Η ΔΥΣΗ ΠΛΗΡΩΝΕΙ ΤΗΝ ΑΝΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΓΛΩΣΣΙΑ ΤΗΣ

Τον Οκτώβριο του 1962 και για 13 ημέρες ο μεταπολεμικός τότε κόσμος πάγωσε. Η Αμερική ανέπτυξε τον στόλο της ανοικτά της Φλόριντα με κατεύθυνση τα νερά της Κούβας όπου πλησίαζε ένα ρωσικό εμπορικό πλοίο με πυραύλους. Οι πύραυλοι αυτοί θα μπορούσαν να πλήξουν τις ΗΠΑ από την Κούβα, όπου και αναμενόταν να τοποθετηθούν. Ήταν το μεγαλύτερο και από τότε το απειλητικότερο μπρα-ντε-φερ μεταξύ Ουάσινγκτον και Μόσχας από το 1945 και μετά.

Τελικά, ο κίνδυνος πυρηνικού ολοκαυτώματος απεφεύχθη. Κένεντι και Χρουστσόφ διαχειρίστηκαν την κρίση με τρόπο ώστε να επιτευχθεί μια μείζονος σημασίας συνεννόηση. Τα ζητήματα ασφαλείας που απασχολούν τον αντίπαλο είναι, επί της ουσίας, ζητήματα ασφαλείας που απασχολούν ή πρέπει να απασχολούν και τους δύο αντιτιθέμενους. Είναι ζήτημα δηλαδή κοινής λογικής.

Το ρωσικό πλοίο ανέκρουσε πρύμναν. Ο αμερικανικός στόλος επέστρεψε στα λημέρια του στο Νόρφολκ. Οι Αμερικανοί απέσυραν από την Τουρκία επιθετικούς πυρηνικούς πυραύλους που είχαν πρόσφατα τοποθετηθεί. Μετά την κρίση της Κούβας ο κόσμος έγινε όντως ασφαλέστερος. Ο αδερφός του Προέδρου Κένεντι, ο Ρόμπερτ, περιγράφει όλα τα παραπάνω, αφού τα έζησε από πρώτο χέρι στον Λευκό Οίκο, στο πόνημά του «Πώς δεν έγινε ο 3ος Παγκόσμιος Πόλεμος».

Το έμαθε ο κόσμος από την ιστορία αυτή. Κάτι πολύ απλό. Δεν είναι δυνατόν να διασφαλίσεις την ειρήνη αν απειλείς άμεσα, αδίστακτα και χωρίς περιθώρια ελιγμών τον αντίπαλό σου. Αλλιώς, τον στριμώχνεις στα σχοινιά, κι αυτός αντιδρά βίαια, πιθανόν άτσαλα και πάντως χωρίς να διαθέτει περιθώρια οπισθοχώρησης.

Το 1989 καταρρέει ο κόσμος που γνωρίζαμε από την κατάληψη του Βερολίνου και την άνευ όρων παράδοση του Γ' Ράιχ. Δεν καταρρέει μόνον το αντίπαλον δέος, δηλαδή η Σοβιετική Ένωση. Καταρρέει το εξισορροπητικό δίπολο που εγγυόταν για δεκαετίες τη διεθνή σταθερότητα.

Η Δύση επιδιώκει να διαχειριστεί έναν κόσμο όπου η Ρωσία είναι πλέον μια πτωχευμένη χώρα, με δυσθεώρητα χρέη, απίστευτη κοινωνική και πολιτική αστάθεια, θεωρώντας πως η πρώην αυτοκρατορία δεν θα έχει εφεξής κάποιο ιδιαίτερο γεωστρατηγικό ειδικό βάρος.

Το 2000 ο Μπιλ Κλίντον κατά τη δεύτερη θητεία του συναντάται με τον πρώην συνταγματάρχη των σοβιετικών μυστικών υπηρεσιών, την KGB, ο οποίος κατά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου υπηρετούσε στην Ανατολική Γερμανία. Έζησε δηλαδή στο πετσί του το αίσθημα της γεωστρατηγικής ήττας. Έστω και της προσωρινής.

Ο Βλαντίμιρ Πούτιν έχει ανέλθει ανεξήγητα τα σκαλοπάτια της εξουσίας και από την Αγία Πετρούπολη βρίσκεται στο Κρεμλίνο. Τότε, ο νέος ηγέτης της Ρωσίας ζητάει και αναμένει από τη Δύση να σεβαστεί τους φόβους και τις ανησυχίες της Μόσχας ως προς τα προβλήματα ασφαλείας που αντιμετωπίζει. Όπως αποκάλυψε και ο ίδιος ο Πούτιν πριν από λίγα εικοσιτετράωρα, πρότεινε στον Κλίντον ακόμη την ένταξη της Ρωσίας στο ΝΑΤΟ. Ακούγεται περίεργο, άτοπο και εξωπραγματικό, αλλά τότε όλα ήταν εξωπραγματικά στην υπό κατάρρευση πρώην Σοβιετική Ένωση.

Η Δύση είχε διαβεβαιώσει τη Ρωσία πως το ΝΑΤΟ δεν θα επεκταθεί προς Ανατολάς. Δεν υπεγράφη καμία Συνθήκη. Αλλά οι διαβεβαιώσεις ήταν του επιπέδου gentleman’s agreement. Η Ρωσία επαναπαύτηκε. Άλλωστε, τότε δεν μπορούσε να κάνει και διαφορετικά. Η Δύση ξέχασε τις διαβεβαιώσεις. Το ΝΑΤΟ σταδιακά ενέταξε όλες τις πρώην Ανατολικές χώρες. Ενέταξε επίσης και την Αλβανία, τις περισσότερες πρώην γιουγκοσλαβικές Δημοκρατίες, τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία. Απέκλεισε τη Ρωσία από Δυσμάς και από τα νότια. Μόνον η Ουκρανία παρέμεινε ως «ουδέτερο έδαφος» στο μαλακό υπογάστριο της Ρωσίας.

Ο Βλαντίμιρ Πούτιν δεν ξέχασε ποτέ το ότι η Δύση εκμεταλλεύτηκε το ρήγμα ασφαλείας στον Καύκασο και αναμίχθηκε, έστω ανεπίσημα, στον πόλεμο της Τσετσενίας. Η Ρωσία δεν ξέχασε ποτέ το ότι οι ΗΠΑ εξόπλισαν τους Ταλιμπάν και τους έστειλαν να πολεμήσουν τους Ρώσους στο Αφγανιστάν. Η Ρωσία δεν θα μπορούσε ποτέ να ανεχθεί παρά μόνον προσωρινά την παρουσία νατοϊκών θυλάκων στα δυτικά και νότια σύνορά της. Δεν θα μπορούσε, ωστόσο, να ανεχθεί ούτε για μία ώρα την προοπτική ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και την προοπτική ανάπτυξης επιθετικών οπλικών συστημάτων του ΝΑΤΟ στο έδαφός της.

Θα ήταν σαν να επαναλαμβανόταν η κρίση της Κούβας, αλλά από την ανάποδη. Κάτι που ποτέ δεν φάνηκε να αντιλαμβάνεται και να παίρνει στα σοβαρά η Ουάσινγκτον.

Ο Βλαντίμιρ Πούτιν του 2022 δεν είναι ο Πούτιν του 2000. Η Ρωσία στάθηκε στα πόδια της και ανέπτυξε το στρατιωτικο-τεχνολογικό της επίπεδο. Κατάφερε να αποταμιεύσει ποσά από τις εξαγωγές υδρογονανθράκων, αλλά και άλλων πρώτων υλών.

Ο Πούτιν κατάφερε, ωστόσο, να επανατοποθετήσει τη Ρωσία στη διεθνή σκακιέρα. Ξεκίνησε από τη Συρία, μετά ενεπλάκη στη Λιβύη, αργότερα ανακατεύτηκε στην Κεντρική Αφρική, και τώρα εξεδίωξε τους Γάλλους από το Μαλί. Η Ρωσία του 2022 δεν είναι πια η Ρωσία του 2000.

Αντιθέτως, η Αμερική και η Δύση συνολικά δεν είναι τόσο ισχυρές σήμερα όσο ήταν το 2000. Η Κίνα είναι η πρώτη οικονομική δύναμη στον κόσμο και η Ευρώπη δεν κατάφερε ποτέ να βρει τον πολιτικό, διπλωματικό και στρατιωτικό βηματισμό της. Η γεωστρατηγική ήττα που υπέστη η Ουάσινγκτον στο Αφγανιστάν και η άνευ όρων απαγκίστρωση των ΗΠΑ από την Καμπούλ αποκάλυψαν και τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει η Αμερική ως προς τη διατήρηση του ρόλου του αναμφισβήτητου πλανητάρχη.

Ο Βλαντίμιρ Πούτιν τα εξήγησε όλα αυτά στο ωριαίο διάγγελμά του προς τη ρωσική κοινωνία και τον κόσμο. Για όσους δεν έχουν κοντή τη μνήμη, η Δύση είχε μία ευκαιρία να κερδίσει την εμπιστοσύνη της Ρωσίας τότε που η καταρρέουσα αυτοκρατορία ζητούσε στηρίγματα. Η Δύση αδιαφόρησε και εξαπάτησε τη Μόσχα. Ήταν φανερό πως κάποια στιγμή θα γύριζε ο τροχός της Ιστορίας, η οποία ποτέ δεν εξελίσσεται γραμμικά. Τώρα το παιχνίδι αρχίζει από την αρχή.

Ζούγκλα