ΚΑΙ ΖΩΟΟΠΟΙΟ ΣΤΑΥΡΟ

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣ: Ο ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΥΤΑΠΑΡΝΗΣΗ ΣΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΜΑΣ ΚΑΛΕΙ Ο ΚΥΡΙΟΣ ΜΑΣ ΙΗΣΟΥΣ ΧΡΙΣΤΟΣ

ΥΜΝΟΙ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΧΟΡΩΔΙΑ ΤΩΝ ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ, ΦΥΛΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ (2024)

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ κ. ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ: ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣ ΚΑΙ Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΓΟΛΓΟΘΑ

ΑΓΙΟΥ ΚΥΡΙΛΛΟΥ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ: «ΣΤΑΥΡΩΘΕΝΤΑ ΚΑΙ ΤΑΦΕΝΤΑ…»

ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΥ ΙΕΡΟΠΟΥΛΟΥ: Η ΕΟΡΤΗ ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣ ΤΗΝ Γ' ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ

ΑΝΔΡΕΑ ΘΕΟΔΩΡΟΥ: ΚΑΤΑΒΑΣΙΕΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΛΑΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΠΛΑΤΑΜΩΝΟΣ κ. ΚΛΗΜΕΝΤΟΣ: Η ΛΟΓΙΚΗ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ

ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ: ΛΟΓΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ Γ' ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ (ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣ)

ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ: ΚΥΡΙΑΚΗ Γ' ΝΗΣΤΕΙΩΝ

ΑΓΙΟΣ ΙΝΝΟΚΕΝΤΙΟΣ, ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΧΕΡΣΩΝΟΣ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΤΑΥΡΙΔΟΣ: ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣ (ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ)

ΑΓΙΟΣ ΙΝΝΟΚΕΝΤΙΟΣ, ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΧΕΡΣΩΝΟΣ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΤΑΥΡΙΔΟΣ: ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣ (ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ)

ΑΓΙΟΥ ΙΟΥΣΤΙΝΟΥ ΠΟΠΟΒΙΤΣ: ΟΜΙΛΙΑ ΕΙΣ ΤΗΝ Γ' ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ

ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΓΑΡΔΙΚΙΟΥ κ. ΚΛΗΜΕΝΤΟΣ: ΟΜΙΛΙΑ ΤΗΝ Γ' ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ Ή ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣ

''ΟΣΤΙΣ ΘΕΛΕΙ ΟΠΙΣΩ ΜΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙΝ, ΑΠΑΡΝΗΣΑΣΘΩ ΕΑΥΤΟΝ ΚΑΙ ΑΡΑΤΩ ΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟΝ ΑΥΤΟΥ ΚΑΙ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΤΩ ΜΟΙ''

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΛΑΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΠΛΑΤΑΜΩΝΟΣ κ. ΚΛΗΜΕΝΤΟΣ: ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΟΥΣ Γ' ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΥΣ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ

ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗ π. ΕΥΘΥΜΙΟΥ ΜΠΑΡΔΑΚΑ: ΟΜΙΛΙΑ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣ (2021)

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ ΚΑΝΤΙΩΤΗ: Ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ!

ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΓΑΡΔΙΚΙΟΥ κ. ΚΛΗΜΕΝΤΟΣ: ΝΑ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΜΕ ΤΟ ΣΤΑΥΡΟ ΚΑΙ ΝΑ ΜΗΝ ΑΝΑΣΤΑΥΡΩΝΟΥΜΕ ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟ

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ ΤΗΣ Γ' ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΓΙΟ ΙΩΑΝΝΗ ΤΟΝ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ

ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ: ΛΟΓΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ Γ' ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ (ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣ)

Μεγάλη η δύναμη της αλήθειας! Δεν υπάρχει τίποτα ικανό στον κόσμο που να μπορεί να της αφαιρέσει τη δύναμη αυτή. Η θεραπευτική δύναμη της αλήθειας είναι πολύ μεγάλη! Δεν υπάρχει στον κόσμο αρρώστια ή νόσημα που δεν μπορεί να θεραπευτεί από την αλήθεια. Οι άρρωστοι που υποφέρουν κι είναι αδύναμοι, αναζητούν γιατρό για να τους δώσει την ανάλογη θεραπεία. Κανένας τους δεν ψάχνει για κάποιο γιατρό που θα τους χορηγήσει φάρμακο γλυκό και γευστικό. Όλοι τους θ’ αναζητήσουν κάποιον που θα τους δώσει φάρμακο αποτελεσματικό, είτε γλυκό θά ’ναι αυτό είτε πικρό είτε κι εντελώς άγευστο. Όσο πιο πικρό είναι το φάρμακο που σύστησε ο γιατρός κι όσο πιο περίπλοκη είναι η εξέλιξη της θεραπείας, τόσο μεγαλύτερη εμπιστοσύνη αποκτά ο γιατρός στα μάτια του αρρώστου. Γιατί οι άνθρωποι απορρίπτουν το πικρό φάρμακο μόνο όταν το προσφέρει το χέρι του Θεού; Γιατί αναζητούν μόνο γλυκίσματα από το χέρι του Θεού; Επειδή δεν αντιλαμβάνονται πόσο σοβαρή είναι η αρρώστια της αμαρτίας τους, επειδή νομίζουν πως μπορούν να θεραπευτούν μόνο με γλυκίσματα.

Αχ, να μπορούσαν ν’ αναρωτηθούν οι άνθρωποι γιατί όλα τα φάρμακα για τις σωματικές αρρώστιες είναι τόσο πικρά! Το 'Αγιο Πνεύμα θα τους απαντούσε: για να πάρουν μια ιδέα της πίκρας πού ’χουν τα πνευματικά φάρμακα. Όπως η σωματική αρρώστια δίνει κάποια ιδέα για την πνευματική, έτσι και τα φάρμακα για τις σωματικές αρρώστιες λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο, σε σχέση μ’ εκείνα για τις πνευματικές. Οι πνευματικές αρρώστιες, οι σοβαρές και τυχαίες, δεν είναι πολύ πιο σοβαρές από τις σωματικές; Πώς τότε τα φάρμακα για τις πνευματικές αυτές αρρώστιες δεν μπορούν να είναι πιο πικρά από τ’ αντίστοιχα φάρμακα για τις σωματικές αρρώστιες; Οι άνθρωποι φροντίζουν πολύ το σώμα τους. Κι όταν αυτό αρρωσταίνει, δε λυπούνται ούτε προσπάθειες ούτε χρόνο ή χρήμα για ν’ αποκαταστήσουν την υγεία του. Σ’ αυτήν την περίπτωση κανένας γιατρός δε φαίνεται πολύ ακριβός, καμιά ιαματική πηγή δε βρίσκεται μακριά και κανένα φάρμακο δε μοιάζει πικρό.

Κι αυτό είναι ιδιαίτερα πιο έντονο όταν βεβαιωνόμαστε πως ο σωματικός θάνατος πλησιάζει. Αχ, και να φρόντιζαν οι άνθρωποι αυτοί τόσο πολύ για την ψυχική τους υγεία! Αχ, και νά ’ταν τόσο επιμελείς στην αναζήτηση θεραπείας και θεραπευτή για την ψυχή τους! Είναι δύσκολο κι οδυνηρό να περπατάς ξυπόλητος ανάμεσα στ’ αγκάθια. Όταν όμως ο ξυπόλητος άνθρωπος πεθαίνει της δίψας κι η πηγή με το νερό είναι μετά τ’ αγκάθια, δε θ’ αποφασίσει γρήγορα να βαδίσει πάνω σ’ αυτά, μ’ όλο που τα πόδια του θα πληγωθούν, για να πλησιάσει στο νερό; Ή μήπως θα προτιμήσει να καθήσει πάνω στο χλωρό γρασίδι που είναι πριν από τ’ αγκάθια και να πεθάνει από τη δίψα; Κάποιοι άνθρωποι που είναι άρρωστοι από την αμαρτία λένε: «Δεν μπορούμε να πάρουμε τόσο πικρό φάρμακο». Κι έτσι ο γιατρός που αγαπά το ανθρώπινο γένος, πήρε πρώτος το φάρμακο, το πικρότερο φάρμακο, μ’ όλο που ήταν υγιής.

Και τό ’κανε αυτό μόνο για να δείξει στους αρρώστους πως αυτό δεν είναι αδύνατο. Αλήθεια, πόσο πιο δύσκολο είναι στον υγιή άνθρωπο να πάρει και να καταπιεί το φάρμακο που είναι για τους αρρώστους! Εκείνος όμως το πήρε, ώστε οι θνητοί άρρωστοι να οδηγηθούν στην απόφαση να το πάρουν κι αυτοί.«Δεν μπορούμε να περπατήσουμε ξυπόλητοι πάνω στ’ αγκάθια, λένε οι άνθρωποι που είναι άρρωστοι από την αμαρτία, όσο και να διψάμε κι όσο καθαρό και νά ’ναι το νερό από την άλλη μεριά». Κι έτσι ο Κύριος, που αγαπά το ανθρώπινο γένος, βάδισε ο ίδιος ξυπόλητος πάνω στ’ αγκάθια. Και τώρα καλεί από την άλλη μεριά τους διψασμένους στην πηγή με το δροσερό νερό. «Είναι δυνατό, μας λέει. Βάδισα μόνος μου πάνω στα πιο αιχμηρά αγκάθια και πατώντας τα τα άμβλυνα, τα μαλάκωσα. Ελάτε, λοιπόν». «Αν το φάρμακο είναι ο σταυρός, δεν μπορούμε να το πάρουμε. Κι αν ο σταυρός είναι ο δρόμος, δεν μπορούμε να τον βαδίσουμε». Αυτό λένε όλοι εκείνοι που η αμαρτία τους έκανε άρρωστους. Κι έτσι ο Κύριος, που αγαπά το ανθρώπινο γένος, σήκωσε πάνω Του το βαρύτερο σταυρό, για να μας δείξει πως κι αυτό είναι δυνατό. Στο σημερινό ευαγγέλιο ο Κύριος, σ’ όλους εκείνους που επιθυμούν να σωθούν από το θάνατο, προσφέρει το σταυρό, το πιο πικρό φάρμακο για τη θεραπεία τους.

Είπε ο Κύριος: «Όστις θέλει οπίσω μου ακολουθείν, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού και ακολουθήτω μοι» (Μάρκ. η' 34). Όποιος θέλει να με ακολουθήσει, πρέπει ν’ απαρνηθεί τον παλιό και αμαρτωλό εαυτό του, να πάρει πάνω του το σταυρό των θλίψεων και των δοκιμασιών και τότε ας με ακολουθήσει. Ο Κύριος δεν οδηγεί τους ανθρώπους στο σταυρό πριν απ’ Αυτόν. Τους καλεί να τον ακολουθήσουν, αφού Εκείνος πρώτος κουβάλησε τον σταυρό.

Η ΕΟΡΤΗ ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣ ΤΗΝ Γ' ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ

Ἡ δεύτερη καθιερωθεῖσα ἑορτή πρός τιμήν τοῦ Σταυροῦ εἶναι ἡ ἑορτή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως, τήν Γ΄ Κυριακή τῶν Νηστειῶν ἐν τῷ μέσῳ τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Αὐτή ἡ ἑορτή, ὅπως καί ἡ ἑορτή τῆς Ὑψώσεως, ἀνήκει στόν κύκλο τῶν Δεσποτικῶν Ἑορτῶν, ὡς πρός τό περιεχόμενο (Δεσποτικές ὀνομάζονται οἱ πρός τιμήν τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ ἑορτές)1, ἀλλά ὡς πρός τόν χρόνο ἀνήκει στόν κύκλο τῶν Κινητῶν ἑορτῶν (Κινητές ὀνομάζονται οἱ ἑορτές οἱ ὁποῖες ἑορτάζονται σέ κινητή ἡμερομηνία, ἀνάλογα μέ τό πότε ἑορτάζεται τό Πάσχα καθορίζεται ὅλος ὁ πασχάλιος κύκλος τῶν κινητῶν ἑορτῶν).

του Ἱερομονάχου Καλλινίκου Ἠλιοπούλου

Ἡ ἑορτή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως ἀνάγει τήν ἀρχή καί τή γένεσή της κατά τίς ἀρχές τοῦ δ΄ αἰῶνος μ.Χ καί συνδέεται ἄμεσα μέ τήν ἑορτή τῆς εὑρέσεως τοῦ Σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ ἀπό τήν Ἁγία Ἑλένη, ἀλλά καί ἔμμεσα μέ τήν ἑορτή τῆς Ὑψώσεως τοῦ Σταυροῦ τῆς 14ης Σεπτεμβρίου τοῦ 335 μ.Χ. Ἡ πρώτη αὐτή ἄποψη καί ἐπικρατέστερη πού ἔχει διατυπωθεῖ εἶναι ὅτι προέκυψε «μᾶλλον ἐκ μεταθέσεως τῆς ἀναμνήσεως τῆς εὑρέσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ (6 Μαρτίου)»2 . Θά δοῦμε πρώτα ὀλίγα τινά στοιχεῖα διά τήν εὕρεση τοῦ Τιμίου Ξύλου, τά ὁποῖα συνδέονται μέ τήν μετάθεση τῆς ἑορτῆς.

Ἀναφέρει χαρακτηριστικά ὁ Ἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύμων στήν ἐπιστολή του πρός τόν Κωνστάντιο, υἱό τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου: «ἐπί τοῦ θεοφιλεστάτου καί τῆς μακαρίας μνήμης Κωνσταντίνου τοῦ σοῦ πατρός, τό σωτήριον τοῦ Σταυροῦ ξύλον ηὕρηται τῆς θείας χάριτος, τῷ καλῷς ζητοῦντι τήν εὐσέβειαν, τῶν ἀποκεκρυμμένων ἁγίων Τόπων παρασχούσης τήν εὕρεσιν»3.

Ὁ αὐτός Ἱερός Πατήρ μαρτυρεῖ, σέ μία ἀπό τίς ἐπιστολές του πρός τούς φωτιζόμενους, τήν ἐπί τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου εὕρεση τοῦ Σταυροῦ καθώς καί τήν ὕπαρξη Αὐτοῦ στά Ἱεροσόλυμα ἐπί τῶν ἡμερῶν του (4ος αἰῶνας μ.Χ)4. Ἐπίσης αὐτή ἡ ἀνεύρεση τοῦ Σταυροῦ ἀπό τήν Ἁγία Ἑλένη ἐπί Μεγάλου Κωνσταντίνου μαρτυρεῖται καί ἀπό τούς ἱστορικούς, πού κατέγραψαν ἀνόθευτη τήν Ἐκκλησιαστική Ἱστορία, ὅπως ὁ Σωκράτης ὁ σχολαστικός5 καί ὁ Ἑρμείας ὁ Σωζόμενος6, ἀλλά καί ἀπό ἰδία ἐπιστολή τοῦ Αὐτοκράτορος Κωνσταντίνου πρός τόν Μακάριο Ἱεροσολύμων καί τόν ἔπαρχο Δρακιλλιανόν7.

Ἡ Ἁγία Ἑλένη φτάνοντας στά Ἱεροσόλυμα περί τό 326 μ.Χ ξεκίνησε τήν ἀναζήτηση τοῦ Σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ, Τόν Ὁποῖον καί βρῆκε μαζί μέ τόν Πανάγιο Τάφο καί τούς δύο σταυρούς τῶν δύο λῃστῶν τῶν συσταυρωθέντων μέ τόν Κύριο, ἀφοῦ πρῶτα γκρέμισε τό ναό τῆς Ἀφροδίτης, πού εἶχαν ἀνεγείρει οἱ ἐθνικοί στό σημεῖο ταφῆς τοῦ Χριστοῦ8. Γιά τόν θαυματουργικό τρόπο τῆς εὑρέσεως τοῦ σταυροῦ ὑπάρχουν διάφορες παραδόσεις ἀνάμεσα στίς ὁποῖες δεσπόζει ἡ παράδοση αὐτή μέ τό μυρωδᾶτο φυτό πού λέγεται βασιλικός, μέ τό ὁποῖο μέχρι σήμερα στολίζουμε τόν Τίμιο Σταυρό καί τό μοιράζουμε ὡς εὐλογία στούς πιστούς τήν ἡμέρα τῆς Ὑψώσεως9.

Ὁ Ἅγιος Νεκτάριος ἀναφέρει τό θαῦμα τῆς θεραπείας τῆς νεκρῆς γυναίκας, ἡ ὁποία ἀναστήθηκε ἀκουμπῶντας πάνω στό Ζωηφόρο Σταυρό: «ἐπειδή δέ δύσκολον ἦτο νά διακριθῇ ὁ σταυρός τοῦ Σωτῆρος καί τῶν ληστῶν, ὁ τότε Ἱεροσολύμων ἐπίσκοπος Μακάριος προσήνεγκεν ἕκαστον τῶν τριῶν εὑρεθέντων σταυρῶν ἐπί τινός θανατηφόρως πασχούσης γυναικός. Καί τῶν μέν δύο εἰς μάτην τεθέντων, ἅμα τοῦ τρίτου ἐπιψαύσαντος τοῦ σώματος τῆς ἀγωνιώσης παραχρῆμα ἠνωρθώθη αὕτη καί ἐγένετο ὑγιής»10.

ΑΓΙΟΥ ΚΥΡΙΛΛΟΥ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ: «ΣΤΑΥΡΩΘΕΝΤΑ ΚΑΙ ΤΑΦΕΝΤΑ…»

(ἀποσπάσματα ἀπό τήν ΙΓ’ Κατήχηση)

Α’. Εἶναι καύχημα τῆς Καθολικῆς Ἐκκλησίας βέβαια τό καθετί πού ἔπραξε ὁ Ἰησοῦς, ἀλλά τό καύχημα τῶν καυχημάτων εἶναι ὁ Σταυρός Του. Τοῦτο ἀσφαλῶς γνωρίζοντας ὁ Παῦλος, λέει: «ὅσο γιά μένα, ἄς μή γίνει νά καυχηθῶ γιά τίποτε ἄλλο, παρά μόνο γιά τό Σταυρό τοῦ Κυρίου μας, Ἰησοῦ Χριστοῦ» (Γαλ. 6, 14).

Ἦταν πραγματικά θαυμαστό πού ἀνέβλεψε ὁ ἐκ γενετῆς τυφλός στήν κολυμβήθρα τοῦ Σιλωάμ (πρβλ. Ἰωάν. 9, 7), ἀλλά τί εἶναι αὐτό μπροστά στήν ἀνάβλεψη τῶν πνευματικά τυφλῶν ὅλης τῆς οἰκουμένης; Θεωρεῖται μέγα θαῦμα καί ὑπερφυσικό πού ἀναστήθηκε ὁ Λάζαρος, ἐνῶ ἦταν τετραήμερος νεκρός, ἀλλά τότε ἡ χάρη τῆς Ἀναστάσεως σταμάτησε σ᾽ αὐτόν.Τί εἶναι ὅμως αὐτό μπροστά στήν ἀνάσταση τῶν νεκρωμένων ἀπό τήν ἁμαρτία, σέ ὁλόκληρη τήν οἰκουμένη;

Εἶναι θαυμαστό πού ἀπό τούς πέντε ἄρτους πήγασε τροφή γιά πέντε χιλιάδες (πρβλ. Ματθ. 14, 21), ἀλλά τί εἶναι αὐτό μπρός στό ὅτι χόρτασε αὐτούς «πού πέθαιναν ἀπό πνευματική πείνα, ἐξαιτίας τῆς ἄγνοιάς τους, σέ ὅλα τά μέρη τῆς γῆς»; (Πρβλ. Ἀμ. 8, 11). Εἶναι θαυμαστό πού ἐλευθέρωσε τή γυναίκα ἐκείνη, τή δεμένη ἀπό τό Σατανά δεκαοχτώ χρόνια, ἀλλά τί εἶναι αὐτό μπροστά στήν ἐλευθερία πού ἔδωσε σέ ὅλους ἐμᾶς, τούς σφιχτοδεμένους μέ βαριές ἁλυσίδες ἁμαρτημάτων; (πρβλ. Παρμ. 5, 22). Αὐτό λοιπόν, τό ὁλόφωτο στεφάνι τῆς δόξας τοῦ Σταυροῦ, ἀφενός φώτισε τούς τυφλωμένους ἀπό τήν ἀγνωσία καί ἀφετέρου ἐλευθέρωσε τούς δέσμιους τῆς ἁμαρτίας καί δυναμικά λύτρωσε ὅλους τούς ἀνθρώπους, ὅλων τῶν αἰώνων1.

Β’. Καί μή σοῦ φαίνεται παράξενο σέ τέτοιο βαθμό, ὥστε νά δυσπιστεῖς, ἄν πραγματικά ἔδωσε τή λύτρωση δυναμικά σέ ὅλους τούς ἀνθρώπους ὅλων τῶν αἰώνων. Διότι δέν ἦταν ἄνθρωπος ἁπλός αὐτός πού πέθανε γιά μᾶς, ἀλλά ὁ «Υἱός τοῦ Θεοῦ» ὁ Μονογενής. Καί μπόρεσε βέβαια ἡ ἁμαρτία ἑνός ἄνδρα, τοῦ Ἀδάμ, νά κάνει θνητούς ὅλους τούς ἀνθρώπους, ὅλων τῶν αἰώνων. Ἀλλά, ἄν μέ τό παράπτωμα τοῦ ἑνός βασίλευσε ὁ θάνατος στόν κόσμο, πῶς, πολύ περισσότερο, δέν θά βασιλεύσει ἡ ζωή μέ τή δικαιοσύνη τοῦ Ἑνός; (Πρβλ. Ρωμ. 5, 17).

Καί ἄν τότε, ἐπειδή ἔφαγαν ἀπό τό «ξύλο τῆς ζωῆς» οἱ Πρωτόπλαστοι διώχτηκαν ἀπό τόν Παράδεισο (πρβλ. Γέν. 3, 24), ἄραγε τώρα, χάρη στό ξύλο τοῦ Σταυροῦ τοῦ Ἰησοῦ, δέν θά μποῦν εὐκολότερα μέσα στόν Παράδεισο ὅσοι πιστέψουν; Ἄν ἐκεῖνος πού πρῶτος πλάστηκε ἀπό τό χῶμα τῆς γῆς ἐπέφερε οἰκουμενικό θάνατο, ἄραγε δέν θά φέρει ζωή αἰώνια «Ἐκεῖνος πού τόν ἔπλασε ἀπό τή γῆ» (Γέν. 2, 7), ἀφοῦ Αὐτός εἶναι ἡ Ζωή; (πρβλ. Ἰωάν. 14, 6). Ἄν ὁ Φινεές, δείχνοντας ζῆλο καί φονεύοντας τόν αἰσχροποιό ἐκεῖνον, κατέπαυσε τήν ὀργή τοῦ Θεοῦ, ὁ Ἰησοῦς ‒ ὄχι μέ τό φόνο κάποιου ἄλλου, ἀλλά μέ τό νά θυσιάσει τόν ἑαυτό Του ὡς ἀντίλυτρο ‒ δέν μπορεῖ νά ἐξαλείψει τήν ὀργή τοῦ Θεοῦ πρός τούς ἀνθρώπους;2