.jpg)
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου
του Κ. Γ. Παπαδημητρακόπουλου:
«Οι Δοκιμασίες και οι Θλίψεις στη ζωή μας κατά τους Πατέρες της Εκκλησίας»,
εκδόσεις «Φωτοδότες», 4η έκδοση, σελ 38-44.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»
Πρόλογος
Οι δοκιμασίες και οι θλίψεις, μας επισκέπτονται όλους! Άλλους λίγο και άλλους πολύ. Άλλους συχνά κι άλλους σε αραιότερα χρονικά διαστήματα. Κάποτε μοιάζουν δυσβάστακτες, ακόμη δε και ανυπόφορες! Πολλές φορές δε αιφνιδιαζόμαστε μ' αυτές, σαστίζουμε, τα χάνουμε, απογοητευόμαστε, απελπιζόμαστε, χανόμαστε! Σε κάθε περίπτωση λυπούμαστε, αλλάζει η ψυχική μας διάθεση, χάνουμε την ηρεμία μας, δεν ξέρουμε τι να κάνουμε, ενώ χίλιες δυο σκέψεις περνούν απ' το μυαλό μας! Να σαν κι αυτές: Γιατι να μου συμβεί αυτό; Καλά δεν ήταν όλα στη ζωή μου μέχρι τώρα; Δεν μ' αγαπάει πια ο Θεός; Γιατι με τιμωρεί; Γιατι μου στερεί αυτό ή εκείνο; Μα εγώ είμαι καλός άνθρωπος. Του το ζητούσα αυτό ή Του έλεγα να μη μου το στερήσει, κι όμως δεν με άκουσε! Και γιατι τόσοι άλλοι τα έχουν όλα, ευτυχούν, ιδιαίτερα δε εκείνοι που δεν είναι ευλαβείς και καλοί άνθρωποι; Κι ακόμη! Χίλιοι είναι οι προβληματισμοί στο «τι κάνω τώρα»; Πως να αντιμετωπίσω την κατάσταση που με βρήκε; Σε ποιους να καταφύγω; Ποια μέσα και τρόπους να χρησιμοποιήσω; Ανθρώπινα όλα τους! Κι ο καθένας θα μας πει το κάθε τι, οι φίλοι μας και πρόσωπα που μας αγαπούν θα μας συμβουλεύσουν για το ένα ή το άλλο, ως και αντικρουόμενα πράγματα ενδέχεται να ακούσουμε, ή θα προσπαθήσουν όπως-όπως να μας παρηγορήσουν, ή και να μας δώσουν πράγματι ένα χέρι βοήθειας. Ωστόσο όλα αυτά, μπορεί σε κάποιο βαθμό να μας ανακουφίζουν, όμως σε ποιο βαθμό πράγματι μας βοηθούν και μας οικοδομούν; Κι έτσι σκεφθήκαμε τους Πατέρες! Αυτούς που οικοδόμησαν και στήριξαν μοναδικά την Εκκλησία. Αυτούς που τόσο πολύ υπέφεραν ο καθένας τους προσωπικά, από ένα πλήθος δοκιμασιών και θλίψεων, όπως και ο Κύριός μας Τον οποίο τόσο πολύ αγάπησαν και υπηρέτησαν, στον οποίο τόσο πολύ αφιερώθηκαν. Λοιπόν, στ' αλήθεια, τι λένε οι Πατέρες επί όλων αυτών; Ποια είναι η θέση τους για το μεγάλο αυτό θέμα, πως οι ίδιοι το αντιμετώπιζαν, πως οικοδομούσαν τους πιστούς της εποχής τους, αλλά κι όλους τους πιστούς έκτοτε; Ενσκήψαμε στα συγγράμματά τους, την αποκαλούμενη Πατρολογία, σταχυολογήσαμε ό,τι βρήκαμε γραμμένο σ' αυτήν κατά το δυνατόν, το ταξινομήσαμε σε ενότητες, το χωρίσαμε σε κεφάλαια και πολλές παραγράφους, προβήκαμε σε πλήθος υπογραμμίσεων και γενικά σε ό,τι κρίναμε πρακτικό και χρήσιμο προκειμένου το κείμενο να είναι απλό, άνετο στη μελέτη και εύληπτο, ώστε καθένας μας -ακόμη δε και ο ολιγογράμματος- να χαρεί τα αναγραφόμενα, να παρηγορηθεί, να οικοδομηθεί και να πάρει τις αποφάσεις που πρέπει, στις δύσκολες εκείνες ώρες των δοκιμασιών και των θλίψεων. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι Πατέρες περισσότερο χρησιμοποιούν τον ευρύτερο όρο «θλίψεις» στον οποίο περιλαμβάνουν τα πάντα. Δηλαδή τις κάθε είδους δοκιμασίες, τις ασθένειες, τις όποιες συμφορές, ακόμη δε και το πένθος! Είναι, πράγματι, εντυπωσιακή η σοφία τους, η έμπνευσή τους, το πλήθος των παραδειγμάτων που χρησιμοποιούν, αλλά και οι αναφορές τους στην Αγία Γραφή απ' όπου αντλούν τα πάντα, προκειμένου να βοηθήσουν τον κάθε πιστό. Στ' αλήθεια η μελέτη των κειμένων τους είναι απολαυστική, δίνει πολύ ενθουσιασμό κι ελπίδα, κατατοπίζει απολύτως, οπωσδήποτε οικοδομεί. Αλλά και αν κάποια σημεία είναι δύσκολα για κάποιον, ας τα μελετήσει πάλι και πάλι, ας μην απογοητευθεί, κι ας συνεχίσει με τα επόμενα. Δεν είναι καλό να αφήσει την τόσο εποικοδομητική μελέτη του βιβλίου, για μια δύσκολη παράγραφο, ας πούμε. Ελπίζουμε ότι ο φίλος αναγνώστης, πράγματι θα βρει χρήσιμη αυτή την προσπάθεια και θα ωφεληθεί πολύ. Όπως ωφεληθήκαμε κι εμείς κι απ' αυτήν ακόμη την συγγραφή του κι ενώ βρισκόμαστε σε καιρό δοκιμασίας...
Κ.Γ.Π.
ΟΙ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΘΛΙΨΕΙΣ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ
ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΠΑΤΕΡΕΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
Τα αίτια και η αναγκαιότητά τους
γ. Ωστόσο, δεν είναι πάντοτε αποτέλεσμα αμαρτωλής ζωής!
Θα λέγαμε πως στο σημείο αυτό ο Άγ. Ιω. Χρυσόστομος προλαβαίνει μια παρεξήγηση, αναφέροντας τα εξής:
«Πράγματι συνηθίζουν οι πολλοί», όταν δουν κάποιους να ζουν μέσα στην πείνα και σε συνεχή αρρώστια και στα χειρότερα κακά, να μην έχουν καλή γνώμη γι' αυτούς, αλλά απ' τη συμπεριφορά τους να κρίνουν και για τη ζωή τους, και να πιστεύουν ότι εξαιτίας της κακίας τους ταλαιπωρούνται έτσι. Και πολλά άλλα τέτοια λένε μεταξύ τους, ανόητα βέβαια, όμως τα λένε. Ότι, δηλαδή «αυτός, εάν ήταν φίλος του Θεού, δεν θα τον άφηνε να ταλαιπωρείται στη φτώχεια και στις άλλες συμφορές»! Το ίδιο συνέβαινε τότε και στην περίπτωση του Ιώβ και του Παύλου.
Μάλιστα αυτό που πλήγωνε περισσότερο τον Ιώβ ήταν αυτό που του έλεγαν, δηλαδή πως αν είχες κάνει κάποιο καλό, δεν θα πάθαινες αυτά που έπαθες, αλλά πληρώνεις τώρα αμαρτίες και παρανομίες! (Ιώβ 4, 2-6). Αλλά και για τον Παύλο έλεγαν αυτό οι βάρβαροι! Όταν, δηλαδή, είδαν την οχιά να είναι κρεμασμένη στο χέρι του, δεν σκέφτηκαν τίποτε καλό γι' αυτόν, αλλά πίστεψαν ότι είναι άξιος θανάτου για τα φοβερότερα παραπτώματά του. Και γίνεται φανερό αυτό απ' όσα έλεγαν: «Αυτόν, πράγματι, αν και σώθηκε απ' την θάλασσα, η δικαιοσύνη του Θεού δεν τον άφησε να ζήσει» (Πράξ. 28,4). Και αυτό συνήθως δεν μας θορυβεί και λίγο...».
[Απ' τον Α' Λόγο του «ΕΙΣ ΤΟΝ ΠΤΩΧΟΝ ΛΑΖΑΡΟΝ»]
Πόσο, όμως, έπεσαν έξω! Και πόσο άλλαξαν γνώμη κατόπιν! Ειδικά εκείνοι οι βάρβαροι στην περίπτωση του Απ. Παύλου. Αφού περίμεναν και είδαν ότι δεν έπαθε τίποτα από το δάγκωμα της οχιάς, έλεγαν πια πως αυτός ήταν θεός! Κι αργότερα ο ίδιος θεράπευσε θαυματουργικά τον Πόπλιο, τον άρχοντα του νησιού τους! Και σε άλλη περίπτωση, αναφερόμενος στα ζευγάρια που δεν έχουν παιδιά, τονίζει:
«Όταν, λοιπόν, δεις έναν άνδρα και μια γυναίκα να ζουν ενάρετη ζωή και να μην έχουν παιδιά, όταν δεις να είναι θεοσεβείς και ευλαβείς και να είναι άτεκνοι, να μη νομίσεις ότι αυτό είναι αποτέλεσμα αμαρτιών». Γιατί είναι πολλοί οι λόγοι της οικονομίας του Θεού και κρυφοί σ' εμάς και πρέπει να ευχαριστούμε για όλα και να λέμε ότι, είναι δυστυχείς μόνον εκείνοι που ζουν στην αμαρτία και όχι εκείνοι που δεν έχουν αποκτήσει παιδιά. Καθόσον ο Θεός ρυθμίζει πολλά πράγματα σύμφωνα με το συμφέρον μας. Εμείς, όμως, δεν γνωρίζουμε την αιτία αυτών που γίνονται. Για τον λόγο αυτό θα πρέπει να θαυμάζουμε παντού τη σοφία Του και να δοξάζουμε την απερίγραπτη φιλανθρωπία του. Αλλ' αυτά έχουν λεχθεί από μας και για τη δική μας ωφέλεια, ώστε να δείχνετε μεγάλη ευγνωμοσύνη και να μην περιεργάζεστε τα σχέδια του Θεού».
[Απ' την ΜΘ' Ομιλία του «ΕΙΣ ΤΗΝ ΓΕΝΕΣΙΝ»]
Αναφέρει ο Δίδυμος (ο Αλεξανδρεύς):
«Καθένας που πάσχει δεν έχει αιτία της αρρώστιάς του στην αμαρτία. Γιατί υπάρχουν πολλοί που υποβάλλονται σε κακώσεις για να δειχθεί η πίστη τους, ή γιατί αυτό επιβάλλει το συμφέρον τους. Επειδή συμβαίνουν τα ίδια συμπτώματα σε αμαρτωλούς και σε δικαίους, να μη νομίζουμε, ότι όλοι όσοι υποβάλλονται σε δοκιμασίες υφίστανται τα κακά επειδή τους κατέλαβε η κακία».
[Βλ. Αγ. Δαμασκηνού «ΙΕΡΑ ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ»]
Δ. Άλλοτε, πάλι, τις δημιουργούμε κι από μόνοι μας!
Και πως μπορεί να συμβαίνει αυτό; Θα πείτε. Ο Άγ. Ιω. Χρυσόστομος θα μας απαντήσει πως ο λογισμός μας, ο λάθος τρόπος που σκεπτόμαστε και βλέπουμε τα πράγματα, μας δημιουργούν διαφορετική εντύπωση της πραγματικότητας, θα λέγαμε πως φέρνουν τα άνω κάτω, οπότε αντί να νιώθουμε στο τέλος θλίψη, λύπη και δοκιμασία! Αναφέρει χαρακτηριστικά...
«Κι ότι αυτά είναι έτσι, θα σου παρουσιάσω πολλά παραδείγματα από εκείνα που συνέβησαν κατά την παλαιά αλλά και κατά τη δική μας εποχή. Πόσοι υπομένουν με ευκολία τη φτώχεια και δεν παύουν γι' αυτό να ευχαριστούν τον Θεό; Και πόσοι ζώντας μέσα στα πλούτη τους και τις απολαύσεις, όχι μόνο δεν ευχαριστούν αλλά και βλασφημούν τον Κύριο; Πόσοι, χωρίς να πάθουν κανένα κακό, κατηγορούν γενικά την Πρόνοια;
Πόσοι που πέρασαν όλη τη ζωή τους στη φυλακή, υπομένουν την εκεί ταλαιπωρία τους με μεγαλύτερη ευγνωμοσύνη από εκείνους που έζησαν τη ζωή τους με άνεση και ασφάλεια; Βλέπεις ότι η κατάσταση της ψυχής και ο δικός μας λογισμός είναι η αιτία και αυτών κι εκείνων κι όχι η ίδια φύση των πραγμάτων; Ώστε, αν δείχναμε φροντίδα για τη διάνοιά μας δεν θα υπήρχε ταραχή, δεν θα υπήρχε αταξία, δεν θα υπήρχε κανένα από τα κακά, κι αν ακόμη τα πράγματα της ζωής μας φέρονταν άνω κάτω, φοβερότερα και από κάθε ορμητική παλίρροια.
Πες μου, δηλαδή, γιατί ευχαριστεί ο Παύλος; Αν κι αυτός είναι ένας από εκείνους που πέρασαν τη ζωή τους άριστα, από εκείνους από εκείνους που έζησαν όλη τη ζωή τους με την αρετή, κι ένας απ' τους ελάχιστους που υπέμειναν τόσα δεινά. Κανείς δεν υπήρξε απ' όλους τους ανθρώπους που έζησαν κάτω απ' τον ήλιο ούτε πιο δίκαιος από εκείνον, ούτε και κανείς υπέφερε χειρότερα από εκείνον από τότε που υπάρχουν άνθρωποι. Αλλ' όμως, αν και έβλεπε πολλούς να ζουν μέσα στην κακία, να είναι χαρούμενοι και να απολαμβάνουν τα πράγματα της παρούσας ζωής, ευχαριστεί τον Θεό κι ο ίδιος, κι όλους τους άλλους τους προέτρεπε σ' αυτό»!
Έχετε, λοιπόν, στραμμένη την προσοχή σας προς εκείνον! Κι εσύ, όταν δες τον αμαρτωλό να ευθυμεί, όταν τον δεις να υπερηφανεύεται, όταν τον δεις να υπερισχύει των εχθρών του, ν' απομακρύνει όσους τον λύπησαν, να μην έχει πάθει καμιά ζημιά, από παντού να εισρέουν σ' αυτόν τα χρήματα, όλοι να τον τιμούν και να τον κολακεύουν, κι εσύ να βρίσκεσαι στην εντελώς αντίθετη κατάσταση, να περιφρονείσαι δηλαδή, να συκοφαντείσαι και να επιβουλεύεσαι, μη νομίσεις ότι είσαι κάποιος από τους παρατεταμένους, αλλά αφού φέρεις στο νου σου τον Παύλο, που ανήκε στην ίδια μερίδα μ' εσένα, ανέβα ψηλά με τη σκέψη σου, απόκτησε τους υγιείς λογισμούς, μην καταπέσεις απ' τη λύπη.
Τον φίλο του Θεού και τον εχθρό του μην τον κρίνεις απ' την ευτυχία ή τη δυστυχία της εδώ ζωής, αλλ' αν δεις κάποιον να ζει ενάρετα, κι ενώ υποφέρει από κάποια ασθένεια, αυτός αποβλέπει προς την αρετή, μακάριζέ τον από μύριες αλυσίδες και ζει για πάντα μέσα στη φυλακή, είτε υπηρετεί ανάξιους, είτε είναι φτωχός, είτε εργάζεται στα μεταλλεία, είτε υποφέρει οποιοδήποτε κακό. Είναι πράγματι μακάριος αυτός, είτε του έχουν βγάλει τα μάτια, είτε καίγεται, είτε λειώνει σιγά σιγά το σώμα του.
Αν πάλι δεις άλλον να ζει μέσα στην ασέλγεια και την πονηρία και στα χειρότερα κακά, κι παρ' όλα αυτά να απολαμβάνει μεγάλη τιμή, να ανεβαίνει στον ίδιο τον βασιλικό θρόνο και να φορεί το βασιλικό στέμμα και τη βασιλική πορφύρα και να έχει υπό την εξουσία του όλη την οικουμένη, δάκρυσε γι' αυτόν! Γιατί δεν υπάρχει τίποτε πιο άθλιο απ' την ψυχή που ζει σε μια τέτοια κατάσταση, κι αν ακόμη έχει υποταγμένη όλη την οικουμένη. Γιατί, ποίο το όφελος να είναι κανείς πλούσιος σε χρήματα, όταν στην αρετή είναι φτωχότατος από όλους; Ποίο το κέρδος να εξουσιάζει τόσους πολλούς, όταν δεν μπορεί να εξουσιάσει τον εαυτό του και τα πάθη του; [...]
[Απ' τον Α' Λόγο του «ΠΕΡΙ ΕΙΜΑΡΜΕΝΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ»
«Καθένας που πάσχει δεν έχει αιτία της αρρώστιάς του στην αμαρτία. Γιατί υπάρχουν πολλοί που υποβάλλονται σε κακώσεις για να δειχθεί η πίστη τους, ή γιατί αυτό επιβάλλει το συμφέρον τους. Επειδή συμβαίνουν τα ίδια συμπτώματα σε αμαρτωλούς και σε δικαίους, να μη νομίζουμε, ότι όλοι όσοι υποβάλλονται σε δοκιμασίες υφίστανται τα κακά επειδή τους κατέλαβε η κακία».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου