Συνακόλουθες αναρτήσεις εκ του βιβλίου του
Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου (1815-1894):
''ΑΠΑΝΘΙΣΜΑ ΕΠΙΣΤΟΛΩΝ''.
Έκδοση Ι. Μ. Παρακλήτου, Αθήνα 1993, έκδοση εβδόμη, σελ. 73-78.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένων
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΕΚ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
Ο Όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος αποτελεί μια σημαντική μορφή της ρωσικής Ορθοδοξίας, ιδιαίτερα γνωστή για την πλούσια συγγραφική προσφορά και τον ηρωϊσμό της. Ο ηρωϊσμός αυτός εκδηλώθηκε κυρίως με δύο παράλογες για το ορθολογιστικό πνεύμα της εποχής μας πράξεις: Πρώτον, παραιτήθηκε από την επισκοπική του έδρα, για να ζήση ασκητικά. Και δεύτερον, αυτοφυλακίσθηκε και παρέμεινε επί εικοσιοκτώ ολόκληρα χρόνια έγκλειστος σ' ένα κελλί της ερήμου Βισένσκ! Ενώ όμως εγκατέλειψε χάριν της ησυχαστικής ζωής την αρχιερατική του διακονία, ο Κύριος του Αμπελώνος του ανέθεσε μια άλλη ποιμαντική, την <<ταχυδρομική ποιμαντική>>. Δεχόταν καθημερινά από είκοσι μέχρι σαράντα επιστολές, από διάφορα πρόσωπα και μέρη, με ερωτήματα επί ποικίλων θεμάτων. Και συνήθως απαντούσε σε όλες. Έτσι στο διάστημα των εικοσιοκτώ ετών της έγκλειστης ζωής του έγραψε χιλιάδες επιστολές που διακρίνονται για την απλότητα, την φυσικότητα και τη ζωντάνια τους. Οι επιστολές αυτές πρόσφεραν και συνεχίζουν να προσφέρουν καθοδήγησι και παρηγορία σε αναρίθμητες ψυχές. Πολλές είχαν εκδοθή σε τόμους ενώ ακόμα ζούσε. Μια δειγματοληπτική επιλογή απ' αυτές προσφέρουμε κι εμείς στο ελληνικό κοινό, μέσα από τις σελίδες του παρόντος βιβλίου. Το περιεχόμενο είναι χωρισμένο σε δύο μέρη. Το πρώτο αναφέρεται κυρίως σε θέματα απλά, πρακτικά, της καθημερινής πνευματικής ζωής, σαν απαντήσεις σε αντίστοιχα ερωτήματα των πιστών. Το δεύτερο μέρος αναφέρεται κυρίως σε θέματα πίστεως. Η σύντομη βιογραφία του οσίου που ακολουθεί, είχε συμπεριληφθή και στην προγενέστερη έκδοσί μας <<Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου, Προς τις αδελφές Μοναχές>>. Κρίναμε όμως σκόπιμο να τη συμπεριλάβουμε και στην παρούσα έκδοσι, που είναι γενικωτέρου ενδιαφέροντος.
( Ε κ τ ο υ π ρ ο η γ ο υ μ έ ν ο υ )
<<Σας συκοφάντησαν άδικα; Υπομένετε καρτερικά. Θα θεωρηθή αυτό επιτίμιο για εκείνα που πραγματικά φταίτε. Από την άποψι αυτή η συκοφαντία είναι μια πρόνοια του Θεού για σας. Πρέπει λοιπόν να έχετε ειρήνη με τους συκοφάντες σας, όσο κι αν αυτό σας φαίνεται δύσκολο>>.
<<Η υγεία σας κλονίσθηκε. Κλονισμένη υγεία μπορεί να σημαίνη και κλονισμένη σωτηρία, όταν από τα χείλη του ασθενούς ακούγωνται γογγυσμοί και κραυγές απελπισίας. Είθε ο Κύριος να σας βοηθήση ν' απαλλαγήτε από την συμφορά αυτή. Η υγεία και η αρρώστεια είναι και τα δύο μέσα σωτηρίας, όταν τα εκμεταλλευώμαστε με το πνεύμα της πίστεως στον Θεό που μας αγαπά και προνοεί για μας. Τα ίδια όμως είναι και μέσα καταστροφής, όταν τ' αντιμετωπίζουμε με λανθασμένη νοοτροπία.
Συμφιλιωθήτε λοιπόν με την δοκιμασία σας. Υπομείνετέ την με υποταγή στον Κύριο, πιστεύοντας ότι έτσι θα ευεργετηθήτε και σεις και οι οικείοι σας. Θυμηθήτε και την καρτερία των αγίων μαρτύρων, οι οποίοι μετά τα βασανιστήρια παρέμεναν στην φυλακή πέντε, δέκα ή και είκοσι ακόμη χρόνια έχοντας ανακούφισι και απόλαυσι την ζωντανή ελπίδα του παραδείσου>>.
Νουθεσίες
Ο Κύριός μας είναι πολυέλεος και πάντοτε έτοιμος σε βοήθεια. Να στρέφετε συνεχώς προς Αυτόν τον νου και την καρδιά. Σας είναι αδύνατον να πηγαίνετε στην εκκλησία καθημερινά; Προσεύχεσθε στο σπίτι. Να συνηθίζετε να ζήτε την παρουσία του Θεού. Να σκέπτεσθε διαρκώς ότι είναι <<πανταχού παρών και τα πάντα πληρών>>. Να ρυθμίζετε την ζωή σας, τις σκέψεις σας, τα αισθήματα και τις πράξεις, όπως αρμόζει ενώπιον των οφθαλμών του Θεού.
Εάν προοδεύσετε σ' αυτό το σημείο, δεν θα χρειασθήτε άλλες ιδιαίτερες νουθεσίες. Ο φόβος του Θεού θ' αρχίση να τα τακτοποιή όλα. Να διαβάζετε το Ευαγγέλιο και τις Πράξεις των Αποστόλων καθημερινά από λίγο για πνευματική ωφέλεια. Στον εαυτό σας να είσθε αυστηρή, στους άλλους συγκαταβατική. Μπροστά σε όλους ταπεινή. Κανένα να μην αδικήτε, ενώ όταν σας αδικήσουν να τους ευγνωμονήτε. Κανένα να μην κατακρίνετε. Όλους να τους θεωρήτε αγίους και μόνο τον εαυτό σας αμαρτωλό>>.
<<Έχετε φόβους; Παραδώστε τον εαυτό σας στην θεία θέλησι. Η πίστις ότι όλα, και τα μεγάλα και τα μικρά, από τον Θεό εξαρτώνται, θα σας διδάσκη να τα δέχεσθε όλα σαν καλά, όσο κι αν εμφανίζωνται σαν κακά. Αλλά τότε, εφ' όσον δεν θα θεωρήτε τίποτε σαν κακό, δεν θα υπάρχη λόγος να φοβάσθε>>. <<Αμελήσατε λίγο.
Απομακρύνθηκε λίγο ο φόβος του Θεού, ακολούθησε η μείωσις στην επαγρύπνησι και πέσατε στην κατάκρισι. Πραγματικά έχετε αμαρτήσει εσωτερικά. Το συντομώτερο να μετανοήσετε και να προκαλέσετε τον Κύριο να σας συγχωρήση. Η κατάκρισις δεν γίνεται μόνο με τον λόγο, αλλά και με την εσωτερική κίνησι της καρδιάς. Περισσότερο μάλιστα κατακρίνουμε με την καρδιά παρά με την γλώσσα. Ολοκληρώνεται αμέσως μόλις σκεφθούμε κάτι κακό για κάποιον.
Η κριτική των πράξεων των άλλων μπορεί να μην είναι, μπορεί όμως και να είναι αμαρτία. Εξαρτάται από την διάθεσι με ην οποία κριτικάρουμε. Η εσωτερική διάθεσις δίνει τον τόνο σ' αυτό που σκεφτόμαστε ή εκφράζουμε. Οπωσδήποτε είναι συμφερώτερο να είμαστε συγκρατημένοι στις κρίσεις για να μην πέσουμε στην κατάκρισι. Με άλλα λόγια ν' αποφεύγουμε να πλησιάζουμε την φωτιά, γιατι ή θα καούμε ή θα καπνισθούμε.
Καλύτερα θά' ναι να συνηθίσουμε στην κατάκρισι του εαυτού μας και να παύσουμε ν' ασχολούμαστε με τους άλλους>>. <<Φοβάσθε την συγκαταβατικότητά μου... Μου φαίνεται ότι δεν είμαι και τόσο επιεικής. Έχω όμως σαν κανόνα να τηρώ σ' όλα το μέτρο. Ιδιαίτερα όσον αφορά τις σωματικές ασκήσεις και τους κόπους, για να μην βλαφθή το σώμα.
Βέβαια οι άγιοι Πατέρες ήσαν πολύ αυστηροί ως προς το σώμα. Έκαναν όπως λέμε σκληρή ζωή. Προχωρούσαν όμως με διάκρισι στην σκληραγωγία. Άρχιζαν με κάποια συγκατάβασι και όσο προχωρούσαν, τόσο και περισσότερο δουλαγωγούσαν το σώμα. Στα έργα του Αββά Δωροθέου περιγράφεται θαυμάσια αυτή η τακτική. Την ίδια μέθοδο πρέπει ν' ακολουθούμε κι εμείς. Ο εγωϊσμός, η έπαρσις, η φιλοδοξία είναι φρικτές αναθυμιάσεις του άδη!
Να συνηθίσετε να χαίρεσθε περισσότερο όταν σας κατηγορούν, σας ταπεινώνουν, σας περιφρονούν, παρά όταν σας επαινούν και σας τιμούν. Στο σημείο αυτό βρίσκεται ο ελπιδοφόρος δρόμος για την ταπείνωσι>>. <<Η επιθυμία να βρίσκεσθε μόνος φανερώνει την καλή σας εσωτερική κατάστασι. Μπορείτε ν' απομονώνεσθε καθημερινά. Μόλις διαθέτετε λίγο χρόνο κλεισθήτε στο δωμάτιό σας, προσπαθήστε να κατεβήτε με τον νου στην καρδιά και εκεί σταθήτε ενώπιον του Κυρίου. Δοξολογήστε Τον, ευχαριστήστε Τον, ζητήστε Του πνευματικά αγαθά>>.
<<Είθε ο Κύριος να ευλογήση την παραμονή σας εδώ. Θα αναπνεύσετε λίγο μοναστηριακό αέρα. Έχετε πολλή επιθυμία να γνωρίσετε την μοναχική ζωή. Είναι καλή η επιθυμία σας αυτή. Προετοιμασθήτε όμως.
Διότι στα μοναστήρια δεν είναι όλα ουρανός. Υπάρχει και γη. Και μάλιστα όχι καλή γη. Ο ουρανός είναι συνήθως κρυμμένος. Πρέπει να ξέρης να τον δης. Σας το υπενθυμίζω αυτό, ώστε όταν θα βρεθήτε σε μοναστήρι, να μη βγάλετε αμέσως συμπεράσματα και χαρακτηρισμούς για όλους γενικά τους μοναχούς.
Να έχετε στον νου σας ότι τα άχρηστα φλούδια πάντοτε επιπλέουν και φαίνονται, οι βαρύτεροι όμως καρποί κατεβαίνουν στον βυθό και πρέπει να τους ανακαλύψετε>>. <<Όταν δυσκολεύεσθε να μελετάτε ή να προσεύχεσθε, να συνδυάζετε την προσευχή με κάποια χειρωνακτική εργασία. Είναι πολύ βοηθητικό αυτό. Στα ενδιάμεσα των απασχολήσεών σας να εξασκήσθε στην προσευχή του Ιησού, <<Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με>>.
Αλλά και κατά την διάρκεια της ημέρας να ορίσετε δύο ή τρεις πεντάλεπτες στάσεις με την προσευχή αυτή. Η αγανάκτησις και ο θυμός που σας καταλαμβάνει, όταν κάποιος σας ενοχλή, είναι καρπός του εγωϊσμού. Δεν θέλετε να σας εμποδίζουν από το πρόγραμμά σας. Στις περιπτώσεις αυτές ο εχθρός επωφελείται από σας. Η αγανάκτησις και ο θυμός επιτρέπονται μόνον εναντίον των αμαρτωλών σκέψεων και επιθυμιών.
Γράφετε ότι η προσευχή ατόνισε. Αυτό προδίδει πνευματική ξηρασία και χλιαρότητα. Εναντίον τους χρησιμοποιήστε σύντομες προσευχές, προπάντων την προσευχή του Ιησού, και την μελέτη. Βοηθούν επίσης οι σκέψεις γύρω από τον θάνατο, την κρίσι, τον παράδεισο, την κόλασι, τις ευεργεσίες του Θεού, τα γεγονότα της ζωής και την διδασκαλία του Σωτήρος Χριστού.
Οι ασθένειες άλλους συνετίζουν και άλλους σκληραίνουν και τους οδηγούν στο να γογγύζουν κατά του Θεού. Δεν είναι αμαρτία να καταφεύγουμε στους γιατρούς. Η υγεία είναι δώρο του Θεού. Πρέπει να την προστατεύουμε. Όταν το κατορθώνουμε, τότε απευθυνόμαστε στους γιατρούς και χρησιμοποιούμε φάρμακα, τα οποία ο Θεός δημιούργησε>>.
( Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι )
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου