Συνακόλουθες αναρτήσεις εκ του βιβλίου του
Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου (1815-1894):
''ΑΠΑΝΘΙΣΜΑ ΕΠΙΣΤΟΛΩΝ''.
Έκδοση Ι. Μ. Παρακλήτου, Αθήνα 1993, έκδοση εβδόμη, σελ. 44-48.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένων
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΕΚ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
Ο Όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος αποτελεί μια σημαντική μορφή της ρωσικής Ορθοδοξίας, ιδιαίτερα γνωστή για την πλούσια συγγραφική προσφορά και τον ηρωϊσμό της. Ο ηρωϊσμός αυτός εκδηλώθηκε κυρίως με δύο παράλογες για το ορθολογιστικό πνεύμα της εποχής μας πράξεις: Πρώτον, παραιτήθηκε από την επισκοπική του έδρα, για να ζήση ασκητικά. Και δεύτερον, αυτοφυλακίσθηκε και παρέμεινε επί εικοσιοκτώ ολόκληρα χρόνια έγκλειστος σ' ένα κελλί της ερήμου Βισένσκ! Ενώ όμως εγκατέλειψε χάριν της ησυχαστικής ζωής την αρχιερατική του διακονία, ο Κύριος του Αμπελώνος του ανέθεσε μια άλλη ποιμαντική, την <<ταχυδρομική ποιμαντική>>. Δεχόταν καθημερινά από είκοσι μέχρι σαράντα επιστολές, από διάφορα πρόσωπα και μέρη, με ερωτήματα επί ποικίλων θεμάτων. Και συνήθως απαντούσε σε όλες. Έτσι στο διάστημα των εικοσιοκτώ ετών της έγκλειστης ζωής του έγραψε χιλιάδες επιστολές που διακρίνονται για την απλότητα, την φυσικότητα και τη ζωντάνια τους. Οι επιστολές αυτές πρόσφεραν και συνεχίζουν να προσφέρουν καθοδήγησι και παρηγορία σε αναρίθμητες ψυχές. Πολλές είχαν εκδοθή σε τόμους ενώ ακόμα ζούσε. Μια δειγματοληπτική επιλογή απ' αυτές προσφέρουμε κι εμείς στο ελληνικό κοινό, μέσα από τις σελίδες του παρόντος βιβλίου. Το περιεχόμενο είναι χωρισμένο σε δύο μέρη. Το πρώτο αναφέρεται κυρίως σε θέματα απλά, πρακτικά, της καθημερινής πνευματικής ζωής, σαν απαντήσεις σε αντίστοιχα ερωτήματα των πιστών. Το δεύτερο μέρος αναφέρεται κυρίως σε θέματα πίστεως. Η σύντομη βιογραφία του οσίου που ακολουθεί, είχε συμπεριληφθή και στην προγενέστερη έκδοσί μας <<Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου, Προς τις αδελφές Μοναχές>>. Κρίναμε όμως σκόπιμο να τη συμπεριλάβουμε και στην παρούσα έκδοσι, που είναι γενικωτέρου ενδιαφέροντος.
Κόσμος
Η γνώμη ότι μέσα στον κόσμο δεν μπορεί κανείς να σωθή, είναι σωστή μόνον όταν ζη κατά τρόπο κοσμικό. Όταν όμως ζη κανείς μέσα στον κόσμο όχι για τον κόσμο, αλλά για την σωτηρία, δεν υπάρχει καμμιά συμφορά.
Τόσοι δεν σώθηκαν και δεν σώζονται ζώντας μέσα στον κόσμο; Γιατί να μην ανήκετε και σεις στην παράταξί τους; Κόσμος είναι τα πάθη, είναι οι άνθρωποι που ζουν αποκλειστικά σύμφωνα με τα πάθη, είναι το σύνολο των συνηθειών και των μέσων που σοφίσθηκαν για την ικανοποίησι των παθών.
Η απάρνησις όλων αυτών σημαίνει εγκατάλειψι του κόσμου, έστω κι αν όλοι γύρω ζουν κοσμικά. Η οικογενειακή ζωή και γενικώτερα η κοινωνική κοσμικοποιείται, όταν εισχωρούν σ' αυτή τα πάθη και οι ικανοποιήσεις των παθών.
Για την οικογενειακή και κοινωνική ζωή υπάρχουν οι εντολές του Θεού και οι κανόνες της Εκκλησίας. Εάν κανείς αφήνη αυτά να ρυθμίζουν την ζωή του, τότε δεν θά' ναι κοσμική, αλλά αγία και ευλογημένη.
<<Πρέπει να ξεχωρίζουμε τις διαφορετικές έννοιες της λέξεως κόσμος. Η Αγία Γραφή παραγγέλλει: <<Μη αγαπάτε τον κόσμον>>. Η ίδια αλλού αναφέρει: <<Ο Θεός ηγάπησε τον κόσμον>>.
Και είναι φυσικό ό,τι αγάπησε ο Θεός να οφείλη ν' αγαπά και ο άνθρωπος. Τί συμβαίνει λοιπόν; Στα λόγια <<μη αγαπάτε τον κόσμον>>, η λέξις κόσμος, δεν έχει την ίδια σημασία που έχει στα λόγια <<ο Θεός ηγάπησε τον κόσμον>>.
Στην δεύτερη αυτή φράσι <<κόσμος>> σημαίνει το εξόριστο από τον παράδεισο ανθρώπινο γένος, που ποτέ δεν έπαυσε ν' αγαπά ο Θεός και γι' αυτό ακριβώς πρόσφερε θυσία τον Μονογενή Του Υιό.
Ενώ στην πρώτη φράσι <<κόσμος>> σημαίνει το σύνολο εκείνων των ανθρώπων, που δεν θέλει ν' αναγνωρίση τον Θεό και δεν ενδιαφέρεται να ζήση σύμφωνα με τις εντολές Του. Ενδιαφέρεται μόνο να ευχαριστή τον εαυτό του με την ικανοποίησι των διαφόρων παθών. Δεν ενθυμείται τον θάνατο και δεν σκέπτεται την μέλλουσα ζωή>>.
Πειρασμοί
Η προσβολή στην ψυχή ακαθάρτων σκέψεων, συναισθημάτων και επιθυμιών είναι φαινόμενο συνηθισμένο και καθολικό. Μόνο με την προσβολή αυτή, δεν έχουμε αμαρτία. Η αμαρτία αρχίζει όταν συγκρατήσουμε μέσα μας και υποδεχθούμε τους εμπαθείς αυτούς λογισμούς.
Όταν όμως τους διώξουμε αμέσως και με οργή, είμαστε καθαροί και ανεύθυνοι. Είμαστε επί πλέον και αξιέπαινοι για την απόκρουσι του πειρασμού, όπως οι στρατιώτες που πολέμησαν και κατεδίωξαν τους εχθρούς.
Κάθε φορά που νικηφόρα αποκρούετε τον πειρασμό, να μη σταματάτε σ' αυτό, αλλά να καταφεύγετε στην προσευχή, μέχρις ότου στην ψυχή σας επικρατήσουν αντίθετοι λογισμοί, δηλαδή καθαρές σκέψεις και επιθυμίες.
Έτσι θα ολοκληρώνετε τον αγώνα σας εναντίον τω εχθρών>>. <<Ανδρίζεσθε! Ο εχθρός σας πολεμά. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι είσθε αμαρτωλός. Ούτε οι επιθέσεις που πρέπει να σας κλονίζουν ή να σας συγχύζουν.
Οι πειρασμοί προέρχονται από τον φθόνο του εχθρού και επιστρέφουν στο κεφάλι του. Εσείς είσθε όχι μόνον ανεύθυνος, αλλά και κερδισμένος, εφ' όσον αγωνίζεσθε. Κάθε φορά που αποκρούετε μια εχθρική επιθεσι, εξασφαλίζετε μια νίκη και ευαρεστείτε τον Θεό!
Δεν είναι δυνατόν ν' αποφύγη κανείς τις ενοχλητικές επιθέσεις του εχθρού. Έτσι είναι διαμορφωμένη η ζωή μας. Αυτό όμως δεν οδηγεί στην απώλεια του αγωνιστού, αλλά στην σωτηρία του.
Μέσα μας φωλιάζουν τα πάθη σαν συνέπεια της πτώσεως των πρωτοπλάστων. Για ν' απαλλαγούμε απ' αυτά αρχικά πρέπει να διαπιστώσουμε την ύπαρξί τους. Και για να διαπιστώσουμε την ύπαρξί τους πρέπει να εκδηλωθούν, να βγουν από τον κρυψώνα τους.
Σ' αυτό συμβάλλουν οι πειρασμοί και έτσι, άθελα του εχθρού, βοηθούν στην κάθαρσι και στον αγιασμό μας. Οι πειρασμοί λοιπόν αναγκάζουν να βγη στην επιφάνεια το κακό που κρύβεται μέσα μας.
Ο πειρασμός προέρχεται από την σάρκα, τον κόσμο και τον διάβολο. Εξελίσσεται συνήθως με τα εξής στάδια: Α'. Εμφανίζεται στον νου μια άσχημη σκέψις ή προσβάλλεται μια αίσθησις.
Τα μάτια π.χ. αντικρύζουν μια αισχρή εικόνα. Αυτό αποτελεί την αρχή του πειρασμού. Στο στάδιο αυτό δεν υπάρχει αμαρτία και ενοχή, διότι βρισκόμαστε ακόμη στην φάσι της προσβολής ή της της ακουσίας επιθέσεως του εχθρού.
Εάν εσείς αντιδράσετε αμέσως και στραφήτε προς τον Κύριο, κερδίσατε ένα στεφάνι. Εάν όμως δεν εναντιωθήτε, αλλ' αρχίσετε ν' απασχολήσθε με την σκέψι ή την εικόνα, αυτό δεν είναι καλό σημείο. Η ψυχή σας κλονίσθηκε.
Παρ' όλα αυτά έως εδώ δεν έχουμε ακόμα αμαρτία. Έγινε όμως ένα βήμα προς αυτή. Υπάρχουν αισχροί λογισμοί, επίμονοι, λογισμοί που δεν φεύγουν εύκολα ή που ξαναγυρίζουν. Μη σας κουράζη αυτό.
Είναι έργο του εχθρού. Εάν εσείς εκδηλώνετε κάθε φορά την άμεση αντιπάθειά σας απέναντί τους και καταφεύγετε συχνά στον Κύριο, βρίσκεσθε σε καλή πνευματική κατάστασι.
Οι πειρασμοί τότε υποχωρούν και εξαφανίζονται. Έρχονται λοιπόν αισχροί λογισμοί; Διώξτε τους. Έρχονται ξανά; Ξαναδιώξτε τους. Επιμένουν; Επιμένετε κι εσείς στο να τους διώχνετε. Το ίδιο έκαναν και οι Παλαιοί Πατέρες.
Δίδασκαν μάλιστα ότι όσο γρηγορώτερα διώχνει κανείς τον πρώτο κακό λογισμό, τόσο γρηγορώτερα ελευθερώνεται από τον πόλεμο του εχθρού. Όποιος όμως καθυστερεί και αρχίζει ν' ασχολήται με τον πειρασμό, τότε θα κάνη και το δεύτερο βήμα προς την πτώσι.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένων
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Συνακόλουθες αναρτήσεις εκ του βιβλίου του
Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου:
''ΑΠΑΝΘΙΣΜΑ ΕΠΙΣΤΟΛΩΝ''.
Έκδοση Ι. Μ. Παρακλήτου, Αθήνα 1993, έκδοση εβδόμη, σελ. 44-48.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου