ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΨΩΜΑ

 

Απόσπασμα εκ του βιβλίου
''Ορθόδοξα Ελληνικά Χριστούγεννα''
σε ''Συλλογή και Επιμέλεια'' του θεολόγου Στεφάνου Κισιώτη,
εκδόσεις ''ΤΕΡΤΙΟΣ'', Κατερίνη, Νοέμβριος 1997, σελ. 126-129.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο στο μονοτονικό σύστημα, επιμέλεια και παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.

Τα Χριστόψωμα

Τα ''Χριστόψωμα'', που τώρα τα Χριστούγεννα θα ζυμωθούν στις πιο πολλές από τις ελληνικές επαρχίες και που οι επιφάνειές τος θα γεμίσουν καλλιτεχνικά στολίσματα και παραστάσεις, είναι κι αυτά, σαν λαϊκά δημιουργήματα, μια από τις πιο αξιοπρόσεκτες εκδηλώσεις της λαογραφικής μας τέχνης.

Συγκεντρώνουν τρία σημαντικά στοιχεία για τη λαογραφική τους αξιολόγηση: Τη γιορταστική παρουσία του κάθε Χριστούγεννα' τη συμβολική προσφορά και σκοπιμότητά τους' τη φροντισμένη τεχνική της λαϊκής κατασκευής και της διακόσμησής τους. Τα ίδια βέβαια στοιχεία παρουσιάζουν κι οι γνωστές βασιλόπιτες της Πρωτοχρονιάς, αλλά εκείνες έχουν εξελιχθεί σ γλύκισμα επιδόρπιο, που το συνεπήρε η γενική ψυχολογία του κυνηγητού της Τύχης, και που με το νόμισμά του έχει γίνει ένα ακόμη δοκιμαστήριο της καλής ή κακής Μοίρας των συνδαιτημόνων.

Το Χριστόψωμο όμως έμεινε ο βασικός <<άρτος>> της γιορτής των Χριστουγέννων, το ευλογημένο ψωμί του τραπεζιού και του σπιτιού, που θα στηρίξει τη ζωή του νοικοκύρη και των σπιτικών του, ακόμα και των ζών και της σοδειάς. Είναι ένα μεγάλο, ειδικά ζυμωμένο για τη μεγάλη μέρα του Χριστού ψωμί, το φτιάχνουν σαν προσφορά και το τρώνε σαν μετάδοση, το μεσημέρι στο τραπέζι τους ή και αποβραδίς στο δείπνο, οι Έλληνες αγρότες.

Ιερά ψωμιά έφτιαχναν και στην αρχαία Ελλάδα, σαν απαρχές στην Δήμητρα ή στον Απόλλωνα. Ήταν προσφορές με παραγωγική σκοπιμότητα και συντρόφευαν συχνά κι από άλλους καρπούς της συγκομιδής. Μερικά απ' αυτά τα έλεγαν και <<ευετηρίες>>. Το φτιάξιμο του Χριστόψωμου (=Χριστουγεννόψωμο) ακολουθεί δύο τεχνικές, που τις καθορίζει η ιερότητα και η συμβολική σκοπιμότητά του.

Η πρώτη είναι η τεχνική του ζυμώματος με τα συμπληρωματικά υλικά' η δεύτερη είναι η φιλοτέχνηση της μορφής και της επιφάνειάς του. 1. Όπως όλα τα <<γιορτιάτικα ψωμιά>> στην Ελλάδα, τα Χριστόψωμα γίνονται με ακριβά και αγνά υλικά, που είτε περιορίζονται στο ψιλοσκονισμένο σιτάρι και το σησάμι (σαν τους <<μεταξωτούς άρτους>> των Βυζαντινών), είτε προχωρούν στην ανάμιξη μελιού και μπαχαρικών: γλυκάνισου, ζάχαρης, κανέλας, ροδόνερου, σταφίδας, γαρύφαλλου κ.λπ.

Κι η προσοχή την ώρα του ζυμώματος είναι σχεδόν ιεροτελεστική: <<Το αλεύρι περνιέται από ψιλή κρισάρα και ρίχνεται για ζύμωμα σε λεκάνη λευκή. Το προζύμι δεν θα είναι από μαγιά αγορασμένη, αλλά παλιό, σπιτίσιο. Η νοικοκυρά θα κάμει το σταυρό της, θα ευχηθεί κάθε καλό στο σπίτι, και θ' αρχίσει το ζύμωμα>>. (Πληροφορία από χωριό της Κορινθίας). 2. Ακολουθεί το στόλισμα και τα κεντίδια πάνω στην επιφάνεια του ψωμιού.

Τη μορφή και το σχήμα του -κυκλικό, κουλουρόσχημο, αβγωτό, παραλληλόγραμμο ή ρομβικό- τα κανονίζουν η παράδοση κι οι τοπικές συνήθειες. Η ίδια παράδοση καθορίζει και τα στολίδια. Ένας μεγάλος σταυρός στη μέση του ψωμιού είναι απαραίτητος. Τον κάνουν με πρόσθετη λουρίδα ζυμαριού, ή τον αποτυπώνουν με πραγματικόν ξύλινο του σπιτιού (συνήθως φερμένον από προσκύνημα).

Μπορεί να τον αντικαταστήσουν και με σφραγίδα εκκλησιαστική ή άλλη ξυλόγλυπτη, από εκείνες που πουλούσαν παλιότερα οι Αγιορείτες. (Το Μουσείο Μπενάκη έχει μια καλή συλλογή, με ποικίλα σχήματα και παραστάσεις' ξεχωρίζουν κι οι δικέφαλοι αετοί). Στις άκρες και στο κέντρο του σταυρού βάζουν άσπαστα μεγάλα καρύδια ή μύγδαλα. (Είναι μια λαϊκή ακροδιακοσμητική, αλλά αυτό σημαίνει και μια προσφορά καρπών, μαζί με το μεγάλο ψωμί.

Οι ξεροί καρποί είναι, στην περίοδο αυτή, οι πιο αντιπροσωπευτικοί της σοδειάς). Κι ύστερα κεντούν με το πηρούνι, ή με το μαχαίρι και το ψαλίδι, διάφορα σχέδια <<με σημασία>> πάνω στις ελεύθερες επιφάνειες. Η <<σημασία>> αυτή είναι συνήθως γεωργική ή τσοπάνικη. Σχεδιάζουν π.χ. στην Κεντρική Μακεδονία το αλέτρι με τα βόδια, τη θημωνιά, το βαρέλι και το σπίτι (Βλ. <<Λαογραφία>> ΙΒ', 1938, σελ. 94. 

Προσθέτουν κουλουράκια, στενόμακρα κι άλλα σαν σταυρουδάκια, που τα ονοματίζουν <<αρνάκια>> και <<κατσικάκια>> (Δ. Λουκοπούλου, <<Ποιμενικά της Ρούμελης>>, 1930, σελ. 173).

Σχεδιάζουν μια μαργαρίτα με τόσα φύλλα, όσα είναι τα μέλη της οικογένειας, κι από πάνω της μια σκεπή σπιτιού. Κάτω δεξιά ένα ζώο, για να συμβολίζει τα κατοικίδια' απάνω δεξιά ένα σύμπλεγμα, που δείχνει τα κοπάδια, κι απάνω αριστερά ένα κλωνάρι κληματαριάς, για να θυμίζει τ' αμπέλια. (Πληροφορία από χωριό της Λειβαδιάς).

Όλα αυτά τα σχέδια γίνονται όμορφα ή <<χοντρά>>, ανάλογα με την πείρα και το <<χέρι>> της ζυμώτρας. Υπάρχουν <<μερακλούδες>>, που βάλουν σ' αυτό όλη την τέχνη τους και μπορούν να σχεδιάσουν πάνω στο χριστόψωμο έναν ζωντανό κόσμο από σπίτια, πρόβατα ή γεωργικές δουλειές. (Εδώ μπορούμε να σκεφτούμε και τις Κρητικές ή Κυπριώτισσες ψωμοκεντήστρες, που φιλοτεχνούν θαυμαστές επιφάνειες πάνω στις κουλούρες του γάμου, ή στα ψωμιά που θέλουν να χαρίσουν σε αγαπημένα τους πρόσωπα).

Και δουλεύουν πάνω στο ζυμάρι υπομονετικά, με το πηρούνι ή με το ξύλο, χρησιμοποιώντας βοηθητικά και βελανόκουπες (Ρούμελη) ή τον ύπερο της παπαρούνας (Δωδεκάνησα). Ανακατεύουν μέσα στα σχέδια και στοιχεία θρησκευτικά, σταυρουδάκια, τριάδες, τ' άστρο της Βηθλεέμ, χέρια σταυρωτά ή και δάκτυλα, που λένε πως είναι από το χέρι του Χριστού, που κατέβηκε κι ευλόγησε το ψωμί (Κεφαλονιά). 

Και για να μην είναι μονόχρωμα όλα τούτα τα κεντίδια κι οι γραμμές, ξεφλουδίζουν αμύγδαλα και τα <<μπήγουν>> εδώ κι εκεί πάνω στο  ψωμί, μόνα τους ή σαν φύλλα λουλουδιύ, βάζουν και κομμάτια ζάχαρη <<καραμέλα>> κι αστράκια πολύχρωμα και <<ζαφουράνα>>, και καρύδια σπασμένα και σουσάμι μπόλικο... Πότε το κόβουν και πως τρώνε στο τραπέζι το Χριστουγεννιάτικο μεγαλόψωμο;

Ο νοικοκύρης είναι ο μεγάλος λειτουργός που θ' αναλάβει το κόψιμο και το μοίρασμά του. Το μεσημέρι της Γιορτής, σ' όλους σχεδόν τους τύπους του Χριστόψωμου, ο πατέρας θα το πρωτοσταυρώσει λέγοντας <<Χρόνια Πολλά>>, ή το <<Η Γέννησίς Σου>>. Μπορεί να έχει μέσα και νόμισμα, και να το κόψει σε κομμάτια. Υπάρχουν όμως και ξεχωριστές, πιο τελετουργικές περιπτώσεις.

Μαζί με τον Θεό, ο άνθρωπος δεν ξεχνά, σε καμμιά από τις τις θρησκευτικές εκδηλώσεις του, και τη Γη που τον τρέφει. Στην περίπτωση του Χριστόψωμου συναντήθηκαν, στα ελληνικά έθιμα, ο Χριστός και το ψωμί. Κι ήτανε φυσικό να τυπωθεί, πάνω στο χριστουγεννιάτικο ψωμί, το διπλό αυτό στοιχείο, όπως το σκέφτηκε συνδυασμένο ο λαός με την φαντασία και την τέχνη του, μια τέχνη λαογραφική και λατρευτική. 

Εισαγωγή στο διαδίκτυο στο μονοτονικό σύστημα, επιμέλεια και παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Απόσπασμα εκ του βιβλίου
''Ορθόδοξα Ελληνικά Χριστούγεννα'' 
σε ''Συλλογή και Επιμέλεια'' του θεολόγου Στεφάνου Κισιώτη,
εκδόσεις ''ΤΕΡΤΙΟΣ'', Κατερίνη, Νοέμβριος 1997, σελ. 126-129.

Ορθόδοξα Ελληνικά Χριστούγεννα

ΜΙΑ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΠΟΥ ΒΛΑΣΦΗΜΕΙ ΚΑΙ ΕΝΑΣ ΛΑΟΣ ΠΟΥ ΑΠΛΩΣ ΑΔΙΑΦΟΡΕΙ

<<Έσθλ’ αγορεύοντες, κακά δε φρεσί βυσσοδόμευον>>.

(Μιλούσαν ωραία ενώ στο μυαλό τους βυσσοδομούσαν κακά).

Όμηρος (Οδύσσεια ΙΖ’)

<<Η περίπτωση του κυρίου Μόσιαλου δεν διαφέρει από εκείνη του Δήμου Βερύκιου με την <<Παναγία την Αρουραία>>, του Στρατή Μπαλάσκα με την Παναγία την <<....>>
ή πιο παλαιότερα με εκείνη της Μαλβίνας Κάραλη, όταν από τηλεοράσεως αποκαλούσε την Παναγία <<...>>.
Το καφενειακό, χαμαίτυπο υβρεολόγιο στην εποχή μας απέκτησε δυναμική Λόγου, εκφωνημένου μάλιστα από δημόσιο βήμα!
Κι η γελοιοποίηση, ο χλευασμός κι η διαπόμπευση των θείων αποτελούν γι' αυτούς <<αριστεία>> ανάδειξης, προκοπής και περίσσιου κατορθώματος, πιστωμένα όλα στο βιογραφικό καρνέ
του ομολογιακού σφραγίσματός τους στο κράτος του Αντιχρίστου.
Γιατι το σφράγισμα -για το οποίο τόσος λόγος γίνεται τελευταία- προοϋποθέτει την δημόσια ομολογία!
Άνευ δημόσιας ομολογίας στον αντίποδα του Βαπτίσματος δεν λογίζεται σφράγισμα>>!

Η οδυνηρά βλάσφημη, ως και βδελυρά αποκρουστική ανάρτηση του πολιτικού εκμαυλιστή Ηλία Μόσιαλου -σχετικά με την εικόνα της Παναγίας και του Αγίου Ιωσήφ του μνήστορος- εκφράζει στο σύνολό της την πανθομολογούμενη, συρρικνωτική  απαξίωση, ως και την επί γνώσει αυτάρεσκη γελοιοποίηση της Ορθόδοξης Πίστης, από άτομα πνευματικά ευτελή και ηθικά ανεπαρκή και υπότροπα.

Και αυτό το -κατά καιρούς- σποραδικό και ηχηρό <<crescendum>> επωνύμων να ασελγούν μετ' επαίνων πάνω στο σώμα της Εκκλησίας, υποδηλώνει περίτρανα την ηθική αποποίηση, τον αξιολογικό κατακερματισμό και την ολική πτώση του ανθρώπου, να ακροβατεί σε μια πνευματική κατάσταση χειρότερη και από αυτή των άλογων ζώων! 

Η περίπτωση του κυρίου Μόσιαλου δεν διαφέρει κι από εκείνη του Δήμου Βερύκιου με την <<Παναγία την Αρουραία>>, του Στρατή Μπαλάσκα με την Παναγία την <<....>> ή πιο παλαιότερα της Μαλβίνας Κάραλη, όταν από τηλεοράσεως αποκαλούσε την Παναγία <<...>>. Το καφενειακό, χαμαίτυπο υβρεολόγιο στην εποχή μας απέκτησε δυναμική Λόγου, εκφωνημένου μάλιστα από δημόσια βήματα!

Κι η γελοιοποίηση, ο χλευασμός κι η διαπόμπευση των θείων αποτελούν γι' αυτούς <<αριστεία>> ανάδειξης, προκοπής και περίσσιου κατορθώματος, πιστωμένα όλα στο βιογραφικό καρνέ του ομολογιακού σφραγίσματός τους στο κράτος του Αντιχρίστου. Γιατι το σφράγισμα -για το οποίο τόσος λόγος γίνεται τελευταία- προοϋποθέτει την δημόσια ομολογία! Άνευ ομολογίας δεν λογίζεται σφράγισμα!

Ο κύριος Μόσιαλος όμως ομολόγησε με μια γελοιογραφία του συρμού, δημόσια και κυρίως αμετανόητα. Βλέπετε σήμερα, όλα τα υβρεολόγια καλύπτονται πίσω από τα πέπλα του αστεϊσμού, της ασυδοσίας, ως και του δήθεν βιασμού του λόγου και αυτής της -κουραστικά- ποικιλο-χρησιμοποιημένης σάτιρας... Όμως, όταν θίγονται δοξασίες αλλοθρήσκων, εκεί, οι αυτοί χριστολογικοί διώκτες υπεραμύνονται μέχρι και <<τελευταίας ρανίδος>> την... διαφορετικότητα των άλλων, αγνοώντας υποδειγματικά και επιδεικτικά την θεόθεν, πνευματική οντότητα ημών των Ορθοδόξων!

Το ζήτημα είναι αρκούντως κωμικό και αξίζει λίγο την ενθύμησή μας. Ο Δήμος Βερύκιος, μετά από εκείνη την -τραγικά- βλάσφημη ανάρτησή του για την Παναγία μας, έσπευσε δημοσίως να πει, πως είχε γίνει κατά λάθος, πως είχε και πνευματικό... και μάλιστα δημοσίευσε και στίχους του Δαυίδ (!), για να πιστοποιήσει την μετάνοιά του... Ας φαντασθούμε τώρα, κάποιος να είναι ενεργό μέλος της Εκκλησίας, να έχει πνευματικό, να μετέχει των θείων μυστηρίων και... ταυτόχρονα να βρίζει δημοσίως την Μητέρα του Θεού του!... Η αξιολύπητη και αμετανόητη πτώση του ιδίου, τον έκανε να <<διορθώσει>> το ένα κακό, με ένα άλλο, υπό την μορφή του ψέματος!

Στην περίπτωση της Γαλλικής, σατιρικής εφημερίδας <<Charlie Hebdo>>, που τον Ιανουάριο του 2015 θρήνησε θύματα από εξτρεμιστές της Αλ Κάιντα, επειδή υβρίζετο ο Μωάμεθ, η λογική είχε απωλέσει την ετυμολογία της! Όταν η εφημερίδα βλασφημούσε επί χρόνια και με συνεχείς γελοιογραφίες τον Χριστό μας, ουδείς ενχώριος, κυβερνητικός αξιωματούχος αντιδρούσε... Όταν, όμως, έβγαλαν σε πρωτοσέλιδη γελοιογραφία τον Μωάμεθ και συνέβησαν τα αιματηρά εκείνα γεγονότα, οι ίδιοι Γάλλοι κυβερνητικοί ακόλουθοι μίλησαν για το δικαίωμα της <<ελευθερίας του λόγου>>!... Αν όμως έβριζαν την μάννα τους, θα προσέφευγαν -αναντίρρητα- στα αστικά δικαστήρια... 

<<Η ψείρα τρώει τα φυτά, η σκουριά το σίδερο και το ψεύδος την ψυχή>> έγραφε για την Υποκρισία ο Τσέχωφ! Και αυτή η Υποκρισία συνώνυμη και συνετοιμόλογη με την πολιτική ψευτιά  και την κυβερνητική ανηθικότητα έγινε <<λάβαρο τιμής>> για τους κάθε λογής πολιτικούς μας μαστρωπούς!

Κι ας μην μιλήσουμε για θεατρικά έργα υψηλής... Τέχνης και κινηματογραφικές ταινίες απείρου... Κάλλους, που παρουσίαζαν τον Χριστό, πότε ως εραστή και πότε ως ομοφυλόφιλο! Όταν παιζόταν ο <<Τελευταίος Πειρασμός>> του Καζαντζάκη, εκεί γύρω στα 1988-9, θυμάμαι στον γνωστό αθηναϊκό κινηματογράφο <<Όπερα>>, που μπήκαν κάποια μέλη του ΕΛΚΙΣ για να διαμαρτυρηθούν για την -καταδικαστικά-  διαπομπευτική ιεροσυλία του έργου.

Ανάμεσα στον αιφνίδιο πανικό που ακολούθησε, δήλωναν: <<Αυτό το έργο προσβάλλει τον Θεό μας, την Πίστη μας, την Χώρα μας! Υπερασπιζόμαστε το δικαίωμά μας να μην καθυβρίζεται ο Χριστός μας>>! Στις πρώτες θέσεις κάθονταν κάποιοι γνωστοί, απομιμητικοί κουλτουροκάπηλοι της εποχής εκείνης, μονίμως χορηγούμενοι από το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου της δεκαετίας του '80 και οι οποίοι μισογελούσαν απαξιωτικώ τω τρόπω...

Έτσι είναι. Στα λόγια είμαστε πρώτοι και στα έργα τελευταίοι! Ο Πρωθυπουργός της χώρας -από το βήμα της βουλής- ζήτησε συγνώμη για την λέξη <<κίναιδος>> που χρησιμοποίησε ο βουλευτής Καβάλας Μακάριος Λαζαρίδης. Τώρα όμως, που ο κυβερνητικός του αντιπρόσωπος σε διεθνείς οργανισμούς Ηλίας Μόσιαλος ανέβασε αυτή την κατάπτυστη γελοιογραφία της Θεοτόκου με τον Άγιο Ιωσήφ, τηρεί σιγή ανεκλάλητου ισχύος!

Ο ίδιος βεβαίως εποίησε και ένα άλλο αρκούντως τραγελαφικό και επηρμένο στραβοπάτημα! Όταν ο πρώην Μητροπολίτης Αιγιαλείας Αμβρόσιος αφόρισε τον Μάϊο του περασμένου έτους τον κ. Μητσοτάκη, ο τελευταίος έσπευσε στην Εκκλησία της Κρήτης για να εκδώσει η τελευταία ανακοίνωση, που να ακυρώνει τον αφορισμό του Αμβροσίου! <<.Περασμένα μεγαλεία και διηγώντας τα να κλαις...>>!

Εν κατακλείδι... Η Πτώση και η Έκπτωση των κυβερνητικών χειραγωγών μας, αυτών των επί χρήμασι κρατικών διωκτών και φλύαρων, λογοπληκτικών σπεκουλαδόρων μας δεν είναι τίποτ' άλλο από το alter ego ημών, των... αθώων, των... αγνών, των... αμωμήτων...! Ημών των ταπεινά θιγόντων και υπερηφάνως δρώντων.

Ημών των εν αποστασία καταφυγόντων, που κατορθώσαμε -εδώ και χρόνια- το ακατόρθωτο: να ορθοδοξεί ένας μονοψήφιος αριθμός ανθρώπων και να απουσιάζει εκκωφαντικά ένας ολόκληρος -σχεδόν- λαός! Όλα τα άλλα είναι είναι εκ του περισσού!

<<Όλα τα υβρεολόγια καλύπτονται πίσω από τα πέπλα του αστεϊσμού, της ασυδοσίας, ως και του δήθεν βιασμού του λόγου και αυτής της -κουραστικά- ποικιλο-χρησιμοποιημένης σάτιρας...

Όμως, όταν θίγονται δοξασίες αλλοθρήσκων, εκεί, οι αυτοί χριστολογικοί διώκτες υπεραμύνονται μέχρι και <<τελευταίας ρανίδος>> την... διαφορετικότητα των άλλων, αγνοώντας
υποδειγματικά και επιδεικτικά την θεόθεν, πνευματική οντότητα ημών των Ορθοδόξων! Το ζήτημα είναι αρκούντως κωμικό και αξίζει λίγο την ενθύμησή μας.
Ο Δήμος Βερύκιος, μετά από εκείνη την -τραγικά- βλάσφημη ανάρτησή του για την Παναγία μας, έσπευσε δημοσίως να πει, πως είχε γίνει κατά λάθος, πως είχε και πνευματικό... και μάλιστα
δημοσίευσε και στίχους του Δαυίδ (!), για να πιστοποιήσει την μετάνοιά του...
Ας φαντασθούμε τώρα, κάποιος να είναι ενεργό μέλος της Εκκλησίας, να έχει πνευματικό, να μετέχει των θείων μυστηρίων και... ταυτόχρονα να βρίζει δημοσίως την Μητέρα του Θεού του!...
Η αξιολύπητη και αμετανόητη πτώση του ιδίου, τον έκανε να <<διορθώσει>> το ένα κακό, με ένα άλλο, υπό την μορφή του ψέματος>>!

Υποσημείωση:

Προχθές ανακοινώθηκε ο θάνατος του αγγλικανού αρχιεπισκόπου Ν. Αμερικής Ντέσμοντ Τούτου, γνωστού  για τους αγώνες του κατά του καθεστώτος του απαρχάιντ στην Ν. Αμερική, την δεκαετία του '80. Διαβάσαμε στον Τύπο μερικές από τις <<κορυφαίες>> δηλώσεις του για τον Θεό, για να διαπιστώσουμε στο έπακρο, το μέγεθος και την ασύλληπτη διαβλητικότητα της αίρεσης, που οι Οικουμενιστές την ονομάζουν Εκκλησία!...

<<Ευχαριστώ από καρδιάς τον Θεό που δημιούργησε τον Δαλάι Λάμα. Πιστεύετε σοβαρά, όπως έχουν πει μερικοί, ότι ο Θεός λέει: "Σύμφωνοι, αυτός ο τύπος, ο Δαλάι Λάμα, είναι μια χαρά. Τι κρίμα που δεν είναι χριστιανός;" Εγώ δεν το πιστεύω, διότι, ξέρετε, ο Θεός δεν είναι χριστιανός>>.
 
(Ομιλία, Ιούλιος 2013)

<<Δεν θα σεβαστώ έναν ομοφοβικό Θεό (...) Θα αρνηθώ να πάω στον ομοφοβικό παράδεισο. Θα πω, όχι, λυπάμαι, προτιμώ μακράν να πάω στην άλλη πλευρά. Συμμετέχω και σ'αυτήν την εκστρατεία, όπως συμμετείχα στην εκστρατεία κατά του απαρτχάιντ. Για μένα, βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο>>.

(Ιούνιος 2006, Βρυξέλλες)

Γιώργος  Δ. Δημακόπουλος

Δημοσιογράφος

ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΡΟ ΤΗΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ

1. Ὁ προσδοκώμενος Μεσσίας Βρισκόμαστε ἤδη λίγες ἡμέρες πρὶν ἀπὸ τὰ Χριστούγεννα καὶ ἡ Εὐαγγελικὴ περικοπὴ ποὺ ἀκούσαμε σήμερα, Κυριακὴ πρὸ τῆς Χριστοῦ Γεννήσεως, παραθέτει σὲ ἕνα μεγάλο μέρος της ἕνα μακρὺ κατάλογο ἑβραϊκῶν ὀνομάτων, ποὺ ἀποτελεῖ τὸν γενεαλογικὸ κατάλογο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἡ ἁλυσίδα αὐτὴ τῶν ὀνομάτων ξεκινᾶ ἀπὸ τὸν Πατριάρχη Ἀβραάμ, συνεχίζει μέχρι τὸν Δαβίδ, κατόπιν φθάνει στὴ βαβυλώνια αἰχμαλωσία καὶ τέλος καταλήγει στὸν Ἰωσήφ, τὸν μνήστορα τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου.

Ἴσως σὲ κάποιους νὰ ἀκούγεται κουραστικὴ ὅλη αὐτὴ ἡ ἀλληλουχία τῶν ὀνομάτων, κάποια ἀπὸ τὰ ὁποῖα ἴσως νὰ εἶναι καὶ ἄγνωστα. Ἡ ἀναφορά τους ὅμως ἔχει πολὺ μεγάλη σημασία, διότι ἐπιβεβαιώνει ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι ἕνα πρόσωπο πραγματικό, ποὺ ἔζησε σὲ συγκεκριμένη χρονικὴ στιγμὴ τῆς ἱστορίας.

Ἐπιπλέον, μὲ τὴν παράθεση ὅλων αὐτῶν τῶν ὀνομάτων ὁ ἱερὸς εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος ἀποδεικνύει στοὺς Ἑβραίους, στοὺς ὁποίους ἀπευθύνει πρωτίστως τὸ Εὐαγγέλιό του, ὅτι ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς εἶναι ὁ Λυτρωτής, ποὺ ἐπὶ αἰῶνες περίμεναν. Διότι εἶναι ἀπόγονος τοῦ Ἀβραὰμ καὶ τοῦ Δαβίδ. Στὸ δὲ πρόσωπό του ἐπαληθεύονται οἱ προφητεῖες ἐκεῖνες, ποὺ ἔλεγαν ὅτι ὁ ἀναμενόμενος Μεσσίας θὰ προερχόταν ἀπὸ τὸ γένος τοῦ Ἀβραὰμ καὶ τοῦ Δαβίδ.

Ὅλες λοιπὸν αὐτὲς οἱ γενεὲς τῶν ἀν­θρώπων προσδοκοῦσαν τὴ λύτρωση. Οἱ ἄνθρωποι ἔρχονταν στὴ ζωὴ καὶ πέθαιναν ἔχοντας τὴ λαχτάρα μέσα τους νὰ ἀντικρίσουν τὸν Μεσσία, τὸν Χριστό· ἔχοντας τὴν ἀσίγαστη προσ­μονὴ νὰ ὑποδεχθοῦν τὸν Ἐλευθερωτή, ποὺ εἶχε προφητευθεῖ ὅτι ἐπρόκειτο νὰ ἔλθει. Τὸν λυτρωτὴ Ἰησοῦ, ποὺ ἐπὶ αἰῶνες προσδοκοῦσαν οἱ Ἑβραῖ­οι στὴν Παλαιὰ Διαθήκη, ἀλλὰ τελικὰ ὅταν ἦλθε, δὲν Τὸν ἀναγνώρισαν, κατὰ τὸ θεῖο του ἔλεος ἐμεῖς οἱ Χριστιανοὶ ἀξιωνόμαστε νὰ Τὸν συναντοῦμε μέσα στὴν ἁγία του Ἐκκλησία.

Θὰ Τὸν ὑποδεχθοῦμε μάλιστα σὲ λίγες ἡμέρες, ποὺ θὰ ἑορτάσουμε τὰ Χριστούγεννα, δηλαδὴ τὴν εἴσοδό του στὴν ἱστορία τοῦ κόσμου. Εἶναι Αὐτὸς ποὺ δίνει νόημα στὴν ἱστορία καὶ στὴ ζωὴ τοῦ καθενός μας. Καὶ ὄχι μόνο Τὸν συν­­αντοῦμε, ἀλλὰ ἐπιπλέον ἔχουμε τὴ δυνατότητα νὰ μένουμε ἑνωμένοι μαζί Του μὲ τὰ ἱερὰ Μυστήρια καὶ νὰ ἀπολαμβάνουμε τὰ ἀσύλληπτα ἀγαθὰ τῆς θείας Ἐνανθρωπήσεώς του. Γι᾿ αὐτὸ εἴμαστε ἀσυγ­κρίτως πιὸ εὐεργετημένοι ἀπὸ τοὺς προγόνους τοῦ Χριστοῦ.

2. Τὸ ὄνομα «Ἰησοῦς» Στὸ δεύτερο μέρος τῆς περικοπῆς ὁ ἱερὸς Εὐαγγελιστὴς ἑστιάζει τὴν προσ­οχή μας στὴν ὑπερφυσικὴ Γέννηση τοῦ Κυ­ρίου. Μᾶς πληροφορεῖ ὅτι, ὅταν ἡ Παρθένος Μαρία ἀρραβωνιάσθηκε μὲ τὸν Ἰωσήφ, προτοῦ συγκατοικήσουν ὡς σύζυγοι, βρέθηκε ἔγκυος μὲ τὴ δημιουργικὴ ἐπενέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Μόλις ὅμως ὁ Ἰωσὴφ ἀντιλήφθηκε τὴν ἐγκυμοσύνη της, σκέφθηκε νὰ τὴ διώξει κρυφά. Ἐπειδὴ ἦταν ἐνάρετος ἄνθρωπος, δὲν ἤθελε νὰ τὴ διαπομπεύσει δημόσια.

Ἀλλὰ τότε ἐμφανίσθηκε στὸ ὄνειρό του Ἄγγελος Κυρίου καὶ τοῦ εἶπε: Ἰωσήφ, μὴ διστάσεις καὶ μὴ φοβηθεῖς νὰ παραλάβεις στὸ σπίτι σου τὴ μνηστή σου Μαρία. Διότι τὸ παιδὶ ποὺ κυοφορεῖ, προέρχεται ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. «Τέξεται δὲ υἱόν, καὶ καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰησοῦν· αὐτὸς γὰρ σώσει τὸν λαὸν αὐτοῦ ἀπὸ τῶν ἁμαρτιῶν αὐτῶν». Θὰ γεννήσει Υἱὸ κι ἐσὺ θὰ τοῦ δώσεις τὸ ὄνομα «Ἰησοῦς», ποὺ σημαίνει «Σωτήρας», διότι Αὐτὸς θὰ σώσει τὸν λαό του ἀπὸ τὶς ἁμαρτίες τους.

Μὲ ὅλα αὐτὰ ἐπαληθεύθηκε πλήρως ἐκεῖνο ποὺ εἶχε πεῖ ὁ Κύριος αἰῶνες πρὶν μέσῳ τοῦ προφήτη Ἡσαΐα: Ἰδού, ἡ Παρθένος θὰ συλλάβει καὶ θὰ γεννήσει Υἱό, καὶ ὅσοι θὰ πιστεύουν σ᾿ Αὐτόν, θὰ Τὸν ὀνομάσουν «Ἐμμανουήλ», ποὺ σημαίνει «ὁ Θεὸς εἶναι μαζί μας». Ὁ Ἰωσὴφ ἔπραξε ὅ,τι τοῦ εἶπε ὁ Ἄγγελος. Παρέλαβε τὴ Μαριὰμ στὸ σπίτι του, ἀλλὰ ποτὲ δὲν ἦλθε σὲ σχέση συζυγικὴ μαζί της. Ὅταν δὲ ἡ Παναγία γέννησε τὸν πρῶτο καὶ μονάκριβο Υἱό της, ὁ Ἰωσὴφ Τὸν ὀνόμασε «Ἰησοῦ».

«Ἰησοῦς», δηλαδὴ «Σωτήρας», «Λυτρωτής»· αὐτὸ εἶναι τὸ ὄνομα τοῦ ἐνανθρωπήσαντος Θεοῦ. Ἐκφράζει δὲ τὸν σκοπὸ τῆς ἐλεύσεώς του στὸν κόσμο, ποὺ εἶναι ἡ σωτηρία τοῦ ἀνθρώπινου γένους. Ὁ Θεὸς ἔγινε ἄνθρωπος γιὰ νὰ μᾶς λυτρώσει ὄχι ἀπὸ κάποιον ὁρατὸ ἐχθρό, ἀλλὰ ἀπὸ τὸν πιὸ ἀδυσώπητο δυνάστη, ποὺ ἐπὶ αἰῶνες καταδίκαζε τοὺς ἀνθρώπους σὲ θάνατο· γιὰ νὰ μᾶς ἀπαλλάξει ἀπὸ τὴν ἁμαρτία καὶ νὰ μᾶς καταστήσει ἀθάνατους καὶ κατὰ Χάριν υἱοὺς τοῦ Θεοῦ.

Γι᾿ αὐτὸ καὶ τὸ ὄνομα «Ἰησοῦς» εἶναι τὸ πιὸ ποθητὸ καὶ λατρευτὸ ὄνομα στὰ χείλη τῶν Μαρτύρων, τῶν Ὁσίων καὶ ὅλων τῶν Ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας μας, ἀλλὰ καὶ στὰ χείλη κάθε πιστοῦ Χριστιανοῦ. Σὲ λίγες ἡμέρες θὰ γιορτάσουμε τὰ Χριστούγεννα καὶ θὰ ὑποδεχθοῦμε τὸν προσωπικό μας «Σωτήρα», τὸν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό. Ἂς Τὸν εὐχαριστήσουμε γιὰ ὅ,τι ἔχει κάνει γιὰ τὴ σωτηρία μας κι ἂς ἀποθέσουμε ἐνώπιόν Του τὴν ἐλπίδα τῆς σωτηρίας ὅλου τοῦ κόσμου, ἀλλὰ καὶ τῆς ψυχῆς μας

Ο ΣΩΤΗΡ

ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗ ΕΥΘΥΜΙΟΥ ΜΠΑΡΔΑΚΑ: ΟΜΙΛΙΑ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΡΟ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ (2021)

Αρχιμανδρίτης π. Ευθύμιος Μπαρδάκας

ΟΣΙΟΥ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ ΤΟΥ ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΥ: ''ΑΠΑΝΘΙΣΜΑ ΕΠΙΣΤΟΛΩΝ'' (ΜΕΡΟΝ 17ον)

 

Συνακόλουθες αναρτήσεις εκ του βιβλίου του
Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου (1815-1894):
''ΑΠΑΝΘΙΣΜΑ ΕΠΙΣΤΟΛΩΝ''.
Έκδοση Ι. Μ. Παρακλήτου, Αθήνα 1993, έκδοση εβδόμη, σελ. 100-110.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένων
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΕΚ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

Ο Όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος αποτελεί μια σημαντική μορφή της ρωσικής Ορθοδοξίας, ιδιαίτερα γνωστή για την πλούσια συγγραφική προσφορά και τον ηρωϊσμό της. Ο ηρωϊσμός αυτός εκδηλώθηκε κυρίως με δύο παράλογες για το ορθολογιστικό πνεύμα της εποχής μας πράξεις: Πρώτον, παραιτήθηκε από την επισκοπική του έδρα, για να ζήση ασκητικά. Και δεύτερον, αυτοφυλακίσθηκε και παρέμεινε επί εικοσιοκτώ ολόκληρα χρόνια έγκλειστος σ' ένα κελλί της ερήμου Βισένσκ! Ενώ όμως εγκατέλειψε χάριν της ησυχαστικής ζωής την αρχιερατική του διακονία, ο Κύριος του Αμπελώνος του ανέθεσε μια άλλη ποιμαντική, την <<ταχυδρομική ποιμαντική>>. Δεχόταν καθημερινά από είκοσι μέχρι σαράντα επιστολές, από διάφορα πρόσωπα και μέρη, με ερωτήματα επί ποικίλων θεμάτων. Και συνήθως απαντούσε σε όλες. Έτσι στο διάστημα των εικοσιοκτώ ετών της έγκλειστης ζωής του έγραψε χιλιάδες επιστολές που διακρίνονται για την απλότητα, την φυσικότητα και τη ζωντάνια τους. Οι επιστολές αυτές πρόσφεραν και συνεχίζουν να προσφέρουν καθοδήγησι και παρηγορία σε αναρίθμητες ψυχές. Πολλές είχαν εκδοθή σε τόμους ενώ ακόμα ζούσε. Μια δειγματοληπτική επιλογή απ' αυτές προσφέρουμε κι εμείς στο ελληνικό κοινό, μέσα από τις σελίδες του παρόντος βιβλίου. Το περιεχόμενο είναι χωρισμένο σε δύο μέρη. Το πρώτο αναφέρεται κυρίως σε θέματα απλά, πρακτικά, της καθημερινής πνευματικής ζωής, σαν απαντήσεις σε αντίστοιχα ερωτήματα των πιστών. Το δεύτερο μέρος αναφέρεται κυρίως σε θέματα πίστεως. Η σύντομη βιογραφία του οσίου που ακολουθεί, είχε συμπεριληφθή και στην προγενέστερη έκδοσί μας <<Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου, Προς τις αδελφές Μοναχές>>. Κρίναμε όμως σκόπιμο να τη συμπεριλάβουμε και στην παρούσα έκδοσι, που είναι γενικωτέρου ενδιαφέροντος.

( Ε κ  τ ο υ  π ρ ο η γ ο υ μ έ ν ο υ )

Αιωνιότης της κολάσεως

Με την βοήθεια του Θεού θα προσπαθήσω να στηρίξω την κλονισμένη πίστι σας στην αιωνιότητα των βασάνων και να καθησυχάσω την ταραγμένη ψυχή σας. Ο ενδοιασμός σας είναι ο εξής: <<Πώς είναι δυνατόν τα βάσανα της κολάσεως να είναι αιώνια; Είναι αδύνατον. Είναι αυτό αντίθετο στην αγαθότητα του Θεού>>.

Πριν από κάθε άλλο, αναρωτηθήτε αν γνωρίζετε ότι ο Θεός αποκάλυψε την αλήθεια αυτή. Αν δεν το γνωρίζετε, διαβάστε τα εντελώς σαφή λόγια της Αγ. Γραφής: <<Και απελεύσονται ούτοι εις κόλασιν αιώνιον>> (Ματθ. 25, 46). Τα λόγια αυτά δεν αφήνουν περιθώρια για καμμιά άλλη ερμηνεία. Αναφέρουν πολύ καθαρά ότι η κόλασις είναι αιώνια. Αυτά λέει ο Κύριος που για μας τους ανθρώπους έλαβε ανθρώπινη σάρκα, υπέμεινε τα φρικτά πάθη, πέθανε, αναστήθηκε, αναλήφθηκε, κάθησε δεξιά του Πατρός, και από εκεί ενδιαφέρεται για την σωτηρία όλων και καθενός χωριστά.

Εφ' όσον λοιπόν τα λέει Εκείνος που τόσο υπέφερε για την σωτηρία μας και που τίποτε δεν επιθύμησε περισσότερο απ' αυτή, πρέπει να είναι λόγια αληθινά. Μου φαίνεται ότι στο συμπέρασμα αυτό δεν χωρεί καμιά αμφιβολία. Εμείς όμως με το φτωχό μας μυαλουδάκι τι πάθαμε; Παρασυρθήκαμε από την αμφιβολία. Βάλαμε υποψίες για την γνησιότητα της Αγ. Γραφής και την πιστότητα της ερμηνείας της λέγοντας: <<Ή δεν είναι έτσι γραμμένο στους κώδικες ή δεν είναι σωστά ερμηνευμένο>>. Τόσο μας ικανοποίησε αυτή η εκδοχή, που για χάρη της είμαστε έτοιμοι όλα να τα αναποδογυρίσουμε.

Έχουμε όμως τους παλαιούς κώδικες της Καινής Διαθήκης, πού γράφουν: «Και απελεύσονται ούτοι εις κόλασιν αιώνιον». Έχουμε επίσης μεταφράσεις της Καινής Διαθήκης. Όλες γράφουν: <<Οι αμαρτωλοί θα μεταβούν σε αιώνια κόλαση>>. Δεν υπάρχει λοιπόν καμιά αμφιβολία ότι ο Κύριος έτσι ακριβώς το είπε. Οι αδιόρθωτοι άπιστοι προσπάθησαν, έπειτα από την πρώτη αποτυχία τους, να δώσουν λανθασμένη ερμηνεία στην λέξι <<αιώνιον>>. Είπαν ότι η λέξις αναφέρεται με σχετική έννοια. 

Σημαίνει δηλαδή μεγάλη διάρκεια, αλλ’ όχι χωρίς τέλος. Ίσως τόσο μεγάλη πού θα φαίνεται σαν αιώνια, οπωσδήποτε όμως θα έχη κάποιο τέλος. Το σφάλμα της ερμηνείας αυτής αποδεικνύεται αμέσως από την επόμενη γραφική φράση: <<εις ζωήν αιώνιον>>. Την αιώνια ζωή και οι πλέον ανίδεοι ερμηνευτές την εννοούν σαν ζωή χωρίς τέλος. Έτσι ακριβώς πρέπει να εννοούμε και την αιώνια κόλασι. Και οι δυο εκφράσεις αναφέρονται παράλληλα. Δέχονται λοιπόν τις ίδιες ερμηνείες.

Ό,τι θα εννοηθή για την μια, ισχύει και για την άλλη. Εάν η ζωή είναι αιώνια, τότε και η κόλασις θα είναι αιώνια. Βλέπετε λοιπόν ότι ο ίδιος ο Θεός αποκάλυψε ότι η κόλασις είναι αιώνια; Μα πώς να μην το βλέπετε; Εφ' όσον λοιπόν το βλέπετε, έτσι να πιστεύετε με όλη σας την καρδιά. Να μην αιχμαλωτίζεσθε από την ολιγοπιστία και να διώχνετε αμέσως κάθε αμφιβολία στα θέματα της πίστεως. Αλλά ας επανέλθουμε στην αμφιβολία σας και ας ακούσουμε τα επιχειρήματα της:

<<Πως συμβιβάζεται η αιωνιότης των βασάνων της κολάσεως με την αγαθότητα του Θεού και με την απεριόριστη ευσπλαχνία Του; Είναι φρικτά τα βάσανα που αναφέρει το Ευαγγέλιο; Πυρ αιώνιο, σκώληξ ακοίμητος, σκότος εξώτερο, τριγμός οδόντων. Πώς ο πανάγαθος Κύριος θα βλέπη αυτά τα βασανιστήρια; Ο Κύριος μας είπε να συγχωρούμε, ο ίδιος δεν θα συγχωρήση; Πάνω στον Σταυρό προσευχόταν για τους σταυρωτές Του, για τους φοβερώτερους δηλαδή εγκληματίες. Δεν θα μπορούσε να συγχωρήση τους λιγότερο αμαρτωλούς στην μέλλουσα ζωή;>>.

Τί έχουμε να πούμε σε όλα αυτά; Νομίζω τα εξής: Θα είχαν κάποια λογική βάσι εάν αγνοούσαμε την αγαθότητα και την ευσπλαχνία του Θεού ή εάν καθώριζαν την αιωνιότητα της κολάσεως άνθρωποι σκληροί και αδυσώπητοι. Όταν όμως είμαστε βέβαιοι ότι την αιωνιότητα αυτή καθώρισε ο πανάγαθος Θεός, μπορούμε εμείς, τα πλάσματα Του, να λέμε ότι εδώ έσφαλε, έκανε κάτι αντίθετο με την αγαθότητα Του. Ή, μήπως έπαυσε ποτέ να είναι αγαθός; Ασφαλώς όχι! Εφ’ όσον λοιπόν δεν έπαυσε να είναι ποτέ αγαθός, άρα δεν θα πρέπει και ο καθορισμός της κολάσεως σαν αιωνίας, να προσκρούη στην αγαθότητα Του.

Διότι ο Θεός ποτέ τίποτε δεν κάνει και τίποτε δε λέει που να είναι αντίθετο με κάποια ιδιότητά Του. Για την απλοϊκή παιδική πίστι η εξήγησις αυτή είναι εντελώς επαρκής. Και εγώ σ’ αυτήν αναπαύομαι περισσότερο παρά σε οποιαδήποτε άλλη. Το ίδιο συνιστώ και σε σας. Ο Κύριος πάνω στον Σταυρό προσευχήθηκε για τους σταυρωτές Του και η προσευχή Του έφερε αμέσως καρπούς: Ο ληστής μετανόησε, πίστεψε στον Θεό και εισήλθε πρώτος στον παράδεισο. Ο εκατόνταρχος (ομολόγησε τον Κύριο ως Υιό του Θεού και συναριθμήθηκε με τους μάρτυρες. Έτσι και όλοι όσοι αμάρτησαν ενώπιον του Θεού και με δάκρυα μετανόησαν, έλαβαν την άφεσι και δεν συνάντησαν κλειστή την πύλη του παραδείσου.

Εάν όλοι οι αμαρτωλοί μετανοούσαν, όλοι θα πήγαιναν στον παράδεισο. Στην κόλασι θα υπήρχαν μόνο τα πονηρά πνεύματα, τα αποσκληρυμένα και αμετανόητα. Εσείς στηρίζεσθε και ελπίζετε στην συγγνώμη της εύσπλαγχνίας του Θεού. Η συγγνώμη όμως δεν δίνεται χωρίς προϋποθέσεις. Μετανοήστε και θα έχετε την συγγνώμη. Χωρίς όμως μετάνοια πως θα συγχωρηθήτε; Ο εύσπλαγχνος Κύριος είναι έτοιμος όλους να τους συγχώρηση. Αρκεί να μετανοήσουν και να καταφύγουν σ’ Αυτόν. Εάν και οι δαίμονες μετανοούσαν κι εκείνοι θ’ απολάμβαναν την ευσπλαχνία του Θεού.

Όμως έχουν σκληρυνθή και πεισματικά εναντιώνονται κατά του Θεού. Δεν υπάρχει λοιπόν γι' αυτούς έλεος. Το ίδιο ισχύει και για τους αμετανόητους ανθρώπους. Δεν είναι δυνατόν να συγχωρηθούν όσοι επιμένουν να στρέφωνται εναντίον του Θεού. Ότι υπάρχουν πολλοί τέτοιοι, νομίζω ότι το γνωρίζετε. Το ότι φεύγουν αρκετοί απ' αυτούς για την άλλη ζωή σαν θεομάχοι, σαν εχθροί του Θεού και αυτό, υποθέτω ότι δεν μπορείτε να το αρνηθήτε. Τι τους περιμένει εκεί; Είναι φανερό! Όπως αυτοί δεν θέλησαν να γνωρίσουν τον Θεό, έτσι και ο Θεός δεν θα τους αναγνωρίση σαν παιδιά Του. Θα τους δίωξη μακρυά Του: <<Ουκ οίδα υμάς. Απέλθετε…>>

Και όταν μια τέτοια απόφασι βγη από τα χείλη του Θεού, ποιος μπορεί να την αλλάξει; Ιδού η αιώνια αποδοκιμασία. Η σφραγίδα του Άδη. Προβάλλει τώρα ένα άλλο ερώτημα: Μπορούμε να ελπίζουμε σε μια μετά θάνατον μετάνοια; Ω, εάν ποτέ ήταν δυνατόν αυτό! Τί ευκολία θα ήταν για μας τους αμαρτωλούς! Ο Κύριος είναι τόσο εύσπλαγχνος που και μετά θάνατον, εάν μετανοούσαμε, θα μας συγχωρούσε. Εδώ όμως βρίσκεται η συμφορά μας. Μια τέτοια ελπίδα μελλοντικής μετανοίας, δεν έχουμε που να την στηρίξουμε. Ο νόμος της πνευματικής ζωής ορίζει ότι θα σωθή όποιος φυτέψη απ' εδώ, ακόμη και κατά την τελευταία του πνοή, τους σπόρους της μετανοίας. 

Οι σπόροι αυτοί θα βλαστήσουν και θα καρποφορήσουν την αιώνια σωτηρία. Όποιος δεν σπεύση απ’ εδώ να φυτέψη τους σπόρους της μετανοίας και μεταβή εκεί με πνεύμα αμετανόητο, εμμονής στην αμαρτία, τότε και εκεί θα μείνη μ’ αυτό το πνεύμα και θα θερίση τον ανάλογο καρπό, την αιώνια αποδοκιμασία του Θεού. Στην παραβολή του πλουσίου και του Λαζάρου, ο Αβραάμ σ’ ένα σημείο απαντά στον πλούσιο: <<Μεταξύ ημών και υμών χάσμα μέγα εστήρικται, όπως οι θέλοντες διαβήναι ένθεν προς υμάς μη δύνωνται, μηδέ οι εκείθεν προς ημάς διαπερώσιν>> (Λουκ. 16, 26). Τέλειος λοιπόν διαχωρισμός! Στην άλλη ζωή καθένας που βρίσκεται στα δεξιά είναι αδύνατον να μεταβή στ' αριστερά και καθένας που βρίσκεται στ’ αριστερά είναι αδύνατον να μεταβή στα δεξιά. Στην ίδια αυτή παραβολή αποκαλύπτεται και μια άλλη αλήθεια:

Όσο κι αν μετανοήση κανείς μετά θάνατον δεν θα ‘χη καμιά ωφέλεια. Εφαρμόζεται ο νόμος της δικαιοσύνης που ορίζει: <<Απόλαυσες τα ευχάριστα στη ζωή σου, τώρα υπόμεινε τα δυσάρεστα>>. Αλλοίμονο σε μας τους αμαρτωλούς. Ας βιαστούμε το συντομότερο να μετανοήσουμε εδώ και να συγχωρηθούμε. Αυτό θά 'χη αξία όχι μόνο στην γη, αλλά και στον ουρανό. Μήπως τρέφετε την ελπίδα ότι ο πανάγαθος Θεός θα μπορούσε να συγχωρήση τους αμαρτωλούς και να τους οδήγηση στον παράδεισο; 

Παρακαλώ σκεφθήτε αν αυτό είναι δίκαιο κι αν τέτοια άτομα μπορούν να σταθούν μέσα στον παράδεισο. Η αμαρτία δεν είναι κάτι το εξωτερικό, αλλά υπόθεσις εσωτερική. Όταν κάποιος αμαρτάνει, μολύνει και παραμορφώνει την εσωτερική του υπόσταση. Όταν λοιπόν συγχωρήσης έναν αμαρτωλό χωρίς προηγούμενη δική του μετάνοια και συντριβή, μπορεί εξωτερικά να φαίνεται συγχωρημένος, εσωτερικά όμως θα εξακολουθή να είναι μολυσμένος και παραμορφωμένος. Τέτοιος ακριβώς θα ήταν κι εκείνος τον οποίον ο Θεός θα συγχωρούσε με την παντοδύναμή Του εξουσία, χωρίς όμως να έχη προηγηθή η εσωτερική του κάθαρσις και μετάνοια.

Φαντασθήτε για μια στιγμή ένας τέτοιος ακάθαρτος και σκοτεινός άνθρωπος να μπαίνη στον παράδεισο! Ένας μαύρος (στην ψυχή) μεταξύ των λευκών, θά ’ταν άραγε ταιριαστό; Στις διάφορες οργανώσεις τα μέλη είναι άτομα με τις ίδιες πεποιθήσεις. Άτομα με διαφορετικές πεποιθήσεις αποφεύγουν να συμπεριληφθούν στην ίδια οργάνωσι. Κι αν ακόμη θελήσουν, δεν θα γίνουν δεκτοί. Το ίδιο συμβαίνει και με τον Παράδεισο, θα εισέλθουν μόνον οι καθαροί και οι μετανοημένοι, θ' αποκλεισθούν όλοι οι άλλοι, θα 'ναι τελείως αταίριαστη ή παρουσία τους εκεί.

Φαντασθήτε έναν αμαρτωλό να μπαίνη στον παράδεισο! Τι ανορθογραφία! Τι θα κάνη εκεί; Γι' αυτόν ο παράδεισος θα είναι κόλασις. Δεν θα έχη το κατάλληλο αισθητήριο για να γευθή την γλυκύτητά του. Όλα εκεί θα τον πιέζουν και θα τον στενοχωρούν. Δεν θα βρίσκη πουθενά ανάπαυση, γιατί όλα θα είναι αντίθετα με την εσωτερική του διάθεσι. Προσκαλέστε σ' έναν κύκλο καλλιεργημένων πνευματικά ανθρώπων έναν αγράμματο. Θα νοιώθη ανάμεσά τους φοβερή δυσκολία. Το ίδιο θα νοιώθη και ένας αμαρτωλός που με όλη την ακαθαρσία του θα εισέλθη στον παράδεισο. Θα πήτε ίσως στο σημείο αυτό: Ας τον καθαρίσει κάποιος.

Μήπως αυτό είναι ακατόρθωτο στην παντοδύναμη ευσπλαχνία του Θεού; Θα σας απαντήσω: Εάν ήταν κατορθωτό, τότε και εδώ στην γη δεν θα υπήρχε ούτε ένας αμαρτωλός, θα έλεγε ο Θεός να γίνουν όλοι άγιοι και αυτόματα θα πραγματοποιόταν η διαταγή Του. Εδώ όμως είναι το πρόβλημα: Η κάθαρσις δεν μπορεί να συντελεσθή χωρίς την συμμετοχή της θελήσεως μας, η οποία εάν εδώ στην γη δεν υπάρχει, πολύ περισσότερο δεν θα ύπαρξη στην άλλη ζωή. Αρχή της καθάρσεως είναι η μετάνοια. Η μετάνοια όμως δεν έχει θέσι στην άλλη ζωή. Κι αν ακόμη είχε, δεν θα υπήρχε δυνατότης να ολοκληρωθή και να σφραγισθή με το μυστήριο της αφέσεως των αμαρτιών που μόνον εδώ, στην ζωή αυτή, επιτελείται.

Μετά την μετάνοια η κάθαρσις συνεχίζεται μέχρι τον θάνατο. Συνδυάζεται με ασκήσεις απονεκρώσεως των παθών, αγαθοεργίες, νηστείες, ελεημοσύνες και προσευχές. Όλα αυτά στην άλλη ζωή δεν είναι εφαρμόσιμα. Μάταια λοιπόν θα περιμένη κανείς εκεί την κάθαρσι. Εφ’ όσον λοιπόν έτσι συμβαίνει, οφείλετε, είτε το θέλετε είτε δεν το θέλετε, να συμφωνήσετε ότι αναπόφευκτα μια κατηγορία ανθρώπων θα μείνη έξω από την πόρτα του παραδείσου. Υποθέτω ότι ακούγοντας την φράσι <<θα μείνουν έξω από την πόρτα του παραδείσου», η ευσπλαγχνική υπαρξίς σας θα σκεφθή: <<Η παραμονή έξω από την πόρτα του παραδείσου δεν είναι απαραίτητο να συνδυάζεται με τα φρικτά βασανιστήρια, το άσβεστο πυρ, τον ακοίμητο σκώληκα, τον τριγμό των οδόντων, το εξώτερο σκοτάδι>>. Και όμως!

Έξω από την πόρτα του παραδείσου βρίσκεται ο Άδης. Και ο Άδης, όσο κι αν θελήση κανείς ν' απαλύνει την έννοια της λέξεως, είναι τόπος βασάνου. Βέβαια οι μωρές παρθένες έμειναν έξω από την πόρτα του νυμφώνος και εξωτερικά δεν φάνηκε να δοκίμασαν καμιά τιμωρία. Όμως δεν πρέπει να κρίνουμε εξωτερικά, αλλά να συλλογισθούμε πόσο πόνεσαν και πικράθηκαν, όταν άκουσαν την φωνή του νυμφίου να τις διώχνη. Ασφαλώς θα υπάρχουν διαβαθμίσεις στην τιμωρία, όπως θα υπάρχουν διαβαθμίσεις στην μακαριότητα. Στον Άδη οι αμαρτωλοί θα υπομένουν τα βάσανα μέχρι το τελευταίο σημείο της αντοχής τους, πέρα από το όποιο θα διαλυόταν ή υπαρξίς τους. Όμως δεν θα διαλυθή, αλλά θα βασανίζεται χωρίς τέλος.

Οι εκφράσεις <<σκώληξ ακοίμητος>>, <<πυρ άσβεστον>>, <<σκότος το εξώτερον>> φανερώνουν το έσχατο όριο των τιμωριών. Όπως προκειμένου για την μακαριότητα των δικαίων ο απόστολος Παύλος είπε ότι είναι ετοιμασμένα αγαθά πού οφθαλμός δεν είδε ποτέ, αυτί δεν άκουσε, και καρδιά δεν επιθύμησε, έτσι δεν γνωρίζουμε ακριβώς ποιες θα είναι οι συγκεκριμένες σωματικές και ψυχικές τιμωρίες πού περιμένουν τους αμαρτωλούς. Ασφαλώς νοιώθουμε φόβο και φρίκη αναλογιζόμενοι τις τιμωρίες της κολάσεως. Αλλά ακριβώς γι’ αυτό μας έχουν αποκαλυφθεί, για να φοβούνται και να σωφρονίζωνται οι αμαρτωλοί.

Ο Θεός επειδή επιζητεί την μετάνοια και την σωτηρία κάθε πλάσματὀς Του, αποκάλυψε τι περιμένουν τον αμαρτωλό. Γνώρισα κάποιον πού συνήθιζε να λέη: <<Τί σοφό πράγμα σκέφθηκε ο Κύριος: Τον θάνατο και τον Άδη. Εάν δεν υπήρχαν αυτά, θα κυλιόμουν στην αμαρτία. Όσο κι αν προσπάθησα να μη σκέπτωμαι τον θάνατο και τον Άδη δεν τα κατάφερα, και η διαρκής θύμησίς τους επηρεάζει αδιάκοπα την ζωή μου>>. Εσείς έχετε συμπόνια. Αλλά μήπως ο Θεός δεν συμπονά; Νομίζετε ότι έτσι τυχαία θα πη τον τελευταίο του λόγο για τους αμαρτωλούς <<απέλθετε απ’ εμού>>; Όχι! θα τον πη αφού δοκιμάσει όλα τα μέσα και τους τρόπους για να νικήση την αμετανοησία τους. 

Με πόσο ενδιαφέρον αγωνίζεται να σώση κάθε ψυχή! Και όταν όλα τα δοκιμάση και με τίποτε δεν μπορεί να την μεταβάλλη, τότε της λέει: <<Κάνε όπως νομίζεις>>. Βλέπουμε τους Ισραηλίτες. Πόσο δεν αγωνίσθηκε γι' αυτούς! Τελικά τους εγκατάλειψε, αφού προηγουμένως έκανε κάθε προσπάθεια για να τους σώση. Το ίδιο συμβαίνει και με κάθε αμετανόητο αμαρτωλό. Ο Θεός αποφασίζει την αποδοκιμασία και την εγκατάλειψί του, όταν πια τίποτε περισσότερο δεν μπορεί να κάνη μαζί του και τον βλέπει πωρωμένο στην αμαρτωλότητά του. Ο άνθρωπος που ομοιώνεται με τον διάβολο, που αλλού ταιριάζει να βρεθή στην αιωνιότητα παρά μαζί του;

Εσείς όλο σκέπτεσθε την αγαθότητα του Θεού και λησμονείτε την δικαιοσύνη του. Ο Κύριος όμως είναι και αγαθός και δίκαιος. Όταν λοιπόν η αγαθότης Του εξαντλεί όλα της τα μέσα, τότε ασφαλώς φθάνει η ώρα να ενεργήση και η δικαιοσύνη Του>>.

( Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι )

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένων
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Συνακόλουθες αναρτήσεις εκ του βιβλίου του
Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου:
''ΑΠΑΝΘΙΣΜΑ ΕΠΙΣΤΟΛΩΝ''.
Έκδοση Ι. Μ. Παρακλήτου, Αθήνα 1993, έκδοση εβδόμη, σελ. 100-110.

Όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος

ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΡΟ ΤΗΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ

Το πρώτο κεφάλαιο του κατά Ματθαίον Ευαγγελίου που ακούσαμε σήμερα, Κυριακή προ της Χριστού Γεννήσεως, περιλαμβάνει δύο ενότητες. Στην πρώτη, την εκτενέστερη, μας παρουσιάζει τη γενεαλογία του Χριστού, από τον Αβραάμ μέχρι τον Δαβίδ και τέλος μέχρι τον Ιωσήφ, τον μνήστορα της Παναγίας.

Μέσα από αυτή την απαρίθμηση των προπατόρων του Ιησού, ο ευαγγελιστής Ματθαίος θέλει να μας δείξει ότι πρώτον, ο Χριστός είναι όντως ένα υπαρκτό πρόσωπο της ιστορίας, δίνοντας με τον τρόπο αυτό την δέουσα απάντηση σε όλους εκείνους που κατά καιρούς αμφισβήτησαν ή αμφισβητούν την ιστορικότητα του Ιησού. Δεύτερον, ότι όντως είναι υιός του Δαβίδ, καθότι σύμφωνα με τις υποσχέσεις του Θεού όπως αυτές εκφράστηκαν στις προφητείες της Παλαιάς Διαθήκης, η σωτηρία του κόσμου και η λύτρωση επρόκειτο να προέλθει “εκ σπέρματος Δαυίδ”.

Και τρίτο, κάνοντας εκτενή αναφορά μέχρι τον Αβραάμ, για να δείξει ότι η γέννηση του Χριστού αποτελεί την κατάληξη του μακραίωνου σχεδίου του Θεού και της προετοιμασίας του ανθρώπινου γένους για τη σωτηρία και τη λύτρωση του κόσμου.

Στη δεύτερη ενότητα, ο ευαγγελιστής Ματθαίος μας αναφέρει εν συντομία τα γεγονότα σχετικά με τη γέννηση του Χριστού. Όντας ακόμα μνηστευμένος ο Ιωσήφ με την Παναγία, πριν δηλαδή κατοικήσουν μαζί, αντιλήφθηκε ότι η Μαρία ήταν έγκυος. Σκέψεις και αμφιβολίες τον περικύκλωσαν, και σκέφτηκε κρυφά να τη διώξει σε τόπο μακρινό. Τότε Άγγελος Κυρίου του παρουσιάστηκε και του είπε να μη διστάσει να πάρει ως σύζυγό του την Παναγία, γιατί το παιδί που κυοφορεί είναι καρπός του Αγίου Πνεύματος και ότι το αγόρι που θα γεννηθεί είναι εκείνος που θα φέρει τη σωτηρία στον κόσμο από τα δεσμά της αμαρτίας.

Έτσι ο Ιωσήφ παρέλαβε την Μαρία, και στη συνέχεια γεννήθηκε το παιδί που ο Ιωσήφ του έδωσε το όνομα Ιησούς, σύμφωνα με την εντολή του Αγγέλου. Ο Ματθαίος παρεμβάλλει και ένα σχόλιο στη διήγησή του. Όλο αυτό έγινε, μας λέει, δηλαδή ο τρόπος της γενεαλογίας και η γέννηση του Χριστού από την Παρθένο Μαρία, ώστε να εκπληρωθεί η προφητεία διά στόματος του προφήτη Ησαΐα ότι ιδού, η παρθένος θα κυοφορήσει και θα γεννήσει υιό και θα καλέσουν το όνομά του Εμμανουήλ, που σημαίνει ο Θεός είναι μαζί μας.

Η γέννηση δηλαδή του Χριστού δε σηματοδοτεί απλά τη λύτρωση του ανθρώπου από την αμαρτία, αλλά την παρουσία του Θεού του ίδιου ανάμεσά μας. Η γέννηση του Χριστού και η επί γης παρουσία Του δεν αποτελεί απλά την απαρχή της αποκατάστασης της ανυπακοής των πρωτοπλάστων, που τους οδήγησε έξω από τον Παράδεισο, αλλά επίσης την αποκατάσταση της κοινωνίας και πάλι του ανθρώπου με το Θεό. Ο Μέγας Αθανάσιος μας λέει ότι μετά το προπατορικό αμάρτημα δεν αρκούσε απλά μια συγνώμη εκ μέρους των πρωτοπλάστων για να διορθωθεί το λάθος που έγινε. Ακόμα δηλαδή και αν ο Αδάμ και η Εύα είχαν ζητήσει συγνώμη από το Θεό, πάλι θα ήταν απαραίτητη η ενανθρώπηση του Υιού και Λόγου του Θεού, για να αποκατασταθεί η διαρραγείσα κοινωνία.

Ίσως να απαιτούσε λιγότερο χρόνο, αλλά πάλι ο Χριστός έπρεπε να γεννηθεί. Και τούτο, επειδή πέρα από τη συγχώρεση εκ μέρους του Θεού, την οποία θα λέγαμε ότι ως φιλάνθρωπος είχε δώσει από μόνος Του στον άνθρωπο, έπρεπε και ο ίδιος ο άνθρωπος να κινηθεί προς την κατεύθυνση του Θεού, να Τον ανακαλύψει και πάλι, πέρα και πίσω από τα ανθρώπινα πάθη και τις κακίες που σκιάζουν την ανθρώπινη καρδιά. Αυτό είναι και το μεγαλύτερο νόημα της γέννησης του Χριστού. Ένας νέος άνθρωπος, ξένος από την κακία του κόσμου, ξένος από κάθε αμαρτία, τέλειος κατά πάντα, γεννημένος με τρόπο όχι φυσιολογικό αλλά δημιουργημένος από τον Θεό, εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της παρθένου, έρχεται στον κόσμο για να οδηγήσει τον κάθε άνθρωπο στο δρόμο της επιστροφής στην αγάπη και την κοινωνία του Θεού.

Και ως Θεός αληθινός εκ Θεού αληθινού, να μας διδάξει την Αλήθεια, τη Ζωή, το θέλημα του Θεού, την αγάπη, την καταλαγή και τη συμφιλίωση όχι μόνο του Θεού με τον άνθρωπο, αλλά και των ανθρώπων μεταξύ τους. Από τότε έχουν περάσει δυο χιλιετίες. Και ίσως αναλογιστεί κανείς ότι τελικά τίποτα δεν άλλαξε στον κόσμο. Ότι η κακία του κόσμου δεν έχει εκλείψει, ότι τίποτα δεν έχει διορθωθεί.

Αυτό όμως δεν οφείλεται στο Θεό, αλλά στον άνθρωπο. Όπως τότε, στην ταπεινή Βηθλεέμ, άλλοι αναγνώρισαν στο πρόσωπο του μικρού Ιησού τον Βασιλέα της κτίσεως και Θεό και Τον προσεκύνησαν, και άλλοι αδιαφόρησαν ή επιχείρησαν ακόμα και να τον φονεύσουν, όπως αργότερα άλλοι ασπάστηκαν το κήρυγμά Του και άλλοι Τον σταύρωσαν, έτσι γίνεται και θα γίνεται πάντα.

Ο Χριστός ήλθε στη γη όχι για να μας αναγκάσει αλλά για να μας καλέσει σε κοινωνία με το Θεό, για να μας δείξει το δρόμο, για να μας διδάξει την Αλήθεια. Στη δική μας προαίρεση έγκειται να Τον ακολουθήσουμε και να Τον εντάξουμε στη ζωή μας και στην πορεία μας στον κόσμο. Σε λίγες μέρες θα εορτάσουμε και πάλι τη Γέννησή Του, με χαρές, με δώρα, με ύμνους και τραγούδια. Είθε αυτή η χαρά να μην είναι επιφανειακή, αλλά να μεταμορφωθεί σε μια κοσμογονία, πρώτα μέσα στις καρδιές μας και μετά για ολόκληρο τον κόσμο.

Απλά και Ορθόδοξα

ΜΑΚΑΡΙΣΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ ΚΑΝΤΙΩΤΗ: ΔΕΝΤΡΟ ΚΑΙ ΦΥΛΛΑ

<<Πάσαι ουν αι γενεαί από Αβραάμ έως Δαυΐδ γενεαί
δεκατέσσερες, καί ἀπό Δαυΐδ έως της μετοικεσίας Βαβυλώνος
γενεαί δεκατέσσερες καί από της μετοικεσίας Βαβυλώνος
έως τού Χριστού γενεαί δεκατέσσερες>>

(Ματθ. 1, 17)

Σε κάθε κοινότητα, ο γραμματέας πρέπει να φυλάη τα ληξιαρχικά βιβλία. Στα βιβλία αυτά γράφονται τα ονόματα όλων των κατοίκων της κοινότητος με όλα τα στοιχεία τους. Στα βιβλία αυτά, όπως και στα βιβλία της ενορίας, που τηρεί ο εφημέριος, σημειώνεται πότε γεννιέται ο καθένας, πότε βαπτίζεται, πότε παντρεύεται και πότε πεθαίνει. Τα βιβλία αυτά είνε χρήσιμα και αναγκαία, γιατί από αυτά εξακριβώνεται αν ένα παιδί είνε γνήσιο παιδί των γονέων του, αν δικαιούται να κληρονομήση τους γονείς του κ.λ.π. Ο γραμματέας, που δεν τηρεί καθαρά τα ληξιαρχικά βιβλία της κοινότητος, τιμωρείται.

Όλοι οι λαοί έχουν την ιστορία τους. Όλοι επιθυμούν να γνωρίζουν, ποιοι ήταν οι μακρινοί τους πρόγονοι. Και σ’ αυτό βοηθούν πολύ οι γενεαλογικοί πίνακες. Αυτοί, αν είνε ακριβείς, μπορούν ν’ αποδείξουν, ότι η ιστορία ενός έθνους αρχίζει από την ιστορία εκλεκτών ανθρώπων, που με αυταπάρνησι υπηρέτησαν το λαό και έθεσαν τα θεμέλια τού πολιτισμού τους. Όλοι οι πολιτισμένοι λαοί έχουν ληξιαρχικά βιβλία. Αλλ’ εάν υπάρχη ένας λαός, που με θρησκευτική ευλάβεια τηρεί τους γενεαλογικούς καταλόγους, αυτός είνε ο Ιουδαϊκός λαός. Στο ναό του Σολομώντος ετηρούντο μέχρι την καταστροφή των Ιεροσολύμων οι γενεαλογικοί κατάλογοι όλων των Εβραίων. Και σ’ αυτούς κατέφευγαν οι Εβραίοι για να πάρουν πληροφορίες για την καταγωγή τους.

Ένας τέτοιος κατάλογος είνε κι αυτός που περιέχεται στο πρώτο κεφάλαιο τού κατά Ματθαίον Ευαγγελίου. Ονομάζεται γενεαλογικός κατάλογος τού Κυρίου ημών Ιησού Χριστού και διαβάζεται σ’ όλους τους ναούς της Ορθοδόξου Εκκλησίας σήμερα, που είνε Κυριακή προ της Γεννήσεως τού Χριστού. Ο κατάλογος αυτός έχει μεγάλη σημασία. Γιατί με τον κατάλογο αυτό αποδεικνύεται, πως ο Χριστός, που περίμεναν οι Εβραίοι, κατάγεται σαν άνθρωπος από το Δαυΐδ, από τον Ιακώβ, από τον Αβραάμ, από τους μεγάλους και ενδόξους εκείνους πατριάρχες, στους οποίους ο Θεός είχε δώσει την υπόσχεσι, ότι ένας από τους απογόνους τους θα είνε ο Μεσσίας, ο Χριστός, ο Σωτήρας τού κόσμου.

Ένας όμως σήμερα, που ακούει τόσα ονόματα ανδρών και γυναικών, παραξενεύεται και ρωτάει, τι ωφελούμεθα ακούγοντας τον κατάλογο αυτό. Αλλά η δημοσίευσι των ονομάτων αυτών έχει σκοπό. Όπως σκοπό έχουν και όλα όσα γράφονται μέσα στο Ευαγγέλιο. Τα ονόματα που ακούσαμε σήμερα, αν τα προσέξουμε, αν ανοίξουμε την ιερά ιστορία της Παλαιάς Διαθήκης, θα δούμε πόσα μας διδάσκουν. Γιατί καθένα από τα ονόματα αυτά, που σήμερα δεν μας κάνουν εντύπωσι, έχει την ιστορία του , μικρή ή μεγάλη. Όλα δε μαζί τα ονόματα κάνουν την ιστορία ενός έθνους, του Εβραϊκού έθνους, που διάλεξε ο Θεός απ’ όλα τα έθνη για ένα μεγάλο σκοπό· να είνε η προετοιμασία τού κόσμου για το Μεσσία Χριστό. Γι’ αυτό ο Εβραϊκός λαός ονομάζεται λαός περιούσιος, δηλαδή εκλεκτός.

Η ιστορία αυτή τού Εβραϊκού λαού, σύμφωνα με τα ονόματα πού ακούσαμε, είνε ιστορία αιώνων. Είνε ιστορία δυό χιλιάδων χρόνων προ Χριστού. Χωρίζεται δε σε τρείς περιόδους. Η πρώτη αρχίζει από τον Αβραάμ και τελειώνει στον Δαυΐδ. Δεκατέσσερις γενιές. Η δεύτερη αρχίζει από το Δαυΐδ και φθάνει μέχρι την αιχμαλωσία Βαβυλώνος, δηλαδή μέχρι την εποχή εκείνη, που ο Θεός, τιμωρώντας την ασέβεια του λαού, επέτρεψε να κατακτηθή το Ισραήλ από ξένο λαό, το λαό των Βαβυλωνίων. Αυτός ο λαός κυρίευσε τα Ιεροσόλυμα, και σαν κοπάδια πήρε τους Εβραίους αιχμαλώτους και τους πήγε στην πρωτεύουσα, τη Βαβυλώνα.

Εκεί 70 περίπου χρόνια έζησαν σκλάβοι. Δεκατέσσερις γενιές είνε και η περίοδος αυτή της μεγάλης δόξης, αλλά και της μεγάλης καταπτώσεως. Η δε τρίτη περίοδος αρχίζει από τη μετοικεσία Βαβυλώνος, δηλαδή από τη μέρα που ο αιχμάλωτος λαός επέστρεψε στην πατρίδα του, και φθάνει μέχρι τη μέρα που γεννήθηκε ο Χριστός. Δεκατέσσερις γενιές είνε και η περίοδος αυτή. Οι γενιές και των τριών μαζί περιόδων είνε 42. Κάθε γενιά στην εποχή εκείνη πρέπει να υπολογισθή 50 περίπου χρόνια. Σήμερα η γενιά υπολογίζεται 25 χρόνια.

Γενιές. Ας σταματήσουμε, αγαπητοί, στη λέξι αυτή, και ας προσπαθήσουμε κάτι να ωφεληθούμε πνευματικώς. Ένας αρχαίος ποιητής της πατρίδος μας, που θεωρείται από τους μεγάλους ποιητάς του κόσμου ο Όμηρος, γράφει στα ποιήματά του, ότι η ανθρωπότης μοιάζει μ’ ένα δέντρο, μ’ έναν π.χ. πλάτανο. Ο πλάτανος ζη πολλά χρόνια, 200-300 χρόνια. Φαίνεται αιώνιος. Αλλ’ ενώ ο πλάτανος φαίνεται αιώνιος, τα φύλα του δεν είνε αιώνια. Το χειμώνα είνε γυμνός από φύλλα. Την άνοιξι γεμίζει από πράσινα φύλλα, όλο δροσιά και χάρι. Όταν έρχεται το φθινόπωρο, τα φύλλα κιτρινίζουν. Σε λίγο αρχίζουν να πέφτουν, αλλ’ όχι όλα μαζί. Άλλα νωρίτερα, άλλα αργότερα. Στο τέλος μένουν λίγα και φαίνεται ότι ποτέ δεν θα πέσουν. Αλλά περιμένετε· θα πέσουν κι αυτά. Δεν θα μείνη ούτε ένα. Ο πλάτανος, που βλέπει τα φύλλα του να πέφτουν, φαίνεται σαν να κλαίη αλλά παρηγοριέται, γιατί ξέρει ότι και πάλι θα ’ρθη η άνοιξι και θα φορέση την καινούργια φορεσιά.

Έτσι είνε και η ανθρωπότις. Ριζωμένη σαν τον πλάτανο. Φύλλα του πλατάνου είνε οι άνθρωποι. Είνε η κάθε μιά γενιά. Δεν μένει καμμιά γενιά αιώνια, όπως δεν μένουν αιώνια τα φύλλα τού πλατάνου. Γεννιούνται οι άνθρωποι, αυξάνουν, ωριμάζουν, κ’ έπειτα σαν τα φύλλα αρχίζουν να μαραίνωνται, να γίνωνται δηλαδή γέροι, και τέλος να πεθαίνουν. Άλλοι σαν τα φύλλα πέφτουν νωρίτερα, άλλοι αργότερα, και μερικοί που μένουν νομίζουν πως θα ζήσουν με τα βουνά, αλλά κι αυτοί θα μαραθούν και θα πέσουν. Έρχεται και γι’ αυτούς ο θάνατος. Σαν άνθος έρχεται κάθε άνθρωπος και μαραίνεται, όπως ψάλλει η Εκκλησία μας.

Άνθρωπε! Ένα φύλλο είσαι κ’ εσύ, που τώρα στέκεσαι πάνω στο δέντρο της ζωής. Αλλ’ αύριο κ’ εσύ και όλοι όσοι γεννήθηκαν στην εποχή σου, όλη η γενιά σου, θα πεθάνη και θα απέλθη. Νέα γενιά θα έρθη για ν’ ανθίση και να μαραθή κι αυτή. Άνθρωπε! Λίγο χρόνο θα ζήσης εδώ στον κόσμο. Δε βλέπεις πόσο γρήγορα έφυγε η χρονιά αυτή; Δεν προλάβαμε να την καλωσορίσουμε και να, μας αποχαιρετά και φεύγει. Έτσι θα φύγουν και τ’ άλλα χρόνια. Άνθρωπε! Λίγο χρόνο θα ζήσης στη γη. Πρόσεξε στο λίγο αυτό διάστημα, που θα ζήσης, να είσαι όλο δροσιά. Να κάνης πάντα το καλό. Να σκορπάς χαρά και αγαλλίασι στον κόσμο.

Αλλ’ ενώ οι γενιές των ανθρώπων φεύγουν, ένας μένει. Μένει ο Χριστός. Ας τον πιστέψουμε. Ας τον αγαπήσουμε κι ας τον λατρεύσουμε με όλη μας την καρδιά, όπως τον πίστεψαν, τον αγάπησαν και τον λάτρευσαν εκατομμύρια άνθρωποι απ’ όλες τις γενιές που πέρασαν, κι όπως θα τον πιστέψουν, θα τον αγαπήσουν και θα τον λατρεύσουν χιλιάδες και εκατομμύρια και των άλλων γενεών πού έρχονται ύστερ’ από μας.

Ω Χριστέ! Αι γενεαί πάσαι σε υμνούν. Κ’ εγώ, ένα φυλλαράκι μέσα στον κόσμο αυτό, δεν θα πάψω να σε υμνώ και να σε δοξάζω, και μαζί με τους αγγέλους τώρα στη γιορτή των Χριστουγέννων να λέω· «Δόξα ἐν υψίστοις Θεώ και επί γης ειρήνη, εν ανθρώποις ευδοκία» (Λουκ. 2,14).

Από το βιβλίο:
Επισκόπου Αυγουστίνου Ν. Καντιώτου, Μητροπολίτου Πρ. Φλωρίνης:
<<Κυριακή. Σύντομα κηρύγματα επί των Ευαγγελικών περικοπών>>.
Έκδοσις Ορθοδόξου Ιεραποστολικής Αδελφότητος <<Ο Σταυρός>>
Η/Υ επιμέλεια Αικατερίνας Κατσούρη.

ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΟΡΕΙΑ

ΜΑΚΑΡΙΣΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ ΚΑΝΤΙΩΤΗ: ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΓΕΝΝΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

 

«Τοῦ δὲ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἡ γέννησις οὕτως ἦν»

(Mατθ. 1,18)

Και πάλι, ἀγαπητοί μου, ὁ Κύριος μᾶς ἀξίωσε ν᾿ ἀκούσουμε τὸ «Χριστὸς γεννᾶται…». Ἂς προσπαθήσουμε κ᾿ ἐμεῖς νὰ πλησιάσουμε τὸ μέγα μυστήριο τῆς Γεννήσεως. Ὁ ὀφθαλμὸς τῆς πίστεως διακρίνει τρεῖς γεννήσεις τοῦ Χριστοῦ. ―Τρεῖς γεννήσεις; Μὰ μία εἶνε ἡ γέννησις. Καὶ ὅμως, ἀδελφοί· τρεῖς εἶνε οἱ γεννήσεις, ποὺ περικλείει τὸ μυστήριο τῆς θείας οἰκονομίας. Τὴν πρώτη σαλπίζει ὁ εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης, τὴν δευτέρα ὁ εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος, καὶ τὴν τρίτη ὁ ἀπόστολος Παῦλος.

1. Ἡ πρώτη γέννησις τοῦ Κυρίου εἶνε ἡ ἄχρονος. Διότι ὁ Κύριός μας δὲν εἶνε ἁπλῶς ἄνθρωπος· εἶνε καὶ Θεός. Ὁ καθένας ἀπὸ μᾶς ζῇ ἐπὶ ἕνα μικρὸ χρονικὸ διάστημα· ὑπάρχει λοιπὸν ἕνας χρόνος ποὺ δὲν ὑπήρχαμε, καὶ θὰ ὑπάρχῃ πάλι ἕνας χρόνος ποὺ δὲν θὰ ὑπάρχουμε ὡς σωματικὴ ὕπαρξις ἐπὶ τῆς γῆς. Ἀλλ᾿ ὁ Κύριός μας ἀποτελεῖ ἐξαίρεσι. Οἱ ὀρθόδοξοι λέμε, ὅτι δὲν ὑπῆρξε ποτέ χρόνος ποὺ ὁ Χριστὸς δὲν ὑπῆρχε. Σημειώσατέ το. Ἐδῶ εἶνε ἡ μεγάλη μάχη ποὺ ἔδωσε ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντίον τοῦ Ἀρείου καὶ συνεχίζει σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας ἐναντίον τῶν ἰεχωβιτῶν καὶ ἄλλων αἱρετικῶν ποὺ λένε, ὅτι ὁ Χριστὸς εἶνε κτίσμα καὶ κάποτε ἦλθε στὴν ὕπαρξι.

Ἐδῶ εἶνε ἡ οὐσία τοῦ χριστιανισμοῦ. Δὲν ὑπῆρξε ποτέ στιγμή, χρόνος, ποὺ ὁ Χριστὸς δὲν ὑπῆρχε. Ναί, οὐδέποτε. Προτοῦ παρουσιαστῇ ἡ γῆ καὶ ὁ ἄνθρωπος, προτοῦ γίνουν οἱ γαλαξίες, πρὸ ἡλίου, πρὸ σελήνης, προχώρα μέσα στὸ ἄπειρο παρελθόν, ἂν μπορῇς νὰ προχωρήσῃς ―δὲν θὰ βρῇς ἄκρη―, ὑπάρχει ὁ Κύριος! Ἅμα Πατήρ, ἅμα Υἱός. Καὶ πῶς ὑπάρχει; «Γεννηθέντα, οὐ ποιηθέντα». Δὲν ἐποιήθη, ὅπως οἱ ἄγγελοι καὶ ὅλη ἡ δημιουργία, ἀλλὰ ἐγεννήθη ἐκ τοῦ Πατρός. Αὐτὴ εἶνε ἡ ἐκ Πατρὸς ἄχρονος γέννησις. Καὶ αὐτὴν ὑπενθυμίζει σήμερα ἡ Ἐκκλησία ὅταν ψάλλει «Ἐκ γαστρὸς πρὸ ἑωσφόρου ἐγέννησά σε, ὤμοσε Κύριος καὶ οὐ μεταμεληθήσεται» (Ψαλμ. 109,3). Θέλει νὰ πῇ ἀκριβῶς, ὅτι πρὸ τῆς δημιουργίας τοῦ ἑωσφόρου, δηλαδὴ τοῦ αὐγερινοῦ, πρὸ τῆς δημιουργίας τοῦ κόσμου, ἐγεννήθη ὁ Υἱὸς ἀπὸ τὸν Πατέρα.

Τὴν ἄχρονο γέννησι ψάλλουν σήμερα καὶ οἱ καταβασίες ὅταν λένε· «Τῷ πρὸ τῶν αἰώνων ἐκ Πατρὸς γεννηθέντι ἀρρεύστως Υἱῷ…». Καὶ ἀκόμη μεγαλοπρεπέστερα ψάλλει τὴν ἄχρονο γέννησι τοῦ Χριστοῦ ὁ εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης ὅταν λέει· «Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος, καὶ ὁ Λόγος ἦν πρὸς τὸν Θεόν, καὶ Θεὸς ἦν ὁ Λόγος» (Ἰωάν. 1,1).

2. Ἀλλ᾿ ἐκτὸς τῆς ἀχρόνου αὐτῆς γεννήσεως ἔχουμε καὶ μία ἄλλη γέννησι. Εἶνε ἡ ἐν χρόνῳ καὶ ἐν σαρκί, ἡ δευτέρα γέννησις, τῆς ὁποίας τὴν μνήμη ἑορτάζουμε. Τὴν γέννησι αὐτὴ τοῦ Χριστοῦ περιγράφει πρὸ παντὸς ὁ εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος ὅταν λέει· «Τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἡ γέννησις οὕτως ἦν…» (Ματθ. 1,18). Ναί. Ὁ ἄχρονος Θεὸς ἐνεφανίσθη ἐν χρόνῳ, ἱστορικῶς. Μπῆκε στὴν ἱστορία, γιὰ νὰ χωρίσῃ τὴν ἱστορία, γιὰ νὰ δημιουργήσῃ νέο κόσμο. Ἐγεννήθη ἐν χρόνῳ. Ἐγεννήθη ἐπὶ Αὐγούστου Καίσαρος. Ἐγεννήθη ἐπὶ Ἡρώδου θηριώδους. Ἐγεννήθη ἐν Βηθλεὲμ τῆς Ἰουδαίας. Μπῆκε ὡς βρέφος. Ἐγεννήθη ἐκ Παρθένου. Ἀλλ᾿ ὅταν τὰ πῇς αὐτά, ἔρχεται ἀμέσως ἡ ἀπιστία καὶ τί σοῦ λέει; ―Πῶς ἀπὸ παρθένο μπορεῖ νὰ γεννηθῇ ἄνθρωπος;

Σιώπα, φράξε τὸ στόμα σου, ἀπιστία! Διότι θὰ σ᾿ ἐρωτήσω κ᾿ ἐγώ· Πῶς ὁ πρῶτος ἄνθρωπος παρουσιάστηκε χωρὶς πατέρα καὶ χωρὶς μάνα; Πῶς; Ἀφοῦ λοιπὸν ὁ μέγας Θεὸς δημιούργησε ἄνθρωπο χωρὶς γονεῖς ―καὶ ἡ δημιουργία χωρὶς γονεῖς εἶνε μεγαλύτερο θαῦμα ἐν σχέσει μὲ τὴ γέννησι μόνο ἀπὸ γυναῖκα―, πολὺ πιὸ εὔκολο ἦτο νὰ γεννηθῇ ἄνθρωπος ἀπὸ μία παρθένο. Ἀλλὰ ἡ ἀπιστία ἐπιμένει· ―Πῶς ὁ ἀπρόσιτος Θεός, ὁ ἄπειρος, ὁ ἄυλος καὶ ἀθάνατος, πῶς ἄγγιξε πάνω στὴ γῆ; Πῶς ἄγγιξε; Ἡ θερμοκρασία στὸν ἥλιο εἶνε χιλιάδες βαθμοὶ Κελσίου. Καὶ ὅμως ὁ ἥλιος ἀγγίζει ἀκινδύνως τὴ γῆ μὲ τὶς ἀκτῖνες του. Ἕνας ἥλιος αὐτὸς ἐπάνω στὸ στερέωμα. Κ᾿ ἕνας ἄλλος ἥλιος, ἀκόμα ὑψηλότερος, εἶνε ὁ Χριστός.

Ἀκούσατε; «…Σὲ προσκυνεῖν τὸν Ἥλιον τῆς δικαιοσύνης…». Ὅπως λοιπὸν ὁ ἥλιος ἀγγίζει τὴ γῆ καὶ οὔτε ἡ γῆ καίγεται οὔτε ὁ ἥλιος μολύνεται ἀπὸ τὶς ἀκαθαρσίες τῆς γῆς, κατὰ παρόμοιο τρόπο καὶ ὁ Χριστός, ὁ πνευματικὸς ἥλιος, ἀγγίζει τὴ γῆ. Καὶ ὅπως αἰσθάνεσαι τὸν ἥλιο, ἔτσι καὶ ἡ ψυχή, ὅταν πιστεύῃ, αἰσθάνεται τὸν ἥλιο Χριστό. ―Μὰ πῶς, πάλι, ἡ Παρθένος γέννησε υἱό; Λέει ὁ Μέγας Βασίλειος· Εδατε τὸν ἥλιο; Οἱ ἀκτῖνες του περνᾶνε ἀπὸ τὸ κρύσταλλο, κι ὅμως αὐτὸ δὲν σπάει. Κατὰ παρόμοιο τρόπο καὶ ὁ Χριστὸς πέρασε διὰ τοῦ ἁγίου σώματος τῆς Παρθένου Μαρίας, διὰ τῶν παρθενικῶν ὑμένων, τῶν ὑαλίνων ὑμένων, λέει ὁ Μέγας Βασίλειος. Κάπως ἔτσι πέρασε καὶ ὁ ἥλιος Χριστὸς ἀπὸ τὸ κρύσταλλο αὐτό, καὶ παρέμεινε ἄθραυστος ἡ παρθενία τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου.

Ἀλλὰ ποῦ σταματᾷ ἡ ἀπιστία! Ὅταν λὲς στὸν ἄπιστο, ὅτι ὁ Θεὸς εἶνε ψηλά, πάνω ἀπὸ τὰ ἄστρα καὶ τοὺς οὐρανούς, σοῦ λέει· «Τόσο ψηλὰ δὲν μπορῶ νὰ τὸν δῶ». Ὅταν πάλι ὁ Θεὸς κατεβῇ κάτω στὴ γῆ, κοντά μας, πάλι δὲν βγαίνουμε νὰ τὸν ὑποδεχθοῦμε…

3. Ὑπάρχει ὅμως καὶ τρίτη γέννησις. Μιὰ φορὰ γεννήθηκε ὁ Χριστὸς ἐκ τοῦ Πατρός. Ἄλλη μιὰ φορὰ γεννήθηκε ἐκ Παρθένου. Καὶ ἄλλη μιὰ φορὰ πρέπει νὰ γεννηθῇ. Ὤ, ἂν δὲν γεννηθῇ, εἰς μάτην οἱ γιορτές μας, εἰς μάτην θὰ περάσῃ ἡ ζωή μας στὸν κόσμο. Ἄλλη μιὰ φορὰ πρέπει νὰ γεννηθῇ. Ποῦ νὰ γεννηθῇ; Τὴν τρίτη γέννησί του ψάλλει ὁ ἀπόστολος Παῦλος. Κάπου ἐκεῖ στὶς ἐπιστολές του ἀκούω τὸν Παῦλο νὰ λέῃ· Πονῶ, κοπιάζω, μοχθῶ. Γιατί κοπιάζεις, Παῦλε; Γιὰ λεφτά, γιὰ κέρδη, γιὰ σπίτια, γιὰ τί; Κοπιάζω γιὰ νὰ γεννηθῇ καὶ νὰ μορφωθῇ ὁ Χριστὸς στὴν καρδιά σας (βλ. Γαλ. 4,19). Καὶ πρὸς τοὺς Κορινθίους γράφει· «Ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ διὰ τοῦ εὐαγγελίου ἐγὼ ὑμᾶς ἐγέννησα» (Α΄ Κορ. 4,15)· ὅτι δηλαδή, Εἶμαι ὁ πνευματικός σας πατέρας.

Ὑπάρχει λοιπὸν καὶ γέννησις πνευματική. Ναί. Ὅπου πίστις, ἁγιότης, εὐγενῆ αἰσθήματα, ἐκεῖ ἔχει γεννηθῆ καὶ κατοικεῖ ὁ Χριστός. Δὲν θέλω νὰ σᾶς λυπήσω, δὲν θέλω νὰ σκιάσω τὴ χαρὰ τῆς ἡμέρας. Δὲν εἶμαι προφήτης οὔτε υἱὸς προφήτου· ἁμαρτωλὸς ἄνθρωπος εἶμαι κ᾿ ἐγὼ καὶ ἀνάξιος νὰ φιλήσω τὰ πόδια σας. Ἀλλὰ φοβοῦμαι, ἀδελφοί μου. Ἀπὸ μιὰ τρίχα κρέμεται ὁ κόσμος. Ποῦ ξέρετε, ἐὰν αὐτὰ εἶνε τὰ τελευταῖα Χριστούγεννα ποὺ ἑορτάζει ἡ ἀνθρωπότης; Γνωρίζουμε, ἐὰν θ᾿ ἀξιωθοῦμε νὰ ἑορτάσουμε ἄλλα Χριστούγεννα; Γι᾿ αὐτὸ βάζω τὸ χέρι στὴν καρδιὰ ―καὶ σᾶς παρακαλῶ ἀπόψε στὰ σπιτάκια σας βάλτε το κ᾿ ἐσεῖς― καὶ ἂς ἐρωτήσουμε· «Καρδιά, ποιός κατοικεῖ μέσα σου;». Ποιός εἶνε μέσα στὴν καρδιά μας, ἀδελφοί μου; Τί κυριαρχεῖ μέσα στὴν καρδιά μας;

Δὲν θέλω ν᾿ ἀπαντήσω. Δὲν μπορῶ νὰ πῶ ποιός εἶνε μέσα στὴν καρδιὰ τοῦ καθενὸς ἀνθρώπου. Διότι θὰ ἔπρεπε νά ᾿χω κλειδὶ νὰ ξεκλειδώνω τὶς καρδιὲς τῶν μεγάλων καὶ τῶν μικρῶν, τῶν πλουσίων καὶ τῶν φτωχῶν, τῶν ἐγγραμμάτων καὶ τῶν ἀγραμμάτων, γιὰ νὰ δῶ τί ὑπάρχει μέσα. Εἶνε μέσα ὁ Χριστός; Εἶνε μέσα ἡ εἰκόνα του, οἱ ἰδέες του, ἡ ἀγάπη του, ἡ ἐλπίς του, τὰ ὄνειρά του, τὰ ἄστρα του, οἱ παλμοί του…; Ἀπαντῆστε, ἀδελφοί μου, στὸ ἐρώτημα αὐτό. Ποιός εἶνε μέσα στὴν καρδιά μας;

Ἀγαπητοί μου! Τὴν καρδιά μας ζητάει ὁ Θεός (πρβλ. Παροιμ. 23,26). Πέρα ἀπὸ τὶς πανηγύρεις, πέρα ἀπὸ τὶς ἑορτές, τὴν καρδιὰ στὸ Χριστό! Δὲν εἶνε μῦθος ὁ Χριστός μας· εἶνε θαῦμα, ζωή, δύναμις, εἶνε τὸ πᾶν γιὰ τὸν ἄνθρωπο. Τὴν καρδιά σου, λοιπόν. Ἕνας ποιητής, ποὺ ἔψαλε τὸ μεγαλεῖο τῆς πατρίδος μας, εἶπε· «Κλεῖσε μέσα στὴν καρδιά σου τὴν Ἑλλάδα, καὶ θὰ αἰσθανθῇς κάθε εδους μεγαλεῖο». Κ᾿ ἐγὼ προχωρῶ περισσότερο καὶ λέω σ’ ὅλους· «Κλεῖστε, κλεῖστε μέσα στὴν καρδιά σας τὸ Χριστό, γιὰ νὰ αἰσθανθῆτε κάθε εδους μεγαλεῖο!».

Αὐτῷ ἡ δόξα καὶ τὸ κράτος εἰς αἰῶνας αἰώνων. Ἀμήν.

† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία. Πρώτη ἐκφώνησις ἱ. ναὸς Γεννήσεως Χριστοῦ Χριστοκοπίδου – Ἀθηνῶν 25-12-1961.

Ορθόδοξος Έλληνας Επίσκοπος Αυγουστίνος Καντιώτης