.jpg)
Οἱ λέξεις κουλτούρα καὶ πολιτισμὸς εἶναι, γιὰ τοὺς περισσότερους συμπολῖτες μας, συνώνυμες. Στὴν πραγματικότητα ὅμως ἀφοροῦν δύο διαφορετικὰ πράγματα. Ἡ ἀνάπτυξη τῆς κουλτούρας ἀφορᾶ τὴν ἀνάπτυξη τοῦ πνεύματος, ἐνῷ ὁ πολιτισμὸς ἀφορᾶ κατὰ κύριο λόγο τὴν ὑλικὴ ἀνάπτυξη... Οἱ ἡμέρες καὶ οἱ καρποὶ ποὺ ζοῦμε δείχνουν, ὅτι βρισκόμαστε σὲ μιὰ συνεχῆ ἀνυπόφορη κρίση. Οἱ εὐαίσθητες καὶ καλλιεργημένες ψυχὲς διαισθάνονται τὸ σκοτάδι ποὺ ἔρχεται καὶ ἀνάβουν τὰ φανάρια, ὥστε νὰ ἔχουμε ὀλίγον φῶς κατὰ τὴν νύχτα ποὺ πλησιάζει... Ἤδη ζοῦμε σὲ ἕνα πνευματικὸ λυκόφως (σούρουπο, παρακμὴ) καὶ στὸ βάθος δὲν βλέπουμε παρὰ τὸν θρίαμβο ἑνὸς μηχανικοῦ καὶ ἄθρησκου δυτικοῦ πολιτισμοῦ, ποὺ ὅμως μοιάζει νὰ παραπαίει. Ἡ ἀλήθεια ποὺ προκύπτει ἀπὸ μία, κατὰ τὸ δυνατόν, ψύχραιμη ἐπισκόπηση τῶν τελευταίων δύο ἑκατονταετηρίδων, εἶναι τὸ ὅτι ὁ ἀστικὸς πολιτισμός, ὄντως ἀντιθρησκευτικός, κατανίκησε καὶ ὑπέταξε τὴν κουλτούρα τῆς Δύσεως, ἐξαντλῶντας ὅ,τι τὸ πνευματικό. Εἶναι δύσκολο νὰ τὸ κατανοήσει κανείς, ἀλλὰ ναί, ἡ ὑπέροχη Δύση, μὲ ὅλα τὰ μνημεῖα καὶ τὰ ἐπιτεύγματά της, αὐτὸς ὁ μοναδικὸς χῶρος τῶν θαυμάτων, πρόδωσε τὴν ποιότητα τοῦ παρελθόντος της. Τὴν ἀρνήθηκε. Ἡ Δύση ἀρνήθηκε τὴν πνευματικότητα ποὺ τὴν ἐδημιούργησε. Ἀρνήθηκε τὴν φωτεινὴ λιτότητα τοῦ ἀρχαίου πνεύματος... Ἡ εὐρωπαϊκὴ Δύση ἦταν, γιὰ ἐμᾶς τοὺς Ἕλληνες, κάτι τὸ οἰκεῖο, κάτι τὸ γνώριμο, ἀλλὰ ποτὲ στὸ παρελθὸν δὲν προσκολληθήκαμε σὲ αὐτὸ ὁλοκληρωτικά. Τώρα δυστυχῶς τὸ κάνουμε... Αὐτὸ ποὺ ἔχει προκύψει ἀπὸ τὴν ὑποχώρηση τοῦ ἑλληνικοῦ πνεύματος εἶναι μία σταθερὴ καὶ ἔντονη τάση τοῦς Ἔθνους τῶν Ἑλλήνων πρὸς τὸν μηχανιστικὸ αἰσθησιασμό, πρὸς τὸν ἄκρατο ὑλισμό, πρὸς τὴν πτώση καὶ τὸν θάνατο τῆς κουλτούρας. Εἶναι ὑπερβολικὴ ἡ ἐπιθυμία καὶ ἡ τάση τοῦ λαοῦ πρὸς τὸν φθηνὸ καὶ εὔκολο ὑλικὸ ἡδονισμὸ τῆς πληροφορίας, τῆς ἡδονοβλεψίας, τῆς ἄφεσης καὶ τῆς παραίτησης. Ἡ Ἑλλὰς γίνεται καθ᾿ ὁλοκληρίαν Δύση... Ὅταν ὁ Ἕλλην κατευθύνεται, ἢ μᾶλλον ὅταν ὁρίζεται ἀπὸ αὐτὴν τὴν ἔντονη πεῖνα γιὰ ὅ,τι μηχανιστικό, ὁ σκοπὸς τῆς ζωῆς του παύει νὰ συγκεντρώνεται σὲ αὐτὰ ποὺ στὸ παρελθὸν ἔδιναν μιὰ ἀριστοκρατικότητα στὴν ἑλληνικὴ λαϊκότητα. Ἡ παλαιότερη ἑλληνικὴ λαϊκὴ κουλτούρα, σὲ κάθε της ἔκφραση, ἦταν ἀριστοκρατική, ποιοτικὴ καὶ ὄχι ποσοτική... Οἱ ἀξίες ἑνὸς Ἔθνους εἶναι συνάρτηση τῆς κουλτούρας τους τῆς ὁποίας τὰ ἐπιτεύγματα δὲν μποροῦν παρὰ νὰ εἶναι συμβολικὰ καὶ ὄχι πραγματικά. Γιὰ αὐτὸ καὶ καταφέρνουν νὰ ἔχουν μιὰ αἰώνια ὑφή. Δὲν εἶναι στενὰ καὶ προσωρινά. Ἡ ἑλληνικὴ κουλτούρα πραγματώνει τὴν ἑλληνικότητα μέσα στὰ ἤθη καὶ στοὺς λαϊκοὺς κοινωνικούς της θεσμούς. Ἡ ἑλληνικότητα ἐκφράζεται ἐντὸς τῆς ὀμορφιᾶς τῶν στίχων τῆς ποίησης, τῆς μουσικῆς καὶ τοῦ δράματος. Ἐντὸς τῆς ἑλληνικῆς πνευματικῆς θρησκευτικότητας καὶ τοῦ συμβολισμοῦ ποὺ φέρει. Ἡ κουλτούρα τῶν Ἑλλήνων ἦταν διαχρονικὰ ἡ πραγμάτωση τῆς ὀμορφιᾶς μέσα στὴν ἐπίγεια τελειότητά της. Καὶ ἦταν πάντα λιτή, ἁπλή, γεμάτη ἀνωτερότητα, ὄντας ἡ μεταφορὰ τοῦ ἑλληνικοῦ πνεύματος στὴν πραγματικότητα τοῦ γίγνεσθαι. Τὸ νὰ ἐγκαταλειφθεῖ στὴν παρακμὴ καὶ στὸ λυκόφως τοῦ δυτικοῦ πολιτισμοῦ, στὸν ὑλισμὸ τῆς κερδοσκοπικῆς Εὐρώπης ποὺ συνέτριψε ὅ,τι πνευματικὸ στὸ διάβα της, θὰ εἶναι βαριὰ ὕβρις ἀπέναντι σὲ ὅ,τι ἐμεῖς ἐκπροσωποῦμε...
Ὁ Ἐρανιστὴς
† ὁ Μητροπολίτης Κυπριανὸς
24.12.2023 ἐκ. ἡμ.,
† Ἁγίας Ὁσιομάρτυρος Εὐγενίας
Ιερά Μητρόπολη Ωρωπού και Φυλής
της Εκκλησίας των Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου