ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ ΔΙΑΛΟΓΟΥ: Η ΕΞΟΔΟΣ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΤΟΥ ΑΒΒΑ ΣΠΕ

 

Ενόσω βρισκόμουν ακόμα στο μοναστήρι μου, από διήγηση ενός ευσεβεστάτου ανδρός, πληροφορήθηκα αυτό που λέγω. Έλεγε λοιπόν πως ένας ευσεβής πατήρ ονόματι Σπες1 έκτισε μοναστήρια στον τόπο που επονομάζεται Κάμπλε,2 ο οποίος χωρίζεται από την παλαιά Νουρσία με ένα ενδιάμεσο διάστημα έξι μιλίων. Αυτόν ο Παντοδύναμος και Ελεήμων Θεός τον προστάτευσε από την αιώνια μαστίγωση δίνοντάς του εδώ μάστιγα, και φύλαξε για αυτόν και την μεγαλύτερη αυστηρότητα και την μεγαλύτερη χάρη της θείας Οικονομίας Του. Κατέδειξε πόσο προηγουμένως τον αγαπούσε παιδεύοντας,3 με το να τον θεραπεύσει αργότερα τελείως. Κάλυψε με σκοτάδι τα μάτια του για ένα διάστημα σαράντα χρόνων συνεχούς τυφλώσεως, μη ανοίγοντάς του κανένα φως, ούτε της πιο ελάχιστης θέας. Αλλά κανείς δεν μπορεί να αντέξει τα πλήγματα πάνω του, αν τον εγκαταλείψει η Χάρις. Αν ο ίδιος ο Ελεήμων Πατήρ, που επιβάλλει την θλίψη, δεν χορηγήσει υπομονή, αμέσως με την ανυπομονησία, αυτό που ήταν για να σμικρύνει τις αμαρτίες, μας αυξάνει την αμαρτία. Το αξιοθρήνητο αποτέλεσμα είναι πως, από εκεί ακριβώς που έπρεπε να ελπίζουμε τερματισμό του πταίσματός μας, εκεί αυτό λαμβάνει αύξηση. Γι’ αυτό βλέποντας ο Θεός την αδυναμία μας, αναμιγνύει με τις μάστιγες και την σκέπη Του, και στον καιρό της δοκιμασίας δείχνεται στους εκλεκτούς υιούς Του, τώρα ελεημόνως δίκαιος, για να φανεί σε αυτούς μετέπειτα δικαίως ελεήμων. Έτσι και στον ευσεβή γέροντα αυτόν, ενώ τον κάλυψε με εξωτερικό σκοτάδι, ποτέ δεν του στέρησε το εσωτερικό φως. Αυτός, ενώ καταπονούνταν με την μάστιγα του σώματος, με την σκέπη του αγίου Πνεύματος είχε παράκλησιν4 καρδίας. Και όταν συμπλήρωσε πια τον τεσσαρακοστό χρόνο τυφλότητας, ο Κύριος του ξαναέδωσε το φως και του ανήγγειλε πως πλησιάζει το τέλος του. Του παρήγγειλε να κηρύξει τον λόγο της ζωής5 στα μοναστήρια που είχε κτίσει τριγύρω, ούτως ώστε, έχοντας ξαναβρεί αυτός το σωματικό του φως, περιοδεύοντας χάριν επισκέψεως, να διανοίξει στους αδελφούς το φως της καρδιάς του. Αυτός πειθαρχώντας αμέσως στις προσταγές, περιόδευσε στα κοινόβια των αδελφών και κήρυξε τις εντολές της ζωής,6 που αυτός είχε μάθε πράττοντάς τες. Την δέκατη πέμπτη μέρα λοιπόν επέστρεψε στο μοναστήρι του, έχοντας ολοκληρώσει το κήρυγμα. Εκεί συγκάλεσε τους αδελφούς, στάθηκε στο μέσο, μετέλαβε το Δεσποτικό Σώμα και Αίμα και στη συνέχεια άρχισε μαζί τους μυστικές ωδές ψαλμών. Και ενώ εκείνοι έψαλλαν, αυτός απορροφημένος στην προσευχή παρέδωσε το πνεύμα του. Όλοι τότε οι παρευρισκόμενοι αδελφοί, είδαν να βγαίνει από το στόμα του ένα περιστέρι. Αμέσως άνοιξε η οροφή του ναού, βγήκε αυτό έξω, μπροστά στα βλέμματα των αδελφών, και εισέδυσε στον ουρανό. Και πρέπει να πιστέψουμε πως η ψυχή του εμφανίσθηκε σε σχήμα περιστεριού, ακριβώς για να δείξει ο Παντοδύναμος Θεός με αυτό το ίδιο το σχήμα, με πόσο απλή καρδιά τον είχε υπηρετήσει εκείνος ο άνδρας.7

Υποσημειώσεις

1. Spes (=ελπίδα, Ελπίδιος), ηγούμενος πολλών μοναστηριών, περίπτωση ανάλογη με τον Εκύτιο (Ι,4). Αναγράφεται στο Ρωμαϊκό εορτολόγιο στις 28 Μαρτίου.
2. Cample, το σημερινό Campi, περίπου 10 χιλ. προς Β’ της Νουσρίας. Άλλα 5 χιλ. προς τα ΒΔ βρίσκεται η μονή του Ευθικίου (ΙΙΙ, 15, 2), που είναι και η μόνη που σώζεται στην περιοχή. Υπάρχει άλλωστε η παράδοση πως ήταν και αυτή ένα από τα μοναστήρια του αββά Σπε.
3. Βλ. Παροιμ. 3, 12 και Εβρ. 12, 6
4. Έμμεση αναφορά στην ονομασία Παράκλητος.
5. Βλ. Α’ Ιωάν. 1, 1
6. Βλ. Βαρούχ 3, 9
7. Το περιστέρι συμβολίζει την απλότητα (=ακακία, ακεραιότητα), βλ. Ματθ. 10, 16.
Από το βιβλίο: Βίοι αγνώστων Ασκητών: Αγίου Γρηγορίου, Πάπα Ρώμης, του επικαλουμένου Διαλόγου. Εισαγωγή-μετάφραση-σημειώσεις υπό Ιωάννου Ιερομ. Εκδότης, Ιερά Σκήτη Αγίας Αννης – Αγιον Ορος. Ιούνιος 2020. Η/Υ επιμέλεια Σοφίας Μερκούρη. *Εκ του ιστολογίου «orp.gr» της 28.3.2024. Επιμέλεια, παρουσίαση ημετέρα.