Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΤΡΙΠΟΛΙΤΣΑΣ (23 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1821)

Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Σαράντου Καργάκου: Νεότερη Ελληνική Ιστορία, Τόμος Β',
<<Μεγάλες μορφές και Μεγάλες Στιγμές του ΄21>>.
Δεύτερη έκδοση: <<Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ>>, Απρίλιος 2021, σελ. 182-185.
<<Και το βιβλίο αυτό είναι καρπός ευγνωμοσύνης προς τους πολυπληθείς ακροατές/μαθητές μου του <<Λαϊκού Πανεπιστημίου>>, που κατακλύζουν κάθε Τρίτη την αίθουσα τελετών της γεραράς <<Εταιρείας Φίλων του Λαού>>, για να ακούσουν πέμπτη χρονιά φέτος τα μαθήματά μου, παρά το νυκτερινό της ώρας (7-9 μ.μ.).
Στα μαθήματα αυτά προσέρχονται παιδιά όλων των ηλικιών, από 20 έως 85 ετών. Άλλα κρατούν σημειώσεις, άλλα κρατούν μαγνητόφωνα.
Αυτά μου έδωσαν το έναυσμα, το ερέθισμα και την ώθηση να δώσω στις παραδόσεις μου μορφή βιβλίου.
Την πρώτη χρονιά εδίδαξα έναν κύκλο μαθημάτων υπό τον τίτλο Το βυζαντινό ναυτικό, που πήρε μορφή καλαίσθητου βιβλίου από τις εκδόσεις Ιω. Σιδέρη (2007), τη δεύτερη χρονιά εδίδαξα τους πολιτικούς θεσμούς και τα πολιτικά σώματα της σπαρτιατικής πολιτείας, την τρίτη την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου,
που το 2008/09 σε πολύ διευρυμένη μορφή και με σπάνια βιβλιογραφία εκδόθηκε από τις Εκδόσεις ΠΕΡΙ ΤΕΧΝΩΝ - ΚΑΡΤΕΡΗΣ, την τέταρτη χρονιά παρέδωσα <<Το λυκόφως της Σπάρτης>>,
που μαζί με τις προηγούμενες παραδόσεις μου αποτέλεσαν την πρωταρχική μαγιά για να συγγραφεί και να εκδοθεί το δίτομο έργο μου Ιστορία της Αρχαίας Σπάρτης (Gutenberg, 2006).
Πέρσι είχα την ευκαιρία να διδάξω τρεις κύκλους μαθημάτων: α) Οι Τούρκοι και το Βυζάντιο, β) Το τουρκικό imperium και γ) Τουρκοκρατία, που πήραν μορφή βιβλίου και εκδόθηκαν σε καλαίσθητη μορφή από τις εκδόσεις Λεωνίδα Γεωργιάδη.
Τα φετινά μαθήματα θα είναι αφιερωμένα στην Ελληνική Επανάσταση. Αλλά το βιβλίο αυτό δεν εξετάζει καταλεπτώς το μεγάλο εκείνο γεγονός.
Περιορίζεται αυστηρώς σε όσα προτίθεμαι να παραδώσω και αυτά είναι ό,τι λέγει ο τίτλος: Μεγάλες μορφές και μεγάλες στιγμές του '21.
Όχι όλος ο Αγώνας στην πολυμορφία και την πολύπτυχη διάστασή του.
Οι βασικοί λόγοι είναι δύο: Εκ των πραγμάτων είναι αδύνατον να συμπεριληφθεί όλος ο Αγώνας σε σειρά δίωρων -ανά δεκαπενθήμερο- μαθημάτων ενός εξαμήνου και, δεύτερον -πέρα από άλλες εκδοτικές μου δραστηριότητες- μία τρίτομη ή τετράτομη Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως,
που θα εξετάζει εξονυχιστικά, με πνεύμα κριτικό και -στο μέτρο του ανθρώπινα δυνατού- αντικειμενικά κάθε γεγονός, είτε αυτό είναι στρατιωτικό, είτε πολιτικό, είτε διπλωματικό.
Και για τον λόγο αυτό υπάρχει ένας διαχωρισμός:
Στους δύο πρώτους τόμους εξετάζονται τα στρατιωτικά γεγονότα και στον τρίτο τα πολιτικά, διπλωματικά, οικονομικά γεγονότα, καθώς και ό,τι μπορεί να έχει σχέση με την οργάνωση της παιδείας στη διάρκεια της πολυχρονίου πολεμικής δοκιμασίας.
Το βιβλίο αυτό, λόγω όγκου και τεράστιου κόστους, μόνο αν βρεθεί χορηγός θα καταστεί εφικτό να εκδοθεί.
Ευελπιστούμε ότι κάποιος θα συνδράμει.
Όχι πάντως η ελληνική πολιτεία.
Αυτή με τίμησε και με τιμά με το υπέρτατο βραβείον: το κώνειον>>!
(Απόσπασμα εκ του προλόγου)
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ

Η απελευθέρωση της Τριπολιτσάς (23 Σεπτεμβρίου 1821)

Ο πρωτοσύγκελος Αμβρ. Φραντζής, που έζησε κι αυτός τη φρίκη της σφαγής, την αποδίδει στην περιφρονητική στάση των Τούρκων, και μετά την άλωση, προς τους Έλληνες, <<οίτινες έχασαν την υπομονήν κι άρχισαν να φονεύουν ανιλεώς τους Οθωμανούς άνδρες, γυναίκας, παίδας και βρέφη, ώστε μεταξύ τεσσάρων ωρών διαστήματος εφόνευσαν τα  δύο τρίτα των Οθωμανών, και ακολούθως κάθε νύκτα εφόνευον όσους είχαν λάβει υποχειρίους έκαστον στρατόπεδον εις το μέρος του, ώστε η πόλις, και αι πέριξ της πόλεως οδοί, οι χάνδακες, οι αγροί, οι λόφοι κτλ., ήσαν εστρωμένα από πτώματα οθωμανικά διαφόρων γενών και ηλικιών>> (Αμβρ. Φραντζής, Επιτομή της ιστορίας της αναγεννηθείσης Ελλάδος, τ. Β', σσ, 66-67). Συγκλονιστική είναι και η μαρτυρία του πρωταγωνιστή της πολιορκίας: ...Το ασκέρι οπού ήταν μέσα το ελληνικόν έκοβε και εσκότωνε από Παρασκευή έως Κυριακή, γυναίκες, παιδιά και άνδρας τριάντα δύο χιλιάδες, μία ώρα ολόγυρα της Τριπολιτσάς. Ένας Υδραίος έσφαξε ενενήντα. Έλληνες εσκοτώθηκαν εκατό. Έτσι πήρε τέλος. Τελάλη, να παύσει ο σφαγμός... (Θ. Κολοκοτρώνης, <<Απομνημονεύματα>> στα Άπαντα Τερτσέτη, σ. 116). Μεταξύ των σφαγιασθέντων ήσαν και λίγοι Εβραίοι που ζούσαν στην Τριπολιτσά. Ο Φωτάκος μιλάει σκληρά για αυτούς, επειδή είχε φθάσει η φήμη στον Μοριά ότι ομόθρησκοί τους είχαν σύρει το πτώμα του Πατριάρχη στους δρόμους της Κωνσταντινουπόλεως και είχαν λάβει μέρος στις βιαιοπραγίες των Τούρκων εις βάρος των χριστιανών. Πάντως, πέρα από τους θρησκευτικούς λόγους, αφότου άρχισε η εγκατάσταση Εβραίων, είτε εξ Ισπανίας εκδιωγμένων (Σεφαρδίμ), άρχισε ένας οξύτατος ανταγωνισμός στον εμπορικό και χρηματιστικό τομέα ανάμεσα σ' αυτούς και τους Έλληνες. Ανεξάρτητα από το πως το δικαιολογούν οι τότε γράψαντες, εκείνο που πρέπει να επισημανθεί είναι πως κανείς -επαναλαμβάνω: κανείς- δεν απέκρυψε τη φρικιαστική σφαγή και κανείς -μα κανείς- δεν κομπορρημονεί για αυτή. Μπορεί να την εξηγούν, να τη δικαιολογούν (δουλεία, τυραννία κτλ.,), αλλά κανείς δεν τη δικαιώνει. Ο μόνος που φρόντισε και μπόρεσε να σώσει αυτούς που είχε αναλάβει να σώσει ήταν ο Κολοκοτρώνης. Όπως λέγει ο ίδιος, όταν μπήκε στην Τριπολιτσά, η σφαγή είχε γενικευτεί. <<Το άλογό μου από τα τείχη ως τα σαράγια δεν επάτησε γη>> (ο. π., σ. 116). Πρώτη του φροντίδα ήταν να σώσει τους Αλβανούς, όπως είχε συμφωνηθεί. Με προσωπικό κίνδυνο, διότι τους ντουφέκιζαν οι άνδρες του Αναγνώστη Δεληγιάννη και του Αναγνωσταρά, τους έβγαλε, περίπου 2.500, από την πόρτα των Καλαβρύτων βοηθούμενος από τον Πλαπούτα και τους προστάτεψε. Μετά μπήκε στην πόλη και πήρε άλλους 300 που είχαν οχυρωθεί σε κάποιο σε κάποιο έρεισμα. Όλους μαζί τους συνόδευσε με το σώμα του ως τη Βοστίτσα και από εκεί τους άφησε να περάσουν με δική τους ευθύνη απέναντι. Προσωπικά, αμφισβητώ τον αριθμό των 2.500 ως διασωθέντων Αλβανών. Είχαν λάβει μέρος σε πάρα πολλές μάχες. Και είχαν πολλές απώλειες. Που αυξήθηκαν στη διάρκεια της πολιορκίας και στην έναρξη της σφαγής, ώσπου να εκδηλωθεί η παρέμβαση του Κολοκοτρώνη. Ένας αριθμός περί τους 1.500 είναι πιο πιθανός. Επίσης, δεν είναι σωστό να γράφεται περί σφαγιασμού 30.000 ανθρώπων. Τα θύματα της σφαγής ήσαν περί τα 10.000 άτομα, ενώ οι αιχμάλωτοι ήσαν περίπου 8.000. Τους θησαυρούς του Χουρσίτ και τα χαρέμια του ανέλαβε να τα φυλάσσει η Μπουμπουλίνα, η Σπετσιώτισσα καπετάνισσα, για την οποία διατυπώθηκαν πολλές κατηγορίες για υφαρπαγή. Οπωσδήποτε, λεηλασία έγινε' ακόμα και από τη Μάνη ήλθαν γυναίκες να φορτωθούν ό,τι λογής πλιάτσικο. Ας μη βιαστούμε να κακολογούμε. Από τους φτωχούς ανθρώπους του Μοριά έλειπαν τα πάντα, ακόμα και τα καρφιά, για να καρφώσουν την πόρτα τους. Δεν είναι μόνο το μίσος, είναι και η φτώχεια που τυφλώνει. Δυστυχώς, δεν υπήρχε οργάνωση επιμελητείας για τη συγκέντρωση των λαφύρων. Ό,τι πρόφθαινε καθένας έπαιρνε. Και όντως τα λάφυρα ήσαν πολλά.

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίου του Σαράντου Καργάκου:
Νεότερη Ελληνική Ιστορία, Τόμος Β',
<<Μεγάλες μορφές και Μεγάλες Στιγμές του ΄21>>.
Δεύτερη έκδοση: <<Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ>>, Απρίλιος 2021, σελ. 182-185.