ΘΕΟΔΩΡΗΤΟΥ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ: ΑΒΒΑΚΟΥΜ Ο ΑΝΥΠΟΔΥΤΟΣ (ΜΕΡΟΣ 13ον)

 

Ο αοίδιμος Αγιορείτης Γέροντας π. Αββακούμ (1894-1978) υπήρξε ένα σκεύος εκλογής της Θείας Χάριτος, που λάμπρυνε την Ορθοδοξία στο <<Περιβόλι της Παναγίας μας>>, χάριν της επίμονης και αδιάλειπτης ασκήσεώς του, αλλά και της ορθοτομημένης πνευματικής του στάσης έναντι των Καινοτόμων του εορτολογικού <<πραξικοπήματος>>. Πράος, πρόσχαρης, ταπεινός, προσευχητικός, ασκητικότατος, με μία γνήσια και ανόθευτη κατά Θεόν ευγένεια προς όλους, πέρασε τα περισσότερα χρόνια της ζωής του σε ένα μικρό αυτοσχέδιο κελλάκι του Αγίου Φανουρίου στη Βίγλα. Εκεί με άλλους ζηλωτές της εποχής του επιδίδετο σε μεγάλες προσευχητικές ασκήσεις, ώστε το αγαπημένο του, χοντρό και μάλλινο κομποσκοίνι του να βρίσκεται συνεχώς επάνω του. Ο π. Αββακούμ είχε αποστηθίσει εντός του εξ' ολοκλήρου την Αγία Γραφή με ένα θαυμαστό και υπερκόσμιο τρόπο, ώστε ν' αναγκάσει κάποτε και αυτόν τον Νικόλαο Λούβαρη (γνωστό Οικουμενιστή θεολόγο) να υποκλιθεί στην ακατάληπτη πνευματική του κατάσταση. Ο π. Αββακούμ είχε εξορισθεί (τρις) από την Μονή της Μεγίστης Λαύρας λόγω του ιερού ζήλου του προς τις ιερές Παραδόσεις, μέχρι να κατασκευάσει το ταπεινό ησυχαστήριό του στη Βίγλα, αλλά και κάποιες φορές είχε παρεξηγηθεί από πολλούς συνασκητές του, επειδή από ευγένεια ανταπέδιδε τους ασπασμούς που του έκαναν Μοναχοί της Καινοτομίας. Ο π. Αββακούμ ανήκε σε αυτήν την κάστα των διακριτικών Μοναχών, που δεν ταύτιζε επ' ουδενί την Αποτείχιση με την Απομόνωση, την αγάπη προς τα Παραδεδομένα με τον Φανατισμό και την Οίηση. Με τα χρόνια έγινε γνωστή η εξαϋλωμένη και αποστεωμένη εμφάνισή του, η άνευ ορίων ταπεινότητά του και η γνήσια αγαπητική του προσέγγιση προς τους πάσχοντες αδελφούς του -λαϊκούς και κληρικούς- τους οποίους θεωρούσε Όλους αμέτρως ανωτέρους απ' αυτόν! Στο θαυμάσιο βιβλίο του αειμνήστου Ιερομονάχου π. Θεοδωρήτου Μαύρου (+2007) που αναφερόμαστε, υπό τον τίτλο <<ΑΒΒΑΚΟΥΜ Ο ΑΝΥΠΟΔΥΤΟΣ 1894 - 1978>>, καταγράφουμε ενδεικτικά την κατάθεση ψυχής ενός ανωτέρου δικαστικού, που τον γνώρισε από κοντά, και γεύθηκε σιμά του τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος! Σημειώνει: <<Ήτο, (ο π. Αββακούμ) όσα ερχότανε τότε με τόση χάρι, αφέλεια και βαθυτάτη ταπείνωση να μου εμπιστευθή, ανεπιτήδευτα, φυσικά, με τα γλυκά φωτεινά του μάτια, τα εξαϋλωμένα από τη νηστεία, αγρυπνία, αδιάλειπτη ευχή, για να με στηρίξη και μένα, εικοσάχρονο παιδόπουλο τότε, και αφού πάντα μού' βαζε <<μετάνοια>>, μ' αγκάλιαζε με άψογη οικειότητα, μ' αποκαλούσε <<πατέρα του>>. Πράγματι με καθήλωνε! [...] Άκακος, αμόλυντος, παιδικός, αρνησίκοσμος, ακτήμων με συναίσθηση μελλοθανάτου, με δίαιτα συνήθως <<κουκίων βρεγμένων και αγρίου μέλιτος>> μαγνήτευε κόσμο παρά το ψυχρό, πενιχρό ξυλοκρέββατό του, με σανίδια κι ένα σκαμνί κι ένα φτωχό πάγκο για διάβασμα - γράψιμο, γιατί ήτανε σοφός κι είχε μάθει, ότι καταχώνεται σε βάραθρο ή βόθρο η ψυχή που ποθάει υλικά, γήινα, φθαρτά. Ιδού το απαστράπτον ιδανικόν του, η παραδεισιακή του τέρψη, τρυφή, μακαριότητα>>! Μέσα σε λίγα λόγια, μια ενδεικτικά αδρή <<προσωπογραφία>> του αειμνήστου Γέροντος, που μέσα από τις σελίδες του εν λόγω βιβλίου θα οσμιστούμε το αυθεντικό άρωμα της Ορθοπραξίας και θα γευθούμε τα κεχαριτωμένα εκχυλίσματα της Αγιοπνευματικής Χάριτος. Δόξω τω Θεώ πάντων ένεκεν!

Γιώργος  Δ. Δημακόπουλος

Δημοσιογράφος

( Ε κ  τ ο υ  π ρ ο η γ ο ύ μ ε ν ο υ )

ΕΠΙΛΕΓΟΜΕΝΑ

Αγαπητέ αδελφέ και πατέρα,

με πολλή ευχάριστη διάθεση πήρα το ολιγογράμματο, αλλά με την ιδιάζουσα πνοή της αγιασμένης αγιορειτικής ερήμου, πρόσφατο δοκίμιό σου. Βασικά είμαι ο τελευταίος για να μιλήσω για το καταπληκτικό φαινόμενο του απλού, αλλά και μετέωρον διά το Αγιώνυμον, διά την μάθηση, την αρετή και τη σοφία γέροντα Αββακούμ.

Αλήθεια ότι τον θαύμαζα διά την ακάματη αγωνιστικότητά του, το καθαρό μυαλό του, την παιδική ψυχή του, το χαριτωμένο γέλιο του, ιδίως στην νιότη του -τον γνώρισα το 1933-, την πατερική και αγιογραφική του συγκρότηση,

τα πολυχρόνια και πολυώδυνα παλαίσματά του, εκεί ψηλά στον Άγιον Φανούριο, στη βαθειά έρημο, προς τον βύθιο δράκοντα, που δεν τον άφηνε, κύρια στις νύχτες σε χλωρό κλαρί, δέρνοντάς τον πολλάκις,

πετροβολώντάς τον, μετεωριζοντάς τον με πτώσεις και κρότους φοβερούς διαφόρων αντικειμένων κατά του ιδίου, της φτωχής στέγης του, της σαθρωμένης πόρτας του κελλιού του.

Ήτο, όσα ερχότανε τότε με τόση χάρι, αφέλεια και βαθυτάτη ταπείνωση να μου εμπιστευθή, ανεπιτήδευτα, φυσικά, με τα γλυκά φωτεινά του μάτια, τα εξαϋλωμένα από τη νηστεία, αγρυπνία,

αδιάλειπτη προσευχή, για να με στηρίξη και μένα, εικοσάχρονο παιδόπουλο τότε, και αφού πάντα μού' βαζε <<μετάνοια>>, μ' αγκάλιαζε με άψογη οικειότητα, μ' αποκαλούσε <<πατέρα του>>. Πράγματι με καθήλωνε!

Άφησε τώρα την πολυγνωσία του! Τί Καταβασίες απ' έξω όλων των εορτών, τί Κανόνες, τί προφητείες, τί πατερικούς λόγους, τί απίστευτα και πρωτόγνωρα και θαυμαστά! Γι' αυτό και οι Λούβαροι και όμοιοι, καθόντουσαν στα πόδια του ακροώμενοι με νεκρική σιγή τα μυρωμένα ένθεα λόγια του, σαν από το Γαμαλιήλ.

Φτώχυνε πατέρα μου ο ιερός τόπος σας με την εκδημία του. Θαύμα υπερκόσμιας υφής, σαγηνεύοντας πλήθη επί δεκαετηρίδες, προς την ανέσπερο αίγλη των θείων προσταγμάτων!

Έκθαμβοι τον βλέπαμε με απέριττη απλότητα, αγιότητα, ηρωική αυταπάρνηση και πτωχεία, συνεχή κακοπάθεια και ταυτόχρονα αβασίλευτη χαρά και διαχυτικότητα, σαν απαράμιλλο οδηγό και μέτρο

που με την κρυστάλλινη διδαχή του και την υπέροχη κένωσή του, μας έσπρωχνε στα υψηλά, σε τρόπαια, σε ανδραγαθήματα, σε λύτρωση, σε θέωση -χωρίς πόνους, δάκρυα, αίματα, σταυρούς που προσφέρει η κοσμική ματαιοδοξία στο κυνήγημα της ψεύτικης χαράς- στο μυστικό γνόφο, στα ζωογόνα ρείθρα της μοναδικής πηγής.

Ξένος προς νοθείες, μαλθακότητες, συμβιβασμούς, εκτροπές. Λιτότατος κατείχε τα πάντα' ελεύθερος! Πάντα αυστηρός (χαριτωμένα), μετρημένος, φιλάδελφος, συναισθηματικός, με την ευχή πάντα και παντού.

Πηγαίναμε κάποτε από Λαύρα στον Άγ. Φανούριο, Σεπτέμβριο-Οκτώβριο, εγώ σε ζώο κι αυτός πεζός, ξυπόλυτος, και κάθε τόσο βυθιζότανε σε σιωπή για 5-10 λεπτά, με την ευχή, ή χαιρετισμούς, ύστερα ξανάρχιζε τη μελωδική του νησιώτικη κουβέντα.

Φθάσαμε. Με περιποιήθηκε, τρέχοντας παντού, έβαλε φούρνο, έψησε ριζάκι με ντομάτα και λαδάκι, αφού θυμιάτιζε συνεχώς γύρω σ' όλη την αμπελικιά και δένδρα που μίλαγε μαζί τους.

Γλυκύτερο φαγί και νοστιμότερο δεν έφαγα ποτέ άλλοτε. Πάλί μού' κανε μεγάλη εντύπωση, φεύγοντας για την Δάφνη διά θαλάσσης, με πίεζε να πάρω ακόμη ένα καρβέλι ψωμί, απ' τα ωραία της Λαύρας, που μοίραζε ο ίδιος.

Εγώ δεν ήθελα' πήρα του λέγω. Πάρε κι αυτό' θα σου χρειασθεί μου λέγει... Όταν έφτασα με το μοτόρ στον αρσανά κάτω των Καυσοκαλυβίων βλέπω από ψηλά να κατεβαίνη ένας κατάλευκος, υπέργηρος ασκητής, λιπόσαρκος και σκυφτός παρακαλώντας με χειρονομίες να μη σαλπάρουμε.

Πλησίασε και τότε γονυπετής στο έδαφος ικέτευε για παξιμάδι, κάτισχνος, οστεώδης, αειλαμπής, για λίγο ευλογημένο ψωμάκι! Πήρε του π. Αββακούμ, αφού ένδακρους ύψωνε ψηλά ευχαριστήρια βλέμματα.

Τον θυμάμαι έκτοτε έντονα και βαθειά. Συνειδητοποίησα, ότι μόνο η κάθαρση ψυχής ανοίγει τα νοερά μάτια κι αυτιά, επισπώσα φωτιστικές του Πνεύματος ακτίνες, που αποκτάται όμως με ζωή θρηνώδη,

θλιμμένη, βιαστική, σκληρή, τραχεία, πένθιμη μέχρι χύσεως αίματος εξ ορατών, αοράτων συμπλοκών, προσφέρει όμως κάποιο απρόσιτο ιδεατό κάλλος, που περιέχυνε άπληστα και ακένωτα τον υψιπετή και Καρμήλιο αξέχαστο ευωδιασμένο Γέροντα.

Όταν δε την επομένη χρονιά συναντηθήκαμε στη Λαύρα, το πρώτο που μας ρώτησε ήτανε: <<Τί απέγινε το ψωμί, που δεν θέλαμε να πάρουμε>>! Περίεργο! Άκακος, αμόλυντος, παιδικός, αρνησίκοσμος, ακτήμων με συναίσθηση μελλοθανάτου,

με δίαιτα συνήθως <<κουκίων βρεγμένων και αγρίου μέλιτος>> μαγνήτευε κόσμο παρά το ψυχρό, πενιχρό ξυλοκρέβατό του, με σανίδια κι ένα σκαμνί κι ένα φτωχό πάγκο για διάβασμα - γράψιμο, γιατι ήτανε σοφός κι είχε μάθει, ότι καταχώνεται σε βάραθρο ή βόθρο η ψυχή που πονάει υλικά, γήινα, φθαρτά.

Ιδού το απάστραπτον ιδανικόν του, η παραδεισιακή του τέρψη, τρυφή, μακαριότητα! Τολμώ ακόμα να τον πω -πολύ τον αγαπώ και συγκινούμαι- θεόπνευστο, θεοκίνητο, που ταπεινός και ρακοφορώντας εγαλβάνιζε

και ατσάλωνε στην πίστη, αρετή και αγνότητα όλους εμάς τους ντροπιασμένους και πεινασμένους και αλύτρωτους ραγιάδες των ψευτοθελγήτρων του κόσμου, που αποστομωνόμαστε από το μεγαλείο του!

Για μένα, πατέρα μου, φάρος και φωστήρας (και για πάρα πολλούς μικρούς και τρανούς), που πάλαιψε αέναα και σκληρά κατά του φιλαύτου και φιλόζωου είναι του, καταξέρανε τη σάρκα του ώρες, μήνες, χρόνια για ΕΚΕΙΝΟΝ, αφήσας πίσω του σελασφόρα και πολύφθογγα <<ηράκλεια σκάμματα>> και μοναδικά στους πονεμένους καιρούς μας.

Και σωστό, συχνά, τουλάχιστο να σκύβουμε ν' αφουγγραζόμαστε εκεί πέρα που αναπαύεται -άχρι σάλπιγγος- στην ηγιασμενη έρημο με τις μυροβόλες ριπές των αγίων Λειψάνων, δυσεξαριθμήτων αθλησάντων, στις τρώγλες και καλύβια με ψωμί λίγο, ξερό, νερό και τα ακρόδρυα των δένδρων του ιερού Τόπου σας, <<ων ουκ άξιος ο κόσμος>>.

Η αγωγή του σωστική, άφθαρτη, μεγαλειώδης, αδαμαντίνη, παρά την έξω γύμνια, τα γουρνοτσάρουχα, τα ρακίδια, τις καψάλες, το λιτοδίαιτο και την ματωμένη πάλη προς τα εναέρια. Όμως εκτίναξη σε Σινά και Θαβώρ!

Και διδαχή σωτήρια διά πάντα προσιόντα. Πολλούς μαγνήτες διέθετε ψυχικούς καίρια, αλλά και σωματικούς. Ένας τέτοιος συναρπαστικός και συνάμα γοητευτικός ήτανε το ήρεμο βλέμμα του, η λάμψη και πίστη των νεανικών -πάντα- ματιών του, η σεμνότητα της φωνής του, η καρτερία του.

Η δίψα του για διάλογο με πάντα βουλόμενο, που δείχνει ότι σπαράσσοταν από κάθε κίνδυνο και πειρασμό, όχι βέβαια από έπαρση και προβολή του. Ο πόθος του να διαφωτίση κύρια νέους ανθρώπους που πλανήθηκαν με τις αμυδρές ψευτοχαρές κάποιων μακρινών χαμαίζηλων δώρων.

Επιστήμων θαρρώ σ' αυτό, που την πίστη του, την αγάπη του, το εκχείλισμα της καρδιάς του και μετέτρεπε σε αναμόρφωση των αμαρτιών του.

( Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι )

Εισαγωγή στο διαδίκτυο στο μονοτονικό σύστημα, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Σειρά αναρτήσεων εκ του βιβλίου
του αειμνήστου Ιερομονάχου π. Θεοδωρήτου Μαύρου (+ 2007),
<<ΑΒΒΑΚΟΥΜ Ο ΑΝΥΠΟΔΥΤΟΣ 1894 - 1978>>,
εκτύπωση - βιβλιοδεσία ΑΘΗΝΑ Α.Ε., έκδοσις δ', σελ. 63-66, 
Αθήναι 2002.