ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗ: ΟΛΟΙ ΑΝΕΞΑΙΡΕΤΩΣ ΟΙ ΚΛΗΡΙΚΟΙ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΠΝΙΖΟΥΝ

Εδώ σου υπενθυμίζω, αναγνώστη, και την κακή χρήσι που κάνουν σήμερα, όχι μόνο λαϊκοί αλλά και ιερωμένοι και αρχιερείς, στο χόρτο που ονομάζεται Νικοτιανή, το οποίο βρέθηκε σε μια επαρχία της Βόρειας Αμερικής, που ονομάζεται Ανθέα και προσφέρθηκε από τον Πορτογάλο πρέσβυ σαν ένα θαύμα του Νέου Κόσμου προς τη βασίλισσα της Γαλλίας Αικατερίνη και ωνομάσθηκε απ’ αυτή με αυτό το υψηλό τίτλο «βασιλικό χόρτο»; και αυτό είναι ο κοινός ονομαζόμενος από όλους καπνός.

Σε παρακαλώ, λοιπόν, να μη μιμηθής αυτούς που κακώς κάνουν χρήσι αυτού του χόρτου και πάντα και μπροστά σε οποιοδήποτε πρόσωπο τοποθετώντας το στόμα και στα ρουθούνια τους διότι, α’), αυτή η χρήσι είναι ενάντια στη χρηστοήθεια, που είναι μία εξαίρετη ηθική αρετή; β’) γιατί αυτή η χρήσι είναι ανάρμοστη στον υψηλό χαρακτήρα της ιερωσύνης και της αρχιερωσύνης. Και γ’), γιατί είναι ενάντια στην υγεία του σώματος.

Είναι ενάντια στη χρηστοήθεια; διότι αν ο αληθινός κανόνας της χρηστοήθειας είναι, σύμφωνα με τη διδασκαλία του Γαλατείου1 κάθε πράγμα το οποίο μπορεί από τη φύσι του να βλάψη τις αισθήσεις ή την φαντασία των ευγενών και να προξενήση αηδία, ποιός δεν βλέπει ότι η χρήσι του καπνού αναιρεί αυτόν τον κανόνα της χρηστοήθειας και εισάγει άλλα βάρβαρα ήθη, αγροίκα και αηδιαστικά σ’ αυτούς που βλέπουν και ακούν και φαντάζονται; Η χρηστοήθεια διδάσκει τον άνθρωπο όταν καθαρίζη τη μύτη του να στρέφη το πρόσωπό του σε άλλο μέρος, για να μη βλέπη κανείς άλλος, ούτε αυτός ο ίδιος την ακαθαρσία που βγάζει στο μαντήλι του;

ενώ ο καπνός όταν τον εισπνέουν από τα ρυπαρά ρουθούνια, κάνει να στάζη από τη μύτη εκείνη η χυδαία λάσπη και ν’ αποθηκεύεται σε ακόμα ρυπαρότερα μαντήλια μπροστά στους άλλους η χρηστοήθεια διδάσκει, πώς όταν κάποιος θέλει να φταρνιστή μπροστά σε άλλους, να προσπαθή να εμποδίση το φτάρνισμα ή να το καταπνίγη με το μαντήλι, για να μην ηχήση η μύτη του σαν κερατίνη σάλπιγγα και προξενήση αηδία και ταραχή; αλλά αυτοί που βάζουν και σπρώχνουν με τα δάκτυλα στη μύτη τη τριμμένη σκόνη και ξύνουν το τριχωτό όργανο της όσφρησής τους, προκαλούν, για να το πω έτσι, μόνοι τους το φτάρνισμα, το οποίο είναι κίνησι του εγκεφάλου τόσο βίαιη και φοβερή, που προσκαλεί την ουράνια βοήθεια και κάνει τους ακροατές να αναφωνούν τα εξής:

«με τις υγείες σου! Να σωθής! Ο Θεός να σε βοηθήση!»; το πιο φρικώδες θέαμα όμως είναι το να βάζη κάποιος στο στόμα του το στόμιο κάποιου τορνεμένου και βρώμικου κέρατος ή καλαμιού και από εκείνο το στενό και καπνισμένο ξύλο να ρουφά τη φρικτή αναθυμίασι του καπνού με τον λάρυγγά του και να τη φυσά για να βγάλη, σαν καμίνι που καίγεται, τον καπνό από το στόμα και τα ρουθούνια, όπως τα άλογα του Διομήδη και οι ταύροι του Ιάσονα έβγαζαν καπνό και σπινθήρες από το στόμα και τη μύτη. Μπορεί λοιπόν να βρεθή πιο κακοήθης ή πιο αηδιαστική και πιο σιχαμερή πράξι από αυτή;

Η χρήσι του καπνού είναι ανάρμοστη στον υψηλό χαρακτήρα των αρχιερέων και ιερέων? γιατί ο αρχιερέας είναι τύπος και εικόνα του Χριστού. Γι’ αυτό και όλα τα ήθη του πρέπει να είναι χριστομίμητα, σεμνά και να προξενούν ωφέλεια και όχι σκάνδαλο στο λαό. Όμως ποιά σεμνότητα έχει η άσεμνη χρήσι του βρωμερώτατου αυτού χόρτου; Ή ποιά ωφέλεια, μάλλον όμως ποιό σκάνδαλο δεν προξενεί στους χριστιανούς, το να βλέπουν τον αρχιερέα ή τον ιερέα τους να βαστά με τα δόντια μια μακρυά σύριγγα που έχει στην άκρη της αναμμένο ένα μικρό χωνί;

Ή να βγάζη από τη μύτη και το στόμα υπερβολικά δύσοσμο καπνό και το σπίτι του να είναι γεμάτο από πυκνό και μαύρο σύννεφο κάποιος αηδιαστικής αναθυμιάσεως. Οι αρχιερείς λοιπόν και οι υπόλοιποι κληρικοί, έχουν χρέος να αποπνέουν πνευματική ευωδία από όλες τις αισθήσεις τους, ώστε να ευωδιάζουν όλους όσους τους πλησιάζουν, τόσο τους χριστιανούς, όσο και τους εθνικούς, όπως λέει ο Παύλος «Χριστού ευωδία, εσμέν εν τοις σωζομένοις, και εν τοις απολλυμένοις» (Β’ Κορ. 2, 15);

όταν όμως αυτοί ρουφούν και από τη μύτη και το στόμα και πίνουν αυτή τη δύσοσμη μυρωδιά του καπνού, την οποία πολλοί μη υποφέροντας λιποθυμούν, πως έπειτα μπορούν να είναι ευωδία και οσμή ζωής, όπως επιβάλλει το επάγγελμά τους, σε όσους τους πλησιάζουν; Γι’ αυτό και σε όλο το ευσεβέστατο βασίλειο της Ρωσίας, είναι νόμος απαράβατος για όλα τα τάγματα των ιερωμένων και των κληρικών, να μην κάνουν χρήσι καπνού ούτε από τη μύτη ούτε από το στόμα, μπροστά στους ανθρώπους και όποιος το κάνει θεωρείται παράνομος από τους πολλούς και άξιος αποστροφής και τέλος, η κακή και υπερβολική χρήσι του καπνού είναι ενάντια και σ’ αυτήν ακόμα την σωματική υγεία. Γιατί πολλοί, κάνοντας συνεχώς χρήσι καπνού, βρέθηκαν μετά τον θάνατό του με καμμένα τα σπλάχνα και τον εγκέφαλο καπνισμένο και ξεραμένο.

Γιατί ο εγκέφαλος απορροφώντας συνέχεια τον καπνό, όχι μόνο σπαταλά τον περιττό χυμό του, αλλά και τον φυσικό και συστατικό του; γι’ αυτό δεν υπάρχει κανείς σχεδόν απ’ όσους κάνουν συνεχώς χρήσι αυτού του χόρτου, που να μην ομολογή πως αυτή η χρήσι είναι περισσότερο μία κακή συνήθεια παρά ανάγκη και να μην καταδικάζη γι’ αυτό τον εαυτό του. Αλλά και όλοι οι ηθικοί φιλόσοφοι γενικά κατηγορούν τη συνεχή και μπροστά στους άλλους χρήσι του καπνού ως χυδαία και αγενή.2

Υποσημειώσεις:

1. Γαλατείο ωνομάσθηκε εκείνο το βιβλίο που συνέταξε ο Ιωάννης Δελακάζης, ο Φλωρεντινός φιλόσοφος και το οποίο ωνομάσθηκε έτσι, γιατί είναι το αληθινό γάλα, το οποίο χρειάζεται να πιή όποιος θέλει να εισέλθη στην τάξι και την συναναστροφή των ευγενών? είναι μικρός καθρέφτης των χρηστών ηθών και μεγάλο μαστίγιο των κακών. Αυτό όλη η Ιταλία το δέχθηκε με μεγάλους επαίνους και από το οποίο, όπως από τον Κανόνα του Πολυκλείτου, μάθαιναν τα χρηστά ήθη όλοι οι ευγενείς και οι δάσκαλοι και όσοι ανέτρεφαν τα βασιλικά τέκνα. Από αυτό νομίζω ότι μεταφράσθηκε στα Λατινικά η ονομαζομένη Χρηστοήθεια και από την Λατινική πάλι μεταφράστηκε στην Ελληνική.

2. Και αν προφασισθή κάποιος ότι η παγκόσμια και κοινή συνήθεια των πολλών μετέτρεψε την κακή χρήσι του καπνού σε αρετή, του απαντάμε ότι αυτή η κοινή συνήθεια έκανε και πολλές άλλες ομολογημένες κακίες να θεωρούνται ως αρετές, μία εκ των οποίων είναι και η θεωρούμενη ως αρετή, ευτραπελία; άλλ’ όμως ο ορθός λόγος και ο νόμος του Χριστού τις ελέγχει αυτές όχι λιγότερα ως κακίες ακόμα και αν υποθάλπωνται από την παράλογη και κακή συνήθεια.

*Από το βιβλίο: Συμβουλευτικό Εγχειρίδιο ή περί φυλακής των πέντε αισθήσεων, του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου. Εκδότης: Συνοδία Σπυρίδωνος Ιερομονάχου, Νέα Σκήτη, Αγίου Ορους. Μάιος 2013. Επιμέλεια: Ιερομόναχος Βενέδικτος (Αγιορείτης). Η/Υ επιμέλεια: Σοφίας Μερκούρη. *Αναδημοσίευση εκ του ιστολογίου <<Ορθόδοξη Πορεία>> της 3.10.2023 πολ. ημ. Επιμέλεια, παρουσίαση ημετέρα.