Συνακόλουθες αναρτήσεις εκ του βιβλίου
του Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου (1815 - 1894),
<<Χειραγωγία στην Πνευματική Ζωή>>,
(αποσπάσματα επιστολών),
έκδοση της Ιεράς Μονής Παρακλήτου, Μήλεσι Αττικής,
έκδοση δωδεκάτη, Απρίλιος 2019, σελ. 95-109.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένων
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Εισαγωγικό σημείωμα
Ο Όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος, μεγάλος Ρώσος ιεράρχης και συγγραφέας του 19ου αιώνα, είναι ήδη γνωστός στο ελληνορθόδοξο αναγνωστικό κοινό από τις ομιλίες του <<ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΑΔΕΛΦΕΣ ΜΟΝΑΧΕΣ>> και από το <<ΑΠΑΝΘΙΣΜΑ ΕΠΙΣΤΟΛΩΝ>> του, δύο παλαιότερες εκδόσεις μας, του 1979 και του 1984 αντίστοιχα, με επανειλημμένες ανατυπώσεις μέχρι σήμερα. Ο αναγνώστης μπορεί να βρει σ' αυτές εκτενές βιογραφικό σημείωμα του οσίου. Έτσι περιοριζόμαστε εδώ μόνο σ' ένα σκιαγράφημα της ζωής του. Γεννήθηκε το 1815 σ' ένα χωριό της επαρχίας Ορλώφ. Σπούδασε στο Εκκλησιαστικό Σεμινάριο της γενέτειράς του και στη Θεολογική Ακαδημία του Κιέβου. Αμέσως μετά την αποφοίτησή του, το 1841, μοναχός ήδη, χειροτονήθηκε διάκονος και πρεσβύτερος. Δίδαξε σε διάφορες εκκλησιαστικές σχολές. Το 1857 έγινε πρύτανης της Θεολογικής Ακαδημίας της Πετρουπόλεως. Στα 44 χρόνια του χειροτονήθηκε επίσκοπος Ταμπώφ. Αργότερα καταστάθηκε στην επαρχία Βλαδιμίρ. Ως ποιμενάρχης εργάστηκε με περισσό ζήλο για την εποικοδομή και τη σωτηρία των ψυχών που του εμπιστεύθηκε ο Θεός. Έγραψε πολλά πνευματικά και ερμηνευτικά έργα. Μετέφρασε στα ρωσικά τη Φιλοκαλία, με σημαντικές προσθαφαιρέσεις. Το 1866,ύστερ' από είκοσι πέντε χρόνια καρποφόρας εκκλησιαστικής διακονίας, παραιτήθηκε από την επισκοπική του έδρα για να ζήσει ασκητικά. Κλείστηκε σ' ένα κελλί, στην έρημο Βισένσκ -γι' αυτό επονομάστηκε Βισένσκυ-, και διέμεινε εκεί ως την οσιακή κοίμησή του, το 1894. Περίπου έναν αιώνα αργότερα, το 1988, διακηρύχθηκε επίσημα η αγιότητά του από την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ρωσίας. Στο διάστημα του εικοσιπεντάχρονου εγκλεισμού του, ο ασκητής ιεράρχης ασχολήθηκε συστηματικά με την εποικοδομητική επιστολογραφία. Καθημερινά έφταναν στο κελλί του από είκοσι μέχρι σαράντα γράμματα, από διάφορα πρόσωπα και με διάφορα ερωτήματα. Συνήθως απαντούσε σε όλα. Έτσι, ως την εκδημία του, έγραψε χιλιάδες επιστολές πάνω σε θέματα χριστιανικής πίστεως και ζωής, πολλές από τις οποίες εκδόθηκαν σε τόμους όσο ακόμα ζούσε. Διακρίνονται για την απλότητα και την αμεσότητά τους, αλλά και για το ορθόδοξο ήθος, το εκκλησιαστικό φρόνημα, την πατερική διάκριση, την αγιογραφική θεμελίωσή τους. Το βιβλίο τούτο είναι ένα ακόμη ανθολόγημα επιστολικών παραινέσεων του οσίου Θεοφάνους, που αναφέρονται σε προβλήματα του εσωτερικού αγώνα και του καθημερινού βίου των πιστών, στρέφονται δηλαδή, άμεσα ή έμμεσα, γύρω από την πνευματική ζωή, στην οποία χειραγωγούν τον αναγνώστη δίχως σύστημα και μέθοδο, ελεύθερα, φυσικά και ζωντανά. <<Ζήστε πνευματικά>>, έγραφε ο άγιος επίσκοπος σε μια χριστιανή του καιρού του. Με την ίδια φιλάδελφη προτροπή παραδίνουμε τον μικρό τούτο θησαυρό των σοφών συμβουλών του στα χέρια των χριστιανών του καιρού μας -όσων εγκάρδια ποθούν <<περπατήσαι αξίως του Κυρίου εις πάσαν αρέσκειαν, εν παντί έργω αγαθώ καρποφορούντες και αυξανόμενοι εις την επίγνωσιν του Θεού>> (Κολ. 1:10).
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ
( Ε κ τ ο υ π ρ ο η γ ο ύ μ ε ν ο υ )
Πώς να πολεμάμε το πνεύμα της βλασφημίας και της ολιγοπιστίας. Το πονηρό πνεύμα της βλασφημίας και ολιγοπιστίας κρύφτηκε. Αλλά μη θαρρείτε πως θα σας αφήσει τόσο γρήγορα. Καθώς έχει βρει τα αδύνατα σημεία σας, θα σας επιτεθεί και πάλι, για να σας χτυπήσει πιο σκληρά, για να σας ταράξει πιο δυνατά. Όλοι δοκιμάζουμε τέτοιες επιθέσεις. Γι' αυτό δεν πρέπει ούτε για μια στιγμή να καταθέτουμε τα πνευματικά μας όπλα. Πάντα να είμαστε έτοιμοι για την απόκρουση των μοχθηρών δαιμόνων.
Οι άγιοι γέροντες μας συμβουλεύουν ν' αντιστεκόμαστε με δυο τρόπους σε κάθε προσβολή του πειρασμού: Αφ' ενός ν' αποδιώχνουμε με αποστροφή από την καρδιά μας τον κακό λογισμό που μας υποβάλλει, και αφετέρου να ζητάμε την ενίσχυση του Κυρίου με θερμή προσευχή. Η αποστροφή, η περιφρόνηση, είναι ένα καίριο χτύπημα στον εχθρό. Και η προσευχή είναι η χαριστική βολή. Η αποτελεσματικότητα των μέσων αυτών εξαρτάται από την προεξάσκηση της ψυχής. Στον καιρό της ειρήνης, δηλαδή, πρέπει να προπαρασκευάζεται κανείς για τον πόλεμο, καλλιεργώντας μέσα του από το ένα μέρος τον πόθο του Θεού και των θείων και από το άλλο την αηδία για το διάβολο και τα γεννήματά του. Όταν όλες οι θεϊκές αλήθειες εδραιωθούν στην καρδιά σας, τότε όλες οι δαιμονικές αμφιβολίες θα διαλυθούν σαν καπνός και την ολιγοπιστία θ' αντικαταστήσει η στέρεη πίστη.
Πώς αντιμετωπίζεται η σύγχυση των λογισμών. Η σύγχυση των λογισμών και των αισθημάτων σας με τον καιρό θα καταλαγιάσει, φτάνει εσείς να μην πάψετε να ενδιαφέρεστε μ' όλο σας το ζήλο γιa ένα πράγμα: Πvς θα κάνετε πάντα ό,τι είναι ευάρεστο στoν Κύριο. Και για να το κατορθώσετε, πρέπει πρώτα-πρώτα να διατηρείτε αδιάλειπτα στο νου σας τη μνήμη του Θεού και τη μνήμη του θανάτου. Αυτές οι δύο μνήμες θα γεννήσουν και θα στερεώσουν μέσα σας το φόβο του Θεού, που παρακινεί στην αρετή, αποτρέπει από την αμαρτία, συντηρεί στην ψυχή τα καλά και εξολοθρεύει τα πονηρά. Με τη μνήμη του Θεού βλέπετε συνέχεια τον Κύριο μπροστά σας και μέσα σας, ενώ συνάμα αποκτάτε την ικανότητα να διακρίνετε ό,τι εμπαθές γεννιέται στην καρδιά και να το διώχνετε. Σ' αυτό ακριβώς συνίσταται ο πνευματικός αγώνας.
Μη λέτε, <<Δεν μπορώ>>. Αυτή η κουβέντα δεν είναι χριστιανική. Εμείς οι χριστιανοί λέμε: <<Όλα τα μπορώ. Όχι, όμως, μόνος μου, αλλά με τη βοήθεια του Θεού>>. <<Πάντα ισχύω εν τω ενδυναμούντί με Χριστώ>>, βεβαίωνε ο απόστολος Παύλος (Φιλιπ. 4:13). Είναι αλήθεια, ότι, για να διατηρείτε τη μνήμη του Θεού, απαιτείται κόπος και αγώνας. Να τον αναλάβετε αποφασιστικά! Στην αρχή αυτού του αγώνα δεν θα μπορείτε να θυμάστε τον Κύριο περισσότερο από δέκα στιγμές την ημέρα. Προς το τέλος του, όμως, δεν θα μπορείτε να Τον ξεχνάτε περισσότερο από δέκα στιγμές την ημέρα. Και τελικά, ο Ήλιος της δικαιοσύνης, ο Χριστός, θα λάμψει ολόφωτος στο στερέωμα της ψυχής σας. Και θα συνεχίσει να λάμπει ακατάπαυστα για πάντα.
Λοιπόν, <<ζητείτε, και ευρήσετε>> (Ματθ. 7:7). Οι πτώσεις και οι λογισμοί. <<Τί είναι πτώση;>>. Πτώση είναι η διάπραξη μιας αμαρτίας, η τέλεση μιας πράξεως αντίθετης στο θείο θέλημα, παρά την επίγνωση της αντιθέσεως του Θεού σ' αυτήν και παρά την απαγόρευσή της από τη συνείδηση. Η πτώση πιστοποιεί την αμαρτωλότητα του ανθρώπου. Βασική αιτία της είναι η ελεύθερη και συνειδητή συγκατάθεση της ψυχής στον εμπαθή λογισμό, που την προσβάλλει. Η συγκατάθεση, που εξαιτίας της και λογισμός εισχωρεί στην ψυχή, είναι εφάμαρτη.
Όταν αυτή δεν δοθεί, αλλά ο λογισμός χωθεί μόνος του στην ψυχή, που συγκρούεται μαζί του και τον πολεμάει, δεν έχουμε αμαρτία αλλά καλή πάλη. Αν στην πάλη ο λογισμός επικρατήσει, ριζώνει στην καρδιά, αν ηττηθεί, διώχνεται. Οι ηδονικές κινήσεις του σώματος, όσο δεν υπάρχει συγκατάθεση και συνηδονισμός της ψυχής, δεν είναι εφάμαρτες.
Σταθείτε στη θύρα της διάνοιάς σας και διώχνετε χωρίς καθυστέρηση, χωρίς δισταγμό, χωρίς συζήτηση, κάθε εμπαθή λογισμό που την πλησιάζει. Σταθείτε στη θύρα της καρδιάς σας και διώχνετε, παρόμοια, κάθε εμπαθές αίσθημα. Πώς; Με δύο μέσα: την προσοχή και την προσευχή. Έτσι θ' αποτρέπετε κάθε πτώση, κάθε αμαρτία. Οι πτώσεις και το έλεος του Θεού. Πέσατε. Σηκωθήκατε. Ευχαριστήστε τον εύσπλαχνο Κύριο, πού σάς δέχτηκε πάλι κοντά Του, δίνοντάς σας πλούσια τη χάρη Του, όπως αποδεικνύουν οι καλές εκείνες πνευματικές καταστάσεις σας έπειτα από κάθε εγκάρδια προσευχή. Τώρα υπάρχει ένας κίνδυνος. Ο ανεξίκακος Θεός δείχνει φανερά το έλεός Του σε κάθε μετανοημένο αμαρτωλό. Ο μοχθηρός διάβολος, όμως, εκμεταλλεύεται δόλια την ανεξικακία του Θεού, για να παραπλανήσει και ν' αποπλανήσει τον άνθρωπο, οδηγώντας τον σε νέες πτώσεις. <<Δεν πειράζει που έπεσες>>, του λέει. Τίποτα δεν είναι. Να, δεν βλέπεις; Ο Θεός σου τά' έδωσε πάλι όλα, και τη χάρη Του και το έλεός Του και την αγάπη Του... Αμάρτησε, λοιπόν, άλλη μια φορά!...
'Υστερα θα μετανοήσεις, και ο Θεός θα σε ξαναδεχθεί...>>. Να το μεγάλο ψέμα, να η μεγάλη απάτη! Σαν ασήμαντο μάς παρουσιάζει ένα βαρύτατο ατόπημα: Την πτώση στην αμαρτία με την ελπίδα του θείου ελέους. Βέβαια, η ευσπλαχνία του Θεού είναι άμετρη, όχι όμως και η δική μας μετάνοια. Γιατί οι αλλεπάλληλες πτώσεις οδηγούν την ψυχή στην έξη της αμαρτίας, στην πώρωση και την αναισθησία. Έτσι φτάνουμε στο σημείο ν' αμαρτάνουμε δίχως να μετανοούμε πια, δίχως να λυπόμαστε, δίχως να συντριβόμαστε. Και όταν χάνουμε τη μετάνοια και τη συντριβή, στερούμαστε τις στοιχειώδεις προϋποθέσεις για την έλευση και αποδοχή του θείου ελέους. Κλείστε τα όλα τούτα στο νου και στην καρδιά σας. Εργαστείτε με φόβο Θεού και δέος για τη σωτηρία σας. Μην ξεχνάτε τα αποτελέσματα της υποτροπής σε μια σοβαρή σωματική ασθένεια: Αν, μετά τη θεραπεία του αρρώστου, εμφανιστεί για δεύτερη φορά, αντιμετωπίζεται και υποχωρεί με πολλή δυσκολία αν εμφανιστεί και τρίτη φορά, επιφέρει το θάνατο... Ερευνήστε, ποια αιτία προκάλεσε την πτώση σας.
Ξαφνικά, από συναρπαγή, σπάνια πέφτουμε στην αμαρτία. Συνήθως προηγούνται μικρές υποχωρήσεις μας στους λογισμούς, υποχωρήσεις που γίνονται όλο και μεγαλύτερες... Έτσι, κάποια στιγμή, βρισκόμαστε αιχμάλωτοι των λογισμών, που γεννούν στην καρδιά εμπαθή αισθήματα. Απ' αυτά έρχεται η επιθυμία της αμαρτίας. Και ακολουθεί η πτώση... Πρωταρχικό και κύριο μέλημά μας, λοιπόν, στον αγώνα εναντίον της αμαρτίας πρέπει να είναι η έγκαιρη απομάκρυνση των πονηρών λογισμών από το νου και των εμπαθών αισθημάτων από την καρδιά. Μόνο έτσι δεν υπάρχει κίνδυνος ν' αντικαταστήσει η επιθυμία της αμαρτίας την αποστροφή που νιώθουμε γι' αυτήν, όταν είμαστε σε καλή πνευματική κατάσταση. Πώς θα γνωρίσουμε το θέλημα του Θεού. Το θέλημα του Θεού είναι και αρχή της πνευματικής χειραγωγίας και εισηγητής των καλών πράξεων και μέτρο ζωής. Πώς, όμως, θα το γνωρίσουμε; Το θέλημα του Θεού εκφράζεται μέσ' από τις εντολές Του, που περιέχονται στην Αγία Γραφή. Πολλά θέματα τα ρυθμίζουν με σαφήνεια οι εντολές. Έτσι, δεν υπάρχει λόγος προβληματισμού για τα θέματα αυτά. Δεν έχουμε παρά να εφαρμόζουμε απλά στην καθημερινή μας ζωή ό,τι προβλέπει ο θείος νόμος. Τί θα κάνουμε, όμως, όταν αντιμετωπίζουμε ένα πρόβλημα περίπλοκο, που τη λύση του δεν μάς τη δίνουν άμεσα και ξεκάθαρα οι εντολές του Θεού; Ορισμένες φορές ένα τέτοιο πρόβλημα μπορούμε να το λύσουμε χρησιμοποιώντας την πείρα μας. 'Αλλες φορές μπορούμε να επωφεληθούμε από την πείρα των άλλων. 'Άλλοτε θα μας δώσουν τη λύση άνθρωποι ευσεβείς και διακριτικοί.
'Αλλοτε θα οδηγηθούμε μόνοι μας στη λύση με κατάλληλους συλλογισμούς, συνδυάζοντας διάφορες γνωστές εντολές. Και άλλοτε θα μας πληροφορήσει μυστικά ο Θεός τι να πράξουμε, αφού προσευχηθούμε θερμά σ' Αυτόν. Ο τελευταίος τρόπος θα ήταν ο καλύτερος, αν η καρδιά μας, έχοντας απαλλαγεί από τα πάθη, μπορούσε ν' ακούει καθαρά τη φωνή του Θεού. Οι άγιοι πατέρες καθόρισαν ένα κανόνα: Να προσευχόμαστε τρείς φορές. Και σ' ό,τι αποκλίνει η καρδιά μας, αυτό να κάνουμε. Αφού, λοιπόν, μ' οποιονδήποτε τρόπο μάθουμε το θέλημα του Θεού, πρέπει να προσευχηθούμε, ζητώντας Του βοήθεια για να το εφαρμόσουμε. Οφείλουμε, βέβαια, να κάνουμε κι εμείς ό,τι μπορούμε, αλλά την επιτυχία να την περιμένουμε από τον Κύριο και να την αποδίδουμε πάντα σ' Αυτόν, έχοντας στο νου μας τα λόγια Του: <<Χωρίς εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν>> (Ιω. 15:5). Συνάμα πρέπει να προσέξουμε, για να μην κυριευθούμε από το λογισμό και πολύ περισσότερο από το αίσθημα του Φαρισαίου <<ουκ ειμί ώσπερ οι λοιποί των ανθρώπων>> (Λουκ. 18:11). Τέλος, πρέπει να φυλαχθούμε από ονειροπολήματα και φρούδες ελπίδες <<Ω, τώρα όλα θα πάνε καλά! Θαύμα! Ωραία!...>>. Τα επιπόλαια ονειροπολήματα καταλήγουν συνήθως σε ρεζιλέματα... Πώς ν' αποκρούομε τις επιθέσεις του εχθρού.
<<'Υστερ' από κάθε καλή πράξη έρχονται λογισμοί υπερηφάνειας και ύστερ' από κάθε αμαρτία έρχονται λογισμοί απελπισίας για τη σωτηρία μου...>>. Συνηθισμένες επιθέσεις του νοητού εχθρού μας, του διαβόλου. Πώς θα τις αποκρούσετε; Στην πρώτη περίπτωση, με τη θύμηση των αμαρτιών και των αδυναμιών σας. Και στη δεύτερη, με τη σκέψη ότι δεν υπάρχει αμάρτημα πού να νικάει την ευσπλαχνία του Θεού. Ο σταυρικός θάνατος του Κυρίου ήταν το τίμημα για την εξαγορά όλων ανεξαίρετα των αμαρτιών... Η Εξομολόγηση εξαφανίζει κάθε αμαρτία. Να θυμάστε την αμαρτωλότητά σας και να θεωρείτε τον εαυτό σας άξιο της κολάσεως. Και ο απόστολος Παύλος ποτέ δεν ξεχνούσε πώς ήταν πρώτα διώκτης της Εκκλησίας, μολονότι ύστερα οι απερίγραπτοι κόποι του γι' αυτήν μπορούσαν να εξαλείψουν τις αμαρτίες δέκα διωκτών. Ενώ όμως από το ένα μέρος δήλωνε, <<ουκ ειμί ικανός καλείσθαι απόστολος, διότι εδίωξα την Εκκλησία του Θεού>> (Α' Κορ. 15:9), από το άλλο μέρος δεν απελπιζόταν για τη σωτηρία του. Με βέβαιη ελπίδα έγραφε:
<<Απόκειται μοι και της δικαιοσύνης στέφανος» (Β ́ Τιμ. 4:8). <<Την επιθυμίαν έχω εις το αναλύσαι και συν Χριστώ είναι>> (Φιλιπ. 1:23). Μιμηθείτε τον απόστολο. Αμάρτημα εξομολογημένο και μισημένο σβήνεται από το βιβλίο της δικαιοσύνης του Θεού. Έτσι, δεν θα καταλογιστεί στην τελική Κρίση. Αυτό έχοντας στο νου μας, ας φρονηματίζουμε πάντα την ψυχή μας με την ελπίδα της σωτηρίας, διατηρώντας όμως αμείωτο μέσα μας το αίσθημα της αμαρτωλότητος. Ο Χριστός, με τη σταυρική του θυσία, έσκισε το χρεόγραφο όλων των ανομιών μας. Από μας ζητάει ζωντανή πίστη, ειλικρινή Εξομολόγηση, αγώνα εναντίον της αμαρτίας και μίσος για το κακό. Μνήμη και λήθη των εξομολογημένων αμαρτημάτων. Να θυμάμαι τα εξομολογημένα και με τη χάρη του Θεού συγχωρημένα αμαρτήματά μου;. Δεν υπάρχει λόγος να θυμόμαστε όσα πιά συγχωρήθηκαν. Στην προσευχή μας, όμως, ας τα φέρνουμε στο νου μας, αν η ενθύμησή τους μας ταπεινώνει, όπως μας διδάσκουν οι άγιοι πατέρες. Τα ίχνη των αμαρτημάτων στην ψυχή. Μου γράφετε ότι σηκώνεστε τη νύχτα και προσεύχεστε. Είναι πολύ καλό.
Να προσεύχεστε με δάκρυα μετάνοιας. Την ώρα τούτη το κλάμα είναι ταιριαστό. Στην εκκλησία, όμως, ν' αποφεύγετε τα δάκρυα. Να έχετε μόνο καρδιακή συντριβή. Ν' αγωνίζεστε, με κάθε τρόπο ν' αγωνίζεστε, αλλά την ελπίδα της σωτηρίας σας να τη στηρίζετε στον Κύριο, τον μοναδικό Σωτήρα, όχι στον δικό σας αγώνα. Αυτό είναι πολύ σημαντικό. Όσο αυξάνεται η πεποίθηση στον εαυτό μας, στη δύναμή μας και στα καλά μας έργα, τόσο μειώνεται η εξάρτησή μας από τον Κύριο. Και τότε ξεστρατίζουμε από το δρόμο της σωτηρίας. Γιατι μόνοι μας δεν μπορούμε να σωθούμε. Χωρίς το Σωτήρα δεν υπάρχει σωτηρία. Θρηνείτε για τ' αμαρτήματά σας από φόβο μήπως ο Θεός δεν σας τα συγχώρησε. Όμως τα εξομολογημένα αμαρτήματα αναμφισβήτητα συγχωρούνται μέσω του πνευματικού πατέρα-εξομολόγου. Βέβαια, κάποια ίχνη των αμαρτημάτων παραμένουν στην ψυχή και τη βαραίνουν, την κουράζουν. Αλλά με τον καιρό και ανάλογα με την ένταση του πνευματικού μας αγώνα εναντίον των παθών, τα ίχνη αυτά έξαλείφονται, οπότε και η ψυχή μας ξαλαφρώνει, αποκτώντας συνάμα τη βεβαιότητα της αφέσεως των αμαρτιών.
Πάντως, η βάση της πνευματικής ζωής ενός ανθρώπου που βαδίζει στο δρόμο της σωτηρίας, είναι τούτη: <<πνεύμα συντετριμμένον, καρδία συντετριμμένη και τεταπεινωμένη>> (Ψαλμ. 50:19). Γράφετε: <<Όσο προχωράω, τόσο αποκαλύπτονται τα ελαττώματα και οι αδυναμίες, που υπάρχουν μέσα μου>>. Δόξα τω Θεώ! Αυτό είναι σημάδι σωστής πορείας. Αν τυχόν κάνουν την εμφάνισή τους αντίθετοι λογισμοί, ότι δηλαδή είστε σε καλή κατάσταση, να γνωρίζετε ότι ξεφύγατε από το δρόμο. Και να διορθώσετε την πορεία σας. Η μετάνοιά μας και η ευσπλαχνία του Θεού. Τα αμαρτήματά σας είναι μεγάλα, πολύ μεγάλα. Αλλά δεν υπάρχει αμάρτημα πού να νικάει την ευσπλαχνία του Θεού. Η άφεση δίνεται όχι γιατί εμείς είμαστε άξιοι γι' αυτήν, αλλά γιατί ο Κύριος, ως ελεήμων και φιλάνθρωπος, είναι πάντα έτοιμος να συγχωρήσει όποιον επιστρέφει κοντά Του με τη μετάνοια. Ανάξιος συγχωρήσεως δεν είναι εκείνος που έχει πολλά και βαριά αμαρτήματα, αλλά ο αμετανόητος. Μόνο αυτός. Μόλις μετανοήσατε, μόλις εξομολογηθήκατε με συντριβή, ο ουράνιος Πατέρας σας έδωσε την άφεση μέσω του πνευματικού, ο οποίος και σας τη γνωστοποίησε.
Το χρεόγραφο των αμαρτιών όλων των ανθρώπων το ξέσκισε ο Χριστός με τη σταύρωσή Του. Η οικείωση από κάθε άνθρωπο της ενέργειας αυτής της άπειρης θείας φιλανθρωπίας συντελείται στο Μυστήριο της Μετάνοιας και είναι πραγματική. Όποιος, με τη μεσιτεία του εξομολόγου ιερέα, λάβει την άφεση από το Θεό, στέκεται ανένοχος ενώπιον της δικαιοσύνης Του. Η αδύναμη πίστη σ' αυτό το Μυστήριο και η έλλειψη πεποιθήσεως στο έλεος του Θεού προέρχονται από τον εχθρό. Χωρίς τη δική του παρακίνηση, αμαρτήματα δεν διαπράττονται. Μέσω των αμαρτημάτων υψώνει τείχη ανάμεσα σ' εμάς και τον Κύριο. Η μετάνοια και η Εξομολόγηση γκρεμίζουν αυτά τα τείχη, αχρηστεύοντας όλους τούς αγώνες του διαβόλου για την καταστροφή του ανθρώπου. Και επειδή ο πονηρός γνωρίζει καλά τη δύναμη του Μυστηρίου, πασχίζει είτε να μας απομακρύνει εντελώς απ' αυτό είτε να μας εμπνεύσει δυσπιστία στην αποτελεσματικότητά του, τη δυσπιστία που έσπειρε και στη δική σας ψυχή. Έτσι σας οδήγησε ως την απελπισία. Αντισταθείτε, λοιπόν!
Διώξτε τον εχθρό και τις υποβολές του! Ο Κύριος θέλει να σωθούμε όλοι, επομένως κι εσείς. Αυτός ήταν ο σκοπός της ένσαρκης οικονομίας Του, αυτή είναι η παντοτινή φροντίδα Του: Να μας ελκύσει κοντά Του και να μας χαρίσει την αιώνια ζωή. Και μας ελκύει. Και μας καλεί. Δεν υπάρχει ούτε ένας άνθρωπος που να μη δέχεται αυτή την κλήση. Η ξαφνική αγωνία για τη σωτηρία της ψυχής σας τι φανερώνει; Ότι έγινε τώρα το δικό σας κάλεσμα από το Θεό: <<Έλα κοντά μου εσύ, ο κουρασμένος και φορτωμένος, κι εγώ θα σε ξεκουράσω>>. Η καλή αυτή αγωνία είναι άραγε δική σας έμπνευση; Όχι! Εκείνος την έσπειρε μέσα σας. Και αφού την έσπειρε Εκείνος, μπορείτε ν' αμφιβάλλετε για το ότι θα σας δώσει και τη σωτηρία; Ο Θεός ξύπνησε την κοιμισμένη συνείδησή σας, για να Του ζητήσετε άφεση αμαρτιών. Φυσικό, λοιπόν, είναι να σας χαρίσει πρόθυμα και τη συγχώρηση. Πλησιάστε Τον με εμπιστοσύνη. Μην αφήσετε τον εχθρό να καταστρέψει την πίστη και την ελπίδα σας.
Ο άγιος ιεράρχης Τύχων του Ζαντόνσκ βεβαιώνει, πώς, όταν ο διάβολος θέλει να μας σπρώξει στην αμαρτία, μας καθησυχάζει: <<Μή φοβάσαι, ο Θεός είναι πολυεύσπλαχνος, θα σε συγχωρήσει>>. Και αφού μας οδηγήσει στην πτώση, μας απελπίζει: <<Δεν υπάρχει τώρα για σένα σωτηρία>>. Φροντίστε, λοιπόν, με κατάλληλες σκέψεις να κρατάτε μέσα σας ζωντανές την πίστη και την ελπίδα στον Σωτήρα Χριστό. Να θυμάστε την ευαγγελική παραβολή του άσωτου υιού. Ο σπλαχνικός πατέρας δεν περίμενε να τον πλησιάσει το παιδί του, που γύριζε μετανοημένο. Ενώ εκείνο ήταν ακόμα μακριά, έτρεξε και τ' αγκάλιασε σφιχτά. Τί σημαίνει αυτό; Ότι ο Θεός επιθυμεί τη σωτηρία του αμαρτωλού, όχι την απώλειά του. <<Μη θελήσει θελήσω τον θάνατον του ανόμου, λέγει Κύριος, ως το αποστρέψαι αυτόν εκ της οδού της πονηράς και ζήν αυτόν;>> (Ιεζ. 18:23). Ο Χριστός, που βρίσκεται στα δεξιά του Θεού Πατέρα, τι κάνει;
Ακατάπαυστα μεσολαβεί για μας. Και το 'Αγιο Πνεύμα; Κι Αυτό μεσιτεύει για μας στο Θεό με στεναγμούς που δεν μπορούν να εκφραστούν με λέξεις. Να τι γίνεται στον ουρανό! Στη γη, ωστόσο, ο εχθρός θέλει να σας πείσει ότι δεν θα ελεηθείτε, δεν θα συγχωρηθείτε, δεν θα σωθείτε. Και τον πιστεύετε... Σας το ξαναλέω: Ο Κύριος είναι πολυέλεος και δεν έχει παρά μια μονάχα επιθυμία: Να ελεεί, να ελεεί, να ελεεί... <<Δεύτε προς με πάντες» (Ματθ. 11:28). Είπατε ότι ξεκόψατε ήδη από την αμαρτία, εξομολογηθήκατε και πήρατε την άφεση. Ο διάβολος σας ταλαιπωρεί μόνο με την ολιγοπιστία και την απελπισία. Πώς, λοιπόν, θ' απαλλαγείτε απ' αυτές; Πώς από την ολιγοπιστία θα φτάσετε στη ζωντανή πίστη και από την απελπισία στη βέβαιη ελπίδα; Με τον πνευματικό αγώνα και τα έργα της αρετής. Και ποιά είναι αυτά;
1. Αποχή από την αμαρτία και απέχθεια για την αμαρτία όχι μόνο κάθε αμαρτωλή πράξη, μα και κάθε αμαρτωλή σκέψη και κάθε αμαρτωλό αίσθημα. 2. Καλλιέργεια των αρετών, δηλαδή πραγμάτωση των εντολών του Θεού μ' άλλα λόγια, αγώνας για πράξεις, σκέψεις και αισθήματα αντίθετα στο κακό και σύμφωνα με το θείο θέλημα. 3. Ασκητική ταλαιπώρηση του σώματος και υποδούλωση της σάρκας. 4. Προσευχή και συμμετοχή στη θεία λατρεία. 5. Αποφυγή συναναστροφής και σχέσεων με πρόσωπα που θα μπορούσαν να διεγείρουν τα πάθη και να παρασύρουν στην αμαρτία. Διαπιστώνω πως έχετε εγωισμό και πνεύμα ανυποταγής. Επιδιώξτε την ταπείνωση και την υπακοή. Κρατήστε στο νου σας τη μνήμη του Θεού και τη μνήμη του θανάτου. Μην ξεχνάτε ποτέ ότι βρίσκεστε ακατάπαυστα κάτω από το ακοίμητο βλέμμα του Θεού. Έτσι θ' αποφεύγετε καθετί που δεν Tου είναι ευάρεστο. Μην ξεχνάτε, επίσης, ότι κανένας άνθρωπος δεν μπορεί να κάνει ό,τι χρειάζεται για τη δική σας σωτηρία. Μόνο εσείς μπορείτε, με τη βοήθεια φυσικά του Κυρίου. Και η βοήθειά Του δίνεται όχι σ' εκείνον που μένει άπρακτος, αλλά σ' εκείνον που αγωνίζεται και κοπιάζει για τον μεγάλο αυτό σκοπό.
Στη διατήρηση της μνήμης του Θεού και στην επιτέλεση του έργου της σωτηρίας σας θα σας βοηθήσουν πολύ, νομίζω, οι είκοσι τέσσερις μικρές προσευχές <<κατά το μέτρον των είκοσι τεσσάρων ωρών του νυχθημέρου>> του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου. 1. Κύριε, μη στερήσης με των επουρανίων σου και αιωνίων αγαθών. 2. Κύριε, λύτρωσαί με των αιωνίων κολάσεων. 3. Κύριε, είτε λόγω είτε έργο είτε κατά νουν και διάνοιαν ήμαρτον, συγχώρησόν μοι. 4. Κύριε, λύτρωσαι με από πάσης ανάγκης και αγνοίας και λήθης και ραθυμίας και της λιθώδους αναισθησίας. 5. Κύριε, λύτρωσαί με από παντός πειρασμού και εγκαταλείψεως. 6. Κύριε, φώτισον την καρδίαν μου, ην εσκότισεν η πονηρά επιθυμία. 7. Κύριε, εγώ μεν ως άνθρωπος αμαρτάνω, συ δε ως Θεός ελέησόν με. 8. Κύριε, ίδε την ασθένειαν της ψυχής μου και πέμψον την χάριν σου εις βοήθειάν μου, ίνα εν εμοί δοξασθή το όνομά σου το άγιον.
9. Κύριε Ιησού Χριστέ, έγγραψαν το όνομα του δούλου σου εν βίβλω ζωής, χαριζόμενός μοι και τέλος αγαθόν. 10. Κύριε ο Θεός μου, ουκ εποίησα ουδέν αγαθόν: αλλ' αρξαίμην ποτέ τη ευσπλαγχνία σου. 11. Κύριε, βρέξον εις την καρδίαν μου την δρόσον της χάριτός σου. 12. Κύριε ο Θεός του ουρανού και της γής, μνήσθητί μου του αμαρτωλού, του αισχρού, του πονηρού και βεβήλου κατά το μέγα έλεός σου, όταν έλθης εν τη βασιλεία σου. 13. Κύριε, εν μετανοία με παράλαβε και μη εγκαταλίπης με. 14. Κύριε, μη εισενέγκης με εις πειρασμόν. 15. Κύριε, δος μοι έννοιαν αγαθών. 16. Κύριε, δος μοι δάκρυον και μνήμην θανάτου και κατάνυξιν. 17. Κύριε, δός μοι των λογισμών μου εξαγόρευσιν. 18. Κύριε, δος μοι ταπείνωσιν, εκκοπήν θελήματος και υπακοήν. 19. Κύριε, δος μοι υπομονήν, μακροθυμίαν και πραότητα. 20. Κύριε, εμφύτευσον εν εμοί την ρίζαν των αγαθών, τον φόβον σου. 21. Κύριε, αξίωσόν με αγαπάν σε εξ όλης μου της ψυχής και της διανοίας και της καρδίας, και τηρείν εν πάσι το θέλημά σου. 22. Κύριε, σκέπασόν με από τα ανθρώπων πονηρών και δαιμόνων και παθών και από παντός μη προσήκοντος πράγματος. 23. Κύριε, ως κελεύεις, Κύριε, ως γινώσκεις, Κύριε, ως βούλει γενηθήτω το θέλημά σου εν εμοί. 24. Κύριε, το σον θέλημα γενέσθω και μη το εμόν, πρεσβείαις και ικεσίαις της Παναγίας Θεοτόκου και πάντων των Αγίων σου ότι ευλογητός ει εις τους αιώνας. Αμήν.
( Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι )
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου