ΟΣΙΟΥ ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΜΠΡΙΑΝΤΣΑΝΙΝΩΦ: ΕΡΓΑ Γ', «Η ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΚΑΙ Ο ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟΣ» ΜΕΡΟΝ 6ον

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Οσίου Ιγνατίου Μπριαντσανίνωφ «Η Βασιλεία του Θεού και ο αντίχριστος»,
σε μετάφραση και επιμέλεια του συγγραφέα Πέτρου Μπότση, «Έργα Γ'»,
Αθήνα 2011, σελ. 63-69.
<<Όλη αυτή η σύγχυση και ο θόρυβος για τα παραπάνω, όπως και γι΄άλλα συναφή θέματα που αναφέρονται στον αντίχριστο, μας ώθησαν να συμπεριλάβουμε ως βασικό κείμενο στον τρίτο τόμο των έργων του οσίου Ιγνατίου Μπριαντσανίνωφ μια πατερική και αγιογραφική πραγματεία του για το θέμα αυτό.
Τίτλος της εργασίας αυτής είναι <<Η Βασιλεία του Θεού και ο Αντίχριστος>>.
Ο όσιος Ιγνάτιος πραγματεύεται με μοναδική ερμηνευτική ικανότητα και πληρότητα τα λόγια του ίδιου του Κυρίου για το θέμα της Δεύτερης Παρουσίας Του, της Βασιλείας του Θεού και του αντιχρίστου, ώστε να μην αφήνει κανένα κενό ή δυνατότητα παρερμηνείας των αγιογραφικών κειμένων.
Το θεωρήσαμε απαραίτητο λοιπόν να συμβάλλουμε με τη γνώμη ενός αγίου της Εκκλησίας μας στη διάλυση όλων των σχετικών παρερμηνειών και πλανών, ώστε κάθε καλοπροαίρετος χριστιανός να ερμηνεύσει ναι ν' ασχοληθεί με το βασικό θέμα <<ου έστι χρεία>>, και που δεν είναι άλλο από το να προετοιμαστούμε, να είμαστε έτοιμοι για το <<πώς>> και όχι για το <<πότε>> θα συναντήσουμε το Χριστό.
Εκτός από βασικό αυτό έργο όμως, στον τρίτο τόμο συμπεριλάβαμε κι άλλα εποικοδομητικά κείμενα, απαραίτητα στον κάθε χριστιανό που θέλει ν' αγωνιστεί με συνέπεια στον αμπελώνα του Κυρίου.
Ο όσιος Ιγνάτιος ήταν πάρα πολύ εγκρατής της πατερικής θεολογίας κι ασχολήθηκε με την ερμηνεία αρκετών αγιογραφικών κειμένων με μοναδική ικανότητα και θείο φωτισμό.
Εκτός από τα ερμηνευτικά του κείμενα (όπως για παράδειγμα τις ερμηνείες του 1ου ψαλμού του Δαβίδ, των ευαγγελικών περικοπών που αναφέρονται στη Μάρθα και τη Μαρία, στις Μυροφόρες γυναίκες κλπ), ο όσιος Ιγνάτιος έγραψε και κάποιες πραγματείες που αφορούν στην καθημερινή ζωή και στην πνευματική πρόοδο των χριστιανών, όπως για παράδειγμα την αξία που έχουν στην πνευματική ζωή η νηστεία, η εγρήγορση, η ταπεινοφροσύνη, η σωματική και πνευματική άσκηση, η νέκρωση του κοσμικού πνεύματος κ. α.
Τα κείμενα του οσίου Ιγνατίου είναι αυθεντικά, πατερικά, στηρίζονται στην παράδοση και την ορθή διδασκαλία της Εκκλησίας μας.
Κατά συνέπεια είναι μια πηγή ζώντος ύδατος, που ξεδιψάει κι αναπαύει τον ταλαιπωρημένο από αμφιβόλου προέλευσης σύγχρονες ετεροδιδασκαλίες και πλάνες>>.
Πέτρος Μπότσης, Ιανουάριος 2008
(Απόσπασμα εκ του Προλόγου)
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ».

ΜΑΡΘΑ ΚΑΙ ΜΑΡΙΑ

Σωματική και πνευματική άσκηση

Κατά την επίγεια διαδρομή Του ο Σωτήρας του κόσμου, κατά την επίσκεψή Του σ' αυτήν την <<κοιλάδα του κλαυθμώνος>>, τον τόπο της εξορίας και των βασάνων μας, κάποτε επισκέφτηκε δυο ευσεβείς γυναίκες: τη Μάρθα και τη Μαρία.

Ήταν αδελφές και ζούσαν στην Βηθανία, ένα χωριό κοντά στην Ιερουσαλήμ. Είχαν κι έναν αδελφό, το Λάζαρο, που αξιώθηκε να τον ονομάσει φίλο Του και των αποστόλων ο ίδιος ο Κύριος (βλ. Ιωάν. ια' 11).

Αυτό το ευαγγέλιο γνωρίζουμε πως ο Κύριος επισκέφτηκε το σπίτι της καλής αυτής οικογένειας περισσότερες από μία φορές. Σε μια από τις επισκέψεις Του αυτές ανέστησε και το Λάζαρο που είχε πεθάνει κι είχε κιόλας ενταφιαστεί τέσσερεις μέρες νωρίτερα.

Ο ιερός ευαγγελιστής Λουκάς αναφέρει πως όσο κράτησε η επίσκεψη του Κυρίου στο σπίτι αυτό, η Μάρθα ήταν καταπιασμένη να περιποιείται όσο καλύτερα μπορούσε τον αγαπημένο τους επισκέπτη.

Η Μαρία ήταν καθισμένη στα πόδια Του κι άκουγε με προσοχή τα λόγια Του. Η Μάρθα ανησυχούσε πως μόνη της δε θα μπορούσε να περιποιηθεί όσο καλά χρειαζόταν τον Κύριο και κάποια στιγμή Του ζήτησε να πει στη Μαρία να την βοηθήσει.

Ο Κύριος όμως απάντησε: <<Μάρθα, Μάρθα, μεριμνάς και τυρβάζη περί πολλά' ενός δε έστι χρεία' Μαρία δε την αγαθήν μερίδα εξελέξατο, ήτις ουκ αφαιρεθήσεται απ' αυτής>> (Λουκ. ι' 41-42).

Σύμφωνα με τους σχολιασμούς που κάνουν στο κείμενο αυτό πολλοί άγιοι πατέρες, όπως ο ιερός Θεοφύλακτος και άλλοι, η Μάρθα αντιπροσωπεύει τον εξωτερικό, τον σωματικό ασκητισμό, ενώ η Μαρία τον εσωτερικό, τον αγώνα της ψυχής.

Η περικοπή αυτή του ευαγγελίου, που αφορά την επίσκεψη του Κυρίου στο σπίτι του Λαζάρου, έχει οριστεί από την Εκκλησία να διαβάζεται σε όλες τις θεομητορικές εορτές. Γι' αυτό κι εμείς θα προσπαθήσουμε να εστιάσουμε την προσοχή μας στο περιστατικό αυτό και στα λόγια που είπε ο Κύριος.

Η Μάρθα ήταν η μεγαλύτερη από τις δύο αδελφές. Από την περιγραφή του ευαγγελιστή φαίνεται πως αυτή πρέπει να ήταν η νοικοκυρά. Υποδέχεται τον Κύριο στο σπίτι, προετοιμάζει τη φιλοξενία, φτιάχνει το φαγητό, στρώνει το τραπέζι και φέρνει τα πιάτα.

Η υπηρεσία της είναι καλή, δεν μπορεί να την κατηγορήσει κανείς γι' αυτό. Είναι η σωματική άσκηση που πρέπει να προηγείται, που κατέχει την πρώτη θέση στην ασκητική ζωή κάθε μαθητή του Χριστού.

Όπως λέει ο αββάς Ισαάκ ο Σύρος, <<η άσκηση προηγείται του αγώνα της ψυχής, όπως και το σώμα του Αδάμ πλάστηκε προτού δημιουργηθεί η ψυχή του. Εκείνος που δε θα περάσει από τη σωματική άσκηση δε θα μπορέσει να προχωρήσει στην πνευματική.

Η δεύτερη γεννιέται από την πρώτη, όπως ο βλαστός του σταριού ξεπετιέται από τον κόκκο που έχει σπαρεί>>. Σωματική άσκηση σημαίνει την τήρηση των εντολών του ευαγγελίου που αναφέρονται στην ελεημοσύνη, στη φιλοξενία, στη συμμετοχή σε έργα ευποιίας και στην ανακούφιση των συνανθρώπων μας από διάφορες ανάγκες και βάσανα.

Σ' αυτήν συμπεριλαμβάνεται επίσης κι η σωματική αγνεία, η αποχή από την οργή και το θυμό, από τις πολυτέλειες, από τις ηδονές και περισπασμούς, από ειρωνείες και φλυαρίες κι από κάθε λόγο που μαρτυρεί την κακεντρέχεια και την αμαρτωλή κλίση της καρδιάς.

Από την τήρηση των εντολών αυτών προέρχεται η νηστεία, η αγρυπνία, η ψαλμωδία, οι μετάνοιες κι η προσευχή, τόσο η κοινή στην εκκλησία όσο και η κατά μόνας. Με τον καιρό οι σωματικοί αυτοί αγώνες καθαρίζουν την ψυχή από τα πάθη και την προσεγγίζουν στο πνεύμα του ευαγγελίου.

Όταν οι ευαγγελικές εντολές γίνονται πράξη, σιγά σιγά εμφυτεύουν σ' αυτόν που τις τηρεί μια βαθιά αντίληψη και κατανόηση που ήδη υπάρχει μέσα τους για την Αλήθεια, το Πνεύμα και τη Ζωή.

Ο σωματικός ασκητισμός όμως έχει τα όριά του, ένα τέλος. Τα όρια αυτά και το τέλος του συμπίπτουν με την πρόοδο και την ανάβαση του ασκητή στο πνευματικό επίπεδο, στην πνευματική άσκηση.

Η σωματική πρόοδος στεφανώνεται με την οριστική μεταφορά από το ένα επίπεδο άσκησης στο άλλο. Η υπηρεσία της Μάρθας τέλειωσε τη στιγμή που ο Κύριος ανακουφίστηκε από τις περιποιήσεις της.

Η Μαρία... παρακαθίσασα παρά τους πόδας του Ιησού ήκουε τον λόγον αυτού>> (Λουκ. ι' 39). Η θέση που έλαβε η Μαρία αντιπροσωπεύει τη διάθεση της ψυχής που αξιώνεται ν' αποδυθεί σε πνευματικούς αγώνες.

Εκείνος που αξιώνεται να υπηρετήσει πνευματικά το Θεό εγκαταλείπει κάθε άλλη εξωτερική δραστηριότητα, αφήνει κατά μέρος κάθε μέριμνα και φροντίδα για τη φιλοξενία, ή μάλλον να τη χρησιμοποιεί με μέτρο, σπάνια, όταν υπάρχει απόλυτη ανάγκη.

Πέφτει πνευματικά στα πόδια του Σωτήρα μας, ακούει το λόγο Του, ομολογεί πως είναι πλάσμα του Θεού κι όχι κάποιο αυθύπαρκτο ον, λογαριάζει τον εαυτό του σαν ένα κλήμα αμπέλου που φύτεψε ο γεωργός - Θεός και παραδίνεται απόλυτα στο θέλημα του Σωτήρα μας.

Είναι φανερό πως σε τέτοια πνευματική κατάσταση μπορεί να φτάσει κανείς μόνο μετά από κάποια μάλλον μακρά περίοδο σωματικής άσκησης. Κι η Μαρία δε θα μπορούσε να καθίσει παρά τους πόδας του Ιησού και να δώσει όλη τη προσοχή της στα λόγια του Κυρίου, αν η Μάρθα δεν είχε αναλάβει όσα χρειάζονται για την φιλοξενία Του.

Η υπηρεσία κι η λατρεία του Θεού <<εν Πνεύματι και αληθεία>> είναι η αγαθή μερίδα, η ευλογημένη εκείνη κατάσταση που, από τη στιγμή που θ' αρχίσει στην επίγεια ζωή μας, δεν σταματάει ποτέ, όπως κάνει η σωματική άσκηση που θα τελειώσει προς το τέλος της επίγειας ζωής μας.

Η αγαθή μερίδα συνεχίζεται, ανήκει αναφαίρετα στην ψυχή ως την αιωνιότητα, τότε που θα φτάσει στην τελειότητά της, στο <<μέτρον ηλικίας του πληρώματος του Χριστού>> (Εφεσ. δ' 13).

Η αγαθή μερίδα δε χωρίζεται ποτέ από την ψυχή, είναι δεμένη μαζί της, είναι η κατοικία της. Ο σωματικός ασκητισμός πολύ συχνά φθείρεται, χάνει την αξία του, γιατί του λείπει κάτι πολύ βασικό.

Κι αυτό που του λείπει είναι ότι πολλές φορές ο ασκητής κάνει τους αγώνες του χωρίς διάκριση. Έτσι οι ασκητικοί αγώνες του δεν έχουν την πρέπουσα αξία, τους κάνει μόνο επειδή πρέπει ν' αγωνιστεί.

Οργανώνει έτσι τη ζωή του ώστε να κάνει άσκηση για χάρη της άσκησης, για κανέναν άλλο σκοπό. Όταν όμως αγωνίζεται έτσι άσκοπα, χωρίς κάποιο συγκεκριμένο στόχο, θ' ακολουθήσει σίγουρα κάποια μείωση των πνευματικών αγώνων του κι οι προσπάθειές του δε θα τελεσφορήσουν, επειδή θα επικεντρώνεται μόνον στη σωματική του άσκηση.

Το ίδιο έγινε με τη Μάρθα. Νόμισε πως η συμπεριφορά της Μαρίας ήταν παράλογη. Τη δική της συμπεριφορά τη λογάριασε πιο άξια, πως της άξιζαν περισσότεροι έπαινοι γι' αυτό που έκανε.

Ο εύσπλαχνος Κύριος δεν απόρριψε την προσφορά της Μάρθας. Της επισήμανε όμως πως στη δική της υπηρεσία έκανε πολλά πράγματα που δεν ήταν απαραίτητα, που της δημιουργούσαν ταραχή και σύγχυση, ενώ η επιλογή της Μαρίας ήταν ουσιαστική.

Με τις παρατηρήσεις του αυτές ο Κύριος εξαγνίζει τον αγώνα της Μάρθας από την έπαρση και την διδάσκει πως η σωματική άσκηση πρέπει να συνοδεύεται και να τελειοποιείται με την ταπείνωση.

Έτσι ακριβώς έχουν τα πράγματα. Η σωματική άσκηση, αν δε γίνεται με πνευματική διάκριση και φωτισμό, έχει πάντα μέσα της πολλά πράγματα που από μόνα τους είναι μάταια.

Όποιος αγωνίζεται μ' αυτόν τον τρόπο, μ' όλο που το κάνει για το Θεό, μέσα του κυριαρχεί ο παλαιός άνθρωπος. Στον αγρό του μαζί με τον καλό σπόρο φυτρώνουν και τα ζιζάνια. Δεν μπορεί να ελευθερωθεί από την επίδραση και την μονομέρεια αυτή κι αποκτά μια κατά κάποιο τρόπο σωματική σοφία.

Πρέπει να δώσουμε όλοι μας την πρέπουσα προσοχή στα λόγια του Κυρίου και να εκτελούμε τα καλά μας έργα με τη μεγαλύτερη δυνατή ταπείνωση. Να συμπεριφερόμαστε σαν δούλοι, που οφείλαμε να κάνουμε το θέλημα του Κυρίου μας. Να νιώθουμε ένοχοι επειδή δεν κάναμε το θέλημά Του όπως έπρεπε, λόγω της αδυναμίας και της αμαρτωλής μας διάθεσης.

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ».
Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Οσίου Ιγνατίου Μπριαντσανίνωφ «Η Βασιλεία του Χριστού και ο αντίχριστος»,
σε μετάφραση και επιμέλεια του συγγραφέα Πέτρου Μπότση, «Έργα Γ'»,
Αθήνα 2011, σελ. 63-69.