Το βιογραφικό βιβλίο του θεοφιλεστάτου Επισκόπου Γαρδικίου κ. Κλήμεντος της Εκκλησίας των Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών, υπό τον τίτλο ''ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΝΑΣΛΙΜΗΣ (1910-1973) ΑΚΑΤΑΒΛΗΤΟΣ ΑΓΩΝΙΣΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΥΠΟΜΟΝΗΣ'' Τόμος Α', αναφέρεται σε μία μεγάλη, πνευματική προσωπικότητα των καιρών μας, που κόσμισε θεάρεστα το Κίνημα των Γνησίων Ορθοδόξων από το 1924, έως σήμερα.
Επιλέξαμε -αποσπασματικά και μόνο- να μεταφέρουμε κάποιες παραθέσεις του βιβλίου, προς πνευματική ωφέλεια ημών και των αναγνωστών μας, χωρίς να αλλοιώνεται ή και να παρερμηνεύεται ο σκοπός και το πνεύμα του συγγράμματος. Αντί ημετέρων σχολίων, καταγράφουμε από τον πρόλογο της έκδοσης, τα λόγια του κ. Ιωάννη Πολέμη, καθηγητή Βυζαντινής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, που μας εισάγει στην ορθόδοξη πνευματικότητα του σύγχρονου αυτού ομολογητή της Εκκλησίας μας.
''Στην εκατόχρονη μαρτυρική πορεία του το Κίνημα των Γνησίων Ορθοδόξων δεν αναζωογόνησε μόνο το τοπίο της καθόλου ορθοδοξίας, τόσο στην χώρα μας όσο και στην αλλοδαπή, αλλά ανέδειξε και μαρτυρικές και ομολογιακές μορφές, εφάμιλλες των παλαιών πατέρων, που αγωνίσθηκαν τον αγώνα τον καλό υπέρ της πατρώας πίστεως. Ανάμεσά τους αναμφίβολα ξεχωρίζει ο Μαγνησίας Χρυσόστομος, του οποίου την βιογράφηση ανέλαβε με ζήλο και ευσυνειδησία ο θεοφιλέστατος επίσκοπος ΓΟΧ Γαρδικίου κ. Κλήμης.
Πρόκειται για μία απόλυτα τεκμηριωμένη και αξιόπιστη εργασία, η οποία με γλαφυρότητα αποτυπώνει τον βίο ενός ομολογητού των ημερών μας. Σε κάθε σελίδα του βιβλίου ο αναγνώστης μπορεί να οσφρανθεί το πολύτιμο μύρο της αγίας πίστεώς μας, το οποίο τόσο γενναιόδωρα σκόρπισε στο πέρασμά του από την εφήμερη τούτη ζωή ο Χρυσόστομος Νασλίμης.
Ο θεοφιλέστατος Γαρδικίου προβάλλει τον ταπεινό ομολογητή επίσκοπο Μαγνησίας ως πρότυπο αγωνιστού και για τις ημέρες μας και για τους σκοτεινούς καιρούς που έρχονται. Είθε ο Κύριος να τον αξιώσει να μας δώσει σύντομα και τον δεύτερο τόμο της βιογραφίας αυτής, η οποία ίσως λειτουργήσει και ως παρότρυνση σε άλλους ερευνητές να καταγράψουν την αγία βιοτή και άλλων μορφών της αγωνιζομένης ορθοδοξίας.
Κάποιοι πρέπει να διασώσουν όποια στοιχεία υπάρχουν ακόμη για τον παπα-Γιάννη Φλώρο, τον παπα-Ευγένιο Λεμονή, τον Κυκλάδων Παρθένιο, τον Φυλής Κυπριανό και τόσους άλλους. Έτσι θα δημιουργηθεί σταδιακά ο νέος Συναξαριστής της πραγματικής ορθοδοξίας και της γνήσιας αγιότητος στον ταραγμένο εικοστό αιώνα''.
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
Το χρονικό της θλιβερής διασπάσεως του 1937
Ενώ λοιπόν τα πράγματα έβαιναν όπως έχουν εκτεθεί ανωτέρω, τον Ιούνιο του 1937 οι Αρχιερείς Δημητριάδος Γερμανός και πρώην Φλωρίνης Χρυσόστομος -προφανώς όχι χωρίς λόγο ή χωρίς κάποιες ποιμαντικές αφορμές και ανάγκες, προέβησαν κατά την διάρκεια ομιλιών και κηρυγμάτων τους σε κάποιες επεξηγήσεις εκκλησιολογικού περιεχομένου. Εν τούτοις, αυτές καθόλου δεν σήμαιναν άρνηση ή προδοσία όλων όσων είχαν διακηρύξει μέχρι τότε, ούτε δήλωναν αλλαγή γραμμής, αλλά απλώς εξηγούσαν σε πρακτικό επίπεδο όσα θεωρητικά πρέσβευαν και βάσει αυτών βάδισαν εξ αρχής του ιερού Αγώνος τους.
Ίσως όμως δεν υπολόγισαν καλώς, ότι η είσοδος σε τέτοιου είδους εξηγήσεις θα πυροδοτούσε μια απρόσμενη αντίδραση από όσους δεν μπορούσαν (ή δεν επιθυμούσαν) να κατανοήσουν και ανεχθούν αυτά΄ Αλλά και οι εκφράσεις που χρησιμοποίησαν (π.χ. περί ''δυνάμει'' και ''ενεργεία'' σχίσματος) και οι βεβαιώσεις που έδωσαν (π.χ. περί του κύρους του αγίου Μύρου του Πατριαρχείου μετά την Καινοτομία, ίσως να μην ήταν οι πιο κατάλληλες και ενδεδειγμένες, αλλά και μη επιδεχόμενες παρεξηγήσεως και εξαγωγής υπερβολικών ή λανθασμένων συμπερασμάτων.
Διότι, δυστυχώς, συνέβησαν τελικώς όλα αυτά! Συγκεκριμένα, τον Ιούνιο του 1937, ο Άγιος πρώην Φλωρίνης Χρυσόστομος προέβη σε επεξηγήσεις προς τον Μοναχό Μάρκο Χανιώτη8, ο οποίος είχε διετελέσει Διευθυντής του επισήμου Οργάνου των Γνησίων Ορθοδόξων ''Ο Κήρυξ των Ορθοδόξων'', ενόσω ήταν ακόμη λαϊκός, σχετικά με το ποιος δύναται δικαιωματικά να κηρύξει μια Καινοτομούσα Εκκλησία οριστικά και τελεσίδικα Σχισματική΄
δηλαδή, όχι απλώς όσοι διακόπτουν ορθά την επικοινωνία με αυτήν, για να μη κατασταθούν κοινωνοί στην πλάνη τους, αλλά μία Πανορθόδοξος Σύνοδος, στην οποίαν αυτοί που αποχωρίσθηκαν πριν από την Συνοδική διαγνώμη (απόφαση) από την επικοινωνία μαζί της, την εγκαλούν (καταγγέλλουν) για Καινοτομία.
Η δε εξήγηση, όχι λόγω της εννοίας της Εκκλησίας στην οποίαν μετέχουν οι εκπρόσωποι του Οικουμενικού Πατριαρχείου, παρά την καινοτομία του Νέου Ημερολογίου που τους βαρύνει και την ως εκ τούτου αντικανονικότητά τους9, μπορούν να προβούν σε καθαγιασμό αγίου Μύρου, σε συνδυασμό με την διαβεβαίωση, ότι άρα δεν χρειάζεται αναμύρωση των βρεφών, τα οποία έλαβαν το Χρίσμα μετά την Καινοτομία, προκειμένου να κοινωνήσουν στους Ναούς του Πατρίου, προκάλεσε τον έντονο σκανδαλισμό του π. Μάρκου,
ο οποίος έσπευσε με μακροσκελή επιστολή του που κυκλοφόρησε, να επηρεάσει καίρια τους δύο άλλους γέροντες Αρχιερείς Κυκλάδων Γερμανό και Βρεσθένης Ματθαίο, όπως και πολλούς Αγιορείτες, καθώς και την από έτους ανεξαρτητοποιημένη ''Θρησκευτική Κοινότητα των Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών'', ώστε να αποκηρυχθούν οι δύο Στυλοβάτες Αρχιερείς Δημητριάδος Γερμανός και πρώην Φλωρίνης Χρυσόστομος10.
Το τραγικό είναι, ότι χωρίς να ληφθούν υπ' όψιν όλα όσα προεκτέθηκαν, άνευ γνώσεως και συνυπολογισμού των οποίων δεν είναι δυνατή η κατανόηση και εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων από μεμονωμένες φράσεις μιας επιστολής ή ενός κειμένου, έσπευσε πρώτος ο Βρεσθένης Ματθαίος την 16/29.6.1937, από την Γυναικεία Ιερά Μονή Παναγίας Πευκοβουνοϊατρίσσης Κερατέας Αττικής όπου διέμενε μονίμως, να θέσει την ''Πρότασιν'',
όπως προκειμένου να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη και πειθαρχία στην Ιερά Σύνοδο εξ' αιτίας σκανδαλισμού πολλών συνειδήσεων, να εκδοθεί Συνοδική Εγκύκλιος, όπου να διακηρύσσεται ότι στερούνται της Θείας Χάριτος όλα τα Μυστήρια της Καινοτόμου Σχισματικής Εκκλησίας και ότι τα παιδιά που βαπτίσθηκαν στο Σχίσμα πρέπει να αναμυρώνονται κατά την προσέλευσή τους στην Γνήσια του Χριστού Εκκλησία΄
και επίσης, ότι οι πιστοί οφείλουν να απέχουν από συμπροσευχή και συμμετοχή σε κάθε ιεροτελεστία των ''σχισματοαιρετικών ιερέων και νεωτεροποιών Κληρικών''. Η ''Πρότασις'' αυτή στην Συνεδρία της Ιεράς Συνόδου της επομένης, 17/30.6.1937, απορρίφθηκε από τους υπολοίπους τρεις Αρχιερείς, Δημητριάδος, πρώην Φλωρίνης και τότε ακόμη και Κυκλάδων11.
Ο δε Βρεσθένης Ματθαίος επανήλθε με έγγραφό του προς τον Δημητριάδος Γερμανό της 5/18.7.1937 επιμένοντας στην ''Πρότασίν του'', με εξαγγελία ότι σε διαφορετική περίπτωση, αν εντός των επομένων ημερών δεν λάμβανε έγγραφη απάντηση, θα διέκοπτε κάθε κοινωνία με την Ιερά Σύνοδο12.
Δεν έχουμε υπ' όψιν μας περί του αν η Ιερά Σύνοδος απάντησε στο τελεσίγραφο του Βρεσθένης ή αν κατέβαλε προσπάθειες, προκειμένου να ανακόψει την δημιουργία χωρισμού. Πάντως ο Βρεσθένης Ματθαίος με νέο κείμενό του της 5/18.9.1937 προς την Ιερά Σύνοδο διακηρύσσει και πάλι όλα τα ανωτέρω, αποφαινόμενος ότι λυπείται για την απροσδόκητη εξέλιξη των λοιπών Μελών,
ότι αποκόπτει την πνευματική επικοινωνία μαζί τους έως ότου επανέλθουν στην αρχική ομολογία πίστεως και φυλάξουν με ακρίβεια τους Κανόνες και Παραδόσεις της Εκκλησίας, χωρίς επιιίκειες, οικονομίες και συγκαταβάσεις, και ότι ανακαλεί τις μέχρι τότε τεθείσες υπογραφές του στα Πρακτικά και λοιπά έγγραφα των Συνεδριών της Ιεράς Συνόδου13.
Όπως όμως γίνεται αντιληπτό, η στάση αυτή οφειλόταν ή σε άγνοια, ή σε παρεξήγηση (ηθελημένη ή μη, άγνωστον) των πραγματικών συμβάντων. Από όλα όσα προεκτέθησαν εξάγεται, ότι δεν υπήρξε αλλαγή πορείας ή ομολογίας των Αρχιερέων.
Η γραμμή και οι διακηρύξεις τους δεν εξαντλούνταν ούτε περιορίζονταν σε μια φράση του Ιουνίου του 1935, αλλά από σύνολη την μέχρι τότε δράση και μαρτυρία τους, περί της οποίας καμμιά αναφορά δεν γίνεται στα κείμενα του Βρεσθένης, ώστε να εξάγεται το συμπέρασμα ότι αυτός δεν γνώριζε τι ακριβώς συνέβαινε, ή επιζητούσε την κατάλληλη ευκαιρία για να προβεί στην χάραξη αυτού που θεωρούσε ως ανεξάρτητη γραμμή και πορεία ''αυστηρής ακριβείας''.
Και τούτο, διότι σύμφωνα με τον Βρεσθένης οι Στυλοβάτες του ιερού Αγώνος της Γνησίας Ορθοδοξίας απώλεσαν δήθεν την αρχική τους Ομολογία Πίστεως, αυτοί οι οποίοι θυσίασαν τα πάντα, υπέστησαν δεινά και κακώσεις, σήκωσαν το βάρος αντιμετωπίσεως των πάσης φύσεως αντιξοοτήτων, αγωνιζόμενοι για την ενότητα της Εκκλησίας εντός του Ορθοδόξου πλαισίου, και μάλιστα έδωσαν την αρχιερωσύνη στον Βρεσθένης, καταστήσαντες αυτόν τιμητικά Τιτουλάριο Επίσκοπο, μη ενεργό στην διοίκηση της Εκκλησίας.
Ο Ματθαίος της Κερατέας συνέπηξε την Παρασυναγωγή του και προχώρησε στο φρικτό τόλμημα του χωρισμού, κάνοντας μία γενική επίκληση του ΙΕ' Κανόνος της ΑΒ' Συνόδου, χωρίς βεβαίως να έχουν κηρύξει οι Αρχιερείς -που αυτός αποκήρυξε- κάποια κατεγνωσμένη αίρεση, παρά μόνον επειδή δεν δέχθηκαν την συγκεκριμένη εκείνη ιστορική περόδο ελπιδοφόρων διαβουλεύσεων και προσδοκιών, να σπεύσουν σε εκπλήρωση της απαιτήσεώς του επί θέματος -και επί των πρακτικών του απορροιών- που δεν είχε επιλυθεί τελεσίδικα και οριστικά μέχρι τότε!
Ένα εύλογο ερώτημα επίσης, το οποίο γεννάται, είναι αν όντως ο Βρεσθένης Ματθαίος πριν να προβεί σε κάτι τόσο σοβαρό και καθοριστικό, δηλαδή σε αποκήρυξη της Ιεράς Συνόδου του, κατέβαλε προηγουμένως προσπάθεια εξαντλήσεως όλων των μέσων. Διότι, μετά την Συνεδρία της 17/30.6.1937, στην οποία δεν έγινε δεκτή η ''Πρότασίς'' του, και το γράμμα του της 5/18.7.1937, όπου εν είδει τελεσιγράφου απαιτούσε άμεση απάντηση διαφορετικά έπαυε την κοινωνία, δεν πρέπει να υπήρξε κάποια προσωπική συνάντηση μεταξύ των Αρχιερέων. Μόνον κείμενα και αποκηρύξεις μακρόθεν.
Αλλά τούτο, πιστεύουμε, ότι δείχνει κάτι βαθύτερο. Δεν γνωρίζουμε αν υπήρξε φθόνος ή άλλο πάθος, διότι δεν είμαστε καρδιογνώστες. Όμως, σίγουρα υπήρχε εμφανής έλλειψη εμπιστοσύνης από πλευράς Βρεσθένης απέναντι στους λοιπούς, έλλειψη αδελφικής και ειλικρινούς επικοινωνίας, με επικράτηση της καχυποψίας, του υπερβολικού φόβου, της ακαμψίας και του υπερβολικού βεβαίως ζήλου, του εγγίζοντος ή και υπερβαίνοντος τα όρια του ''ου κατ' επίγνωσιν'' τοιούτου.
Αν υπάρχει αληθινή Αγάπη μεταξύ Αδελφών Συναγωνιστών, υπάρχει εμπιστοσύνη και υπάρχει τρόπος προλήψεως των χωρισμών και κατευνασμού των προκαταλήψεων και παρεξηγήσεων. Αλλά γι' αυτό, χρειάζεται ανοικτός νους και ανοικτή καρδιά, και κυρίως έλλειψη αλλοτρίων και εξωτερικών επηρρεασμών.
Αντίθετα, όταν κυριαρχούν η αδυναμία ουσιαστικού διαλόγου, η διάθεση επιβολής, ο υπερτονισμός και η απολυτοποίηση μιας και μόνον θέσεως και απόψεως και η αδυναμία αληθινής κατανοήσεως του Αδελφού, αλλά και η διολίσθηση στο πείσμα και τον φανατισμό, τότε υπάρχει σοβαρό πρόβλημα (επι)κοινωνίας και όλα αυτά είναι δείγματα σοβαρής πνευματικής ασθενείας ενός προσώπου ή ενός χώρου.
Τα προβληματικά αυτά ιδιώματα παρατηρήθηκαν -και παρατηρούνται- με ένταση στον χώρο του Βρεσθένης Ματθαίου. Η υπερβολική και ακατάσχετη διάθεση για καταδίκη πάντων δεικνύει ανασφάλεια΄ ο αποκλεισμός όλων των άλλων και η αυτο-περιχαράκωση οδηγούν -εκτός από δημιουργία νευρώσεων και ποικίλων άλλων προβληματικών καταστάσεων, και σε έναν επικίνδυνο αυτοδικαιωματισμό, ο οποίος καταλήγει στον πλήρη αυτοδικαιωματισμό και στην μοιραία αυτοδιάλυση...
8. Βλ. περιοδ. ''Κήρυξ Γνησίων Ορθοδόξων'', Μάρτιος 1981, σελ. 81-90. Ο π. Μάρκος (Εμμανουήλ) Χανιώτης (+1977) ήταν φιλόλογος και διετέλεσε πριν από την προσχώρησή του στο Πάτριο καθηγητής στο Ιεροδιδασκαλείο της Μονής Αγίας Αναστασίας Βασιλικών Χαλκιδικής και επίσης είναι ο Ιδρυτής της Ιεράς Μονής Αγίων Θεοδώρων Αγγεριάς Πάρου (Βλ. περί αυτού στο Σταύρου Καραμήτσου-Γαμβρούλια, Η αγωνία..., ένθ' ανωτ., σελ. 36, και στο Περιοδ. ''Η Φωνή της Ορθοδοξίας'', αρ.φ. 740/1.7.1977 [π.ο.η.], σελ. 14-15.
9. Τούτο διότι όπως βεβαίωνε ο Άγιος πρώην Φλωρίνης το ίδιο εκείνο έτος 1937: ''η Καινοτομία αύτη [του Νέου Ημερολογίου] δεν απέκτησε ποτέ το κύρος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, διότι δεν εγένετο εφ' όλης της ύλης της Ιεραρχίας του Θρόνου εν Συνόδω συνερχομένης και εν Αγίω Πνεύματι αποφαινομένης, αλλ' υπό μόνης της Δωδεκαμελούς Διοικητικής Συνόδου, ούσης μόνον διά την τρέχουσαν υπηρεσίαν και μη δικαιουμένης εις διαρρυθμίσεις εκκλησιαστικώ θεσμών πανορθοδόξου κύρους, ως είνε η μεταβολή του Πατρίου και Ορθοδόξου εορτολογίου'' (Βλ. ''Αναίρεσις...'', στο Άπαντα..., ενθ' ανωτ., σελ. 295-296). Αυτό είχε εκφρασθεί και νωρίτερα, σε άλλη συνάφεια και σε άλλο κείμενο του Ομολογητού Ιεράρχου: ''Η εισαγωγή του Γρηγοριανού ημερολογίου εν τω Οικουμενικώ Πατριαρχείω, ως γενομένη μόνον υπό της διοικούσης Συνόδου, και όχι υφ' όλης της Ιεραρχίας του Θρόνου, συνερχομένης εις Σύνοδον και εν Αγίω Πνεύματι αποφαινομένης, δεν φέρει την σφραγίδα και το κύρος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, και συνεπώς η επάνοδος τούτου εις το πάτριον εορτολόγιον δεν θίγει ποσώς το Εκκλησιαστικόν κύρος του Θρόνου, αλλά της Δ. Συνόδου, ήτις υπέχει προσωπικήν ευθύνην διά την καθ' υπέρβασιν των δικαιωμάτων της διαπραχθείσαν υπ' Αυτής καινοτομίαν ταύτην'' (Βλ. άρθρο ''Παλαιοημερολογητικόν και ο Αρχηγός της Εκκλησίας'', στην Εφημερ. ''Ο Κήρυξ των Ορθοδόξων'', αρ.δ. 239/11.11.1935).
10. Βλ. Επισκόπου Καλλιοπίου Π. Γιαννακουλοπούλου, Μητροπολίτου Γ.Ο.Χ. Πενταπόλεως, Η Εκκλησιολογία της Εκκλησίας των Γ.Ο.Χ. Ελλάδος (εξ απόψεως ιστορικής), Πειραιεύς 1987, σελ. 37. Και ο μεν π. Μάρκος Χανιώτης μετά το 1948 επανήλθε υπό τον Άγιο πρώην Φλωρίνης Χρυσόστομο, παρέμεινε όμως μετανοών για εκείνη την βεβιασμένη πράξη του, διότι εξώθησε τους αδυνάτους στον χωρισμό και την διαίρεση. Ο δε συγγραφέας του ενταύθα αναφερομένου έργου [Πενταπόλεως Καλλιόπιος, +1989] προβαίνει στην βεβαίωση ότι, ''οι λόγοι που εδημιούργησαν το σχίσμα του 1937 δεν ήταν μόνον αυτοί, αλλά και άλλοι'', πράγμα το οποίο γίνεται όντως φανερό και από όσα θα εκτεθούν εν συνεχεία.
11. Bλ. περιοδ. ''Κήρυξ Γνησίων Ορθοδόξων'', Απρίλιος 1981, σελ. 123-124.
12. Αυτόθι, σελ. 125-126.
13. Αυτόθι, σελ. 126-128.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια και παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Σειρά αποσπασμάτων από το βιβλίο του
Επισκόπου Γαρδικίου κ. Κλήμεντος
της Εκκλησίας των Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών
''ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΝΑΣΛΙΜΗΣ (1910-1973)
ΑΚΑΤΑΒΛΗΤΟΣ ΑΓΩΝΙΣΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΥΠΟΜΟΝΗΣ'',
τόμος Α', σελ. 162-170, Αθήνα 2019.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου