Φωτογραφία από την ιστορική
Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου, Θρακομακεδόνων Αττικής
Μέρος 16ον
Η απόκτηση της αρετής
Όταν κάποιος θεωρεί όλους τους ανθρώπους καλούς, αυτός είναι καθαρός στην καρδιά. Αυτό τονίζει και η Αγία Γραφή, συμβουλεύοντας τους ανθρώπους να θεωρούν τους άλλους, ανωτέρους από τον εαυτό τους.
Και ο προφήτης Αββακούμ λέει ότι <<το καλό και αγαθό μάτι δεν βλέπει ποτέ πονηρά>>. Χρειάζεται μεγάλος αγώνας για να φτάσει κανείς στην πρώτη αθωότητα, όπως βγήκαμε από τα χέρια του Δημιουργού.
Πρέπει να γίνει κανείς σαν το νήπιο που το χαρακτηρίζει η απλότητα και η ακακία. Μπορεί όμως ο άνθρωπος να φτάσει σ' αυτό το μέτρο της αρετής;
Υπήρξαν άνθρωποι που έφτασαν πολύ ψηλά στην αρετή, όπως ο αββάς Σισώης και τόσοι άλλοι που νεκρώθηκαν για τον κόσμο, σαν τα βρέφη που τα μεταφέρεις από τον ένα τόπο στον άλλο, χωρίς να καταλαβαίνουν τίποτε.
Όποιος θέλει να προκόψει στην αρετή, πρέπει να κλαίει για τις αμαρτίες του και να παρακαλεί τον Θεό νύχτα και μέρα να τον συγχωρέσει. Η αρετή θέλει καθημερινή άσκηση.
Αν δεν νεκρωθεί κανείς για την αμαρτία και όλα όσα σχετίζονται μ' αυτήν, πάντα θα μένει πίσω πνευματικά και δεν θα αισθάνεται ποτέ ικανοποιημένος.
Πένθος, δάκρυα, προσευχές, μελέτη των θείων Γραφών και ελεημοσύνες πρέπει να είναι η καθημερινή τροφή της ψυχής. Οι άγιοι έφτασαν σε ύψη αρετής γιατι έκαναν καθημερινό και ασταμάτητο αγώνα για την απόκτησή της.
Αν κι εμείς δεν κλάψουμε ειλικρινά για τις αμαρτίες μας και δεν αγωνιστούμε, ο Θεός θα μας αποστραφεί και η ψυχή μας θα μείνει φτωχή σε αρετές. Τα πάθη έχουν ρίξει βαθειές ρίζες μέσα στην ψυχή μας και δεν ξεριζώνονται εύκολα.
Ας παρακαλέσουμε τον Κύριο να μας βοηθήσει στον αγώνα μας αυτό, γιατι μόνοι μας δεν πρόκειται να κάνουμε τίποτε. Ο Κύριος είπε: <<Μακάριοι οι καθαροί τη καρδία>>, γιατι αυτοί θα δουν τον Θεό.
Και τα μάτια που θα δουν τον Θεό πρέπει να είναι καθαρισμένα με τα δάκρυα της μετανοίας. Η καθαρότητα της ψυχής και το πένθος είναι ενωμένα.
Γι' αυτό είπε ο Κύριος και τον άλλο μακαρισμό: <<Μακάριοι οι πενθούντες, ότι αυτοί παρακληθήσονται>>. Από το πένθος η ψυχή φτάνει στην καθαρότητα.
Μεγάλο πράγμα η παράκληση, η παρηγοριά από τον Κύριο. Μας ξεκουράζει περισσότερο από την μάννα μας και από τον πατέρα μας και από κάθε αγαπητό πρόσωπο που έχουμε στη ζωή αυτή.
Η άσκηση της αρετής είναι δύσκολή. Μη ξεχνάμε όμως εκείνους που νύχτα και μέρα παρακαλούν τον Θεό να τους καθαρίσει από τα πάθη και να τους δώσει το χάρισμα των δακρύων, με τα οποία εξαγνίζεται η ψυχή.
Τα πάθη δεν μπορούν να επαναστατήσουν εναντίον της ψυχής όταν αυτή είναι ενωμένη με τον Θεό. Αλλά για να κατορθωθεί αυτό χρειάζεται καθημερινός αγώνας εναντίον όλων των προσβολών που έρχονται από τον εαυτό μας, από τον διάβολο και από τον κόσμο.
Ο αγωνιστής της αρετής δεν πρέπει να ξεχνάει, ότι στον κόσμο αυτό είναι πρόσκαιρος και μια μέρα θα φύγει οπωσδήποτε και θα δώσει λόγο για τις πράξεις του στον δικαιοκρίτη Θεό.
Οι μεγάλοι Πατέρες της Εκκλησίας έφτασαν σε μεγάλα και υψηλά μέτρα αρετής με την καθημερινή άσκηση. Λίγο ν' αφήσουμε τον εαυτό μας χωρίς πνευματική τροφοδοσία,
αυτό γρήγορα το εκμεταλλεύεται ο διάβολος και κάνει τη δουλειά του, δηλαδή τη φθορά της ψυχής μας.
Αν ξεπεράσουμε τα ψεύτικα και μάταια πράγματα του κόσμου, γρήγορα ο Θεός θα μας ανοίξει τον δρόμο για την απόλαυση των πνευματικών αγαθών.
Και όταν φτάσει κανείς σ' αυτή την κατάσταση, θα θαυμάζει την μεγαλωσύνη του Θεού που χαρίζει τόσες δωρεές στον καλό αγωνιστή που θα φωνάζει από τα βάθη της ψυχής του:
<<Ω βάθος πλούτου και σοφίας και γνώσεως Θεού>>! Θαυμάζει κανείς τη σοφία και την αγάπη του Θεού. Μας χάρισε τον κόσμο αυτό, κι εμείς αντί να τον χαρούμε αληθινά, πέσαμε στην αμαρτία, ξεχάσαμε τον Θεό.
Αυτός όμως πάλι μας σήκωσε, ανοίγοντας καινούργιο δρόμο με την Ανάστασή Του. Όλ' αυτά πρέπει να μας δημιουργούν ενθουσιασμό και ν' αγωνιζόμαστε περισσότερο κατά των παθών μας, τα οποία αντιστρατεύονται την ψυχή μας.
Αν σκεπτόμαστε τί μας έχει ετοιμάσει ο Θεός, τα πάντα θα τα βλέπαμε σαν τα <<σκύμβαλα>>, δηλαδή σκουπίδια, προκειμένου να κληρονομήσουμε την Βασιλεία των Ουρανών.
Όταν ο αγωνιστής της αρετής δεν θυμάται τον σκοπό του, δεν κάνει τίποτε. Μοιάζει σαν τον αθλητή που τρέχει, χωρίς να ξέρει που θα καταλήξει. Η κατάληξη η δική μας δεν είναι στη ζωή αυτή, αλλά στην άλλη.
Στην άλλη ζωή, την αιώνια και ατελεύτητη, προσέβλεπαν οι χιλιάδες των αγίων, ασκητών και μαρτύρων, και έπαιρναν δύναμη στον αγώνα τους.
Και γι' αυτό αψήφισαν τα πάντα, και διωγμούς και πείνα και βασανιστήρια και τόσα άλλα, για να κερδίσουν τον Χριστό.
Και τον κέρδισαν. Δεν χορταίνει η ψυχή του ανθρώπου με τα ξυλοκέρατα της αμαρτίας, αλλά με τον ζωντανό και αιώνιο Λόγο του Θεού, που είναι γεμάτος δύναμη ανακαινιστική.
Δύναμη που φωτίζει, ζωογονεί και καθοδηγεί την ψυχή στον αληθινό προόρισμό της. Έτσι ο άνθρωπος γεμίζει αληθινά από πνευματικό πλούτο, και δοξάζεται ο Θεός.
Αυτό μας το είπε ο ίδιος ο Κύριος: <<Ούτω λαμψάτω το φως υμών έμπροσθεν των ανθρώπων, όπως ίδωσιν υμών τα καλά έργα και δοξάσωσι τον Πατέρα υμών τον εν τοις ουρανοίς>>.
Κι εμείς φωτιζόμαστε και φωτίζουμε και τους άλλους ανθρώπους. Τί μεγάλη τιμή στον άνθρωπο! Πόσο τον ανεβάζει ο Θεός με την αρετή! Η αρετή είναι δυσκολοκατόρθωτη, αλλά μας ανεβάζει στον θρόνο του Θεού.
Ας παρακαλούμε λοιπόν καθημερινά τον Κύριο να μας δυναμώνει στον αγωνα μας, στην άσκηση της αρετής.
Η φιλοκατηγορία
Κάποιος κατηγόρησε τον συνάνθρωπό του, γιατί δεν έκανε ελεημοσύνη. Αυτός -ας είχε άλλες αρετές- έπεσε στο βαρύ αμάρτημα της φιλοκατηγορίας. Βέβαια χρειάζεται η ελεημοσύνη και πρέπει να την εξασκούμε στη ζωή μας.
Αυτό όμως θα το προσέχουμε για τον εαυτό μας, τον οποίο μόνο θα ελέγχουμε. Γιατι κάνοντας ελεημοσύνη και οποιαδήποτε άλλη αρετή, αν πέσουμε στην κατάκριση του αδελφού μας, χάνουμε τον καρπό της αγάπης.
Ο Θεός θέλει πρώτα την αγάπη και μετά τις άλλες αρετές. Τί να το κάνεις αν νηστεύεις και δεν τρως κρέας, αλλά τρως με την κατηγορία τις σάρκες του αδελφού σου; Τέτοια νηστεία τη δέχεται ο Θεός; Ποτέ!
Αποστρέφει το πρόσωπό Του από σένα. Πολλοί αρχίζουν τη συζήτηση για τις υποθέσεις και τα προβλήματα των άλλων ανθρώπων, ξεκινώντας δήθεν από ενδιαφέρον, αλλά μετά πέφτουν στην κατηγορία, χωρίς να το πάρουν είδηση.
Εμείς θα φροντίζουμε μόνο για την ψυχή μας. Όσο για τους άλλους ανθρώπους, ας προσευχόμαστε να τους φωτίσει ο Θεός. Διότι δεν είναι δική μας υπόθεση ο έλεγχος των σφαλμάτων των άλλων ανθρώπων.
Το έργο της κρίσεως είναι του Θεού. Εμείς που είμαστε σκουλήκια, θα ελέγξουμε τον άλλο άνθρωπο που είναι εικόνα Θεού; Δεν βλέπεις, λέει ο Κύριος,
το δοκάρι που υπάρχει στο μάτι σου, και παρατηρείς το πολύ μικρό αγκαθάκι που είναι στο μάτι του αδελφού σου;
Βγάλε, συνεχίζει ο Κύριος, πρώτα το δοκάρι που είναι στο μάτι σου, και ύστερα προσπάθησε να βγάλεις το ξυλαράκι που είναι στο μάτι του αδελφού σου.
Τους φιλοκατήγορους θα τους τιμωρήσει αυστηρά ο Θεός, γιατι κάνουν κάτι που ούτε Αυτός έκανε όταν ήλθε στη γη για να σώσει τον άνθρωπο.
Όταν οι Φαρισαίοι του έφεραν μια αμαρτωλή γυναίκα που συνελήφθη <<επ' αυτοφόρω μοιχευομένη>>, και σύμφωνα με τον νόμο έπρεπε να λιθοβοληθεί, ο Χριστός,
αφού έδιωξε τους κατακριτές της, λέγοντάς τους <<ο αναμάρτητος πρώτος τον λίθον βαλέτω>>, της είπε: <<ύπαγε μηκέτι αμάρτανε, ουδέ εγώ σε κατακρίνω>>.
Αυτός που είχε όλο το δικαίωμα, σαν Θεός αναμάρτητος, να την κατακρίνει και να την ελέγξει, δεν την κατηγόρησε,
κι εμείς που ζούμε μέσα στην αμαρτία και κάνουμε πράγματα χειρότερα απ' αυτά που κάνουν οι άλλοι, είμαστε έτοιμοι με το παραμικρό να τους κατηγορήσουμε.
Και τις μεγαλύτερες θυσίες μας δεν τις δέχεται ο Θεός, αν κατηγορούμε τον αδελφό μας. Και όλο τον κόσμο με όλα του τα αγαθά αν απαρνηθεί κανείς για χάρη του Χριστού, κι αν πάει στην πιο βαθειά έρημο και κλειστεί στο πιο απόμερο και ερημικό κελλί, κρίνει όμως τον αδελφό του, όλα πάνε χαμένα.
Διότι ο Θεός δεν εμπαίζεται! Διαβάζει την καρδιά του ανθρώπου. Και μπορεί ο άλλος, που ίσως είναι χειρότερος από σένα, να σωθεί, εσύ όμως θα κατακριθείς από τον Θεό.
Αυτό συνέβη στην παραβολή του Τελώνου και του Φαρισαίου. Αντικειμενικά ο Φαρισαίος ήταν καλύτερος από τον Τελώνη, για να πέσει όμως στην κατηγορία του συνανθρώπου του έχασε κι εκείνο που είχε.
Τυφλός είναι ο φιλοκατήγορος, γιατι πίσω από το πάθος αυτό κρύβεται ένα άλλο μεγάλο θηρίο που λέγεται εγωϊσμός. Ακούστε τί φοβερά λόγια είπε ο Φαρισαίος:
<<Ουκ ειμί ώσπερ οι λοιποί των ανθρώπων, άρπαγες, άδικοι, μοιχοί ή και ως ούτος ο τελώνης>>. Η φιλοκατηγορία διώχνει από τον άνθρωπο κάθε τιμή και αξιοπρέπεια.
Ο άνθρωπος που ασχολείται μόνο με τα δικά του σφάλματα είναι συνετός και μέσα του κατοικεί το Πνεύμα το Άγιο. Έχει ειρήνη στην καρδιά του. Ενώ η ψυχή του φιλοκατήγορου μοιάζει σαν την φουρτουνιασμένη θάλασσα.
Μέσα του έχει θρονιαστεί ο διάβολος. Γράφουν οι Πατέρες ότι κι αν ακόμη κυρτώσεις από τις νηστείες και τις μετάνοιες, αλλά δεν έχεις μέσα σου αγάπη προς τους συνανθρώπους σου, είσαι μακρυά από την σωτηρία.
Ο Χριστός είπε ότι δεν ήλθε να κρίνει τον κόσμο, αλλά να τον σώσει. Και τον κρίνουμε εμείς! Πόσο αξιοθρήνητοι είμαστε! Τί πνευματική φτώχεια έχουμε! Δεν έχουμε τίποτε άλλο να πούμε παρά τα λόγια του Δαβίδ:
<<Ελέησόν με, ο Θεός, κατά το μέγα έλεός Σου...>>. Έχουμε παράδειγμα ζωντανό τους αγίους μας, που ποτέ δεν κατέκριναν κανένα. Θεωρούσαν τον εαυτό τους χειρότερο από τους άλλους.
Ο απόστολος Παύλος έλεγε ότι είναι <<έκτρωμα>> και δεν θεωρούσε τον εαυτό του άξιο να ονομάζεται απόστολος. Αυτά τα λόγια τα έλεγε ποιός:
Ο μεγαλύτερος απ' όλους τους αποστόλους, αυτός που έφερε το μήνυμα της σωτηρίας σ' ολόκληρο τον κόσμο. Ας βάλουμε με τη σκέψη μας για λίγο τον εαυτό μας δίπλα στον απόστολο Παύλο και τότε,
αν είμαστε ειλικρινείς απέναντι στον εαυτό μας και τον Θεό, ας ομολογήσουμε το σοβαρό αμάρτημα της κατακρίσεως, κι ας προσπαθήσουμε, με την βοήθεια του Θεού πάντοτε, να το κόψουμε.
Ύστερα απ' όλα αυτά, σκέψου σε ποια κατάσταση βρίσκεσαι. Αν έχεις την κακή συνήθεια να κατηγορείς, ξερίζωσέ την το συντομώτερο. Αν θέλεις να έχεις μέρος με τον Χριστό, απόφευγε την κατάκριση.
Αν θέλεις να έχεις την ελπίδα της σωτηρίας και της αιώνιας ευτυχίας κοντά στον αγωνοθέτη Θεό, μάθε να κατηγορείς τον εαυτό σου και ποτέ τους άλλους.
( Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι )
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Συνακόλουθες αναρτήσεις εκ του βιβλίου
''Η Άσκηση στη Ζωή μας''
Είκοσι κείμενα για την Ορθόδοξη Πνευματική Ζωή
βασισμένα στους Ασκητικούς Λόγους του Αββά Ισαάκ του Σύρου,
έκδοση της Ι. Μ. Παρακλήτου Ωρωπού Αττικής, 2006, σελ. 86 - 93.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου