ΜΕΡΟΣ Α΄
α1. Ένα παράδειγμα: Άγιος Νικόδημος και Λατίνοι
Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης,
του οποίου την επέτειο των 200 ετών από της οσιακής κοιμήσεώς του εορτάσαμε πέρισυ (14.7.1809),
διεκρίνετο για την βαθειά του γνώση σε θέματα ιερών Κανόνων και Δογμάτων,
αλλά και για την ανυποχώρητη υπεράσπιση της αυθεντίας των Αγίων Πατέρων
και του κύρους της ιεράς Παραδόσεως της Ορθοδόξου Πίστεώς μας.
Εκτός του πλήθους των γραπτών του,
των στηλιτευτικών της πλάνης και της αιρέσεως,
η προφορική Αγιορειτική Παράδοσις διασώζει και ένα άγνωστο περιστατικό του Βίου του:
Κάποτε,
προσήλθαν στο Άγιον Όρος Λατίνοι απεσταλμένοι,
για Διάλογο επί θεμάτων Πίστεως.
Η Ιερά Κοινότης κάλεσε τότε τον ακουστό για την οσιότητα και εμβρίθειά του Μοναχό Νικόδημο,
ο οποίος εξ υπακοής προσήλθε ρακενδύτης και ανεπιμέλητος.
Οι υψηλοί επισκέπτες δυσαρεστήθηκαν από την ατημέλητη εμφάνισή του,
αλλά τους εξήγησαν καθησυχαστικά ότι ο Όσιος ζούσε ασκητικά,
εν ερημία και εσχάτη πενία και δεν διέθετε καλύτερη αμφίεση.
Όταν όμως άρχισε η διαλογική συζήτησις, οι συνομιλητές Λατίνοι διέκριναν με έκπληξη, κάτω από τα ράκη, την απαστράπτουσα διάνοια και την ακαταγώνιστη διαλεκτική του δεινότητα. Ο Άγιος, χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία, δυέλυσε τις αιρετικές δοξασίες των αντιπάλων του, με σταθερότητα, ηπιότητα, αποφασιστικότητα και ανδρεία.
Οι Παπικοί αναγκάσθηκαν να σιωπήσουν ντροπιασμένοι και να τραπούν εις άτακτον φυγήν, αφού μάλιστα επιβεβαιώθησαν ότι υπήρχε πλήθος αμέτρητο σαν τον Άγιο, και ότι ο Άγιος, όπως τους είπε, ήταν ο τελευταίος από όλους!... Ο έλεγχος της Λατινικής πλάνης και η ομολογία της Ορθοδόξου αληθείας διέλαμψαν για άλλη μια φορά...
α2. Ο Έλεγχος εν τη Εκκλησία
Στην Αγία Γραφή και μάλιστα στην Καινή Διαθήκη, υπάρχουν επανειλημμένες προτροπές για έλεγχο των παρεκκλίσεων από τον Νόμο και το Θέλημα του Θεού1. (Βλ. ενδεικτικά: Ματθ. ιη΄15, Α΄Τιμ. δ΄2, Τίτ. β΄15). Όμως, από ποιους γίνεται ο έλεγχος και πως γίνεται αυτός; Ο έλεγχος ασκείται από κάθε μέλος της Εκκλησίας, το οποίο διακρίνεται για την ευσυνειδησία του, την έμπρακτη εφαρμογή των Εντολών του Θεού, την αγνότητα και ειλικρίνειά του, την αντικειμενικότητα και απάθειά του.
Αποτελεί μάλιστα πρώτιστο καθήκον των Κληρικών της Εκκλησίας, αυτών που ετέθησαν ως ''σκοποί''2, (Ιεζεκ. γ΄16) οι οποίοι εκτός από το ''έλεον''3 (Βλ. Παραβολή του Καλού Σαμαρείτου, Λουκ. ι' 34) της ευσπλαχνίας και της αγάπης, χρησιμοποιούν όταν χρειάζεται, με διάκριση και φιλανθρωπία, και τον ''οίνον'' (Βλ. Παραβολή του Καλού Σαμαρείτου, Λουκ. ι' 34) της στιφότητος και αυστηρότητος.
Οι δημοσίως παρεκτρεπόμενοι, δημοσίως και ελέγχονται. Για τον λόγο αυτό, ο θαρραλέος και ακατάβλητος αγωνιστής Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος πλήττει και ελέγχει εκρεπομένους κληρικούς, άρχοντας, πλουσίους, και εν γένει όλους όσοι εκ των πιστών αμαρτάνουν εξακολουθητικώς και αμετανοήτως. Ταυτοχρόνως δε, δεν επιτρέπει στους λαικούς να κρίνουν και να ελέγχουν τους Κληρικούς4 (Αλ. Κορακίδη,
Ο έλεγχος εν τη Εκκλησία κατά την Αγίαν Γραφήν και κατά την ερμηνείαν και εφαρμογήν αυτής υπό του Ι. Χρυσοστόμου, Αθήναι 1965, σ. 63-87) για προσωπικά τους πταίσματα. Ακόμη όμως και ο αυστηρός έλεγχος, πρέπει να ασκείται με επίγνωση, πόνο και αγάπη, χωρίς φανατισμό και εμπάθεια, και να αποβλέπει στην διόρθωση του αμαρτάνοντος και όχι στην πικρή δίκη και καταδίκη του5. (PG 57, στλ 308-310:
Υπόμνημα εις τον Άγιον Ματθαίον τον Ευαγγελιστήν, Ομιλία κγ΄: ''Μη κρίνετε ίνα μη κριθήτε''. Όπως καταλαβαίνουμε, ο έλεγχος δεν είναι δυνατόν να ασκείται από όλους με βιασύνη και ευκολία. Όταν όμως πρόκειται για αιρετικούς και κακοδόξους, τότε τα πράγματα αλλάζουν. Όσοι νοθεύουν την σωτηριώδη διδασκαλία της Εκκλησίας, αποτελούν τον μεγαλύτερο κίνδυνο για τους πιστούς, ως εχθροί ύπουλοι και αρχικώς εσωτερικοί.
Οι ορθοφρονούντες πρέπει να είναι ''έτοιμοι αεί προς απολογίαν παντί τω αιτούντι περί της εν ημίν ελπίδος''6 (Α΄Πέτρ. γ΄15) και να ελέγχουν τους αντιλέγοντας ''τη υγιαινούση διδασκαλία''7 (Τίτ. α΄10). Ειδικώς για τους κληρικούς αυτό θεωρείται επιτακτικό καθήκον. Η σιωπή είναι κατάκριτη, ένοχη και φέρει βαρύτατη ευθύνη.
Ένα από τα κύρια έργα των Ποιμένων της Εκκλησίας είναι το Αντι-αιρετικό8 (Αλ. Κορακίδη, ενθ΄ανωτ. σ. 87 ε.). Γι΄αυτό ο ιερός Χρυσόστομος προτρέπει: ''Μη σιγώμεν, μηδέ πραέως φέρωμεν'' τα των αιρετικών, αλλά ''μετά παρρησίας την πίστιν ομολογώμεν''9 (PG 50, ΣΤΛ 526: Ομιλία εγκωμιαστική εις τον Άγιον Μάρτυρα Λουκιανόν, κ' γ΄). Όλοι είμεθα συνυπεύθυνοι για την Πίστη της Εκκλησίας, σε όλους μας ο Θεός εμπιστεύθηκε τον θησαυρό της Αληθείας και ουδείς εξαιρείται από την αποφασιστική υπεράσπιση της Ορθοδοξίας.
Ουδείς δύναται να δηλώσει αναρμοδιότητα, άγνοια και αναξιότητα. Όταν ο λόγος είναι περί Πίστεως, όπως τονίζει εκφραστικότατα ο μέγας Ομολογητής Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης, δεν είναι δυνατόν να προβάλλει κανείς την δικαιολογία, και ποίος είμαι εγώ; Ιερεύς, άρχων, στρατιώτης, γεωργός ή πένης, και άρα ουδείς λόγος και φροντίδα μου αρμόζει επί του προκειμένου! ''Ουά, οι λίθοι κράζουσι και συ σιωπηλός και άφροντις;''10... PG 99, στλ. 1321 ΑΒ: ΙΙ, ΠΑ΄, Παντολέοντι Λογοθέτη).
Σε περίοδο αιρετικού σάλου, οφείλουν να διαγωνίζονται υπέρ της ευσεβείας όχι μόνον όσοι προέχουν σε βαθμό και σε γνώση, αλλά ακόμη και όσοι επέχουν ''τάξιν μαθητού''11!... (PG 99, στλ. 1120ΑΒ: ΙΙ, Β' , Μονάζουσιν). Και το ''μη κρίνετε, ίνα μη κριθήτε'' του ιερού Ευαγγελίου πως συνδυάζεται με τα ανωτέρω; θα μπορούσε να ερωτήσει κάποιος. Ο ιερός Χρυσόστομος έχει έτοιμη την απάντηση: η εντολή αυτή του Κυρίου ισχύει όταν ο λόγος είναι ''περί βίου, ου περί πίστεως''13! (αφορά τα προσωπικά πταίσματα, όχι τα της πίστεως) (PG 63, στλ 232:
Εις την προς Εβραίους Επιστολήν, Ομιλία ΛΔ' , Κ' α'). Πρέπει εδώ να τονισθεί, ότι ο αντι-αιρετικός αγώνας στρέφεται κατά του ψεύδους και της πλάνης, όχι εναντίον του αιρετικού ως ανθρώπου. Και πάλιν ο ιερός Χρυσόστομος είναι σαφέστατος: ''τω λόγω διώκω, ου τον αιρετικόν, αλλά την αίρεσιν, ου τον άνθρωπον αποστρέφομαι, αλλά την πλάνην μισώ''14 (PG 50, στλ. 701:
Εις τον Άγιον Ιερομάρτυρα Φωκάν και κατά Αιρέσεων, κ΄β'). Αυτή είναι η υγιής στάσις και αντιμετώπισις αιρέσεως και αιρετικών, χωρίς ίχνος μισαλλοδοξίας, φανατισμού και μισανθρωπίας. Ουδείς επιθυμεί τον θάνατο του αμαρτωλού ή την βίαιη σωματική τιμωρία του! Αυτά αποτελούσαν από παλαιά, και αποτελούν δυστηχώς ακόμη και σήμερα, προσφιλείς μεθόδους και πρακτικές των αιρετικών και φιλαιρετικών κατά των αγωνιστών Ορθοδόκων!...
Επίσης, οφείλουμε να τονίσουμε ότι σύμφωνα προς την Αποστολική και Πατερική αντίληψη, η προσπάθεια μεταστροφής του αμετανοήτου αιρετικού παύει ''μετά μίαν και δευτέραν νουθεσίαν''16. (Τίτ. γ' 11). Αν διαγνωσθεί ότι ο αιρετικός νοσεί ανίατα, παραιτούμεθα της προσπαθείας για να αποφύγουμε την άκαρπη απεραντολογία. εφ'όσον πλέον αυτός είναι ''αυτοκατάκριτος''.
Σε κάθε πάντως περίπτωση,
η συζήτηση με τους ετεροδόξους πρέπει να γίνεται με αφιλόνεικο πνεύμα πραότητος και ειρήνης
και να συνοδεύεται από προσευχή και έργα αγαθά17
(π. Δημήτριος Μπαθρέλλος, Σχεδίασμα Δογματικής Θεολογίας με βάση το συγγραφικό έργο του Αγίου Συμεών Θεσσαλονίκης (+1429), εκδ. Εν Πλω, Αθήνα 2008, σ. 396).
Ο έλεγχος υπέρ της Αληθείας είναι βέβαιον ότι εγείρει αντιδράσεις,
ιδίως μάλιστα όταν οι κακόδοξοι διαθέτουν τα κατά κόσμον μέσα και την ισχύν.
Ενώπιον του ενδεχομένου ακόμη και του μαρτυρίου,
απαιτείται ακράδαντη πίστη στην δύναμη της Αληθείας και θυσιαστική διάθεση.
Στις δυσκολίες,
όταν τα ανθρώπινα μέσα δεν τελεσφορούν,
προσφεύγουμε στον Θεό διά της Προσευχής,
ώστε Εκείνος να επενεργήσει υπέρ της Εκκλησίας Του και των δούλων Του18
(Αλ. Κορακίδη, ένθ. ανωτ. σ. 106-110).
(Συνεχίζεται)
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου του Επισκόπου Γαρδικίου κ. Κλήμεντος
της Εκκλησίας των Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών
<<ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΖΩΗΣ>>
Ομιλίες σε Εκδηλώσεις - Εισηγήσεις - Διαλέξεις - Άρθρα,
Εκδόσεις Γεώργιος Χοροζίδης, Φυλή Αττικής 2017, σελ. 24-29.
Επίσκοπος Γαρδικίου κ. Κλήμης
της Εκκλησίας των Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου