Η ΤΡΙΠΛΗ ΕΥΓΝΩΜΟΣΥΝΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΠΑΤΕΡΑ

 

''Πολλοί αδελφοί έλαμψαν με την αρετή τους στην 

Λαύρα της Αγίας Τριάδος. Πολλοί απ' αυτούς έγιναν

 Ηγούμενοι σε άλλα Μοναστήρια και Επίσκοποι. Όλοι 

αυτοί προώδευσαν με τις συμβουλές και την καθοδήγησι

 του Οσίου [Σεργίου]. Μεταξύ των υποτακτικών του ήταν

 κάποιος που λεγόταν π. Ισαάκιος. Ο π. Ισαάκιος 

επιθυμούσε ν΄αφιερώση τον εαυτό του στην άσκησι

 της τελείας σιωπής και γι' αυτό παρακαλούσε επίμονα 

τον Όσιο. Κάποτε λοιπόν ο σοφός ποιμένας του απάντησε:

 - Εάν, παιδί μου, θέλεις να ασκηθής στην σιωπή, θα σου 

δώσω αύριο την ευλογία μου. Την επομένη, μετά την Θ. 

Λειτουργία, τον σταύρωσε με τον τίμιο Σταυρό λέγοντας:

 - Ο Κύριος ας εκπληρώση την επιθυμία σου. Ο π. Ισάκιος

 είδε να βγαίνη από τα χέρια του Οσίου μια φλόγα και να τον

 περιβάλλη!... Από τότε παρέμεινε σιωπηλός και μόνο μια

 φορά ένα άλλο θαυμαστό όραμα του άνοιξε τα χείλη''.

''Η εργασία αυτή με τίτλο 

''Η Τριπλή Ευγνωμοσύνη προς τον Πνευματικό Πατέρα'' 

εξεφωνήθη ως Πανηγυρικός Λόγος το έτος (1987) 

στην ειδική Εκδήλωσι 

''Ευχαριστήρια'': ''Εν έργω και λόγω τίμα τον Πατέρα σου'', 

την οποία διωργάνωσε 

η Ιερά Μονή των Αγίων Κυπριανού και Ιουστίνης Φυλής Αττικής, 

προς τιμήν του εορτάζοντος Πνευματικού αυτής Πατρός και Καθηγουμένου 

Σεβ. Μητροπολίτου Ωρωπού και Φυλής κ. Κυπριανού. 

Το κείμενο κυκλοφορεί για πρώτη φορά, βελτιωμένο, συμπληρωμένο και υπομνηματισμένο.

Εκ της σελ. 12 του βιβλίου 

''Λόγοι Περί Υπακοής'' 

από την σειρά Δ': ''Ορθόδοξες Μοναχικές Εμπειρίες''.

(Μέρος 1ον)

Πολυσέβαστε Μητροπολίτα μας

και περιπόθητε Πνευματικέ μας Πατέρα' 

Α'

Αποτολμώ και πάλι να λάβω τον λόγο και να Σας προσφωνήσω με την ευκαιρία της ονομαστικής σας εορτής. Ομολογώ, όπως πάντοτε, την αδυναμία μου να ανταποκριθώ στις απαιτήσεις της εξαιρετικής αυτής στιγμής, αλλά ελπίζω στις άγιες ευχές Σας και στις προσευχές των πνευματικών Σας τέκνων και εν Χριστώ αδελφών μου, ώστε να μη Σας κουράσω με τα πενιχρά μου λόγια.

Λέγεται, ότι ένας διάσημος Μουσικός, σε κάποιο ταξίδι του εισήλθε άγνωστος σε μία Εκκλησία κατά την ώρα της Ακολουθίας. Ο Χορός ήταν ακατάρτιστος΄ η κακοφωνία και η παραφωνία ήσαν απερίγραπτες...

Ο περίφημος Μουσικός επλησίασε σιγά-σιγά και απαρατήρητος έλαβε μέρος στον Χορό... Λίγα λεπτά πέρασαν και επεκράτησε: ο λαμπρός ''καλλιτέχνης'' παρέσυρε όλο τον Χορό προς την μελωδία του΄ η παραφωνία μετετράπη σε μελωδία!...

Έτσι πάντοτε Σας νοιώθαμε, Σεβασμιώτατε Πατέρα μας, μέσα στο Κοινόβιό μας: έναν έμπειρο ''καλλιτέχνη'' της αγάπης, ο οποίος μετέτρεπε την δυσαρμονία των παθών μας, των διαφορετικών χαρακτήρων μας, των αδυναμιών μας, σε μία αρμονία αγάπης΄

πάντοτε διακριτικά, σοφά και ταπεινά κατωρθώνατε να βασιλεύη γύρω Σας, μέσα στην Αδελφότητά μας, το πνεύμα της ανοχής, της αλληλεγγύης, της αγάπης, της γαλήνης, και της ενότητος...

Και Σας οφείλουμε γι΄αυτό μεγάλη ευγνωμοσύνη΄ και προσευχόμεθα στον Κύριό μας να Σας ενισχύη και μακροημερεύη, ώστε συνεχώς να μας επαναφέρετε στην αρμονική μελωδία της αγάπης, όταν ξεφεύγουμε και παραφωνούμε. 

Β'

Επίσης, Σας οφείλουμε βαθειά ευγνωμοσύνη, διότι Σας νοιώθαμε, πολυσέβαστε Πατέρα μας, ως τον αγωγό και το μέσον, διά του οποίου ο Θείος Παράκλητος εκχέει τα χαρίσματά Του σε μας τους Υποτακτικούς Σας. 

Για να ελκύσουν όμως τις δωρεές του Αγίου Πνεύματος οι Μοναχοί, και γενικώτερα τα πνευματικά τέκνα, οφείλουν να αγαπούν, να σέβωνται και να τιμούν τον Γέροντά τους.

Η ευλάβεια προς τους Πνευματικούς Πατέρας είναι πηγή ζωής και όρος σωτηρίας΄ είναι θεία εντολή. Ας ακούσουμε τι λέει ο μεγάλος Πατέρας της Ορθοδοξίας μας, ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς:

''Πάσαν ουν τιμήν και αγάπην οφείλεις τοις πνευματικοίς πατράσιν, ως της εις αυτούς τιμής αναφερομένης επί τον Χριστόν, και το Πανάγιον Πνεύμα,  εν ω την υιοθεσίαν έλαβες, και τον επουράνιον Πατέρα, παρ' ου πάσα πατριά εν ουρανώ και επί γης ονομάζεται.

Σπεύσεις δε διά παντός του βίου πνευματικόν πατέρα έχειν, και εξαγγέλλειν αυτώ παν αμάρτημα, και πάντα λογισμόν, και λαμβάνειν παρ' αυτού την ιατρείαν και την άφεσιν'

αυτοίς γαρ εδόθη λύειν και δεσμείν ψυχάς, και πάντα όσα αν λύσωσιν επί της γης, έσται λελυμένα εν τω ουρανώ΄ ταύτην γαρ την χάριν και την δύναμιν έλαβον παρά Χριστού΄

διό και υπακούσεις αυτοίς και ουκ αντιλέξεις αυτοίς, ίνα μη προξενήσης απώλειαν τη σεαυτού ψυχή. Ει γαρ ο αντιλέγων τοις κατά σάρκα γονεύσιν, εις α μη απηγορεύεται τω θείω νόμω θανατούται, κατά τον νόμον, πως ο αντιλέγων τοις κατά πνεύμα πατράσιν, ου το Πνεύμα του Θεού διώκει επ' αυτού, και την οικείαν απόλλυσι ψυχήν;

Διά τούτο και συμβούλευσα και επάκουσον διά τέλους τοις σοις εν πνεύματι πατράσιν, ίνα σωθή σου η ψυχή, και κληρονόμος γένη των αιωνίων και ακηράτων αγαθών''1.

Η Αγία Παράδοσις της Ορθοδοξίας μας μαρτυρεί, ότι η καθοδήγησις του πνευματικού τέκνου από τον Γέροντα δεν περιορίζεται μόνο σε συμβουλές και πνευματικές διδασκαλίες, αλλά προχωρεί και σε μία αληθινή μεταβίβασι πνευματικών δυνάμεων.

Με την προσευχή και την ευλογία του Πνευματικού Πατρός, ο Υποτακτικός δέχεται την δωρεά του Αγίου Πνεύματος΄ αυτή η δωρεά και η μεταβίβασις των ουρανίων χαρισμάτων περιγράφεται ως κάτι οφθαλμοφανές στους Βίους των Αγίων.

Έτσι, όταν ο Άγιος Σέργιος του Ραντονέζ ευλογή τον Μοναχό Ισαάκ να εξασκήση την σιωπή, εκείνος βλέπη να εξέρχεται από τα δάκτυλα που τον ευλογούν μία λάμψι, η οποία τον τυλίγει και τον κυριεύει.

''Πολλοί αδελφοί έλαμψαν με την αρετή τους στην Λαύρα της Αγίας Τριάδος. Πολλοί απ' αυτούς έγιναν Ηγούμενοι σε άλλα Μοναστήρια και Επίσκοποι. Όλοι αυτοί προώδευσαν με τις συμβουλές και την καθοδήγησι του Οσίου [Σεργίου].

Μεταξύ των υποτακτικών του ήταν κάποιος που λεγόταν π. Ισαάκιος. Ο π. Ισαάκιος επιθυμούσε ν΄αφιερώση τον εαυτό του στην άσκησι της τελείας σιωπής και γι' αυτό παρακαλούσε επίμονα τον Όσιο.

Κάποτε λοιπόν ο σοφός ποιμένας του απάντησε: - Εάν, παιδί μου, θέλεις να ασκηθής στην σιωπή, θα σου δώσω αύριο την ευλογία μου. Την επομένη, μετά την Θ. Λειτουργία, τον σταύρωσε με τον τίμιο Σταυρό λέγοντας: - Ο Κύριος ας εκπληρώση την επιθυμία σου.

Ο π. Ισάκιος είδε να βγαίνη από τα χέρια του Οσίου μια φλόγα και να τον περιβάλλη!... Από τότε παρέμεινε σιωπηλός και μόνο μια φορά ένα άλλο θαυμαστό όραμα του άνοιξε τα χείλη''2.

Πιο συχνά γίνεται λόγος στους Βίους των Αγίων για μια χαρά και μία γαλήνη που περνά κατά μυστηριώδη τρόπο από την ψυχή του πνευματικού Πατρός στην ψυχή του Υποτακτικού.

Κάποτε ο Όσιος Σεραφείμ του Σάρωφ δέχθηκε την επίσκεψι ενός πνευματικού τέκνου του που το κατείχε μία βαθειά θλίψι: ο Άγιος Στάρετς τον παρηγορεί ψάλλοντάς του έναν ύμνο από την Παράκλησι της Παναγίας, του οποίου τα λόγια είναι μία ικεσία για πνευματική χαρά:

''Χαράς μου την καρδίαν, πλήρωσον Παρθένε, η της χαράς δεξαμένη το πλήρωμα, της αμαρτίας την λύπην, εξαφανίσασα''3. Τότε η γαληνιαία κατάστασις της ψυχής του Οσίου πέρασε στην καρδιά του θλιβομένου και εκείνος εγύρισε στην Μονή ειρηνευμένος και γεμάτος πνευματική χαρά και αγαλλίασι!4. 

Γ'.

Ένας ακόμη λόγος, για τον οποίο αισθανόμεθα ιδιαίτερη ευγνωμοσύνη και ευλάβεια στο πρόσωπό σας, πολυσέβαστε Πνευματικέ μας Πατέρα, είναι ότι Σεις γίνεσθε η αιτία να βιώνουμε το Μυστήριο της Υπακοής.

Στα μάτια των μη αναγεννημένων ανθρώπων της επαναστατικής και υπερήφανης γενιάς μας η ευλογημένη υπακοή αποτελεί ένα τεράστιο σκάνδαλο.

Στην πραγματικότητα όμως, πάντοτε η υπακοή και η ταπείνωσις ήταν σκάνδαλο ενώπιον του κόσμου, διότι οι δυνατοί του κόσμου θυσιάζουν, ενώ οι δυνατοί του Θεού θυσιάζονται.

Αυτή ήταν ανέκαθεν ''το σκάνδαλο του Σταυρού''5, της χριστιανικής ζωής, που ο κόσμος δεν καταλάβαινε. Ο Μοναχός ζη καθημερινώς την εκούσια αυτή θυσία διά μέσου της υπακοής και της αρνήσεως του θελήματός του. 

Είναι ο πραγματικά δυνατός, διότι συντρίβει τον εγωϊσμό του και αρνείται τον εαυτό του χάριν του Θεού και του πλησίον: έτσι αποκτά την αληθινή αγάπη. Είναι αναμφισβήτητο, ότι αγαπάμε στο ποσοστό που αρνούμεθα τον εαυτό μας.

Το Μυστήριο της Υπακοής είναι μέγα και η ωφέλεια του Μοναχού είναι απερίγραπτη, διότι μέσω αυτής ο Υποτακτικός μιμείται τον Σωτήρα μας Χριστόν, μετέχει στην Υπακοή Του προς τον Ουράνιο Πατέρα και γίνεται κατά χάριν Χριστός.

''Κειμήλιόν έστι του Μοναχού η υπακοή'', λέγει ο Αββάς Υπερέχιος, και ''ο κεκτημένος αυτήν, εισακουσθήσεται υπό του Θεού και μετά παρρησίας τω σταυρωθέντι παραστήσεται΄ ο γαρ σταυρωθείς Κύριος, υπήκοος γέγονε μέχρι θανάτου''6.

Όλες οι ευλογίες διά της Υπακοής έρχονται στον Μοναχό: ''Η υπακοή, αντί υπακοής έστιν΄ ει τις υπακούει τω Θεώ, ο Θεός υπακούει αυτόν''7. Μακάριοι και τρισμακάριοι όσοι δεν αξιώνονται ''της των Αγίων Πατέρων υπακοής''8, διότι απαλάσσονται από την δαιμονική οίησι και αυτοπεποίθησι΄ 

αισθάνονται ασφάλεια και ηρεμία΄ είναι εμπιστευμένοι στο έλεος και τους οικτιρμούς του Θεού διά του Πνευματικού Πατρός των.

Είναι τόσο θεάρεστη η Υπακοή και απαραίτητη για να ευαρεστήση στον Θεό ο Μοναχός, ώστε ο Κύριός μας δεν δέχεται ούτε το μαρτύριο του Υποτακτικού, αν αυτό δεν γίνεται με την ευλογία του Γέροντος.

1. Αγίου Γρηγορίου Παλαμά, PG τ. 150, στλ. 1096D-1097A (''Δεκάλογος της κατά Χριστόν Νομοθεσίας'').

2. Αρχιμ. Τιμοθέου, Ο Όσιος Σέργιος του Ραντονέζ, σελ. 61, Ιερά Μονή Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικής 1981.

3. Ακολουθίες Μικράς Παρακλήσεως, Ωδή Θ', Τροπάριον β'.

4. Βίος του Οσίου Σεραφείμ του Σάρωφ.

5. Πρβλ. Γαλ. ε' 11.

6. Το Γεροντικόν, ήτοι Αποφθέγματα Αγίων Γερόντων, σελ. 123β, ''του Αββά Υπερεχίου'', η', εκδόσεις ''ΑΣΤΗΡ'', Αθήναι 1961.

7. Το Γεροντικόν, αυτόθι, σελ. 78β, ''Του Αββά Μιώς'', α'.

8. Ο Όσιος Θεόδωρος ο Ηγιασμένος, δεχόμενος με ταπείνωσι και σύνεσι τις προσπάθειες του Οσίου Παχωμίου του Μεγάλου για να τον απαλλάξη από την αυταρέσκεια, επαινούσε τον Γέροντά του και ωμολογούσε αυτομεμφόμενος: ''Εγώ τοίνυν ο αμαρτωλός, πενθείν εαυτόν οφείλω, έως αν ο Κύριος κατευθύνη μου την καρδίαν προς το αγαθόν και άξιος γένωμαι της των Αγίων Πατέρων υπακοής΄άνευ γαρ της του Κυρίου βοηθείας τα έργα του ανθρώπου, και η εφ' αυτώ μάλιστα πεποίθησης, σποδός έστι και τέφρα''. (Παύλου Μοναχού, Ευεργετινός..., Βιβλίον Α', Υπόθεσις ΛΕ', α. Εν τω βίω του Αγίου Παχωμίου).

Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση 

ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.

Σειρά συνακόλουθων αναρτήσεων εκ του βιβλίου 

''Λόγοι Περί Υπακοής'' 

από την σειρά Δ': ''Ορθόδοξες Μοναχικές Εμπειρίες'' 

έκδοση της Ιεράς Μονής Αγίων Κυπριανού και Ιουστίνης Φυλής Αττικής.

(1999), σελ. 33-41.