Συνακόλουθες αναρτήσεις εκ του βιβλίου του
Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου (1815-1894):
''ΑΠΑΝΘΙΣΜΑ ΕΠΙΣΤΟΛΩΝ''.
Έκδοση Ι. Μ. Παρακλήτου, Αθήνα 1993, έκδοση εβδόμη, σελ. 52-57.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένων
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΕΚ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
Ο Όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος αποτελεί μια σημαντική μορφή της ρωσικής Ορθοδοξίας, ιδιαίτερα γνωστή για την πλούσια συγγραφική προσφορά και τον ηρωϊσμό της. Ο ηρωϊσμός αυτός εκδηλώθηκε κυρίως με δύο παράλογες για το ορθολογιστικό πνεύμα της εποχής μας πράξεις: Πρώτον, παραιτήθηκε από την επισκοπική του έδρα, για να ζήση ασκητικά. Και δεύτερον, αυτοφυλακίσθηκε και παρέμεινε επί εικοσιοκτώ ολόκληρα χρόνια έγκλειστος σ' ένα κελλί της ερήμου Βισένσκ! Ενώ όμως εγκατέλειψε χάριν της ησυχαστικής ζωής την αρχιερατική του διακονία, ο Κύριος του Αμπελώνος του ανέθεσε μια άλλη ποιμαντική, την <<ταχυδρομική ποιμαντική>>. Δεχόταν καθημερινά από είκοσι μέχρι σαράντα επιστολές, από διάφορα πρόσωπα και μέρη, με ερωτήματα επί ποικίλων θεμάτων. Και συνήθως απαντούσε σε όλες. Έτσι στο διάστημα των εικοσιοκτώ ετών της έγκλειστης ζωής του έγραψε χιλιάδες επιστολές που διακρίνονται για την απλότητα, την φυσικότητα και τη ζωντάνια τους. Οι επιστολές αυτές πρόσφεραν και συνεχίζουν να προσφέρουν καθοδήγησι και παρηγορία σε αναρίθμητες ψυχές. Πολλές είχαν εκδοθή σε τόμους ενώ ακόμα ζούσε. Μια δειγματοληπτική επιλογή απ' αυτές προσφέρουμε κι εμείς στο ελληνικό κοινό, μέσα από τις σελίδες του παρόντος βιβλίου. Το περιεχόμενο είναι χωρισμένο σε δύο μέρη. Το πρώτο αναφέρεται κυρίως σε θέματα απλά, πρακτικά, της καθημερινής πνευματικής ζωής, σαν απαντήσεις σε αντίστοιχα ερωτήματα των πιστών. Το δεύτερο μέρος αναφέρεται κυρίως σε θέματα πίστεως. Η σύντομη βιογραφία του οσίου που ακολουθεί, είχε συμπεριληφθή και στην προγενέστερη έκδοσί μας <<Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου, Προς τις αδελφές Μοναχές>>. Κρίναμε όμως σκόπιμο να τη συμπεριλάβουμε και στην παρούσα έκδοσι, που είναι γενικωτέρου ενδιαφέροντος.
<<Διαφορετικά θ' αναπτυχθή η διάσπασις των λογισμών.
Ο διεσπασμένος μοιάζει με το σπίτι που έχει ανοιχτά τα παράθυρα
και που απουσιάζει ο νοικοκύρης.
Όποιος θέλει, πετάει μέσα πέτρες και σκουπίδια.
Έτσι όταν επιστρέψη κάποτε ο νοικοκύρης θα εκπλαγή
με την ελεεινή κατάστασι που θα αντικρύση.
Θα είναι αδύνατον να κατοικήση, αν δεν προηγηθή η καθαρότητα.
Κατά παρόμοιο τρόπο, όταν μετά την διάσπασι επιστρέφη η ψυχή στον εαυτό της
βρίσκει τόση ακαθαρσία από ποικίλους λογισμούς που τα χάνει>>.
Β'. Η ενασχόλησις με τον πειρασμό ή η συζήτησις μαζί του αποτελεί την δεύτερη φάσι του. Δεν υπάρχει ακόμα η αμαρτία, αλλά γίνεται πλέον η αρχή της. Γ'. Η τρίτη φάσις είναι μια ικανοποίησις ή μια ευχαρίστησις που προκαλείται με την παράτασι του πειρασμού.
Εδώ μπορεί να μην έχουμε την διάπραξι της αμαρτίας, έχουμε όμως μια ακάθαρτη πλέον κατάστασι. Συμβαίνει μάλιστα η βίωσις της ηδονής να δημιουργήται ξαφνικά, χωρίς ενεργό συμμετοχή της βουλήσεώς μας.
Δ'. Το τέταρτο σκαλοπάτι προς την αμαρτία είναι η κάμψις της θελήσεως, έστω κι αν δεν έχουμε τελικά συγκατάθεσι. Στο σημείο αυτό υπάρχει ενοχή, διότι στα αισθήματά μας δεν μπορούμε πάντοτε να κυριαρχούμε, στην θέλησί μας όμως κυριαρχούμε.
Ωστόσο δεν έχουμε έμπρακτη αμαρτία, βρισκόμαστε όμως στα πρόθυρά της. Ε'. Η πέμπτη φάσις είναι η συγκατάθεσις στην αμαρτία ή η απόφασις να αμαρτήση κανείς. Εδώ έχουμε οπωσδήποτε αμαρτία, αμαρτία όμως εσωτερική.
ΣΤ'. Μετά ακολουθεί η τελευταία φάσις, δηλ. η διάπραξις της αμαρτίας. Εδώ έχουμε την ολοκληρωμένη πτώσι, την καταστροφή της ψυχής, την στέρησι της θ. Χάριτος, την υποταγή στην εξουσία του εχθρού.
Όσον αφορά τους βλασφήμους λογισμούς ή τους λογισμούς απιστίας που αναφέρονται στην θ. Κοινωνία, να ξέρετε ότι προέρχονται από τον εχθρό. Ο ίδιος ο Κύριος θέσπισε το μυστήριο της θ. Ευχαριστίας λέγοντας: <<Τούτο έστι το σώμα μου>> και <<τούτό έστι το αίμα μου>>.
Επί πλέον έδωσε εντολή: <<Τούτο ποιείτε εις την εμήν ανάμνησιν>> (Λουκ. 22, 19). Οι απόστολοι άρχισαν να το τελούν και από τότε αυτή η πράξις της Εκκλησίας δεν σταμάτησε, ούτε θα σταματήση μέχρι την συντέλεια των αιώνμων.
Η χαρά δεν είναι κάτι το εξωτερικό, αλλά προέρχεται από τα βάθη του είναι μας. Για μας τους χριστιανούς γεννιέται από την προσδοκία και βίωσι των αγαθών που απορρέουν από την θεία ενανθρώπησι και αυξάνεται με την παραμονή μας στην κατάστασι της υιοθεσίας μας από τον Θεό.
Ο Κύριος έλαβε την σάρκα μας από τα παρθενικά αίματα της Παναγίας μας και εμείς γινόμαστε ένα μαζί του χάριν αυτής της σαρκώσεως. Γι' αυτό και ένα σπουδαίο χαρακτηριστικό της χριστιανικής ζωής είναι η εκτίμησις της παρθενίας.
Παρθενίας όχι μόνο σωματικής, αλλά και ψυχικής. Η σαρκική αμαρτία αποτελεί άρνησι της χριστιανικής μας ιδιότητος. Και τίποτε δεν καταπνίγει την πνευματική χαρά, όσο αυτή η αμαρτία, αν και ο εχθρός συνεχώς μας ψιθυρίζει ότι είναι φυσική και ασήμαντη.
<<Είναι πολύ επικίνδυνη η διάσπαση των λογισμών και χρειάζεται μεγάλη προσοχή. Ο εχθρός θέλει να σας παγιδεύση σε καμιά σπηλιά και εκεί να σας εξολοθρεύση. Οι λογισμοί αρχίζουν να σκορπίζωνται με την χαλάρωσι του φόβου του Θεού και με την ψυχρότητα της καρδιάς.
Πολλά είναι τα αίτια αυτής της καταστάσεως. Ξεχωρίζουν όμως η αυτάρκεια και η έπαρσις. Σε σας δυστυχώς και τα δύο υπάρχουν. Προφυλαχθείτε λοιπόν και αγωνισθήτε να επαναφέρετε τον φόβο του Θεού και να ξαναθερμάνετε τον θείο ζήλο.
Διαφορετικά θ' αναπτυχθή η διάσπασις των λογισμών. Ο διεσπασμένος μοιάζει με το σπίτι που έχει ανοιχτά τα παράθυρα και που απουσιάζει ο νοικοκύρης. Όποιος θέλει, πετάει μέσα πέτρες και σκουπίδια.
Έτσι όταν επιστρέψη κάποτε ο νοικοκύρης θα εκπλαγή με την ελεεινή κατάστασι που θα αντικρύση. Θα είναι αδύνατον να κατοικήση, αν δεν προηγηθή η καθαρότητα. Κατά παρόμοιο τρόπο, όταν μετά την διάσπασι επιστρέφη η ψυχή στον εαυτό της βρίσκει τόση ακαθαρσία από ποικίλους λογισμούς που τα χάνει.
Και μακάρι ν' ανάψη ζήλος για την κάθαρσι. Δοιαφορετικά είναι δυνατόν να παραμένη άπρακτη. Αυτό θα είναι η μεγαλύτερη συμφορά. Ο Κύριος να μας σώζη και να μας ελεή>>. <<Θα σας πω λίγα για τους λογισμούς, τις αισχρές σκέψεις.
Όταν σταματήση ο άνθρωπος τις αμαρτωλές πράξεις, η πάλη του μεταφέρεται εσωτερικά, στην καρδιά. Ο αγώνας γίνεται εναντίον κυρίως των λογισμών. Πίσω από τους λογισμούς ακολουθούν τα άπρεπα συναισθήματα.
Πίσω απ' αυτά οι πονηρές επιθυμίες, η συγκατάθεσις, η συμφωνία, η απόφασις για την πραγματοποίησι της αμαρτίας. Έτσι συντελείται η εσωτερική αμαρτία. Αυτές οι εσωτερικές κινήσεις δεν είναι όλες εφάμαρτες.
Η αμαρτία αρχίζει εκεί που εμφανίζεται η θέλησις, η επιθυμία για το κακό. Οι λογισμοί δεν μολύνουν τον άνθρωπο, όταν ο ίδιος δεν τους προκαλή και όταν, ενώ μόνοι τους έρχονται, δεν τους δέχεται, αλλά τους απομακρύνει.
Όταν τους δέχεται, έχουμε κάποια έλλειψι καθαρότητος. Όταν αρχίζη να συμμετέχη και το συναίσθημα και δημιουργείται ευχαρίστησις, ηδυπάθεια, τότε έχουμε εσωτερική αμαρτία.
Όταν σε προχωρημένο στάδιο, εξάπτη κανείς την ηδυπάθεια, έχουμε ολοκληρωμένη την εσωτερική αμαρτία. Δεν πρέπει ποτέ να φθάνουμε στην συγκατάθεσι, στην συμφωνία και στην απόφασι
για την πραγματοποίησι της αμαρτίας, αλλ' ευθύς εξ αρχής να διώχνουμε τους πονηρούς λογισμούς, να καταπνίγουμε αμέσως με όλες τις δυνάμεις το ένοχο συναίσθημα ή την ηδυπάθεια, μόλις εμφανιστούν.
Αυτό είναι το σπουδαιότερο σημείο της εσωτερικής πάλης. Για να το πετύχετε σταθήτε ενώπιον του Κυρίου, όπου κι αν βρίσκεσθε και μην αφήνετε να εισέλθη τίποτε το αμαρτωλό στην καρδιά σας>>.
<<Στο γράμμα που μου στείλατε την Μ. Τεσσαρακοστή, με ρωτάτε αν μπορούμε να πιστεύουμε στα όνειρα. Καλύτερα να μην πιστεύουμε. Εάν ο εχθρός στον ξύπνιο φέρνει πολλές ανόητες και επιβλαβείς φαντασίες, πόσο μάλλον στον κοιμισμένο.
Μια άσχημη σκέψι είναι ένα εχθρικό βέλος. Το ρίχνει ο διάβολος κυρίως στην ώρα της προσευχής για ν' αποσπάση τον νου από τον Θεό και να τον απασχολήση με κάτι το αμαρτωλό.
Όταν η προσευχή προσηλωθή σ' αυτό, τότε ο εχθρός θα πλησιάση και θ' αρχίση ένα συστηματικό έργο μέσα στον νου και στην καρδιά. Θα ρυπάνη την ψυχή και θα εξάψη άπρεπα συναισθήματα και πάθη.
Στην περίπτωσι αυτή ένα μέσο σωτηρίας υπάρχει: Να στραφή αμέσως η προσοχή σε κάτι διαφορετικό και εκεί να σταματήση>>. <<Σας απασχολούν τα όνειρα; Προσπαθείτε να τα εξηγήσετε; Τα θεωρείτε προφητικά;
Τους δίνετε ιδιαίτερη σημασία; Κινδυνεύετε τότε να πλανηθήτε. Λάβετε τα μέτρα σας προτού προλάβη ο εχθρός να σας απατήση. Θα σας παρουσιάση όνειρα ευχάριστα και κατόπιν θα σας σπείρη το λογισμό:
<<Ο Θεός σου τα στέλνει για να σε αμείψει για τους κόπους σου>>. Δυο - τρεις παρόμοιες επιθέσεις και η αδύνατη ψυχή κλονίζεται και πείθεται στα λόγια του πονηρού. Δεν αργεί τότε να φουντώση η αυταρέσκεια, η αυτοεκτίμησις, η υπερηφάνεια...
Εφ' όσον ο εχθρός καταφέρη ν' απατήση έτσι μια ψυχή, όλα τα υπόλοιπα θα του έλθουν ομαλά>>. <<Μου γράφετε ότι θλίψις και στενοχώρια σας ταλαιπωρεί. Αυτό είναι ενέργεια του εχθρού.
Ο διάβολος μισεί τις ήσυχες καρδιές. Τις γεμίζει με λύπη και ταραχή. Φυγαδεύει απ' αυτές την κατάστασι της ειρήνης. Προσευχηθήτε στον Κύριο και στην Υπεραγία Θεοτόκο και θα παρηορηθήτε>>.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένων
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Συνακόλουθες αναρτήσεις εκ του βιβλίου του
Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου:
''ΑΠΑΝΘΙΣΜΑ ΕΠΙΣΤΟΛΩΝ''.
Έκδοση Ι. Μ. Παρακλήτου, Αθήνα 1993, έκδοση εβδόμη, σελ. 52-57.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου