ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ


«Ο Παντοκράτορας κρατά στο Χέρι Του την βραδυνή Θυσία»

Η νύχτα αγκαλιάζει προσευχόμενες ψυχές σαν βρεφικό νανούρισμα. Στο μικρό καθολικό, οι γέροντες ξαπλωμένοι στο έδαφος, παραδομένοι στην εικόνα του Νυμφίου αποκαθηλώνουν ικετευτικά τους συγγνωστούς τους λογισμούς. Απόκοσμες εικόνες στο μικρό εκκλησάκι αναπνέουν μέσα από την θυμιασμένη ομίχλη των παρακλητικών τους λόγων. M' ένα τρακοσάρι κομποσκοίνι μετρούν ανάποδα τις μέρες, φτάνοντας ως την γέννησή τους. Ο παππά Διονύσης με αφημένο βλέμμα στην γη που περιμένει, σκύβει το κεφάλι στην ανατολή της μετανοίας του. Τί κόσμος τούτος Θεέ μου! Βαστάζουμε στις χούφτες μας τη Μάννα Ορθοδοξία και δεν θωρούμε το απροσμέτρητο κάλλος της και την ενδόμυχη υπόστασή της. Όταν τρίζουν τα θολά τζάμια από τα σιδερένια παραθύρια, νομίζεις, πως χοροί αγίων ήλθαν για να συνεκκλησιαστούν με τους χοικούς, ταμένους αδελφούς τους. Ο πολυέλαιος γυρνοφέρνει κυκλικά απ' τον καπνισμένο τρούλλο, ο Παντοκράτορας κρατάει στο χέρι του την βραδυνή θυσία, αίνοι και ύμνοι γίνονται δώρα ευχαριστιακά στα πόδια του Θεού μας. Κι όταν τελειώνει η ακολουθία, σκυμμένα πρόσωπα προσμετρούν μ' ένα Κύριε ελέησον, τα ανεβαίνοντα βήματά τους. Μακρύς ακόμα ο δρόμος της σταυρικής θυσίας. Ταιριάζει σε ορθοδόξους, να βλέπουν από μακριά τον σταυρό, που θα κρεμάσουν πάνω του τ' απόκοσμα όνειρά τους. Ποθούμε Χριστό, Αυτόν, Εσταυρωμένο, εξαντλούμε τους ονειρεμένους πόθους μας στο κοινό ποτήριο, ακροβατούμε την θωριά μας ανάμεσα στην πτώση και την έγερση. Τελούμε πνευματικά « ανάπηροι» στο μακαρισμό του εξαρτημένου Εγώ μας, αναζητούμε την χαμένη αρτιμέλεια της υποστελλόμενης ψυχής μας, ανυπακούουμε στην υποκριτική στάση ζωής. Ο Χριστός δεν είναι αφηρημένη έννοια, είναι η Οδός και η Αλήθεια, η Αγάπη κι η Ζωή, το προσδοκώμενο όνειρο της αναστάσιμης ελπίδας. Έχουμε Εκκλησία να κλάψουμε τους δρόμους που δεν διαβήκαμε, κατέχουμε αγίους να κρεμάσουμε την απόμακρη ματιά μας, μια Παναγιά να πνίξουμε στον κόρφο της την εαλωμένη αθωότητα της παιδικής αμεριμνησίας μας, κι αγγέλους τόσους, όσα είναι αυτά που χάσαμε, όσα είναι αυτά που ελπίζουμε, όσα είναι αυτά, που ίσως έρθουνε μια μέρα! Μπουσουλάμε γογγύζοντας στους εφάμαρτους δρόμους της υποκριτικής ζωής μας, έρπουμε γλοιωδώς στην λάσπη, που εωσφορικώς βαπτίσαμε πολιτισμένη κοινωνία! Επιτέλους να πάψουν αυτοί οι διαρκείς κύκλοι γύρω απ' τον ειδωλολάτρη εαυτό μας, το μεγαλείο του χριστιανού αναπαύεται στον προσευχητικό ξεσηκωμό και την ταπεινή μεγαλοσύνη. Η αγάπη μας είναι η σταυρική θυσία του εγώ μας στην εγωϊκότητα των άλλων. Ο σταυρός μας είναι τα ζυγιστικά του Πατρός που σβήνουν με γομολάστιχα τις μεγαλεπίβολες, θηριώδεις αμαρτίες μας κι η ελπίδα μας φοράει τα καλά της μπροστά στο αιματοβαμμένο δισκοπότηρο του αμνοικού Ιησού μας. Τα βράδια αιωρούνται χαροποιά στα γράμματα της αγιοπνευματικής Αλφαβήτας, ζωγραφίζουν την Πίστη ως έκθαμβο, αγιοπρεπές θήλυ, που ίσταται σε συννεφοσκεπούσα ομίχλη, πάνω από τα μικροκαμωμένα σπίτια των ανθρώπων. Πορφυροφορούσα κόρη, που χάσκει με χαμόγελο και κορομηλένια μάγουλα, που ροδοκοκκινίζουν στην παρακλητική αγάπη των πιστών. Η Πίστη είναι αναγεννητικό επίθεμα στις πληγές της αμαρτίας, δροσερή ανάσα στην πνευματική άπνοια των φιλόνικων ανθρώπων, σουλατσάρει σε χλοερούς, φρεσκοσκαμμένους κήπους και περιβόλια που μεθούν στην αρχοντιά των λουλουδιών. Βαστάει στα χέρια της τα εύοσμα βασιλικά των Χριστοφόρων λόγων, λούζεται μακάρια στην μετάνοια ενός αλλόφρονα, που ανακαλύπτει πάνω της τον μυρίπνοο Παράδεισο της συστελλόμενης ψυχής. Η Πίστη Θε μου είναι τα χρυσαφένια στάρια του χωριού, που μικρά, βάζαμε τρεχάλα ανάμεσα στα ξεραμένα στάχυα και τ' αγκάθια του αγρού, το ανταριασμένο βουϊτό από τους μεγαλοδύναμους ήχους των ελάτων, που στέκονταν πάντα όρθια. Νοικοκύρηδες, φρεσκοπλυμένοι χωρικοί, που τις Κυριακές έπαιρναν τα δύσβατα μονοπάτια για την εκκλησιά των Παμμεγίστων Ταξιαρχών! Βλέπαμε την Πίστη να σιγοντάρει στο αναλόγιο, εκείνον τον ταπεινό, ολιγογράμματο ιερέα, που έβγαινε στον άμβωνα για να μοιράσει τ' αντίδωρα κρίνα της ανυπέρβλητης αγάπης. Ύστερα βοηθούσε στα χωράφια την μαυροφορεμένη χήρα, που πριν να σπείρει τον καρπό στα σκαλισμένα αυλάκια, σταύρωνε με το χέρι της το αγιασμένο χώμα, ράντιζε με αγιασμό εκείνον τον πολύχρωμο, ταιριαστό μπαχτσέ με τις ντάλιες, τους κατιφέδες και τους κρίνους. Η Πίστη πάλι κατοικεί στα αδύναμα σπίτια των φτωχών, κάθεται στο τραπέζι με τα αλάδωτα ρεβίθια, τις ελιές και το αχνισμένο, ζυμωτό ψωμί, χορταίνει τα στόματα με μοσχοθυμιασμένες ευλογίες και απόκοσμες παραινέσεις της ερήμου. Σκάει χαμόγελο στην βρεφική αγνότητα Χριστούλιδων μικρών! Η Πίστη δεν λέει ψέμματα στα χείλη των παιδιών, παίζει κυνηγητό με την ταπείνωση και κρυφτό με την ντροπή. Στέκει προσευχητικά μετέωρη σε νηπιακούς ασπασμούς, σε ανυπόκριτες, παιδικές προσευχές. Είναι το θεϊκό αντίδοτο στο διάβα μιας φουσκοθαλασσιάς ζωής, το υπέρμαχο δοξάρι στην ηδύχοη πνοή του ουρανού, η υπογραφή του Θεού στην μετάνοια του πιστού. Μακάριοι αυτοί που την βρήκαν να τους περιμένει με το πρωϊνό ξύπνημα της αυγής και την εσπερινή δύση του ηλίου! (Φθινόπωρο 2013) Γιώργος Δ. Δημακόπουλος Δημοσιογράφος





Ιστολόγιο «ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»

Έτος: 11ο (2013 - 2024)

Δημοσιογραφικό Εργαστήρι Ορθόδοξης Μαρτυρίας και Ομολογιακής Κατάθεσης

Διαχειριστής:

Γιώργος Δ. Δημακόπουλος

Δημοσιογράφος

Icon by Serhei Vandalovskiy, icon - painter, Ukraine



«Απάνου απ' το κρεββάτι μου βαθειά παρηγοριά μου / Καρφώνω την εικόνα Σου, και τώρα η κάμαρά μου. / Είναι και μνήμα θλιβερό και χαρωπή εκκλησία / Σκοτάδι η θλίψι μου σκορπά και λάμψιν η θρησκεία».



Κωστής Παλαμάς


Drop Down MenusCSS Drop Down MenuPure CSS Dropdown Menu

Τρίτη 9 Απριλίου 2024

Π. Β. ΠΑΣΧΟΥ: Ο ΓΛΥΚΑΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΓΓΕΛΩΝ (4ο ΜΕΡΟΣ)

 



[...] Τα κείμενα, που δημοσιεύονται σ' αυτό τον τόμο αναφέρονται: είτε στην Παναγία Μητέρα του Χριστού και Θεού μας, που όλα τα πιστά τέκνα της Εκκλησίας την αγαπούν και την αναγνωρίζουν ωσάν Μάνα στοργική και γλυκυτάτη, και τρέχουνε κοντά της σ' όποια δύσκολη στιγμή του βίου τους για να βρούνε μπάλσαμο και παρηγοριά στον πόνο τους' είτε στον αγαπημένο Νυμφίο της Εκκλησίας μας, το Χριστό, και τ' Άχραντα Πάθη Του. Είναι κείμενα, που, άλλα μεταδόθηκαν ως ραδιοφωνικές ομιλίες από το Α' Πρόγραμμα του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας και Τηλεοράσεως, και άλλα δόθηκαν ως διαλέξεις στην Αθήνα ή και σε άλλες πόλεις της Ελλάδος, με τις εόρτιες ευκαιρίες των Χριστουγέννων, των Χαιρετισμών της Θεοτόκου, της Μεγάλης Εβδομάδος και του Πάσχα. Επειδή ο συγγραφέας τους δεν μπορούσε ν' ανταποκριθεί ξεχωριστά στις αιτήσεις πολλών ακροατών, που συχνά του ζητούσαν να τους στείλει αντίγραφα των ομιλιών, αποφάσισε να τα συγκεντρώσει όλα μαζί σε έναν εύχρηστο τόμο, γνωρίζοντας βέβαια τις αναπόφευκτες αδυναμίες των κειμένων -γραμμένων για περιορισμένης διάρκειας χρονικά όρια-, αλλά υποχωρώντας από αγάπη στους αδελφούς του, που τα ήθελαν για πνευματικούς κυρίως λόγους. Και για έν' άλλο θέμα πρέπει να σημειώσω εδώ δυο λόγια. Σε τούτο το βιβλίο μου ο αναγνώστης θα βρει, όπως σημειώνεται και στον υπότιτλο, «λογοτεχνικά και κατανυκτικά κείμενα εισαγωγής εις την ορθόδοξον λειτουργικήν πνευματικότητα». Για όσους παραξενευτούν με αυτόν τον ιδιαίτερο χαρακτηρισμό της ορθοδόξου λειτουργικής πνευματικότητος, προοιμιακό, κεφάλαιο του τόμου αυτού, όπου τονίζεται, πως έξω από τη λειτουργική και μυστηριακή ζωή γενικώτερα, της Εκκλησίας μας ούτε πνευματική ζωή, νοείται υπαρκτή, ούτε -πολύ περισσότερο- ορθόδοξη πνευματικότης. Η πνευματική ζωή των ορθοδόξων χριστιανών πηγάζει, αυθεντικά και γνήσια, από τη μητέρα μας Εκκλησία, τρέφεται στις ιερές ακολουθίες της, και αυξάνει με τη χάρη του αγίου Πνεύματος και τη μετοχή των Αχράντων Μυστηρίων της Λειτουργίας της. Όλα τ' άλλα πνευματικά μέσα είναι ανεκτά ή χρήσιμα μόνο και κατά το μέτρο που οδηγούν στον τελικό κ' ευλογημένον αυτό σκοπό: στην ορθόδοξη λειτουργική πνευματικότητα, δηλαδή στη Λειτουργία και στην Ευχαριστία, όπως ακριβώς τα νοούν και τα διδάσκουν οι άγιοι Πατέρες. [...]



Απόσπασμα εκ του προλόγου του συγγραφέως








Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου
του Π. Β. Πάσχου: «Ο Γλυκασμός των Αγγέλων»,
εκδόσεις «Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος»,
3η έκδοση, Ιανουάριος 2003, σελ 43-47.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»
1η έκδοση 1975




Π. Β. ΠΑΣΧΟΥ




«Ο ΓΛΥΚΑΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΓΓΕΛΩΝ»




Σχόλια στον Ακάθιστον Ύμνο, καθώς και άλλα λογοτεχνικά και κατανυκτικά
κείμενα εισαγωγής εις την ορθόδοξον λειτουργικήν πνευματικότητα.




ΧΑΙΡΕ ΝΥΜΦΗ ΑΝΥΜΦΕΥΤΕ




ΕΝΑΣ ΜΕΓΑΛΟΣ άγιος της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας διδάσκει πως, το θαύμα της σαρκώσεως του Χριστού από την Παναγία υπερβαίνει και αυτό το θαύμα της δημιουργίας του Κόσμου! (Ιω. Δαμασκηνός). Και ο λόγος είναι, γιατί από την Παναγία, που είναι ένας πνευματικός ουρανός πάνω στη γη, εσαρκώθη ο Χριστός και Σωτήρας μας, που είναι ο αβασίλευτος πνευματικός Ήλιος, ο ήλιος της δικαιοσύνης, όπως λέγει ο υμνογράφος στο απολυτίκιο της γιορτής της Υπαπαντής: Χαίρε Κεχαριτωμένη Θεοτόκε Παρθένε, εκ σου γαρ ανέτειλεν ο ήλιος της δικαιοσύνης, Χριστός ο Θεός ημών, φωτίζων τους εν σκότει... Από αυτή, λοιπόν, τη μεγάλη σημασία, που έχει για μας τους χριστιανούς η σάρκωση, η ενανθρώπιση του Χριστού, φωτίζεται και εξηγείται γιατί τιμούμε και γιορτάζουμε τόσο πολύ την παναγία Μητέρα Του: και το Αύγουστο, και το Νοέμβριο - Δεκέμβριο, και το Μάρτιο, ιδιαίτερα' αν και, όπως είναι γνωστό, στην κάθε μέρα και στην κάθε ακολουθία, η αγία Εκκλησία μας αναπέμπει ύμνους τιμής και δοξολογικά μεγαλυνάρια στη Θεοτόκο, με τα λεγόμενα «θεοτοκία» τροπάρια. Έτσι, και η γιορτή του Ευαγγελισμού, για την οποία είναι γραμμένος ο Ακάθιστος Ύμνος, που ψάλλεται αυτή την περίοδο σε όλες τις ορθόδοξες εκκλησίες μας κάθε Παρασκευή, καθορίζεται από τη γιορτή των Χριστουγέννων -καθώς και πολλές άλλες γιορτές, όπως λέγει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: «ώστε εντεύθεν, ώσπερ από τινός πηγής, ποταμοί διάφοροι ρυέντες, αύται ετέχθησαν ημίν αι εορταί». Πραγματικά πνευματικά ποτάμια οι ορθόδοξες γιορτές, που αρδεύουν την Εκκλησία του Χριστού. Ένα τέτοιο ποτάμι δροσίζει τις ψυχές μας αυτές τις ημέρες, που με του «Χαιρετισμούς» της Παναγίας περιμένουμε τη μεγάλη γιορτή του Ευαγγελισμού. Και όπως η γη, με τ' ανοιξιάτικα λουλούδια της στολίζεται κι ευωδιάζει από χίλια δυο αρώματα, έτσι και η ψυχή του κάθε ορθοδόξου χριστιανού στολίζεται μ' ευλάβεια και αγάπη προς τη Παναγία, και τρέχει στις εκκλησίες να προσφέρει τα πνευματικά της άνθη στην πανάμωμη Παρθένο και ν' ακούσει τους πολυαγαπημένους στίχους των «Χαιρετισμών» της. Στα κείμενα που θ' ακολουθήσουν, με θέμα τον «Ακάθιστο Ύμνο», θα προσπαθήσουμε, απλά και σύντομα, να πλησιάσουμε την Παναγία, ακολουθώντας, το κατά δύναμη, τον ιερό υμνογράφο, που έγραψε αυτό το αθάνατο μνημείο της βυζαντινής μας ποιήσεως και έπλεξε το καλύτερο στεφάνι για το πανάχραντο πρόσωπο της Θεοτόκου. Είναι γνωστό, πως ο ύμνος αυτός έχει κινήσει μεγάλους συγγραφείς, θεολόγους και φιλολόγους, να γράψουν μελέτες φιλολογικές κι ερμηνευτικές, άλλοτε με θαυμασμό κι ακρίβεια, κι άλλοτε με το νυστέρι και τον κανόνα της κριτικής επιστήμης, εξετάζοντας ένα πλήθος προβλημάτων της ιστορίας και της δημιουργίας του Ακαθίστου. Αλλά εδώ, όπως είναι φυσιολογικό, δεν είναι τόπος για να μπούμε σε τέτοια προβλήματα' τα αφήνουμε για τη βιβλιοθήκη και το επιστημονικό σπουδαστήριο, χωρίς να τ' απορρίπτουμε. Δεχόμαστε πως ο Ακάθιστος Ύμνος είναι καρπός ενός αγνώστου, για την ώρα μεγάλου ποιητού, που εκφράζει, με μια μεγαλειώδη σύνθεση, την πίστη της Εκκλησίας μας σχετικά με την Παναγία. Είναι ο μόνος, ως γνωστόν, ύμνος-κοντάκιο, που μπήκε ολόκληρος στα λειτουργικά βιβλία της Εκκλησίας μας' κι έχοντας, άλλοτε αφηγηματικό, άλλοτε θεολογικό και άλλοτε δοξαστικό χαρακτήρα, έγινε ο πιο λαοφιλής ύμνος των Χριστιανών προς την Παναγία. Όλος ο Ύμνος μαζί ψάλλεται στην παννυχίδα της Παρασκευής βράδυ - Σάββατο πρωί της πέμπτης εβδομάδος της Μεγάλης Τεσσαρακοστής' ενώ τις προηγούμενες τέσσερεις εβδομάδες ψάλλεται κάθε Παρασκευή τους και από μία στάση των Χαιρετισμών, από την Α' έως την Δ'. Από την πράξη, λοιπόν, της Εκκλησίας, και για λειτουργικούς λόγους, ο Ακάθιστος Ύμνος είναι χωρισμένος σε τέσσερα μέρη, που λέγονται «Στάσεις», και περιέχουν, καθώς ο Ύμνος φέρει αλφαβητικήν ακροστιχίδα, έξι στοιχεία του αλφαβήτου η κάθε μια τους. Σήμερα θα ιδούμε, όσο γίνεται πιο απλά, την πρώτη στάση, που αρχίζει -εκτός, φυσικά, από τα προοίμια «Το προσταχθέν» ή «Τη υπερμάχω στρατηγώ»- με τη φράση: «Άγγελος πρωτοστάτης ουρανόθεν επέμφθη...». Στην αρχή της Α' Στάσεως, στον α' οίκο, παρουσιάζεται ο υμνογράφος σαν αφηγητής και μας λέγει πως ο αρχάγγελος Γαβριήλ κατέβηκε από τον ουρανό να πει το «Χαίρε» στη Θεοτόκο και να της μεταδώσει το μεγάλο μήνυμα του Ευαγγελισμού, που είναι, άλλωστε, και το κεντρικό θέμα όλης της Α' Στάσεως των Χαιρετισμών. Ώσπου να πει, όμως, ο άγγελος το «Χαίρε Κεχαριτωμένη, Ο Κύριος μετά σου», βλέπει πως, σύγχρονα, με την ασώματη αυτή φωνή του, έπαιρνε σάρκα ο Χριστός μέσα στα πανάχραντα σπλάχνα της Παρθένου' και μέσα στο θαυμασμό και στην έκταση, άρχισε να ψάλλει τους χαιρετισμούς του προς τη Θεοτόκο, όπου υμνεί και μεγαλύνει την αγνότητα, και την αρετή της, αλλά και την ανυπολόγιστης σημασίας προσφοράς της προς το πονεμένο γένος των ανθρώπων.


Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου
του Π. Β. Πάσχου: «Ο Γλυκασμός των Αγγέλων»,
εκδόσεις «Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος»,
3η έκδοσηΙανουάριος 2003, σελ 43-47.
1η έκδοση 1975


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Print Friendly and PDF