ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ: ΛΟΓΟΣ ΣΤΑ ΓΕΝΕΘΛΙΑ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΜΑΣ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ (Β' ΜΕΡΟΣ)

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου
του θεολόγου - Φιλολόγου Αθανασίου Α. Φραγκοπούλου
«Πατερικές Ομιλίες Στη Γέννηση του Σωτήρος Χριστού»,
έκδοση δεύτερη, Βιβλιοπωλείο ο «Σωτήρ», Αθήνα 2013, σελ. 55-59.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»

Οι εορτές της Εκκλησίας μας, και μάλιστα οι Δεσποτικές - αυτές δηλαδή που αναφέρονται στα γεγονότα της επί γης ζωής του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού - περιέχουν έναν πλούτο χάριτος και αληθείας τον οποίο μπορούν να ανακαλύψουν και να χαρούν αληθινά οι καθαρές από την αμαρτία ψυχές, οι άγιοί μας.
Αυτοί αγάπησαν τον Κύριο με όλη την καρδιά τους, έθεσαν το θέλημά Του αυστηρά ρυθμιστικό κανόνα της ζωής τους, πάλαιψαν σκληρά με τα πάθη τους και τα νίκησαν, και έτσι χώρεσαν τον Θεό στην καρδιά τους, έγιναν κατοικητήρια του Αγίου Πνεύματος. Αυτοί είναι τα πιο κατάλληλα πρόσωπα να μας μιλήσουν για τον Θεό και την αγάπη Του, διότι Τον έζησαν, διότι όντως ανταποκρίθηκαν σ' αυτήν. Ο λόγος τους είναι βιωματικός, εμπνευσμένος, φωτισμένος, ζωντανός.
Γι' αυτόν τον λόγο, εν όψει της μεγάλης εορτής των Χριστουγέννων, κρίναμε ότι θα ήταν ωφέλιμο να εκδώσουμε χριστουγεννιάτικες ομιλίες αγίων Πατέρων συγκεντρωμένες σε ένα βιβλίο και με απόδοση στην κοινή Νεοελληνική, ώστε να είναι προσιτές στον μέσο αναγνώστη. Είναι εντυπωσιακό ότι και οι έξι ομιλίες που εκδίδονται παρουσιάζουν κοινό χαρακτηριστικό: συνδυάζουν την θεολογική εμβάθυνση στο μυστήριο της ενανθρωπήσεως του Υιού του Θεού με πρακτικές συμβουλές για τον αγώνα του πιστού, συνταιριάζουν αρμονικά το δόγμα με το ήθος' και αυθόρμητα κινούν τον ευλαβή αναγνώστη αφενός μεν σε θαυμασμό για το βάθος του μυστηρίου και σε βαθιά ευγνωμοσύνη για τον πλούτο των υψηλών ευεργεσιών που κομίζει στην ανθρωπότητα η επίσκεψη του Θεού -ο Θεός έγινε άνθρωπος! μυστήριο θείας συγκαταβάσεως, θείας δυνάμεως, θείας αγάπης!
Αφετέρου δε του γεννούν την αίσθηση ότι η πρωτοβουλία του Θεού δημιούργησε μια εκκρεμότητα: τη δική μας απάντηση στην αγάπη Του, τη δική μας κένωση, τη ζωή της μετανοίας και του αγιασμού. Σ' αυτό ευχόμαστε να συντελέσει με τη χάρη του Θεού το απλό αυτό βιβλίο, διά πρεσβειών των αγίων Πατέρων στους οποίους ανήκουν οι ομιλίες, Γρηγορίου του Θεολόγου, Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Αμφιλοχίου Ικονίου και Πρόκλου Κωνσταντινουπόλεως. (Εκ του προλόγου).

Α.Α.Φ.

 ΠΑΤΕΡΙΚΕΣ ΟΜΙΛΙΕΣ

ΣΤΗ ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ

ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ,
[385] ΛΟΓΟΣ ΣΤΑ ΓΕΝΕΘΛΙΑ, 
 ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΜΑΣ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

Η συμβολή της Θεοτόκου στο μυστήριο της ενανθρωπήσεως

Και γεννιέται από παρθένο που αγνοούσε το πράγμα. Διότι δεν είχε εκείνη ενεργητική συμμετοχή σ' αυτό που γινόταν μέσα της, ούτε συνέβαλλε κυριαρχικά σ' αυτό που συντελούνταν, αλλά ήταν απλό όργανο της ανέκφραστης δυνάμεώς Του. Γνώριζε μόνο αυτό που έμαθε από τον Γαβριήλ όταν τον ρώτησε.  «Πως έσται μοι, τούτο, επεί άνδρα ου γινώσκω;». Κι εκείνος απάντησε: Αυτό θέλεις να μάθεις;  «Πνεύμα άγιον επελεύσεται επί σε, και δύναμις Υψίστου επισκιάσει σοι». Και πως ήταν μαζί της και ύστερα από λίγο εξήλθε από αυτήν;

Όπως ακριβώς ένας τεχνίτης, όταν βρει υλικό άριστης ποιότητας, κατασκευάζει ένα πολύ ωραίο σκεύος, έτσι και ο Χριστός όταν βρήκε άγιο και το σώμα και την ψυχή της Παρθένου, φιλοτέχνησε για τον Εαυτό Του έμψυχο ναό' αφού έπλασε τον άνθρωπο μέσα στην Παρθένο με όποιον τρόπο θέλησε, και τον ενδύθηκε, σήμερα εξήλθε από αυτήν, χωρίς να ντραπεί την ασχήμια της ανθρώπινης φύσεως. Διότι δεν ήταν ατιμωτικό γι' Αυτόν να φορέσει το δημιούργημά Του' αλλά και το πλάσμα καρπούνταν πολύ μεγάλη Δόξα, καθώς γινόταν ένδυμα του Τεχνίτη. Γιατι όπως στην πρώτη δημιουργία ήταν αδύνατο να δημιουργηθεί ο άνθρωπος πριν πάρει ο Θεός στα χέρια Του τον πηλό, κατά τον ίδιο τρόπο ήταν αδύνατο να ανακαινισθεί το σκεύος, που είχε φθαρεί, αν δεν γινόταν ένδυμα του Πολίτη.

Θεία ενανθρώπιση' άφατη συγκατάβαση του Θεού μοναδική ευεργεσία για τον άνθρωπο

[389] 2. Αλλά τι να πω ή τι να λαλήσω; Το θαύμα με εκπλήσσει. Ο   «Παλαιός των ημερών» έχει γίνει παιδί. Αυτός που κάθεται σε θρόνο υψηλό και υπερυψωμένο τοποθετείται σε φάτνη. Αυτός που δεν είναι δυνατόν να ψηλαφηθεί και είναι απλούς, ασύνθετος και ασώματος, περικλείεται σε ανθρώπινη αγκαλιά, και Αυτός που διασπά τα δεσμά της αμαρτίας περιπλέκεται σε σπάργανα, επειδή αυτό θέλει. Γιατι θέλει την ατιμία να την μεταβάλει σε τιμή, την αδοξία να την ενδύσει με δόξα, τη συνήθεια της κακίας να την μετατρέψει και να την αναδείξει τρόπο αρετής. Γι' αυτό λαμβάνει το δικό μου σώμα, για να χωρέσω εγώ τον Λόγο Του'  και αφού έλαβε τη δική μου σάρκα, μου δίνει το δικό Του Πνεύμα, ώστε δίνοντας και λαμβάνοντας σαν άλλος έμπορος να εξασφαλίσει για μένα σαν άλλο κέρδος θησαυρό ζωής. Λαμβάνει τη σάρκα μου για να με αγιάσει' μου δίνει το Πνεύμα Του για να με σώσει.

Η Συναγωγή κατέχει το γράμμα και τις προφητείες, η Εκκλησία τον προφητευμένο Μεσσία και τη χάρη Του

Αλλά τι να πω και τι να λαλήσω; «Ιδού η παρθένος εν γαστρί έξει». Δεν λέγεται πλέον ως κάτι που θα γίνει, αλλά θαυμάζεται ως γεγονός. Στο έθνος των Ιουδαίων συνέβη, στους οποίους και κηρυσσόταν η προφητεία' εμείς όμως πιστέψαμε σ' αυτήν, οι οποίοι ούτε καν την είχαμε ακούσει. «Ιδού η παρθένος εν γαστρί έξει». Το γράμμα της προφητείας ανήκει στη Συναγωγή, το απόκτημα όμως είναι της Εκκλησίας. Εκείνη βρήκε τον κώδικα της προφητείας, αυτή ανακάλυψε τον μαργαρίτη. Εκείνη έβαψε το μαλλί, αυτή φόρεσε την αλουργίδα. Γιατι η Ιουδαία Τον γέννησε, αλλά η οικουμένη Τον υποδέχθηκε.

Η Συναγωγή Τον ανέθρεψε και Τον γαλούχησε, κι η Εκκλησία Τον κράτησε δικό της και απήλαυσε τις χάριτές Του. Εκείνη είχε το κλήμα του αμπελιού, κι εγώ το σταφύλι της αλήθειας. Εκείνη τρύγησε το σταφύλι, και τα πρώην ειδωλολατρικά έθνη πίνουν το μυστηριακό ποτό. Εκείνη έσπειρε το σπυρί του σιταριού στην Ιουδαία, και τα έθνη θέρισαν το στάχυ με το δρεπάνι της πίστεως. Τα έθνη με την ευσέβειά τους έκοψαν το τριαντάφυλλο, και στους Ιουδαίους απέμεινε το αγκάθι της απιστίας. Ο νεοσσός πέταξε μακριά, και οι ανόητοι κάθονται ακόμη δίπλα στη φωλιά. Το γράμμα του Νόμου, όπως είναι αποτυπωμένο στα φύλλα της Αγίας Γραφής, ερμηνεύουν οι Ιουδαίοι, κατά τον καρπό του Πνεύματος απολαμβάνουν τα έθνη.

«Ιδού η παρθένος εν γαστρί λήψεται». Πες μου, Ιουδαίε, πες μου λοιπόν, ποιον γέννησε; Κάνε μου τη χάρη και μίλησε θαρρετά, τουλάχιστον όπως στον Ηρώδη. Αλλά δεν έχεις τώρα τέτοιο θάρρος. Ξέρω γιατί' λόγω της επιβουλής. Γιατί σ' Εκείνον το είπες για να Τον σκοτώσει' σ' εμένα όμως δεν το λες, για να μην Τον προσκυνήσω. Ποιον λοιπόν γέννησε; Ποιον; Τον Δεσπότη της φύσεως. Κι αν εσύ σιωπάς, η φύση το φωνάζει. Τον γέννησε όπως όπως ο γεννημένος θέλησε να γεννηθεί. Οι νόμοι δηλαδή της φύσεως δεν επέτρεπαν τέτοια γέννηση, αλλ' ως Κύριος της φύσεως εισήγαγε παράδοξο τρόπο γεννήσεως, για να δείξει ότι αν και έγινε άνθρωπος, δεν γεννιέται ως κοινός άνθρωπος. Από παρθένο λοιπόν σήμερα προήλθε η οποία νίκησε τη φύση, ξεπέρασε τον γάμο. Διότι έπρεπε στο πρύτανη της αγιοσύνης να προέλθει από καθαρή και αγία γέννηση.

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου
του θεολόγου - Φιλολόγου Αθανασίου Α. Φραγκοπούλου
«Πατερικές Ομιλίες Στη Γέννηση του Σωτήρος Χριστού»,
έκδοση δεύτερη, Βιβλιοπωλείο ο «Σωτήρ», Αθήνα 2013, σελ. 55-59.