ΤΗ ΑΥΤΗ ΗΜΕΡΑ ΜΝΗΜΗ ΤΗΣ ΟΣΙΑΣ ΜΗΤΡΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΚΙΑΣ

Τί είναι οι βίοι των αγίων, ή καλύτερα, τί μας προσφέρουν; Κατά τον άγιο Ιουστίνο Πόποβιτς αποτελούν «το εφαρμοσμένο Ευαγγέλιο», την ορθροπρακτική θεώρηση της αγάπης προς τον γλυκύτατον Ιησού μας, το βιωματικό απαύγασμα του Ορθόδοξου λόγου και της Χριστολογικής, βιωματικής πρακτικής. Στα χρόνια που διανύουμε, -για τους πολλούς- αποτελεί σημείο αναφοράς θρησκοληψίας, μεσαιωνισμού και γραφικότητας. Για τους ολίγους εμάς σηματοδοτούν αληθινά μαρτυρολόγια επίγειων αγγέλων, βιογραφήματα χριστιανικής ζωής ανυπόκριτης και πνεύματος ομολογίας και μαρτυρίας του πανσέπτου Ευαγγελίου του Τριαδικού Θεού μας! Δεν αποτελούν ευφάνταστες, παραμυθικές ιστορίες ή βερμπαλιστικά αναγνώσματα για αγράμματους, προβληματικούς ή λαϊκούς ανοήτους, όπως μας προσάπτουν. Το κυρίαρχο κοσμικό πνεύμα του εγωκεντρισμού, του αυτοπροσδιορισμού και της εκφυλιστικής εγωπάθειας που λειτουργούν, ως τοξικές εξαρτήσεις και διαχρονική αναπαραγωγή των ειδεχθών ιδιοτήτων του έκπτωτου ανθρώπου αδυνατούν, να συλλάβουν την ευαγγελική ζωή, την οδό του επίγειου, εκούσιου μαρτυρίου και της βιοτικής μετάθεσης προς την αληθινή ζωή, την μετακοσμική και μεταγήϊνη ζωή του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος! Αντιθέτως, είναι οι ίδιοι έκπτωτοι άνθρωποι όμως, που πιστεύουν στη μεταφυσική, την ουφολογία, τις μαντικές δαιμονοληψίες, την αστρολογία, τη γιόγκα και άλλες όντως μικρόψυχες, αρχαίες δοξασίες και πρακτικές. Τα συναξάρια έρχονται για να λειτουργήσουν πραγματικά ως σωτηριολογικά επιθέματα, ως έξαψη και σεισμός της συνείδησης, ως το Φως, που χρόνια αγωνιζόμασταν να βρούμε μέσα στο Σκοτάδι! Κάθε συναξάρι μάρτυρος έχει να προσδώσει στον καλοπροαίρετο αναγνώστη, τον έχοντα ''γην αγαθήν'', το κάτοπτρο του αναγεννημένου ανθρώπου, την εικόνα του ολοκληρωμένου -πνευματικά και ψυχικά- αγωνιστή, την προσδοκία, την ελπίδα και το όνειρο του κουρασμένου -από την κολασμένη κοσμικοποίηση- ασώτου. Με την μερική ηλεκτρονική μεταφορά των βίων των αγίων προσδοκούμε κι εμείς, ως άλλοτε έτεροι, πεπλανημένοι άσωτοι να συμπράξουμε μαζί με τους αναγνώστες μας στην ψηλάφιση, την επιδαψίλευση και την πνευματική τέρψη, που προσφέρουν τα μαρτυρολόγια των αληθινών αγωνιστών της Ζωής και του Φωτός. Η καθαρεύουσα δε που χρησιμοποιείται, βοηθά έτι περισσότερο στην ευχάριστη ανάγνωση και στη διαμόρφωση ενός κατανυκτικού, όσο και ανατρεπτικού κλίματος ευφροσύνης και ψυχικής ανάτασης! «Οι Βίοι των Αγίων» του Μιχαήλ Γαλανού (1868-1948) εκδόθηκαν για πρώτη φορά το 1906 στην προπολεμική Αθήνα και εμείς μεταφέρουμε αυτούσια τα κείμενα (ορθογραφικά και συντακτικά) από την γ' έκδοση του 1988. Ευχόμαστε στο αναγνωστικό μας κοινό, στους ορθοδόξους πατέρες και μητέρες, στους αδελφούς και τις αδελφές την «Καλή Ανάγνωση» του μαρτυρολόγιου και της ομολογίας, από πνευματικούς αθλητές που θεώρησαν τη ζωή αυτή ως μια πνευματική παλαίστρα έναντι του αντιδίκου, προκειμένου να νικήσει και να θριαμβεύσει το Καλό, στο πρόσωπο του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος. Εύχεσθε!

Γιώργος Δ. Δημακόπουλος

Δημοσιογράφος

Εκ του Τετρατόμου του νομικού, πολιτικού και ιεροκήρυκα
Μιχαήλ. Ι. Γαλανού (1868-1948)
«Οι Βίοι των Αγίων»,
εκδόσεις «Αποστολικής Διακονίας», έκδοση γ' 1988, τόμος 1ος, μήνας Μάρτιος, σελ. 53-55.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»

«ΟΙ ΒΙΟΙ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ»

ΜΙΧΑΗΛ Ι. ΓΑΛΑΝΟΥ (1868-1948)

ΤΗ ΑΥΤΗ ΗΜΕΡΑ ΜΝΗΜΗ ΤΗΣ ΟΣΙΑΣ ΜΗΤΡΟΣ ΗΜΩΝ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΚΙΑΣ

(10 ΜΑΡΤΙΟΥ)

Την αγίαν ταύτην απαντώμεν κατά τους χρόνους του μεγάλου της Κωνσταντινουπόλεως βασιλέως Ιουστινιανού, όστις στον θρόνον ανέβη κατά το 527. Κατήγετο από ευγενή οικογένειαν, διεκρίνεττο δε δι' ευφυϊαν, παιδείαν, ωραιότητα και ευσέβειαν. Η σύζυγος του Ιουστινιανού, η βασίλισσα Θεοδώρα, την είχε προσλάβει πρώτην ακόλουθόν της. Ο δε βασιλεύς, τιμών την υπέροχον αξίαν της, της έδωκε τον τίτλος της πατρικίας.

Αλλ' η Θεοδώρα, της οποίας η ψυχή διέσωζεν από τον πριν βίον της πολλάς ανωμαλίας, όχι μετά πολύ καιρόν αντεπάθησε την Αναστασίαν. Διότι ήκουε πολλούς επαίνους εν γένει διά τα χαρίσματά της' την ηνώχλει δε προ πάντων η φημιζόμενη της Αναστασίας αρετή, τόσω δε μάλλον, καθόσον ενόμιζεν, ότι τα επί του κεφαλαίου τούτου εγκώμια ήσαν και πλάγιος έλεγχος κατά του ιδικού της βίου, ώστις ως γνωστόν, κατά τους χρόνους της νεότητος δεν υπήρξε καθαρός και άμωμος.

Την μεταβοήν αυτήν των συναισθημάτων της η Θεοδώρα δεν απέκρυψεν. Υπερήγανος και αρχική, έδειξε την δυσμένειάν της με αρκετά τραχύ τρόπον όχι δεν μόνον απεφάσισε να την απομακρύνη από τα ανάκτορα, αλλά και εζήτησεν από τον Ιουστινιανόν να της αφαιρέση τον τίτλον της πατρικίας. Ο Βασιλεύς ηρνήθη θεωρών καθ' υπερβολήν σκληράν την αδικίαν ταύτην, και τούτο εξηρέθισε σφοδρότερα την Θεοδώραν.

Η Ανστασία εθλίβη προ της συστηματικής αποτόμου προς αυτήν και πικράς συμπεριφοράς της Βασιλίσσης' συμβουλευθείσα δε συνετόν πνευματικόν, έκρινε καλόν να ζητήση την γαλήνην της ψυχής της εγκαταλείπουσα όχι μόνον τα ανάκτορα, λλά και αυτήν την Κωνσταντινούπολιν. Το σχέδιον τούτο επραγματοποίησε κρυφά μίαν νύκτα. Αποκομίσασα την περιουσίαν της, εναύλωσε πλοίον, του οποίου ο κυβερνήτης της ήτο γνωστός ως ευσεβής και έμπιστος άνθρωπος, και ανεχώρησεν εις Αλεξάνδρειαν.

Εκεί έκτισε μοναστήριον και συνήθροισε πλησίον της ατυχείς, αλλ' εκλεκτάς γυναίκας και παρθένους, οι οποίοι εζήτουν άσυλον κατά των θυελλών του κόσμου, διήρχετο δε μαζί των βίον εντελώς καθιερωμένον εις την λατρείαν του Θεού και την υπηρεσίαν του πλησίον. Τας συμμοναστρίας της περιέβαλλε με αδελφικήν στοργήν. Τας εδίδασκε, τας καθωδήγει, τας παρηγόρει και προσεπάθη να τας κάμη να λησμονίσουν όλας τας πικρίας, τας οποίας είχον δοκιμάσει εντός των καταιγίδων και των κυματισμών του κοινωνικού πελάγους.

Ουδέ τας περιώριζε μόνον εις τα έργα της προσευχής, της μελέτης και της λατρείας. Έλεγε προς αυτάς, ότι δύο είνε αι εντολαί' η προς τον Θεόν αγάπη και η προς τον πλησίον και ότι ό άριστος τρόπος του να έλθωμεν προς ουράνιον Πατέρα μας είνε το να ευεργετώμεν τας ψυχάς και τα σώματα των αδελφών μας. Δια τούτο το μοναστήριόν των είχε γίνει κέντρο αγαθοεργίας. Κατασκευάζουσαι υφαντά φορέματα και σκεπάσματα, τα έδιδαν δωρεάν εις πτωχάς γυναίκας, και φιλοξενούσαι άλλας, που ήρχοντο εις το μοναστήριόν των με θολόν τον νουν και τεταραγμένην την καρδίαν, τας εμάνθανον να ευρίσκουν το φως και την γαλήνην εις την εμπιστοσύνην προς τον Ιησούν Χριστόν και την αφοσίωσιν προς τας εντολάς Του.

Κατά το έτος 547 απέθανεν η βασίλισσα Θεοδώρα' λέγεται δε ότι τότε ο Ιουστινιανός ανακαλύψας που εμόναζεν η Αναστασία, εζήτησε να την επαναφέρη εις την Κωνσταντινούπολιν, και ότι αύτη, διά ν' αποφύγη, εφόρεσεν ανδρικά, μετωνομάσθη Αναστάσιος και απεσύρθη εις εν σπήλαιον, όπου έζησεν εντελώς μόνη της 28 έτη, μετά τα οποία απέθανε.

Νομίζω, ότι την πληροφορίαν ταύτην οφείλομεν να μη παραδεχθώμεν. Πρώτον διότι μια τοιαύτη απόφασις του Ιουστινιανού, διά να φέρη πλησίον του την Αναστασίαν μετά τον θάνατος της Θεοδώρας, αποτελεί εν σκάνδαλον εις βάρος της μνήμης του ευσεβούς εκείνου βασιλέως. Και το σκάνδαλον τούτο είνε τόσω μάλλον απαράδεκτον, καθόσον η Αναστασία ήτο πλέον μοναχή, εις δε τον Ιουστινιανόν, τόσα μέτρα οφείλομεν υπέρ της μοναστικής τάξεως.

Δεύτερον, διότι δι' άνδρα της ηθικής αξιοπρεπείας του Ιουστινιανού ήρκει η απλή δήλωσις της Αναστασίας, ότι το μοναστήριόν της την εχώρισε πλέον από την κοσμικήν ζωήν, διά να σεβασθή ούτος την δήλωσίν της και λείψη πάσα αφορμή, διά να ζητήση εκείνη την ασφάλειάν της υπό το ανδρικόν ένδυμα. Και τρίτον διότι η Εκκλησία δεν επιτρέπει το να ενδύωνται οι άνδρες γυναικεία και ανδρικά οι γυναίκες, εκτός μόνον εάν πρόκηται περί εκτάκτου προσωρινής ανάγκης.

Πώς δε να παραδεχθώμεν ότι η αγία Αναστασία μετά τον θάνατον της Θεοδώρας, διά να ασφαλισθή από του Ιουστινιανού, εδέησε να μείνη υπό τα ανδρικά φορέματα 28 ολόκληρα έτη, ως εάν ο αυτοκράτωρ εκείνος, ο τόσον ευσεβής και τόσον απησχολημένος, διανύων δε το 65ον της ηλικίας του έτος κατά τον θάνατον της Θεοδώρας, ήτο διαρκώς κυριευμένος από την μανίαν του να ανακαλύψη και να αρπάση την Αναστασίαν;

Έπειτα ο Ιουστινιανός απέθανε 18 έτη μετά τον θάνατον της Θεοδώρας. Ποία, λοιπόν η ανάγκη του να φυλάσσηται εναντίον των διατάξεων της Εκκλησίας η αγία Αναστασία υπό το ανδρικόν ένδυμα επί δέκα ακόμη έτη, ενώ ο Ιουστινιανός, ο αποβιώσας εις ηλικίαν 83 ετών, δεν ήτο πλέον μεταξύ των ζώντων;

Όλα τούτα μας υποχρεώνουν να αρκεσθώμεν εις το ότι η αγία Αναστασία εξηκολούθησε, να μένη εις το μοναστήριόν της επιτελούσα όλα εκείνα τα άγια έργα, τα οποία ανωτέρω ανεφέραμεν, και τα οποία δικαίως την ανέδειξαν και της έδωκαν, τίτλους διά να καταταχθή εις την σεμνή χορείαν των αγίων.

Εκ του Τετρατόμου του νομικού, πολιτικού και ιεροκήρυκα
Μιχαήλ. Ι. Γαλανού (1868-1948)
«Οι Βίοι των Αγίων»,
εκδόσεις «Αποστολικής Διακονίας», έκδοση γ' 1988, τόμος 1ος, μήνας Μάρτιος, σελ. 53-55.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»