ΑΓΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ: ''ΠΕΡΙ ΥΠΟΜΟΝΗΣ ΕΝ ΤΑΙΣ ΘΛΙΨΕΣΙΝ''

Μέρος 2ον

ΛΟΓΟΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΤΙΚΟΣ

Β' ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ

ΠΕΡΙ ΥΠΟΜΟΝΗΣ ΕΝ ΤΑΙΣ ΘΛΙΨΕΣΙΝ

ΥΠΟ ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ Δ. ΚΕΦΑΛΑ

ιεροδιακόνου φοιτητού της θεολογίας

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 17, ΕΤΟΣ 1885

''Τέκνον αφέωνταί σοι αι αμαρτίαι σου...

''σοι λέγω έγειραι και άρον τον κράββατόν σου

και ύπαγε εις τον οίκον σου''.

(Μάρκ. β'.5-11)

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ

Ότι ο Θεός προνοεί πρεί του Κόσμου, και ότι ουδέν γίνεται άνευ της θελήσεως Αυτού.

α'.) Ότι ο Θεός προνοεί περί του Κόσμου, ο ορθός λόγος και αυτή η πείρα μας βεβαιοί ότι ουδέν γίνεται καθεαυτό ήτοι αυτομάτως, αλλ' ότι παν αίτιον έχει και το αιτιατόν.

Εκ της αρχής ταύτης ορμώμενοι διά της επαγωγής καταντώμεν εις την παραδοχήν όντως εις ο αναγκαστικώς αποδίδωμεν πάσαν αιτίαν, πάσαν αφορμήν.

Και αδυνατεί μεν ο πεπερασμένος νους των ανθρώπων να περιλάβη την ιδέαν του τοιούτου όντος καθ' ο απείρου και κατά νόμον φυσικόν απεριλήπτου, ουχ ήττον όμως η των όντων ύπαρξις και η συναίσθησις της ιδίας αδυναμίας  ως δημιουργού αυτών, επιβάλλουσιν αυτώ την ανάγκην να αναγνωρίση έτερόν τι εαυτού δημιουργικόν ον παντοδύναμον πάνσοφον πανάγαθον άπειρον τέλειον΄ 

διότι μόνον τοιούτον ον ηδύνατο να προσαγάγη τοιαύτην δημιουργίαν. Επομένως πνεύμα νοερόν άυλον΄

διότι η ύλη εστερημένη, ως η πείρα μας διδάσκει, αυτοσυνειδήσεως προσωπικότητος και ελευθερίας, ήτοι ελευθέρας θελήσεως δεν δύναται να παραγάγη το ανθρώπινον πνεύμα το τας ιδιότητας ταύτας κεκτημένον διότι ίνα τις μεταδώση τι εις έτερον, δέον πρότερον αυτός να κέκτηται τούτο.

Ον δε επομένως εστερημένον πνεύματος πως δύναται να μεταδώση τας ψυχικάς δυνάμεις του ανθρώπου δι' ων ούτος καθολικεύει κρίνει συλλογίζεται ορέγεται βούλεται επιθυμεί και συναισθάνεται;

Πώς δε ον εστερημένον των ιδιωμάτων τούτων ηδυνήθη να δημιουργήση Κόσμον ενώ η Σοφία διαλάμπει εν μέσω της θαυμαστής ταύτης δημιουργίας;

Επειδή λοιπόν το δημιουργικόν τούτο Ον ο Θεός είναι αυτοτελές αυθύπαρκτον ανενδεές Ον, έπεται ότι η μετάδοσις εαυτού τι είναι έργον αγάπης, ουχί ανάγκης, άρα ο Θεός δημιουργήσας τον Κόσμον, ωρμήθη εις τούτο εκ της χαρακτηριζούσης αυτόν αγάπης θελήσας να καταστήση και έτερα όντα εκτός εαυτού κείμενα μέτοχα της ιδίας αυτού αγαθότητος.

Έργον άρα αγάπης είναι ο Κόσμος' την λογικώς ταύτην αλήθειαν επιμαρτυρεί ο Ευαγγελιστής Ιωάννης λέγων, ότι ούτως ηγάπησεν ο Θεός τον Κόσμον ώστε και τον Υιόν αυτού έστειλεν εις τον Κόσμον ίνα πας ο πιστεύων εις Αυτόν μη απόλυται αλλ΄έχει ζωήν αιώνιον (Ιωάν. Β', 6).

Έργον άρα αγάπης ο Κόσμος υπάρχων ευρίσκεται εν τη αγάπη του Θεού, ο δε Θεός έρχεται εις σχέσιν προς αυτόν΄ διότι εάν μη ο Θεός ήρχετο εις σχέσιν προς τον Κύριον διέκειτο, τότε ο Κόσμος ή έπρεπε να εξαφανισθή ως υλικός και φθορά υποκείμενος και όλως πεπερασμένος,

ή έπρεπε να θεωρηθή αυτοτελής ανεξάρτητος και επομένως λογικός και προσωπικός, και πεπροικισμένος με πνευματικάς δυνάμεις, πράγμα εκ διαμέτρου αντίθετον προς την ουσίαν της ύλης, καθ' ότι ύλη και πνεύμα αποκλείουσιν άλληλα΄

αλλ' η παραδοχή του ατόπου και εις άλλο μας επιρρίπτει αποτέλεσμα΄ διότι η παραδοχή Κόσμου προσωπικού κατάγει ημάς εις την διθείαν, αρχήν όλως ασυμβίβαστον προς την ιδέαν του απεριορίστου Θεού ην έχομεν. Ο Κόσμος λοιπόν υφιστάμενος διατηρείται τη προνοία του Θεού του εξ αγάπης δημιουργήσαντος αυτόν. Προνοεί άρα ο Θεός περί του Κόσμου αφού υφίσταται μόνον δι' αυτού.

β'.) Ότι πάντα τα γινόμενα εν τω Κόσμω γίνονται τη θελήσει του Θεού.

Ότι δε πάντα τα εν τω Κόσμω συμβαίνοντα τη θελήσει του Θεού και ουδέν άνευ της θελήσεως αυτού γίνεται, τούτο δήλον εκ της λογικής αναγκαιότητος΄ 

διότι αν ο Κόσμος δεν είναι αυτοτελής και απολύτως ανεξάρτητος αλλ' είναι δημιούργημα Θεού, έπεται ότι θα υπήκει και εις την θέλησιν του Θεού, διότι άλλως η σχέσις του δημιουργού θα ήρετο και τότε ο Κόσμος ή έπρεπε να έχη αυτοτέλειαν και λογικότητα επομένως αυτεξουσίαν και ανεξαρτησίαν ή έπρεπε να καταντήση αμέσως εις το μη είναι, εις το μηδέν.

Επειδή όμως το μεν πρώτον απεδείχθη αδύνατον, το δεύτερον εκ των πραγμάτων αναιρείται, έπεται ότι υπήκει τω θείω θελήματι΄ 

διότι, ως αι φιλοσοφικαί παρατηρήσεις αποδεικνύουσι τα πάντα υφίστανται διατηρούνται διότι διευθύνει αυτά και κρατεί απαράβατός τις σοφός και ασφαλής νόμος όστις δεν δύναται να ήνε τύχης έργον αλλά πάντως έργου σοφωτάνου νου και παντοδυνάμου Όντος, δυναμένου να συγκρατή και διαιωνίζη διά του καθ' εκάστην ανακαινισμού τα αείποτε φθειρόμενα ως εκ της υποστάσεως αυτών και εις το είναι τείνοντα.

Συνεχίζεται

Εκ του βιβλίου του Αγίου Νεκταρίου: ''ΠΕΡΙ ΥΠΟΜΟΝΗΣ ΕΝ ΤΑΙΣ ΘΛΙΨΕΣΙΝ'', Αθήνα 1885, σελ. 5-8. 

Διατηρήθηκε η Γραμματική τάξη της εποχής.

Εισαγωγή στο διαδίκτυο στο μονοτονικό σύστημα, επιμέλεια, παρουσίαση 

ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.