ΤΗ ΑΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ

 

Τη Αγία και Μεγάλη Πέμπτη

Κατὰ τὸ ἑσπέρας τῆς σήμερον, ἥτις ἦν τότε ἡ πρὸ τῶν ἀζύμων ἡμέρα, τοὐτέστιν ἡ τοῦ νομικοῦ πάσχα παραμονή, Μαρτίου κβʹ, ἡμέρᾳ Πέμπτῃ τῆς ἑβδομάδος, συνεδείπνησεν ἐν τῇ πόλει ὁ ᾿Ιησοῦς μετὰ τῶν δώδεκα μαθητῶν. Εὐλόγησε τὸν ἄρτον καὶ τὸν οἶνον, καὶ πρέδωκε τὸ μυστήριον τῆς θείας Εὐχαριστίας. ῎Ενιψε τοὺς πόδας τῶν μαθητῶν, εἰς ὑπόδειγμα ταπεινώσεως. Εἶπε παῤῥησίᾳ, ὅτι εἷς ἐξ αὐτῶν ἐμελέτα τὴν κατ᾿ αὐτοῦ προδοσίαν· καὶ ἔδειξε τὸν προδότην, δοὺς εἰς τὸν ᾿Ιούδαν ἄρτου τεμάχιον βεβαμμένον εἰς τοῦ τρυβλίου τὸν ζωμόν. ᾿Εξελθόντος ἐκείνου παρευθύς, ἐδίδαξε τοὺς μαθητὰς τὰ ὑπερφυᾶ καὶ τελευταῖα μαθήματα, ὅσα ἐμπεριέχονται τὸ α´ Εὐαγγέλιον τῶν ἁγίων παθῶν. Ἐξέρχεται μετὰ ταῦτα ὁ Θεάνθρωπος εἰς τὸ ὄρος τῶν ῎Ελαιῶν, καὶ ἐκεῖ ἄρχεται λυπεῖσθαι καὶ ἀδημονεῖν. ᾿Αναχωρεῖ κατ᾿ ἰδίαν, καὶ κλίνας τὰ γόνατα προσεύχεται ἐκτενῶς· καὶ ἐκ τῆς πολλῆς ἀγωνίας γίνεται ὁ ἱδρὼς αὐτοῦ ὡς αἵματος πηκτοῦ θρόμβοι, πίπτοντες εἰς τὴν γῆν. Μόλις πληροῖ τὴν ἐναγώνιον ἐκείνην προσευχὴν καὶ ἰδοὺ φθάνει καὶ ὁ ᾿Ιούδας μετὰ στρατιωτῶν ἐνόπλων καὶ ὄχλου πολλοῦ, καὶ χαιρετίσας, καὶ φιλήσας δολίως τὸν διδάσκαλον, παραδίδει αὐτόν. Συλλαμβάνεται λοιπὸν ὁ ᾿Ιησοῦς καὶ φέρεται δέσμιος πρὸς τοὺς ἀρχιερεῖς ῎Ανναν καὶ Καϊάφαν. Οἱ μαθηταὶ σκορπίζονται καὶ ὁ θερμότερος τῶν ἄλλων Πέτρος, ἀκολουθήσας αὐτῷ μέχρι τῆς ἀχιερατικῆς αὐλῆς, ἀρνεῖται καὶ αὐτὸς τελευταῖον ὅτι ἐστὶν αὐτοῦ μαθητής. ῾Ο δὲ θεῖος διδάσκαλος παριστάνεται ἔμπροσθεν τοῦ παρανόμου συνεδρίου, ἐξετάζεται περὶ τῶν μαθητῶν καὶ τῆς διδαχῆς αὐτοῦ, ἐξορκίζεται εἰς τὸν Θεόν, ἵνα εἴπῃ ἐὰν αὐτὸς ὑπάρχῃ τῳόντι ὁ Χριστός· καὶ εἰπὼν τὴν ἀλήθειαν κρίνεται θανάτου ἔνοχος, τάχα ὡς βλασφημήσας. ᾿Εφεξῆς ἐμπτύεται εἰς τὸ πρόσωπον, ῥαπίζεται, ἐμπαίζεται παντοιοτρόπως δι᾿ ὅλης τῆς νυκτὸς ἕως πρωΐας.

ΜΑΚΑΡΙΣΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ ΚΑΝΤΙΩΤΗ: ΛΥΠΗ ΜΕΧΡΙ ΘΑΝΑΤΟΥ

Η ΑΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ

ΑΓΙΟΥ ΚΥΡΙΛΛΟΥ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ: ΟΙ ΠΡΟΦΗΤΕΙΕΣ ΠΟΥ ΕΚΠΛΗΡΩΘΗΚΑΝ ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΤΑΥΡΩΣΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ

ΤΗ ΑΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ

ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ: Ο ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ ΘΑΝΑΤΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΦΟΒΕΡΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΙΟΥΔΑ

Ο ΔΕ ΙΗΣΟΥΣ ΚΡΑΞΑΣ ΦΩΝΗ ΜΕΓΑΛΗ ΑΦΗΚΕ ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ

ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ: Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΗΣ ΤΑΠΕΙΝΩΣΗΣ

ΚΗΡΥΓΜΑ Μ. ΠΕΜΠΤΗΣ ΤΟΥ 1995 ΣΤΟΝ Ι. Ν. ΑΓΙΑΣ ΜΑΡΚΕΛΛΑΣ, ΑΣΤΟΡΙΑΣ

ΕΙΚΟΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΥΝΑΞΑΡΙΟ ΜΕΓΑΛΗΣ ΠΕΜΠΤΗΣ

Ο ΠΑΝΑΓΑΘΟΣ ΘΕΟΣ ΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟΝ ΜΑΣ ΕΧΑΡΙΣΕΝ

ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ: Ο ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΝΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΜΕΤΑΝΟΙΑ ΤΟΥ ΠΕΤΡΟΥ

ΤΟΤΕ ΕΙΠΕ ΧΑΙΡΕ ΡΑΒΒΙ ΚΑΙ ΚΑΤΕΦΙΛΗΣΕΝ ΑΥΤΟΝ

ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ - Ο ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ ΘΑΝΑΤΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΦΟΒΕΡΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΙΟΥΔΑ

Ο ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΠΡΙΝ ΤΟ ΜΕΣΟΝΥΚΤΙΟ ΒΛΑΣΦΗΜΟΣ ΚΑΙ ΑΘΕΟΛΟΓΗΤΟΣ

ΓΙΑΤΙ Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΔΕΝ ΑΛΛΑΞΕ ΤΟΝ ΙΟΥΔΑ;

ΕΙΣ ΕΞ ΥΜΙΝ ΠΑΡΑΔΩΣΕΙ ΜΕ Ο ΕΣΘΙΩΝ ΜΕΤ ΕΜΟΥ

Ο ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΩΡΟΔΟΚΙΑ ΤΩΝ ΣΤΡΑΤΙΩΤΩΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΡΧΙΕΡΕΙΣ ΤΩΝ ΙΟΥΔΑΙΩΝ

ΣΙΜΩΝ ΚΟΙΜΑΣΑΙ; ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΣΕΣ ΜΙΑ ΩΡΑ Ν' ΑΓΡΥΠΝΗΣΕΙΣ;

Ο ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΩΣΗΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗ ΜΑΤΘΑΙΟ

ΑΛΗΘΕΙΑ ΣΑΣ ΛΕΓΩ ΕΝΑΣ ΑΠΟ ΣΑΣ ΘΑ ΜΕ ΠΡΟΔΩΣΕΙ

ΙΟΥΔΑΣ ΙΣΚΑΡΙΩΤΗΣ, Η ΑΙΩΝΙΑ ΑΥΤΟΜΟΝΩΣΗ

ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ: Ο ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΑΪΑΦΑ

ΑΤΕΝΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΣΩΤΗΡΑ ΣΤΟ ΣΤΑΥΡΟ

ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ: Ο ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΚΗ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΟΥ ΠΙΛΑΤΟΥ

Η ΑΚΟΛΟΥΘΑ ΤΩΝ ΠΑΘΩΝ ΤΗΣ Μ. ΠΕΜΠΤΗΣ (2023)

Ιερά Μονή Αγίων Κυπριανού και Ιουστίνης, Φυλή Αττικής

ΑΓΙΟΥ ΚΥΡΙΛΛΟΥ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ: ΟΙ ΠΡΟΦΗΤΕΙΕΣ ΠΟΥ ΕΚΠΛΗΡΩΘΗΚΑΝ ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΤΑΥΡΩΣΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ

[Μέρος πρώτο]

ΚΓ’. Εμείς όμως ας επανέλθουμε στο θέμα των προφητικών αποδείξεων που μου ζητήσατε. Σταυρώθηκε ο Κύριος, έχεις ακούσει όλες τις μαρτυρίες. Βλέπεις τον τόπο του Γολγοθά. Συμφωνείς και το επικροτείς επαινετικά και δοξολογικά. Πρόσεξε μήπως καμιά φορά, σε περίοδο διωγμού, Τον απαρνηθείς. Να μην ευφραίνεσαι μόνο σε περίοδο ειρήνης για τον Σταυρό, αλλά και σε καιρό διωγμού να έχεις την ίδια πίστη. Να μην είσαι φίλος του Ιησού τον καιρό της ειρήνης και τον καιρό του πολέμου να γίνεσαι εχθρός. (…)

ΚΔ΄. Ο Χριστός λοιπόν σταυρώθηκε για χάρη μας, Αυτός που δικάστηκε μια νύχτα παγερή και γι’ αυτό υπήρχε παραδίπλα ανθρακιά αναμμένη(πρβλ.Ιωάν.18,18: «Εἱστήκεισαν δὲ οἱ δοῦλοι καὶ οἱ ὑπηρέται ἀνθρακιὰν πεποιηκότες, ὅτι ψῦχος ἦν, καὶ ἐθερμαίνοντο· ἦν δὲ μετ᾿ αὐτῶν ὁ Πέτρος ἑστὼς καὶ θερμαινόμενος(:εκεί στέκονταν οι δούλοι και οι υπηρέτριες, οι οποίοι είχαν ανάψει φωτιά και ζεσταίνονταν δίπλα στη σωρό από τα αναμμένα κάρβουνα, διότι είχε κρύο. Μαζί τους στεκόταν κι ο Πέτρος και ζεσταινόταν)».Σταυρώθηκε την τρίτη ώρα [πρβλ. Μάρκ. 15,25: «ἦν δὲ ὥρα τρίτη καὶ ἐσταύρωσαν αὐτόν(:η ώρα ήταν τρεις από την ανατολή του ηλίου, δηλαδή εννέα το πρωί, όταν Τον σταύρωσαν)»]. «Ἀπὸ δὲ ἕκτης ὥρας σκότος ἐγένετο ἐπὶ πᾶσαν τὴν γῆν ἕως ὥρας ἐνάτης(:και από τις δώδεκα το μεσημέρι έγινε σκοτάδι σε όλη τη γη έως τις τρεις το απόγευμα)»[Ματθ.27,45].

Μήπως έχουν και αυτά γραφεί από τους Προφήτες; Ας ερευνήσουμε. Λέει λοιπόν ο προφήτης Ζαχαρίας: «καὶ ἔσται ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ οὐκ ἔσται φῶς καὶ ψῦχος καὶ πάγος(:εκείνη την ημέρα δεν θα υπάρχει ηλιακό φως και θα είναι ημέρα ψύχους και πάγου)»[Ζαχ.14,6-7].Να λοιπόν το ψύχος, εξαιτίας του οποίου θερμαινόταν ο Πέτρος. Και την ημέρα εκείνη τη γνώριζε ο Κύριος[Ζαχ.14,7: «ἔσται μίαν ἡμέραν, καὶ ἡ ἡμέρα ἐκείνη γνωστὴ τῷ Κυρίῳ, καὶ οὐχ ἡμέρα καὶ οὐ νύξ(:θα είναι αυτή μια ξεχωριστή ημέρα, ημέρα γνωστή μόνο στον Κύριο· Η ημέρα εκείνη δεν είναι ούτε ημέρα, ούτε νύχτα)».Τι λοιπόν; Τις άλλες μέρες δεν τις γνώριζε; Πολλές είναι οι ημέρες, αλλά αυτή είναι η ημέρα της υπομονής του Κυρίου, «την οποία δημιούργησε ο Κύριος»[πρβλ.Ψαλμ.117,24].Και αυτήν την ημέρα τη γνώριζε ο Κύριος και «δεν είναι ούτε ημέρα ούτε νύχτα»[Ζαχ.14,7].Τι σημαίνει αυτό το αίνιγμα που αναφέρει ο Προφήτης; «Η ημέρα εκείνη δεν είναι ούτε ημέρα, ούτε νύχτα».

Τι λοιπόν είναι αυτή; Τι θα την ονομάσουμε; Το Ευαγγέλιο το ερμηνεύει το πράγμα, καθώς διηγείται τα γεγονότα. Δεν ήταν ημέρα, διότι δεν έλαμψε ήλιος, πορευόμενος από την ανατολή έως τη δύση, αλλά από την έκτη ώρα ως την ενάτη έγινε σκοτάδι[βλ. παραπάνω,Ματθ.27,45], στη μέση της ημέρας! Επομένως, στη μέση της ημέρας παρεμβλήθηκε το σκοτάδι και το σκοτάδι ο Θεός το ονόμασε νύχτα(πρβλ.Γέν.1,5: «καὶ ἐκάλεσεν ὁ Θεὸς τὸ φῶς ἡμέραν καὶ τὸ σκότος ἐκάλεσε νύκτα»).Γι ’αυτό ούτε ημέρα ήταν ούτε νύχτα, διότι ούτε όλο φως ήταν, ώστε να κληθεί ημέρα, ούτε πάλι όλο σκοτάδι για να ονομαστεί νύχτα, αλλά μετά από την ενάτη[δηλαδή μετά τις τρεις το μεσημέρι] έλαμψε ο ήλιος. Το προείπε και αυτό ο Προφήτης λέγοντας: «Ούτε ημέρα είναι, ούτε νύχτα»(Ζαχ.14,7).Και πρόσθεσε: «καὶ πρὸς ἑσπέραν ἔσται φῶς(: και προς το εσπέρας θα επέλθει άφθονο φως)»[Ζαχ.14,7].Βλέπεις ακρίβεια των Προφητών; Βλέπεις πόση αλήθεια υπάρχει σε όσα έχουν προφητευθεί και γραφεί εκ των προτέρων;

ΚΕ΄ Αλλά θέλεις να μάθεις σαφώς ποια ώρα ακριβώς ο ήλιος αφανίστηκε από το πρόσωπο της γης; Άραγε να ήταν πέμπτη ώρα ή ογδόη ή δεκάτη; Πες ακριβώς την ώρα στους Ιουδαίους τους απειθείς, ω Προφήτη! Πότε έδυσε ο ήλιος; Λέει λοιπόν ο Αμώς ο προφήτης: «καὶ ἔσται ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ, λέγει Κύριος ὁ Θεός, καὶ δύσεται ὁ ἥλιος μεσημβρίας, καὶ συσκοτάσει ἐπὶ τῆς γῆς ἐν ἡμέρᾳ τὸ φῶς(:και θα συμβεί εκείνη την ημέρα, λέει ο Κύριος και Θεός, να δύσει ο ήλιος το μεσημέρι)»[Αμ.8,9]- «και έγινε σκοτάδι από την έκτη ώρα(βλ.παραπάνω:Ματθ.27,45)-«και θα γίνει στη γη σκοτάδι το φως, ενώ θα είναι ημέρα»(βλ.παραπάνω,Αμ.8,9).

Ποιος θα είναι αυτός ο καιρός, ω Προφήτη, και ποια θα είναι αυτή η ημέρα; «Καὶ μεταστρέψω τὰς ἑορτὰς ὑμῶν εἰς πένθος(:θα μεταστρέψω τις γιορτές σας σε πένθος)»[Αμ.8,10],διότι τον καιρό των αζύμων και τον καιρό της εορτής του Πάσχα θα συμβεί το γεγονός της Σταυρώσεως. Και έπειτα λέει τα εξής: «καὶ θήσομαι αὐτὸν ὡς πένθος ἀγαπητοῦ καὶ τοὺς μετ᾿ αὐτοῦ ὡς ἡμέραν ὀδύνης(:θα γίνει αυτός, ο Κύριος, ως πρόσωπο αγαπητό που το πενθούν όλοι. Και αυτούς που είναι μαζί Του θα τους φέρει το γεγονός της Σταυρώσεως σε ημέρα οδύνης)»[Αμ.8,10].Την ημέρα πραγματικά των αζύμων και την ημέρα που ήταν εορτή οι μεν γυναίκες θρηνολογούσαν και έκλαιγαν[βλ. Λουκ.23,27: «ἠκολούθει δὲ αὐτῷ πολὺ πλῆθος τοῦ λαοῦ καὶ γυναικῶν αἳ καὶ ἐκόπτοντο καὶ ἐθρήνουν αὐτόν(:Τον ακολουθούσε μάλιστα και μεγάλο πλήθος λαού και πολλές γυναίκες, που χτυπούσαν τα στήθη τους και Τον θρηνούσαν και έκλαιγαν)»],οι δε Απόστολοι, ενώ κρύφτηκαν, περνούσε η ψυχή τους οδύνη και σπαραγμό. Η προφητεία λοιπόν αυτή είναι άξια θαυμασμού.

ΑΤΕΝΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΣΩΤΗΡΑ ΣΤΟ ΣΤΑΥΡΟ

Icon by Serhei Vandalovskiy

Κύριε, στέκομαι κάτω ἀπὸ τὸ σταυρὸ σου μαζὶ μὲ τὴ Μητέρα σου, μαζὶ μὲ τὸν ἀγαπημένο μαθητή, μαζὶ μὲ τὶς γυναῖκες ποὺ σοῦ ἔμειναν πιστές.

Τολμῶ νὰ ὑψώσω τὰ μάτια μου σὲ σένα καὶ ν᾽ ἀτενίσω τὴ θυσία σου. Σ᾽ αὐτὸ τὸ ἀντίκρισμα μαθαίνω ὅ,τι δὲν κατόρθωσα νὰ μάθω οὔτε καὶ μέσα στὰ κείμενα τοῦ Εὐαγγελίου.

Τὰ πόδια σου εἶναι καρφωμένα στὸ ξύλο. ῾Ο σταυρός σου εἶναι τὸ πατητήρι ὅπου πατήθηκε τὸ ἀληθινὸ σταφύλι.

Ἐνῷ μπορεῖς, δὲν θέλεις νὰ φύγεις. Σ᾽ αὐτὴ τὴ συνάντηση ποὺ μοῦ ὅρισες μὲ περιμένεις. Καρφωμένος στὸ σταυρὸ ὑποτάσσεις τὸν ἑαυτό σου σ’ αὐτὴ τὴν ἀναμονή μου.

Μπορεῖ νὰ μὴν ἔλθω. Μὰ σὺ εἶσαι ἐκεῖ καὶ μένεις ἐκεῖ ὅπου ἀφέθηκες νὰ σὲ καρφώσουν. Τὰ χέρια σου εἶναι ἁπλωμένα. Ἀνοίγουν γιὰ νὰ καλέσουν ὅλους τοὺς ἀνθρώπους.

Δὲν θέλουν νὰ κλείσουν. Τὰ καρφιὰ τὰ κρατοῦν σ᾽ αὐτὴ τὴ στάση ποὺ προκαλεῖ καὶ ἀγκαλιάζει. Μοῦ λένε σιωπηλά: «῎Ελα». Τὸ κεφάλι εἶναι γειρμένο.

Τὸ γέρνεις σὲ μιὰ κίνηση ποὺ προσκαλεῖ. Ἀποδέχθηκες καὶ συγκεφαλαίωσες τὴ θέληση τοῦ Θεοῦ, συνεπῶς τὴ δικὴ σου ὡς Υἱοῦ, τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

Κλίνεις τὸ κεφάλι σὰν δεῖγμα ὑποταγῆς σ᾽ αὐτὸ ποὺ ἀπαιτεῖ ἡ ἀγάπη τῶν Τριῶν πρὸς τοὺς ἀνθρώπους. Ταυτόχρονα τὸ κεφάλι εἶναι γειρμένο πρὸς αὐτοὺς ποὺ βρίσκονται ἐκεῖ μπροστά σου. Πρὸς αὐτοὺς ποὺ σὲ ἀγάπησαν καὶ πρὸς ἐκείνους ποὺ φώναξαν «σταύρωσον αὐτόν».

Εἶναι γυρμένο πρὸς αὐτοὺς ποὺ πονοῦν καὶ πορεύονται στενάζοντες, πρὸς ἐκείνους ποὺ ἀναζητοῦν χωρὶς νὰ τὸ καταλαβαίνουν. Τὰ μάτια σου τώρα ἔχουν κλείσει.

Μέσα στὸ ἴδιο ἐσωτερικὸ ὅραμα βλέπουν τὸν Πατέρα καὶ τοὺς ἀνθρώπους. Πρὸς τὰ δὺο αὐτὰ ἀντικείμενα τῆς ἀγάπης σου κατευθύνεται τώρα ὁλόκληρη ἡ ὕπαρξή σου.

Τὸ αἷμα κυλάει ἀπ᾽ τὸ μέτωπό σου, ἀπ᾽ τὰ χέρια σου, ἀπ᾽ τὸ μαστιγωμένο σῶμα σου. Κυλάει ἀργὰ σὲ κόκκινα ρυάκια. Θὰ τρέξει ἐπίσης κι ἀπ᾽ τὴν τρυπημένη πλευρά σου, σὰν νὰ εἶχε διαρραγεῖ ἡ καρδιά σου κάτω ἀπ᾽ τὴν πίεση τῆς ὀδυνωμένης ἀγάπης σου.

Τὸ ποτήρι χύνεται σὲ σπονδή. Ὁ ἀκάνθινος στέφανος πληγώνει τὸ κεφάλι σου. Τοποθετημένα κυκλικὰ αὐτὰ τὰ ἀγκάθια μοιάζουν μὲ τὶς ἁμαρτίες τῶν ἀνθρώπων τὶς συγκεντρωμένες καὶ τοποθετημένες τὴ μιὰ δίπλα στὴν ἄλλη προκειμένου νὰ φορτωθοῦν ἐπάνω σου.

ΟΡΘΡΟΣ Μ. ΠΕΜΠΤΗΣ (2024)

Ιερά Μονή Αγίων Κυπριανού και Ιουστίνης, Φυλή Αττικής

ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ - Ο ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ ΘΑΝΑΤΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΦΟΒΕΡΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΙΟΥΔΑ

[υπομνηματισμός των εδαφίων Ματθ.27,1-10]

«Πρωΐας δὲ γενομένης συμβούλιον ἔλαβον πάντες οἱ ἀρχιερεῖς καὶ οἱ πρεσβύτεροι τοῦ λαοῦ κατὰ τοῦ ᾿Ιησοῦ ὥστε θανατῶσαι αὐτόν· καὶ δήσαντες αὐτὸν ἀπήγαγον καὶ παρέδωκαν αὐτὸν Ποντίῳ Πιλάτῳ τῷ ἡγεμόνι (:και όταν ξημέρωσε, συνεδρίασαν όλοι οι αρχιερείς και οι πρεσβύτεροι του λαού εναντίον του Ιησού, για να επιτύχουν την εκτέλεση της θανατικής ποινής Του. Και αφού Τον έδεσαν, Τον πήραν από εκεί και Τον παρέδωσαν στον Πόντιο Πιλάτο, τον Ρωμαίο επίτροπο και διοικητή)»[Ματθ.27,1-2].

Επειδή ήθελαν να Τον φονεύσουν και δεν μπορούσαν οι ίδιοι λόγω της εορτής του πάσχα, Τον οδηγούν στον ηγεμόνα. Εσύ όμως πρόσεξε πώς προχώρησε το ζήτημα, ώστε να συμπέσει με την εορτή· διότι έτσι είχε προκαθοριστεί από τον Θεό.

«Τότε ἰδὼν ᾿Ιούδας ὁ παραδιδοὺς αὐτὸν ὅτι κατεκρίθη, μεταμεληθεὶς ἀπέστρεψε τὰ τριάκοντα ἀργύρια τοῖς ἀρχιερεῦσι καὶ τοῖς πρεσβυτέροις (:Τότε ο Ιούδας, που Τον παρέδωσε με προδοσία στους Ιουδαίους, σαν είδε ότι ο Ιησούς καταδικάστηκε, μεταμελήθηκε και επέστρεψε τα τριάντα ασημένια νομίσματα στους αρχιερείς και στους πρεσβυτέρους)»[Ματθ.27,3].

Αυτό αποτελεί κατηγορία και εναντίον του Ιούδα και εναντίον των Ιουδαίων αρχιερέων και πρεσβυτέρων. Εναντίον μεν του Ιούδα όχι γιατί μετανόησε, αλλά γιατί μετανόησε τόσο αργά και με τόση βραδύτητα και έγινε αυτοκατάκριτος, διότι μόνος του ομολόγησε ότι παρέδωσε τον Ιησού ενώ ήταν αθώος· εναντίον των αρχιερέων και των πρεσβυτέρων η επιστροφή των τριάκοντα αργυρίων από τον Ιούδα σε αυτούς αποτελεί κατηγορία, διότι ενώ μπορούσαν να μετανοήσουν και να αλλάξουν γνώμη, δεν μετανόησαν.

Και πρόσεξε πότε μετανοεί: όταν ολοκληρώθηκε και τελείωσε η αμαρτία της παράδοσης του Ιησού και της παραπομπής Του σε θάνατο· διότι τέτοιος είναι ο διάβολος˙ δεν αφήνει εκείνους που δεν επαγρυπνούν, να δουν το κακό πριν συντελεστεί, για να μη μετανοήσουν εκείνοι που έχουν αιχμαλωτιστεί από αυτόν. Ενώ λοιπόν ο Ιησούς έλεγε τόσα στον Ιούδα για να τον κάνει εγκαίρως να μετανοήσει προτού προχωρήσει στην προδοσία που σκεφτόταν να κάνει, εκείνος δεν λύγισε˙

όταν όμως ολοκληρώθηκε το παράπτωμα, τότε του ήρθε στον νου η μετάνοια, όμως τότε χωρίς καμία ωφέλεια· διότι το να μεταμεληθεί και να ρίξει τα αργύρια και το να ντραπεί τον ιουδαϊκό όχλο, όλα είναι ευπρόσδεκτα˙ το να απαγχονιστεί όμως, αυτό είναι ασυγχώρητο και ενέργεια του πονηρού δαίμονα· διότι τον απομάκρυνε πρώτα από την μετάνοια, για να μην ωφεληθεί τίποτε από αυτήν˙ έπειτα φονεύει τον εαυτό του με θάνατο αισχρότατο και καταφανή σε όλους, αφού τον έπεισε τον εαυτό του να αυτοκτονήσει.

Ο ΔΕ ΙΗΣΟΥΣ ΚΡΑΞΑΣ ΦΩΝΗ ΜΕΓΑΛΗ ΑΦΗΚΕ ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ

Καὶ ἐλθόντες εἰς τόπον λεγόμενον Γολγοθᾶ, ὅ ἐστι λεγόμενος κρανίου τόπος, ἔδωκαν αὐτῷ πιεῖν ὄξος μετὰ χολῆς μεμιγμένον· καὶ γευσάμενος οὐκ ἤθελε πιεῖν. σταυρώσαντες δὲ αὐτὸν διεμερίσαντο τὰ ἱμάτια αὐτοῦ βαλόντες κλῆρον, καὶ καθήμενοι ἐτήρουν αὐτὸν ἐκεῖ. καὶ ἐπέθηκαν ἐπάνω τῆς κεφαλῆς αὐτοῦ τὴν αἰτίαν αὐτοῦ γεγραμμένην· οὗτός ἐστιν ᾿Ιησοῦς ὁ βασιλεὺς τῶν ᾿Ιουδαίων.

Τότε σταυροῦνται σὺν αὐτῷ δύο λῃσταί, εἷς ἐκ δεξιῶν καὶ εἷς ἐξ εὐωνύμων. Οἱ δὲ παραπορευόμενοι ἐβλασφήμουν αὐτὸν κινοῦντες τὰς κεφαλὰς αὐτῶν καὶ λέγοντες· ὁ καταλύων τὸν ναὸν καὶ ἐν τρισὶν ἡμέραις οἰκοδομῶν! σῶσον σεαυτόν·

εἰ υἱὸς εἶ τοῦ Θεοῦ, κατάβηθι ἀπὸ τοῦ σταυροῦ. ὁμοίως δὲ καὶ οἱ ἀρχιερεῖς ἐμπαίζοντες μετὰ τῶν γραμματέων καὶ πρεσβυτέρων καὶ Φαρισαίων ἔλεγον· ἄλλους ἔσωσεν, ἑαυτὸν οὐ δύναται σῶσαι· εἰ βασιλεὺς ᾿Ισραήλ ἐστι, καταβάτω νῦν ἀπὸ τοῦ σταυροῦ καὶ πιστεύσομεν ἐπ᾿ αὐτῷ· πέποιθεν ἐπὶ τὸν Θεόν, ρυσάσθω νῦν αὐτόν, εἰ θέλει αὐτόν· εἶπε γὰρ ὅτι Θεοῦ εἰμι υἱός.

τὸ δ᾿ αὐτὸ καὶ οἱ λῃσταὶ οἱ συσταυρωθέντες αὐτῷ ὠνείδιζον αὐτόν.᾿Απὸ δὲ ἕκτης ὥρας σκότος ἐγένετο ἐπὶ πᾶσαν τὴν γῆν ἕως ὥρας ἐνάτης. περὶ δὲ τὴν ἐνάτην ὥραν ἀνεβόησεν ὁ ᾿Ιησοῦς φωνῇ μεγάλῃ λέγων· ἠλὶ ἠλί, λιμᾶ σαβαχθανί; τοῦτ᾿ ἔστι, Θεέ μου Θεέ μου, ἱνατί με ἐγκατέλιπες; τινὲς δὲ τῶν ἐκεῖ ἑστώτων ἀκούσαντες ἔλεγον ὅτι ᾿Ηλίαν φωνεῖ οὗτος. καὶ εὐθέως δραμὼν εἷς ἐξ αὐτῶν καὶ λαβὼν σπόγγον πλήσας τε ὄξους καὶ περιθεὶς καλάμῳ ἐπότιζεν αὐτόν. οἱ δὲ λοιποὶ ἔλεγον·

ἄφες ἴδωμεν εἰ ἔρχεται ᾿Ηλίας σώσων αὐτόν. ὁ δὲ ᾿Ιησοῦς πάλιν κράξας φωνῇ μεγάλῃ ἀφῆκε τὸ πνεῦμα. Καὶ ἰδοὺ τὸ καταπέτασμα τοῦ ναοῦ ἐσχίσθη εἰς δύο ἀπὸ ἄνωθεν ἕως κάτω, καὶ ἡ γῆ ἐσείσθη καὶ αἱ πέτραι ἐσχίσθησαν, καὶ τὰ μνημεῖα ἀνεῴχθησαν καὶ πολλὰ σώματα τῶν κεκοιμημένων ἁγίων ἠγέρθη,

καὶ ἐξελθόντες ἐκ τῶν μνημείων, μετὰ τὴν ἔγερσιν αὐτοῦ εἰσῆλθον εἰς τὴν ἁγίαν πόλιν καὶ ἐνεφανίσθησαν πολλοῖς. ῾Ο δὲ ἑκατόνταρχος καὶ οἱ μετ᾿ αὐτοῦ τηροῦντες τὸν ᾿Ιησοῦν, ἰδόντες τὸν σεισμὸν καὶ τὰ γενόμενα ἐφοβήθησαν σφόδρα λέγοντες· ἀληθῶς Θεοῦ υἱὸς ἦν οὗτος. 

Ο ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΩΣΗΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗ ΜΑΤΘΑΙΟ

[Υπομνηματισμός στα εδάφια Ματθ.27,24-44]

«Τότε οἱ στρατιῶται τοῦ ἡγεμόνος παραλαβόντες τὸν ᾿Ιησοῦν εἰς τὸ πραιτώριον συνήγαγον ἐπ᾿ αὐτὸν ὅλην τὴν σπεῖραν· καὶ ἐκδύσαντες αὐτὸν περιέθηκαν αὐτῷ χλαμύδα κοκκίνην, καὶ πλέξαντες στέφανον ἐξ ἀκανθῶν ἐπέθηκαν ἐπὶ τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ καὶ κάλαμον ἐπὶ τὴν δεξιὰν αὐτοῦ, καὶ γονυπετήσαντες ἔμπροσθεν αὐτοῦ ἐνέπαιζον αὐτῷ λέγοντες· χαῖρε ὁ βασιλεὺς τῶν ᾿Ιουδαίων(:Τότε οι στρατιώτες του ηγεμόνα, αφού πήραν τον Ιησού και Τον οδήγησαν στην εσωτερική αυλή του παλατιού, όπου έμενε ο επίτροπος της Ρώμης, μάζεψαν τριγύρω Του όλη τη φρουρά. Και αφού Τον έγδυσαν, επειδή ήθελαν να διακωμωδήσουν τις βασιλικές Του αξιώσεις, Τον έντυσαν με κόκκινο μανδύα. Επιπλέον, έπλεξαν στεφάνι από αγκάθια και το έβαλαν πάνω στο κεφάλι Του αντί για στέμμα, και στο δεξί Του χέρι Τού έδωσαν ένα καλάμι αντί για βασιλικό σκήπτρο. Κι αφού γονάτισαν μπροστά Του, Τον ενέπαιζαν και Του έλεγαν: “Χαίρε, βασιλιά των Ιουδαίων”)»[Ματθ.27,27-29].

Σαν από κάποιο σύνθημα χόρευε σε όλους ο διάβολος. Διότι ότι έστω οι Ιουδαίοι κατακυριευμένοι από φθόνο και κακεντρέχεια φέρονταν προς Aυτόν με απρέπεια και βιαιότητα, οι στρατιώτες όμως από πού και για ποια αιτία; Δεν είναι ολοφάνερο ότι τότε ο διάβολος ήταν εκείνος ο οποίος είχε εμβάλει σε όλους με βακχική μανία; Γι’ αυτό και διασκέδαζαν με τις ύβρεις που απηύθυναν οι άγριοι και απάνθρωποι. Διότι έπρεπε να ντραπούν, έπρεπε να δακρύσουν, όπως έκανε το πλήθος, ενώ αυτοί όχι μόνο αυτό δεν έκαναν, αλλά αντιθέτως έβριζαν και χοροπηδούσαν, ίσως για να ευχαριστήσουν τους Ιουδαίους, ή προβαίνοντας σε όλα αυτά από τον δικό τους κακότροπο χαρακτήρα. Και οι ύβρεις τους ήταν πολλές και διάφορες. Διότι άλλοτε μεν εξευτέλιζαν την θεϊκή εκείνη κεφαλή, άλλοτε την μεταχειρίζονταν υβριστικά με το ακάνθινο στεφάνι, άλλοτε την κτυπούσαν με το καλάμι, άνδρες αχρείοι και δολοφόνοι.

Ποιoν λόγο λοιπόν μπορούμε να κάνουμε εμείς όταν οδηγούμαστε σε εξευτελισμούς, ύστερα από αυτά που υπέστη ο Χριστός; Διότι αυτό που έγινε ήταν το έσχατο όριο εξευτελισμού. Δεν εξευτελιζόταν, βλέπετε, ένα μέλος, αλλά ολόκληρο το σώμα και καθ’ ολοκληρίαν· η κεφαλή με το στεφάνι, το καλάμι και τους κολαφισμούς· το πρόσωπο, το οποίο υφίσταται εμπτύσματα· οι σιαγόνες οι οποίες ραπίζονταν· ολόκληρο το σώμα με τις μαστιγώσεις, με την ένδυση της χλαμύδας και με την προσποιητή προσκύνηση· το χέρι με το καλάμι, το οποίο το έδωσαν να κρατάει αντί σκήπτρου· το στόμα πάλι με την προσφορά του ξυδιού. Τι θα μπορούσε να αποδειχθεί φοβερότερο από αυτά; Τι περισσότερο ταπεινωτικό; Διότι αυτά που έχουν γίνει υπερβαίνουν κάθε περιγραφή. Έκαναν τα πάντα σαν να φοβόντουσαν μήπως δώσουν την εντύπωση ότι παραλείπουν κάτι από την παράτολμη πράξη τους, αφού φόνευσαν τους μεν προφήτες με τα ίδια τους τα χέρια, Αυτόν δε με δικαστική απόφαση και από τον εαυτό τους και από τον Πιλάτο λέγοντας: «Τὸ αἷμα αὐτοῦ ἐφ᾿ ἡμᾶς καὶ ἐπὶ τὰ τέκνα ἡμῶν (:Η ενοχή και η ευθύνη για το χύσιμο του αίματός του ας πέσει πάνω μας και πάνω στα παιδιά μας)»[Ματθ. 27,25] και χοροπηδούν και φέρονται υβριστικά οι ίδιοι, δένοντας και οδηγώντας τον Ιησού· και γίνονται αίτιοι των ύβρεων των στρατιωτών· και Τον καρφώνουν στον σταυρό και βλασφημούν και φτύνουν και διακωμωδούν· διότι τίποτα δεν πρόσφερε εδώ ο Πιλάτος, αλλά όλα τα έκαναν αυτοί. Έγιναν και κατήγοροι και δικαστές και δήμιοι και όλα.

Και αυτά αναγιγνώσκονται από εμάς όταν είναι όλοι συγκεντρωμένοι. Διότι για να μην λένε οι εθνικοί, ότι τα μεν ωραία και εξαίρετα, όπως είναι τα σημεία και τα θαύματα, τα επιδεικνύουμε στα πλήθη και τους λαούς, αυτά δε τα υβριστικά τα αποκρύπτουμε, κανόνισε η Χάρη του Αγίου Πνεύματος να αναγιγνώσκονται όλα αυτά στην πάνδημο εορτή, όταν είναι παρόντες μεγάλο πλήθος ανδρών και γυναικών και γενικά όλοι κατά την μεγάλη νύχτα του Πάσχα. Όταν είναι παρούσα ολόκληρη η οικουμένη, τότε αυτά διακηρύσσονται με δυνατή φωνή. Και μολονότι αυτά αναγιγνώσκονται και γίνονται σε όλους γνωστά, ο Χριστός πιστεύεται ότι είναι Θεός και μαζί με όλα τα άλλα, προσκυνείται και για αυτά, επειδή καταδέχθηκε να ταπεινωθεί τόσο πολύ προς χάρη μας, ώστε να υποστεί και αυτά, για να μας διδάξει όλη την αρετή. Αυτά λοιπόν τα γνωρίζουμε πάντοτε, διότι είναι πολύ μεγάλο το κέρδος και η ωφέλεια από αυτά. Διότι όταν τον βλέπεις να περιπαίζεται και με χειρονομίες και με πράξεις και να προσκυνείται με τόση γελοιοποίηση και να ραπίζεται και να υφίσταται τα χείριστα, και μονόλιθος εάν είσαι, θα γίνεις πιο μαλακός από κάθε κερί και θα βγάλεις από την ψυχή κάθε ερεθισμό.

Άκου λοιπόν και τα παρακάτω. Όταν Τον ενέπαιξαν, «ἀπήγαγον αὐτὸν εἰς τὸ σταυρῶσαι (:τον οδήγησαν για να Τον σταυρώσουν)», λέει, και αφού Τον γύμνωσαν, πήραν τα ενδύματά Του και κάθισαν περιμένοντας πότε θα εκπνεύσει. Και μοιράζονται τα ενδύματα Του, πράγμα που γίνεται στους πολύ ευτελείς και εγκαταλελειμμένους καταδίκους, οι οποίοι δεν έχουν κανένα και ζουν τελείως έρημοι. Μοίραζαν τα ενδύματα με τα οποία τόσο μεγάλα θαύματα είχαν γίνει. Αλλά τίποτα δεν έκανε τότε, αν και ο Χριστός κατείχε την μυστική δύναμη. Δεν ήταν δε και αυτό μικρό δείγμα μέθης. Διότι αποτολμούσαν τα πάντα σαν να πρόκειται περί άτιμου και εγκαταλελειμμένου, όπως είπα, και του πλέον ευτελούς. Στους ληστές λοιπόν τίποτα τέτοιο δεν έκαναν, ενώ στον Χριστό τα αποτόλμησαν όλα. Και Τον σταύρωσαν ανάμεσα σε αυτούς για να συνδεθεί με την φήμη εκείνων.

ΤΗ ΑΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗ ΤΕΤΑΡΤΗ

Τη Αγία και Μεγάλη Τετάρτη

Δύο γυναῖκες, λέγουσιν οἱ κριτικώτεροι τῶν Εὐαγγελίων ἑρμηνευταί, ἤλειψαν τὸν Κύριον μύρῳ, ἡ μὲν πολὺν καιρὸν πρὸ τοῦ πάθους Αὐτοῦ, ἡ δὲ πρὸ ὀλίγων ἡμερῶν· καὶ ἡ μὲν ὑπῆρχε πόρνη καὶ ἁμαρτωλή, ἡ δὲ σώφρων καὶ ἐνάρετος. Τοῦ εὐλαβοῦς τούτου ἔργου τὴν μνήμην ἐπιτελοῦσα σήμερον ἡ ᾿Εκκλησία, καὶ εἰς τὸ πρόσωπον τῆς πόρνης αὐτὸ ἀναφέρουσα, συναναφέρει ἐνταυτῷ καὶ τὴν προδοσίαν τοῦ ᾿Ιούδα, ἅπερ ἀμφότερα ἐπράχθησαν, κατὰ τὴν ἱστορικὴν τοῦ Ματθαίου σειράν, δύο ἡμέρας πρὸ τοῦ νομικοῦ Πάσχα, Μαρτίου καʹ, ἡμέρᾳ Τετράδι τῆς ἑβδομάδος. Ἡ γυνὴ λοιπὸν ἐκείνη ἤλειψε διὰ τοῦ μύρου τὴν κεφαλὴν καὶ τοὺς πόδας τοῦ ᾿Ιησοῦ καὶ διὰ τῶν τριχῶν τῆς κεφαλῆς αὐτῆς ἀπεσπόγγισεν αὐτούς. Τὸ πολύτιμον ἐκεῖνον μύρον ἐξετιμήθη 300 δηνάρια, ἢ περίπου 15 φλωρία βενετικά. ᾿Εκ τῶν μαθητῶν ἐξόχως ὁ φιλάργυρος ᾿Ιούδας σκανδαλίζεται, τάχα διὰ τὴν ἀπώλειαν τοιούτου μύρου. ῾Ο ᾿Ιησοῦς ἐπιπλήττει αὐτόν, ἵνα μὴ ἐνοχλῇ τὴν γυναῖκα· καὶ ὁ ᾿Ιούδας ἀγανακτῶν πορεύεται πρὸς τοὺς ἀρχιερεῖς, συνηγμένους εἰς τὴν αὐλὴν τοῦ Καϊάφα καὶ συμβουλευομένους ἤδη κατὰ τοῦ ᾿Ιησοῦ· καὶ συμφωνήσας μετ᾿ αὐτῶν τὴν προδοσίαν τοῦ διδασκάλου διὰ τριάκοντα ἀργύρια, ἀπὸ τότε ἐζήτει εὐκαρίαν ἵνα Αὐτὸν παραδῷ. ῞Ενεκα τούτου ἔλαβεν ἀρχὴν ἀπ᾿ αὐτῶν τῶν ἀποστολικῶν χρόνων ἡ νηστεία τῆς Τετράδος.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ: Ο ΗΓΕΜΩΝ

ΟΡΘΡΟΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΤΕΤΑΡΤΗΣ: Ο ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΟΥ ΜΥΣΤΗΡΙΟΥ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑΣ

ΤΗ ΑΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗ ΤΕΤΑΡΤΗ

ΜΑΚΑΡΙΣΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ ΚΑΝΤΙΩΤΗ: ΟΜΙΛΙΑ ΤΗΝ ΜΕΓΑΛΗ ΤΕΤΑΡΤΗ ΤΟΥ 1983

ΤΗ ΑΥΤΗ ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΑΛΕΙΨΑΣΗΣ ΤΟΝ ΚΥΡΙΟ ΜΥΡΩ

ΜΙΑ ΠΟΡΝΗ ΑΛΕΙΨΕ ΤΑ ΠΟΔΙΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΜΕ ΜΥΡΟ

Η ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΤΟΥ ΕΥΧΕΛΑΙΟΥ, ΑΠΟΔΕΙΠΝΟ ΚΑΙ ΟΡΘΡΟΣ Μ. ΠΕΜΠΤΗΣ ΣΤΗΝ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ ΚΑΙ ΙΟΥΣΤΙΝΗΣ, ΦΥΛΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ  (2023)

ΟΡΘΡΟΣ Μ. ΤΕΤΑΡΤΗΣ (2024)

Η ΓΥΝΗ ΗΤΙΣ ΗΛΕΙΨΕ ΤΗΝ ΚΕΦΑΛΗΝ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΠΟΔΑΣ

Η ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΤΟΥ ΝΥΜΦΙΟΥ ΚΑΙ Ο ΟΡΘΡΟΣ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΤΕΤΑΡΤΗΣ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΝΙΚΟΛΑΟ ΑΧΑΡΝΩΝ

ΦΩΤΗ ΚΟΝΤΟΓΛΟΥ: ΤΟ ΤΡΟΠΑΡΙ ΤΗΣ ΚΑΣΣΙΑΝΗΣ

ΜΕΓΑΛΗ ΤΕΤΑΡΤΗ - ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ ΚΑΝΤΙΩΤΗ: ΔΕΙΝΟΝ Η ΡΑΘΥΜΙΑ, ΜΕΓΑΛΗ Η ΜΕΤΑΝΟΙΑ

ΟΡΘΡΟΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΤΕΤΑΡΤΗΣ

Ο ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΔΕΙΠΝΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΣΧΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΗΣ ΕΠΕΡΧΟΜΕΝΗΣ ΠΡΟΔΟΣΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΟΥΔΑ

ΦΩΤΗ ΚΟΝΤΟΓΛΟΥ: ΤΟ ΤΡΟΠΑΡΙ ΤΗΣ ΚΑΣΣΙΑΝΗΣ

Το τροπάρι της Κασσιανής είναι πολύ αγαπημένο από τον ορθόδοξο λαό μας· πάνε να το ακούσουνε και άνθρωποι που δεν πηγαίνουνε ποτέ στην εκκλησιά. Σε τούτο συντελεί η έμπνευση με την οποία είναι γραμμένο, και το πάθος τής αμαρτωλής που μετανοιώνει, καθώς κ’ η ιστορία τής Κασσιανής που το σύνθεσε. Αλλά προπάντων, κατά την ιδέα μου, συγκινούσε τον κόσμο η μουσική του, πούναι αργή και μεγαλοπρεπής· γιατί οι δάσκαλοι της εκκλησιαστικής μουσικής μας το τονίσανε με ξεχωριστή αγάπη και φροντίδα.

Πλην αυτό μπορεί να το πη κανένας για τα περασμένα χρόνια· τώρα, δε μπορώ να καταλάβω τι ακούνε στις περισσότερες εκκλησίες που το ψέλνουνε, ή καλύτερα που το τραγουδούνε με κάποιον τρόπο αυτοσχέδιο, με μια μουσική τάχα ευρωπαϊκή, που τη φτιάνουνε άνθρωποι χωρίς χριστιανική κατάνυξη και χωρίς κανένα μουσικό αίσθημα, αλλά με κείνη τη νεκρή και ψεύτικη αντίληψη της μουσικής, που θαρρούνε πως είναι η μουσική που ταιριάζει στην εποχή μας.

Πρώτα πρώτα, άλλο είναι η ψαλμωδία, κι’ άλλο είναι το τραγούδισμα! Ούτε αυτό δεν το έχουνε καταλάβει αυτοί οι μαέστροι, που έχουνε σε όλα για ιδεώδες τους τη σκάλα τού Μιλάνου. Σ’ αυτό πρέπει να είμαστε περήφανοι για την προκομμένη τη φυλή μας, γιατί, όπως γίνεται σε όλα, ξεπεράσαμε τους Ευρωπαίους, επειδή σ’ αυτούς είναι διαφορετική η κοσμική μουσική από τη θρησκευτική, ενώ σε μας πάει να γίνη η μουσική τής εκκλησίας πιο κοσμική κι’ από την όπερα, κι’ από την οπερέττα μάλιστα. Να μη βασκαθούμε!

Αυτά τα σιχαμερά κι’ ανάλατα κατασκευάσματα που παρουσιάζουνε κάθε τόσο στην εκκλησία ο ένας κι’ ο άλλος νεραϊδοπαρμένος, έχουνε παραμορφώσει ολότελα τον σεμνό και βαθύν χαρακτήρα της εκκλησίας μας, τόσο που να απελπίζεται όποιος έχει μέσα του ακόμα γνήσια ελληνικά αισθήματα. Γιατί η εκκλησιαστική μουσική μας, καθώς και η εικονογραφία και η υμνωδία, δείχνουνε τις βαθειές και δυνατές ρίζες τής φυλής μας. Εμείς όμως κάνουμε το παν για να τις καταστρέψουμε, κ’ η αναισθησία με την οποία το κάνουμε δείχνει μεγάλον πνευματικό ξεπεσμό.

Κάθε φυλή είναι ένα φαινόμενο πνευματικό, κι’ όχι ένα κοπάδι που συνεπαίρνεται από το κάθε ρεύμα, σαν καράβι χωρίς τιμόνι. Εμείς όμως τυρβάζουμε περί πολλά, κι’ αφήνουμε τα τιμιώτατα στο κέφι του κάθε ανόητου. Και καυχιόμαστε θεατρικά για τη φυλή μας με λόγια πούναι κούφια από κάθε αληθινή έννοια, ενώ την αφήνουμε να γίνη ένας χαμαιλέοντας, και μάλιστα τη βοηθούμε να τελειοποιηθή στο φραγκολεβαντινισμό και σε κάθε πνευματικόν εκφυλισμό.

Έτσι λοιπόν και το τροπάρι της Κασσιανής, σε πολλές εκκλησίες ελληνικές ψέλνεται αγνώριστο, «μονδέρνο». Ο κάθε «νεωτεριστής» ψάλτης ντύνει την καϋμένη την Κασσιανή με ό,τι ρούχα του κατέβη στο κεφάλι· άλλος τη μασκαρεύει σαν τραγουδίστρια της οπερέττας, άλλος σαν αισθηματολογική κυρία τής πιο μπουνταλάδικης ρωμαντικής αναλατοσύνης, κ’ οι πιο πολλοί σαν μοντέρνα θεατρίνα: «Η καλλιτεχνία, κύριε, έχει πέραση σήμερις! Ο κόσμος ζήτα κατιτίς το μονδέρνο στην εκκλησία. Περάσανε εκείνα τα κομπογιαννίτικα». Καμαρώσετε, λοιπόν, Έλληνες τον πνευματικόν εκπρόσωπόν σας. Ό,τι εξαίσιο έργο έκανε η Ελλάδα στο περασμένα είναι «κομπογιαννίτικο».

Η ΓΥΝΗ ΗΤΙΣ ΗΛΕΙΨΕ ΤΗΝ ΚΕΦΑΛΗΝ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΠΟΔΑΣ

Τῇ Ἁγίᾳ καὶ Μεγάλῃ Τετάρτῃ Δύο γυναῖκες, λέγουσιν οἱ κριτικώτεροι τῶν Εὐαγγελίων ἑρμηνευταί, ἤλειψαν τὸν Κύριον μύρῳ, ἡ μὲν πολὺν καιρὸν πρὸ τοῦ πάθους Αὐτοῦ, ἡ δὲ πρὸ ὀλίγων ἡμερῶν· καὶ ἡ μὲν ὑπῆρχε πόρνη καὶ ἁμαρτωλή, ἡ δὲ σώφρων καὶ ἐνάρετος.

Τοῦ εὐλαβοῦς τούτου ἔργου τὴν μνήμην ἐπιτελοῦσα σήμερον ἡ ᾿Εκκλησία, καὶ εἰς τὸ πρόσωπον τῆς πόρνης αὐτὸ ἀναφέρουσα, συναναφέρει ἐνταυτῷ καὶ τὴν προδοσίαν τοῦ ᾿Ιούδα, ἅπερ ἀμφότερα ἐπράχθησαν, κατὰ τὴν ἱστορικὴν τοῦ Ματθαίου σειράν, δύο ἡμέρας πρὸ τοῦ νομικοῦ Πάσχα, Μαρτίου καʹ, ἡμέρᾳ Τετράδι τῆς ἑβδομάδος. 

Ἡ γυνὴ λοιπὸν ἐκείνη ἤλειψε διὰ τοῦ μύρου τὴν κεφαλὴν καὶ τοὺς πόδας τοῦ ᾿Ιησοῦ καὶ διὰ τῶν τριχῶν τῆς κεφαλῆς αὐτῆς ἀπεσπόγγισεν αὐτούς. Τὸ πολύτιμον ἐκεῖνον μύρον ἐξετιμήθη 300 δηνάρια, ἢ περίπου 15 φλωρία βενετικά. ᾿Εκ τῶν μαθητῶν ἐξόχως ὁ φιλάργυρος ᾿Ιούδας σκανδαλίζεται, τάχα διὰ τὴν ἀπώλειαν τοιούτου μύρου. 

Ο ᾿Ιησοῦς ἐπιπλήττει αὐτόν, ἵνα μὴ ἐνοχλῇ τὴν γυναῖκα· καὶ ὁ ᾿Ιούδας ἀγανακτῶν πορεύεται πρὸς τοὺς ἀρχιερεῖς, συνηγμένους εἰς τὴν αὐλὴν τοῦ Καϊάφα καὶ συμβουλευομένους ἤδη κατὰ τοῦ ᾿Ιησοῦ· καὶ συμφωνήσας μετ᾿ αὐτῶν τὴν προδοσίαν τοῦ διδασκάλου διὰ τριάκοντα ἀργύρια, ἀπὸ τότε ἐζήτει εὐκαρίαν ἵνα Αὐτὸν παραδῷ. 

῞Ενεκα τούτου ἔλαβεν ἀρχὴν ἀπ᾿ αὐτῶν τῶν ἀποστολικῶν χρόνων ἡ νηστεία τῆς Τετράδος. 

Δοξαστικὸν εἰς τὰ Ἀπόστιχα τῶν Αἴνων

Ἦχος πλ. δʹ. Ποίημα Κασσιανῆς Μοναχῆς

Κύριε, ἡ ἐν πολλαῖς ἁμαρτίαις περιπεσοῦσα γυνή, τὴν Σὴν αἰσθομένη Θεότητα, μυροφόρου ἀναλαβοῦσα τάξιν, ὁδυρομένη μύρα Σοι, πρὸ τοῦ ἐνταφιασμοῦ κομίζει. Οἴμοι! λέγουσα, ὅτι νύξ μοι, ὑπάρχει, οἶστρος ἀκολασίας, ζοφώδης τε καὶ ἀσέληνος, ἔρως τῆς ἁμαρτίας. 

Δέξαι μου τὰς πηγὰς τῶν δακρύων, ὁ νεφέλαις διεξάγων τῆς θαλάσσης τὸ ὕδωρ· κάμφθητί μοι πρὸς τοὺς στεναγμοὺς τῆς καρδίας, ὁ κλίνας τοὺς οὐρανοὺς τῇ ἀφάτῳ Σου κενώσει· καταφιλήσω τοὺς ἀχράντους Σου πόδας, ἀποσμήξω τούτους δὲ πάλιν τοῖς τῆς κεφαλῆς μου βοστρύχοις· ὧν ἐν τῷ Παραδείσῳ Εὔα τὸ δειλινόν, κρότον τοῖς ὠσὶν ἠχηθεῖσα, τῷ φόβῳ ἐκρύβη. 

ΟΡΘΡΟΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΤΕΤΑΡΤΗΣ - Ο ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΔΕΙΠΝΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΣΧΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΗΣ ΕΠΕΡΧΟΜΕΝΗΣ ΠΡΟΔΟΣΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΟΥΔΑ

[Υπομνηματισμός στα εδάφια Ματθ.26,17-25]

«Τῇ δὲ πρώτῃ τῶν ἀζύμων προσῆλθον οἱ μαθηταὶ τῷ ᾿Ιησοῦ λέγοντες αὐτῷ· ποῦ θέλεις ἑτοιμάσωμέν σοι φαγεῖν τὸ πάσχα; ὁ δὲ εἶπεν· ὑπάγετε εἰς τὴν πόλιν πρὸς τὸν δεῖνα καὶ εἴπατε αὐτῷ· ὁ διδάσκαλος λέγει, ὁ καιρός μου ἐγγύς ἐστι· πρὸς σὲ ποιῶ τὸ πάσχα μετὰ τῶν μαθητῶν μου(:την πρώτη λοιπόν από τις επτά ημέρες που διαρκούσε η εορτή των αζύμων, δηλαδή του Πάσχα, ήλθαν οι μαθητές στον Ιησού και του είπαν:

“Πού θέλεις να σου ετοιμάσουμε να φας το Πάσχα;” Κι ο Ιησούς τους απάντησε: “Πηγαίνετε στην πόλη στον τάδε και να του πείτε: “Ο διδάσκαλος λέει: Ο καιρός του Πάθους μου πλησιάζει. Σκέφτομαι να κάνω με τους μαθητές μου στο σπίτι σου το καινούργιο Πάσχα και όχι εκείνο που από αύριο το βράδυ θα αρχίσουν να εορτάζουν οι Ιουδαίοι”)» [Ματθ.26,17-18]


«Πρώτη τῶν ἀζύμων» ονομάζει την προηγούμενη των αζύμων· διότι συνήθιζαν πάντοτε να υπολογίζουν την ημέρα από την εσπέρα· και αναφέρει την ημέρα εκείνη, κατά την εσπέρα της οποίας επρόκειτο να θυσιάσουν τον πασχάλιο αμνό· διότι είχαν έλθει την πέμπτη ημέρα της εβδομάδος. Αυτήν την ημέρα λοιπόν, ο μεν ένας ευαγγελιστής την ονομάζει «πρώτη τῶν ἀζύμων», εννοώντας τον χρόνο κατά τον οποίο προσήλθαν· ο δε άλλος ευαγγελιστής λέγει ως εξής:

«Ἤγγιζε δὲ ἡ ἑορτὴ τῶν ἀζύμων ἡ λεγομένη πάσχα(:πλησίαζε τότε η εορτή των Αζύμων, που ονομαζόταν Πάσχα. Στη γιορτή αυτή οι Ιουδαίοι επτά ημέρες έτρωγαν άζυμο ψωμί)»[Λουκά 22,1]. Με το «ἢγγιζεν» αυτό, εννοεί ότι πλησίαζε, ήταν επί θύραις, αναφέρεται δηλαδή στην εσπέρα εκείνη, διότι από την εσπέρα άρχιζαν. Για τον λόγο αυτόν και ο καθένας προσθέτει «όταν θυσιαζόταν το Πάσχα».

Και Του λένε: «Ποῦ θέλεις ἑτοιμάσωμέν σοι φαγεῖν τὸ πάσχα;». Ώστε και από αυτό είναι φανερό ότι δεν είχε οικία, δεν είχε κατάλυμα. Εγώ μάλιστα νομίζω ότι ούτε αυτοί είχαν· διότι οπωσδήποτε θα Τον παρακαλούσαν να μεταβεί εκεί. Αλλά δεν είχαν ούτε αυτοί, διότι όλα τα είχαν απαρνηθεί. Για ποιον όμως λόγο, αναρωτιούνται κάποιοι, τελούσε το Πάσχα; Για να δείξει με όλα μέχρι την τελευταία ημέρα ότι δεν είναι αντίθετος με τον μωσαϊκό νόμο. Και γιατί τους στέλνει προς έναν άγνωστο άνθρωπο;

Για να αποδείξει με αυτό ότι μπορούσε να μην υποστεί το πάθος· διότι αυτός που έπεισε τον νου εκείνου ώστε να τους δεχτεί, και αυτό μόνο με τα λόγια, τι δεν θα μπορούσε να κάνει εναντίον των σταυρωτών Του, εάν βεβαίως δεν ήθελε να πάθει; Και έκαμε και εδώ ό,τι έκαμε και με τον όνο· διότι και εκεί λέγει:

«Πορεύθητε εἰς τὴν κώμην τὴν ἀπέναντι ὑμῶν, καὶ εὐθέως εὑρήσετε ὄνον δεδεμένην καὶ πῶλον μετ᾿ αὐτῆς· λύσαντες ἀγάγετέ μοι.καὶ ἐάν τις ὑμῖν εἴπῃ τι, ἐρεῖτε ὅτι ὁ Κύριος αὐτῶν χρείαν ἔχει· εὐθέως δὲ ἀποστέλλει αὐτούς(:πηγαίνετε στο χωριό που βλέπετε απέναντί σας κι αμέσως θα βρείτε ένα θηλυκό γαϊδούρι δεμένο κι ένα πουλάρι μαζί του. Λύστε το και φέρτε μου και τα δύο εδώ·και αν σας πει κανείς τίποτε, θα πείτε ότι ο Κύριος τα χρειάζεται κι αμέσως θα σας τα στείλει πίσω)» [Ματθ.21,3]. 

Έτσι και εδώ: «ὁ διδάσκαλος λέγει,πρὸς σὲ ποιῶ τὸ πάσχα». Εγώ όμως δεν θαυμάζω μόνο αυτό, ότι ο άνθρωπος εκείνος Τον υποδέχτηκε ενώ ήταν άγνωστος, αλλά το ότι ενώ περίμενε να προκαλέσει τόση έχθρα και άσπονδο πόλεμο, περιφρόνησε το μίσος των πολλών.Έπειτα, επειδή αγνοούσαν, τους έδωσε και σημάδι, όμοιο με εκείνο που έδωσε ο προφήτης Σαμουήλ στον Σαούλ, λέγοντας: «καὶ ἀπελεύσῃ ἐκεῖθεν καὶ ἐπέκεινα ἥξεις ἕως τῆς δρυὸς Θαβὼρ καὶ εὑρήσεις ἐκεῖ τρεῖς ἄνδρας ἀναβαίνοντας πρὸς τὸν Θεὸν εἰς Βαιθήλ, ἕνα αἴροντα τρία αἰγίδια καὶ ἕνα αἴροντα τρία ἀγγεῖα ἄρτων καὶ ἕνα αἴροντα ἀσκὸν οἴνου(: θα φύγεις από εκεί, θα προχωρήσεις και θα φτάσεις μέχρι την τοποθεσία, η οποία λέγεται «Δρυς Θαβώρ».

ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ ΚΑΝΤΙΩΤΗ: ΔΕΙΝΟΝ Η ΡΑΘΥΜΙΑ, ΜΕΓΑΛΗ Η ΜΕΤΑΝΟΙΑ

Εἴπαμε, ἀγαπητοί μου, ὅτι ἀπόψε θὰ μιλήσουμε σύντομα. Θὰ ἑρμηνεύσουμε τὴ φράσι ἑνὸς τροπαρίου τῆς Μεγάλης Τετάρτης ποὺ λέει· «Δεινὸν ἡ ῥαθυμία, μεγάλη ἡ μετάνοια» (3ο τροπ. αἴν. Μ. Τετ.). Θὰ δοῦμε πρῶτα τὴ ῥαθυμία καὶ κατόπιν τὴ μετάνοια. Παρακαλῶ προσέξτε.

Τί εἶνε ἡ «ραθυμία»; Μία ἀμέλεια. Ἀμέλεια ὄχι στὰ ὑλικὰ καὶ σαρκικὰ πράγματα· σ᾽ αὐτὰ οἱ περισσότεροι εἶνε ἐπιμελεῖς, φροντίζουν. Ἂν λ.χ. πρόκειται νὰ ταξιδέψουν, φροντίζουν νὰ προμηθευτοῦν τὸ εἰσιτήριο· ἂν πρόκειται νὰ δώσουν ἐξετάσεις, διαβάζουν καὶ τὴ νύχτα· ἂν εἶνε γεωργοί, σπέρνουν καὶ καλλιεργοῦν τὴ γῆ στὸν κατάλληλο καιρό· ἂν εἶνε ἔμποροι, ἐκμεταλλεύονται τὴν κίνησι τῆς ἀγορᾶς· σὲ ὅλα ἐν γένει δείχνουν ἐπιμέλεια. 

Σὲ ἕνα δὲν δείχνουν· στὰ καθήκοντα ἀπέναντι τῆς ψυχῆς, τῆς ἀθανάτου ψυχῆς τους, γιὰ τὴν ὁποία ὁ Χριστὸς εἶπε· «Τί ὠφελήσει ἄνθρωπον ἐὰν κερδήσῃ τὸν κόσμον ὅλον, καὶ ζημιωθῇ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ;» (Μᾶρκ. 8,36). Ἐκεῖ εἶνε τελείως ἀδιάφοροι. Θέλετε παραδείγματα; ὑπάρχουν ἄφθονα.

Ἔρχεται Κυριακή, χτυποῦν οἱ καμπάνες καὶ καλοῦν στὴ λατρεία. Ὅπως ἔχουμε πεῖ, 168 ὧρες ἔχει ἡ ἑβδομάδα, καὶ ὁ Θεὸς μᾶς ζητάει 1 ὥρα νὰ ἔρθουμε στὸ ναό, νὰ συγκεντρώσουμε τὶς σκέψεις καὶ τὴν καρδιά μας, νὰ προσευχηθοῦμε καὶ νὰ κοινωνήσουμε. Τίποτα! ἕνα μικρὸ ποσοστὸ ἐκκλησιάζεται. Πρὸ ἐτῶν στὴν αἴθουσα τῆς μητροπόλεως ἑρμήνευα στοὺς ἄντρες μία ἐπιστολὴ τοῦ ἀποστόλου Παύλου καὶ οἱ παρόντες ἦταν ἐλάχιστοι. Τότε εἶπα σὲ κάποιον·

Πήγαινε τώρα νὰ μετρήσῃς στὶς ταβέρνες καὶ στὰ κέντρα διασκεδάσεως πόσοι εἶνε. Τὸν περιμέναμε καὶ ἐπέστρεψε. Καὶ τι μᾶς εἶπε· ἐμεῖς εἴχαμε εἴκοσι ἄντρες, καὶ ἐκεῖ εἶχαν πεντακόσους. Ποῦ εἶνε τὰ χρόνια ἐκεῖνα ποὺ οἱ ἄνθρωποι ἀγαποῦσαν τὸν ἐκκλησιασμό! Αὐτὲς οἱ καμπάνες ποὺ χτυποῦν θὰ μᾶς δικάσουν ἐν ἡμέρᾳ κρίσεως. Στὸν Πόντο, στὴ Μικρὰ Ἀσία οἱ Τοῦρκοι ἕνα διάστημα δὲν ἐπέτρεπαν καμπάνες. Καὶ ὅμως οἱ ναοὶ ἦταν γεμᾶτοι.

Σήμερα οἱ καμπάνες, ποὺ χτυπᾶνε συνεχῶς, ἀφήνουν ἀδιάφορους τοὺς πολλούς. «Στοῦ κουφοῦ τὴν πόρτα, ὅσο θέλεις χτύπα». Ἄλλο παράδειγμα. Ἔρχεται Μεγάλη Σαρακοστή, περίοδος πνευματική. Καὶ ἐνῷ τοὺς καλεῖς σὲ ἐξομολογήσι, δὲν ἔρχονται. Ἀφήνουν γιὰ τὴν τελευταία ὥρα, τὴ Μεγάλη Ἑβδομάδα, καὶ ἐξαντλοῦν τοὺς πνευ ματικούς. Ἐπίτηδες τὸ κάνει ὁ σατανᾶς. 

Στὴν Ἀθήνα ἕνας θαυμάσιος πνευματικὸς δὲν ἔδιωχνε κανένα, ἀλλὰ –τι νὰ κάνῃ ὁ ἄνθρωπος– τοὺς δεχόταν ὅλους· καὶ ἀπὸ τὴ συρροὴ κόσμου (ἡ Ἀθήνα εἶνε ἀπέραντη πόλις) ἔπαθε μαλάκυνσι ἐγκεφάλου καὶ πέθανε. Αὐτὰ κάνει ἡ ἀμέλεια.

Ἀναφέρω κάτι ἀπὸ τὴν ὑπηρεσία μου ὡς στρατιωτικοῦ ἱερέως. Στὸ Γράμμο καὶ στὸ Βίτσι οἱ μαχηταὶ ἔπρεπε νὰ μένουν ἄγρυπνοι. Καὶ γνώρισα ἀξιωματικοὺς πού, γιὰ νὰ μὴν ἀποκοιμηθοῦν, εἶχαν ἕνα καρφὶ καὶ κεντοῦσαν τὸ κορμί τους, τὸ μάτωναν! Ἔτσι ἀποκτήσαμε ἐλεύθερη Μακεδονία. Δὲν ἦταν ἀμελεῖς ἐκεῖνοι· ἀγρυπνοῦσαν.

Ἄκουγαν τὸ «Γρηγορεῖτε», αὐτὸ ποὺ θ᾽ ἀκούσουμε μεθαύριο («Ἔστησαν τὰ τριάκοντα ἀργύρια…», θ΄ ἀντίφ. ὄρθρ. Μ. Παρασκ.). Κ᾽ ἐμεῖς στρατιῶτες εἴμαστε ὑπὸ τὴν σημαία τοῦ Χριστοῦ.