Ο Γρηγόριος Ευστρατιάδης (1864-1950) υπήρξε νομικός, εκδότης και βουλευτής. Επί σειρά ετών υπήρξε εκδότης και διευθυντής της εφημερίδας ''ΣΚΡΙΠ'' της Αθήνας. Το ''ΣΚΡΙΠ'' αμέσως μετά την ημερολογιακή καινοτομία του 1924 τάχθηκε κατά του συνόλου των νεωτερισμών, που εισήγαγαν στο σώμα της Εκκλησίας ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρυσόστομος Παπαδόπουλος και ο Οικουμενικός Πατριάρχης Μελέτιος Μεταξάκης. Φιλοξενούσε στις σελίδες του το σύνολο σχεδόν των ανακοινώσεων της ''Ελληνικής Εκκλησιαστικής Κοινότητας των Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών'', δημοσίευε -με εμπεριστατωμένα ρεπορτάζ- όλες τις ειδήσεις για τις διώξεις των χιλιάδων αποτειχισμένων ''Παλαιοημερολογιτών'' και παρουσίαζε άρθρα αντινεωτεριστικά και κατά της κίνησης για την ''Ένωση των Εκκλησιών'', όπως ονομαζόταν τότε η οικουμενική κίνηση. Το βιβλίο του ''Η Πραγματική Αλήθεια περί του Εκκλησιαστικού Ημερολογίου'' δημοσιεύθηκε υπό την μορφή συνεχιζόμενων άρθρων τον Μάρτιο του 1928 και αποτέλεσε μια εμπεριστατωμένη δημοσιογραφική και θεολογική εργασία για το ημερολογιακό σχίσμα. Το περισσότερο -ίσως- ενδιαφέρον στο βιβλίο αυτό παρουσιάζει το γεγονός, ότι επιχειρήθηκε η προσέγγιση των δρώμενων της ημερολογιακής καινοτομίας και μέσα από το πληροφοριακό φάσμα της δημοσιογραφίας και εύλογα η επικαιρότητα ζωντανεύει ιδεατά στα ''πέτρινα'' αυτά χρόνια του Μεσοπολέμου, προσφέροντας στον αναγνώστη διαδραστικά τον επίκαιρο και ζωντανό παλμό των γεγονότων!
Γιώργος Δ. Δημακόπουλος
Δημοσιογράφος
Δημοσιογράφος
ΛΕ' Μέρος
Ως είδομεν εις τα προηγούμενα άρθρα, από τεσσάρων σχεδόν αιώνων το ζήτημα της αποδοχής του Γρηγοριανού ημερολογίου και υπό της Ανατολικής Εκκλησίας απετέλει αντικείμενον συζητήσεων και συνελεύσεων εν αυτή, πάντοτε δε απεκρούσθη, όχι δι' αστρονομικούς και επιστημονικούς άλλους λόγους, αλλά κυρίως και πρωτίστως, διότι αντέκειτο εις κανόνας και εις τας παραδόσεις της Εκκλησίας. Αλλ' έχομεν και πολύ μεταγενεστέρας αποφάσεις της Ανατολικής Εκκλησίας, αποφάσεις συγχρόνους, διά των οποίων η αυτή προεβλήθη επίμονος άρνησις και η αυτή διετυπώθη προσήλωσις εις τους κανόνας και τας παραδόσεις της εκκλησίας.
Κατά το έτος 1893 (Ιούνιον) ήρχισε νέα ενέργεια προς ενεργοποίησιν του ημερολογίου. Εις διάλεξιν δε γενομένη την 7 Ιουλίου 1893 εν Κωνσταντινουπόλει εις τον εκεί ελληνικόν φιλολογικόν σύλλογον, ο τότε Πατριάρχης Νεόφυτος ο Η' επέτρεψε να παραστή και αντιπρόσωπος αυτού ο Τανταλίδης. Αλλ' η συζήτησις εκείνη δεν απεκρυσταλλώθη εις ουδεμίαν απόφασιν.
6). Κατά το 1895, ο Πατριάρχης Άνθιμος ο Ζ' απηγόρευσε την περί του ζητήματος των Πασχαλίων Κανόνων συζήτησιν εις αυτόν τον Φιλολογικόν Σύλλογον, επέτρεψε δε μόνον και εδημοσιεύθη εις την ''Εκκλησιαστικήν Αλήθειαν'' της 24 Νοεμβρίου 1895 η περί του ημερολογίου γνώμη του, ότι ''συμφωνούμεν εν τη εκφράσει πόθων και ευχών υπέρ του ενιαίου ημερολογίου δι' ά π α ν τ α ς τ ο υ ς χ ρ ι σ τ ι α ν ι κ ο ύ ς λ α ο ύ ς''.
7). Κατά το έτος 1902, ο εκ Σμύρνης μαθηματικός Επαμεινώνδας Πολυδώρου υπέβαλεν εις την Μεγάλην Εκκλησίαν εν χειρογράφω πραγματείαν περί της εκκλησιαστικής μεταρρυθμίσεως του Ιουλιανού ημερολογίου. Αύτη παρεπέμφθη εις επί τούτω επιτροπήν, υποτελεσθείσαν υπό των τότε καθηγητών Γ. Λιανοπούλου, Β. Αντωνιάδου, Κορνηλίου Α. Σπαθάρη και Ηλ. Βαλσαμάκη. Η επιτροπή αύτη υπέβαλε την από 5 Δεκεμβρίου 1902 έκθεσίν της, διά της οποίας απέρριψε την πρότασιν του Πολυδώρου, αναιρέσασα εν προς εν τα επιχειρήματα αυτού.
Προκειμένου περί της Εκκλησιαστικής απόψεως του ζητήματος, η έκθεσις λέγει: ''... Εκ της αυτής εκκλησιαστικής απόψεως εξετάζουσα το ζήτημα, ουδέν ευρίσκει το θρησκευτικώς συνηγορούν υπέρ της ανάγκης τ ο υ α π ο σ τ ή ν α ι τ η ς δ ι ά τ ω ν α ι ώ ν ω ν κ α θ ι ε ρ ω θ ε ί σ η ς π ρ ά ξ ε ω ς τ η ς Ε κ κ λ η σ ί α ς και αντικαταστήσαι το αστρονομικώς ατελέστερον θεωρούμενον ημερολόγιον δι' ετέρου αστρονομικώς τελειοτέρου υποτιθεμένου ημερολογίου, χάριν αστρονομικής ακριβείας περί τον εορτασμόν της ζωηφόρου Αναστάσεως του Κυρίου.
Ευπροσδέκτως τω Θεώ εορτάζουσιν ουχί οι αστρονομικήν ακρίβειαν επιτηδεύοντες περί την τήρησιν των καιρών, αλλ' οι ακριβείς περί την ευσέβειαν και την αγνότητα της ψυχής... κατά δε τον Απόστολον το παρατηρείν ημέρας και καιρούς και ενιαυτούς και νουμηνίας τεκμηριοί νηπιότητα εν τη πίστει και αυτό τούτο μετάπτωσιν από του ζωοποιούντος πνεύματος του Χριστού εις το κτείνον γράμμα του Ιουδαισμού και του Φαρισαισμού.
8). Τέλος ο αείμνηστος Πατριάρχης Ιωακείμ ο Γ' κατά την δευτέραν αυτού Πατριαρχείαν (1902), έχων υπ' όψει την ενταθείσαν τότε συζήτησιν περί της μεταβολής του Εκκλησιαστικού Ημερολογίου έλαβε την πρωτοβουλίαν να προκαλέση απόφασιν της Αγίας και Ιεράς Συνόδου της Μεγάλης Εκκλησίας, δι' ης να προσκαλή πάσας τας αυτοκεφάλους Ορθοδόξους Εκκλησίας, ίνα μελετήσωσιν επισταμένως τα του ημερολογίου και εξεύρωσι τρόπον συμβιβασμού των απαιτήσεων της επιστήμης και των διεθνών σχέσεων μετά της τηρήσεως των Εκκλησιαστικών ορισμών.
Η Πατριαρχική και Συνοδική εγκύκλιος υπό ημερομηνίαν 12 Ιουνίου 1902, η απολυθείσα προς απάσας τας Εκκλησίας εξεδόθη υπό των Πατριαρχείων εις ίδιον τεύχος μετά των εις αυτήν απαντήσεων και επιγράφεται: ''Περί τεσσάρων σοβαρών και πολλής μελέτης και σπουδής αξίων ζητημάτων. Έστι δε ταύτα συντόμως ειπείν: α'). η εν ομονοία και αγάπη συνάντησις και ενίσχυσις των Αγίων του Θεού ορθοδόξων Εκκλησιών,
β'). η δυνατή τούτων προς τας δύο μεγάλας του Χριστιανισμού αναδενδράδας, τον Καθολικισμόν και τον Προτεσταντισμόν σχέσις και εν Χριστιανική αγάπη προσέγγισις, γ'). πως δει την Ορθόδοξον Εκκλησίαν προσενεχθήναι ιδία προς τους λεγομένους Παλαιοκαθολικούς, επιποθούντας την μετ' αυτής ένωσιν και δ'). το περί δυνατής ή μ η τ ρ ο π ο π ο ί σ ε ω ς κ α ι α κ ρ ι β ε σ τ έ ρ ο υ κ α θ ο ρ ι σ μ ο ύ τ ο υ π α ρ' η μ ί ν κ ρ α τ ο ύ ν τ ο ς Η μ ε ρ ο λ ο γ ί ο υ.
Τοις μακαριωτάτοις και Αγιωτάτοις Πατριάρχαις Αλεξανδρείας και Ιεροσολύμων και ταις αγιωτάταις εν Χριστώ αδελφαίς αυτοκεφάλοις Εκκλησίαις ταις εν Κύπρω, Ρωσσία, Ελλάδι, Ρουμανία, Σερβία και Μαυροβουνίω. Αι ενδιαφέρουσαι ημάς περικοπαί της μακράς ταύτης και περισπουδάτου Συνοδικής εγκυκλίου του αειμνήστου Ιωακείμ Γ' είναι αι εξής:
''...Ούσα δε κατά τον θεόπνευστον και ουρανοβάμονα Απόστολον στύλος και εδραίωμα της αληθείας και σώμα Χριστού, η αγία λεγομένη Εκκλησία, μία εστί πράγματι εν ταυτότητι πίστεως και ομοιότητι ηθών και εθίμων συνωδά ταις αποφάσεσι των επτά Οικουμενικών Συνόδων, και μία οφείλει είναι, αλλ' ου πολλοί και διαφέρουσαι προς αλλήλας κατά τε τα δόγματα και τους θεμελιώδεις θεσμούς της εκκλησιαστικής διακυβερνήσεως...
Ουχ ήττονος προσοχής άξια λογιζόμεθα και τα περί κοινού ημερολογίου αφ' ικανού ήδη χρόνου λεγομένα τε και γραφόμενα, εν οις ιδία τα προτεινόμενα συστήματα μεταρρυθμίσεως του απ' αιώνων κρατούντος εν τη Ορθοδόξω Εκκλησία Ιουλιανού ημερολογίου ή αποδοχής του Γρηγοριανού εκείνου μεν ως ελλιπεστέρου επιστημονικώς, τούτου δε ως ακριβεστέρου νομιζομένου και περί της κατ' αναγκαίαν ακολουθίαν μεταστάσεως του καθ' ημάς εκκλησιαστικού πασχαλίου.
Και εν ταις του θέματος τούτου μελέτης διχαζομένας βλέπομεν τας παρά τοις ειδικώς εγκύψασιν ημετέροις ορθοδόξοις κρατούσας γνώμας. Τινές μεν γαρ αυτών των εν ημίν έκπαλαι παρεδεδεγμένον, ως μόνον αρμόζον τη Εκκλησία κρίνουσι διά τ ο ε ί ν α ι π α τ ρ ο π α ρ ά δ ο τ ο ν κ α ι Ε κ κ λ η σ ι α σ τ ι κ ώ ς α ν έ κ α θ ε ν κ ε κ υ ρ ω μ έ ν ο ν, ήκιστα δε αναγκαίαν την τούτου μεταρρύθμισιν,
αλλά και φευκτέαν μάλλον θεωρούσι διά λόγους, ους αναπτύσσουσιν, ένιοι δε δι' ακρίβειαν χρονομετρικήν όσον ένεστι πληρεστέραν ή και την του ομοιομόρφου κοινήν χρησιμότητα προβαλλόμενοι, υπέρμαχοι του των δυτικών ημερολογίου και της παρ' ημίν ησαγωγής αυτού αποφαίνονται, συνηγορούντων αυτοίς, ως εικάς και των εκ της δυτικής Εκκλησίας, επί προσδοκία ίσως ενδεχεμένων θρησκευτικών, κατά τας ιδίας αυτών απόψεις ωφελειών.
Ούτω δ' επετεινομένης εν ταις ημέραις ημών της συζητήσεως, καθ' ην εκατέρωθεν εμμένως προτάσσονται ποικίλοι και σπουδής άξιοι ισχυρισμοί προς τε την επιστήμην και την θρησκείαν ταυτοχρόνως αναφερόμενοι εν' ω συνάμα εν τισι των ορθοδόξων χωρών έφεσιν, τις εκδηλούται προσχωρήσεως εις την γνώμην της του καθ' ημάς ημερολογίου μεταλλαγής, ή τινος αυτού διαρρυθμίσεως, πρόσφορον επίσης ημίν δοκεί, άτε δη του ζητήματος τούτου
συν τη επιστημονική μορφή προφανή έχοντος σημασίαν εκκλησιαστικήν, διαμείψασθαι προς αλλήλας τας Αγίας Ορθοδόξους Εκκλησίας σχετικάς ανακοινώσεις, ίνα και περί τούτου διαμορφωθή ΚΟΙΝΟΝ ΕΝ ΑΥΤΑΙΣ ΦΡΟΝΗΜΑ, ΜΙΑ ΔΕ ΓΝΩΜΗ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣ ΤΗΣ ΚΑΘΟΛΟΥ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ, η μόνη απόκειται η περί τούτου κρίσις και η εξεύρεσις εν ανάγκη τρόπου συνδιάζοντος κατά το εφικτόν την επιζητουμένην σχετικήν επιστημονικήν ακρίβειαν προς την ποθουμένην τήρησιν καθιερωμένων εκκλησιαστικών ορισμών''.
Ως βλέπομεν ο μέγας εκείνος, ο θεωρούμενος και προοδευτικός και συγχρονισμένος Πατριάρχης Ιωακείμ ο Γ' με όλον το κύρος το οποίον είχεν επί των ημερών του το Πατριαρχείον, με όλην την επιβουλήν του, ου μόνον εις τας λοιπάς ορθοδόξους Εκκλησίας, αλλά και εις τας ετεροδόξους, μολονότι του είχον προβληθή σπουδαιότατοι λόγοι προς μεταρρύθμισιν του ημερολογίου και ηδύνατο,
αν ήθελε να ρίψη όλον το κύρος του εις την πλάστιγγα των διαφόρων τότε γνωμών, Κληρικών και Λαικών, και να αποτελέση μετ' ολιγίστων ίσως βαρύνουσαν μειονοψηφίαν δεχομένην τον νεωτερισμόν, εν τούτοις αυτή η μεγάλη Πατριαρχική φυσιογνωμία δεν ηδυνήθη να αντιστή εις το ανυπέρβλητον πρόσκομμα του κοινού εν ταις ορθοδόξοις Εκκλησίαις φρονήματος και της ανάγκης της μιας γνώμης και αποφάσεως της καθόλου ορθοδόξου Εκκλησίας του πόθου δε της τηρήσεως των καθιερωμένων Εκκλησιαστικών ορισμών''.
Και θα ίδωμεν εις το επόμενον, πως μετά τας γνώμας όλας των Εκκλησιών απεφάνθη, ότι ''ουκ εξόν καινοτομήσαι περί το Πασχάλιον'' και ότι ''και το υπερπηδήσαι μόνον 13 ημέρας παραφυλάσσειν δε το Ιουλιανόν ημερολόγιον και το εορτολόγιον ημών αμετακίνητον, ανόητον και άσκοπον είναι''.
Συνεχίζεται
Εκ του βιβλίου του Γρηγορίου Ευστρατιάδη
''Η Πραγματική Αλήθεια περί του Εκκλησιαστικού Ημερολογίου'',
που δημοσιεύθηκε σε συνέχειες στην εφημερίδα των Αθηνών ''ΣΚΡΙΠ'',
την Παρασκευή 13 Απριλίου 1928,
έτος 32ον, αρ. φύλλου 8.958, σελ. 1η.
Μεταφορά στο διαδίκτυο στο μονοτονικό σύστημα, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Διατηρήθηκε η Γραμματική τάξη της εποχής με την επέμβαση μόνο σε κάποια αναγκαία σημεία στίξης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου