ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ


«Ο Παντοκράτορας κρατά στο Χέρι Του την βραδυνή Θυσία»

Η νύχτα αγκαλιάζει προσευχόμενες ψυχές σαν βρεφικό νανούρισμα. Στο μικρό καθολικό, οι γέροντες ξαπλωμένοι στο έδαφος, παραδομένοι στην εικόνα του Νυμφίου αποκαθηλώνουν ικετευτικά τους συγγνωστούς τους λογισμούς. Απόκοσμες εικόνες στο μικρό εκκλησάκι αναπνέουν μέσα από την θυμιασμένη ομίχλη των παρακλητικών τους λόγων. M' ένα τρακοσάρι κομποσκοίνι μετρούν ανάποδα τις μέρες, φτάνοντας ως την γέννησή τους. Ο παππά Διονύσης με αφημένο βλέμμα στην γη που περιμένει, σκύβει το κεφάλι στην ανατολή της μετανοίας του. Τί κόσμος τούτος Θεέ μου! Βαστάζουμε στις χούφτες μας τη Μάννα Ορθοδοξία και δεν θωρούμε το απροσμέτρητο κάλλος της και την ενδόμυχη υπόστασή της. Όταν τρίζουν τα θολά τζάμια από τα σιδερένια παραθύρια, νομίζεις, πως χοροί αγίων ήλθαν για να συνεκκλησιαστούν με τους χοικούς, ταμένους αδελφούς τους. Ο πολυέλαιος γυρνοφέρνει κυκλικά απ' τον καπνισμένο τρούλλο, ο Παντοκράτορας κρατάει στο χέρι του την βραδυνή θυσία, αίνοι και ύμνοι γίνονται δώρα ευχαριστιακά στα πόδια του Θεού μας. Κι όταν τελειώνει η ακολουθία, σκυμμένα πρόσωπα προσμετρούν μ' ένα Κύριε ελέησον, τα ανεβαίνοντα βήματά τους. Μακρύς ακόμα ο δρόμος της σταυρικής θυσίας. Ταιριάζει σε ορθοδόξους, να βλέπουν από μακριά τον σταυρό, που θα κρεμάσουν πάνω του τ' απόκοσμα όνειρά τους. Ποθούμε Χριστό, Αυτόν, Εσταυρωμένο, εξαντλούμε τους ονειρεμένους πόθους μας στο κοινό ποτήριο, ακροβατούμε την θωριά μας ανάμεσα στην πτώση και την έγερση. Τελούμε πνευματικά « ανάπηροι» στο μακαρισμό του εξαρτημένου Εγώ μας, αναζητούμε την χαμένη αρτιμέλεια της υποστελλόμενης ψυχής μας, ανυπακούουμε στην υποκριτική στάση ζωής. Ο Χριστός δεν είναι αφηρημένη έννοια, είναι η Οδός και η Αλήθεια, η Αγάπη κι η Ζωή, το προσδοκώμενο όνειρο της αναστάσιμης ελπίδας. Έχουμε Εκκλησία να κλάψουμε τους δρόμους που δεν διαβήκαμε, κατέχουμε αγίους να κρεμάσουμε την απόμακρη ματιά μας, μια Παναγιά να πνίξουμε στον κόρφο της την εαλωμένη αθωότητα της παιδικής αμεριμνησίας μας, κι αγγέλους τόσους, όσα είναι αυτά που χάσαμε, όσα είναι αυτά που ελπίζουμε, όσα είναι αυτά, που ίσως έρθουνε μια μέρα! Μπουσουλάμε γογγύζοντας στους εφάμαρτους δρόμους της υποκριτικής ζωής μας, έρπουμε γλοιωδώς στην λάσπη, που εωσφορικώς βαπτίσαμε πολιτισμένη κοινωνία! Επιτέλους να πάψουν αυτοί οι διαρκείς κύκλοι γύρω απ' τον ειδωλολάτρη εαυτό μας, το μεγαλείο του χριστιανού αναπαύεται στον προσευχητικό ξεσηκωμό και την ταπεινή μεγαλοσύνη. Η αγάπη μας είναι η σταυρική θυσία του εγώ μας στην εγωϊκότητα των άλλων. Ο σταυρός μας είναι τα ζυγιστικά του Πατρός που σβήνουν με γομολάστιχα τις μεγαλεπίβολες, θηριώδεις αμαρτίες μας κι η ελπίδα μας φοράει τα καλά της μπροστά στο αιματοβαμμένο δισκοπότηρο του αμνοικού Ιησού μας. Τα βράδια αιωρούνται χαροποιά στα γράμματα της αγιοπνευματικής Αλφαβήτας, ζωγραφίζουν την Πίστη ως έκθαμβο, αγιοπρεπές θήλυ, που ίσταται σε συννεφοσκεπούσα ομίχλη, πάνω από τα μικροκαμωμένα σπίτια των ανθρώπων. Πορφυροφορούσα κόρη, που χάσκει με χαμόγελο και κορομηλένια μάγουλα, που ροδοκοκκινίζουν στην παρακλητική αγάπη των πιστών. Η Πίστη είναι αναγεννητικό επίθεμα στις πληγές της αμαρτίας, δροσερή ανάσα στην πνευματική άπνοια των φιλόνικων ανθρώπων, σουλατσάρει σε χλοερούς, φρεσκοσκαμμένους κήπους και περιβόλια που μεθούν στην αρχοντιά των λουλουδιών. Βαστάει στα χέρια της τα εύοσμα βασιλικά των Χριστοφόρων λόγων, λούζεται μακάρια στην μετάνοια ενός αλλόφρονα, που ανακαλύπτει πάνω της τον μυρίπνοο Παράδεισο της συστελλόμενης ψυχής. Η Πίστη Θε μου είναι τα χρυσαφένια στάρια του χωριού, που μικρά, βάζαμε τρεχάλα ανάμεσα στα ξεραμένα στάχυα και τ' αγκάθια του αγρού, το ανταριασμένο βουϊτό από τους μεγαλοδύναμους ήχους των ελάτων, που στέκονταν πάντα όρθια. Νοικοκύρηδες, φρεσκοπλυμένοι χωρικοί, που τις Κυριακές έπαιρναν τα δύσβατα μονοπάτια για την εκκλησιά των Παμμεγίστων Ταξιαρχών! Βλέπαμε την Πίστη να σιγοντάρει στο αναλόγιο, εκείνον τον ταπεινό, ολιγογράμματο ιερέα, που έβγαινε στον άμβωνα για να μοιράσει τ' αντίδωρα κρίνα της ανυπέρβλητης αγάπης. Ύστερα βοηθούσε στα χωράφια την μαυροφορεμένη χήρα, που πριν να σπείρει τον καρπό στα σκαλισμένα αυλάκια, σταύρωνε με το χέρι της το αγιασμένο χώμα, ράντιζε με αγιασμό εκείνον τον πολύχρωμο, ταιριαστό μπαχτσέ με τις ντάλιες, τους κατιφέδες και τους κρίνους. Η Πίστη πάλι κατοικεί στα αδύναμα σπίτια των φτωχών, κάθεται στο τραπέζι με τα αλάδωτα ρεβίθια, τις ελιές και το αχνισμένο, ζυμωτό ψωμί, χορταίνει τα στόματα με μοσχοθυμιασμένες ευλογίες και απόκοσμες παραινέσεις της ερήμου. Σκάει χαμόγελο στην βρεφική αγνότητα Χριστούλιδων μικρών! Η Πίστη δεν λέει ψέμματα στα χείλη των παιδιών, παίζει κυνηγητό με την ταπείνωση και κρυφτό με την ντροπή. Στέκει προσευχητικά μετέωρη σε νηπιακούς ασπασμούς, σε ανυπόκριτες, παιδικές προσευχές. Είναι το θεϊκό αντίδοτο στο διάβα μιας φουσκοθαλασσιάς ζωής, το υπέρμαχο δοξάρι στην ηδύχοη πνοή του ουρανού, η υπογραφή του Θεού στην μετάνοια του πιστού. Μακάριοι αυτοί που την βρήκαν να τους περιμένει με το πρωϊνό ξύπνημα της αυγής και την εσπερινή δύση του ηλίου! (Φθινόπωρο 2013) Γιώργος Δ. Δημακόπουλος Δημοσιογράφος





Ιστολόγιο «ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»

Έτος: 11ο (2013 - 2024)

Δημοσιογραφικό Εργαστήρι Ορθόδοξης Μαρτυρίας και Ομολογιακής Κατάθεσης

Διαχειριστής:

Γιώργος Δ. Δημακόπουλος

Δημοσιογράφος

Icon by Serhei Vandalovskiy, icon - painter, Ukraine



«Απάνου απ' το κρεββάτι μου βαθειά παρηγοριά μου / Καρφώνω την εικόνα Σου, και τώρα η κάμαρά μου. / Είναι και μνήμα θλιβερό και χαρωπή εκκλησία / Σκοτάδι η θλίψι μου σκορπά και λάμψιν η θρησκεία».



Κωστής Παλαμάς


Drop Down MenusCSS Drop Down MenuPure CSS Dropdown Menu

Τρίτη 7 Μαΐου 2024

Π. Β. ΠΑΣΧΟΥ: Ο ΓΛΥΚΑΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΓΓΕΛΩΝ (6ο ΜΕΡΟΣ)

 



[...] Τα κείμενα, που δημοσιεύονται σ' αυτό τον τόμο αναφέρονται: είτε στην Παναγία Μητέρα του Χριστού και Θεού μας, που όλα τα πιστά τέκνα της Εκκλησίας την αγαπούν και την αναγνωρίζουν ωσάν Μάνα στοργική και γλυκυτάτη, και τρέχουνε κοντά της σ' όποια δύσκολη στιγμή του βίου τους για να βρούνε μπάλσαμο και παρηγοριά στον πόνο τους' είτε στον αγαπημένο Νυμφίο της Εκκλησίας μας, το Χριστό, και τ' Άχραντα Πάθη Του. Είναι κείμενα, που, άλλα μεταδόθηκαν ως ραδιοφωνικές ομιλίες από το Α' Πρόγραμμα του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας και Τηλεοράσεως, και άλλα δόθηκαν ως διαλέξεις στην Αθήνα ή και σε άλλες πόλεις της Ελλάδος, με τις εόρτιες ευκαιρίες των Χριστουγέννων, των Χαιρετισμών της Θεοτόκου, της Μεγάλης Εβδομάδος και του Πάσχα. Επειδή ο συγγραφέας τους δεν μπορούσε ν' ανταποκριθεί ξεχωριστά στις αιτήσεις πολλών ακροατών, που συχνά του ζητούσαν να τους στείλει αντίγραφα των ομιλιών, αποφάσισε να τα συγκεντρώσει όλα μαζί σε έναν εύχρηστο τόμο, γνωρίζοντας βέβαια τις αναπόφευκτες αδυναμίες των κειμένων -γραμμένων για περιορισμένης διάρκειας χρονικά όρια-, αλλά υποχωρώντας από αγάπη στους αδελφούς του, που τα ήθελαν για πνευματικούς κυρίως λόγους. Και για έν' άλλο θέμα πρέπει να σημειώσω εδώ δυο λόγια. Σε τούτο το βιβλίο μου ο αναγνώστης θα βρει, όπως σημειώνεται και στον υπότιτλο, «λογοτεχνικά και κατανυκτικά κείμενα εισαγωγής εις την ορθόδοξον λειτουργικήν πνευματικότητα». Για όσους παραξενευτούν με αυτόν τον ιδιαίτερο χαρακτηρισμό της ορθοδόξου λειτουργικής πνευματικότητος, προοιμιακό, κεφάλαιο του τόμου αυτού, όπου τονίζεται, πως έξω από τη λειτουργική και μυστηριακή ζωή γενικώτερα, της Εκκλησίας μας ούτε πνευματική ζωή, νοείται υπαρκτή, ούτε -πολύ περισσότερο- ορθόδοξη πνευματικότης. Η πνευματική ζωή των ορθοδόξων χριστιανών πηγάζει, αυθεντικά και γνήσια, από τη μητέρα μας Εκκλησία, τρέφεται στις ιερές ακολουθίες της, και αυξάνει με τη χάρη του αγίου Πνεύματος και τη μετοχή των Αχράντων Μυστηρίων της Λειτουργίας της. Όλα τ' άλλα πνευματικά μέσα είναι ανεκτά ή χρήσιμα μόνο και κατά το μέτρο που οδηγούν στον τελικό κ' ευλογημένον αυτό σκοπό: στην ορθόδοξη λειτουργική πνευματικότητα, δηλαδή στη Λειτουργία και στην Ευχαριστία, όπως ακριβώς τα νοούν και τα διδάσκουν οι άγιοι Πατέρες. [...]



Απόσπασμα εκ του προλόγου του συγγραφέως








Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου
του Π. Β. Πάσχου: «Ο Γλυκασμός των Αγγέλων»,
εκδόσεις «Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος»,
3η έκδοση, Ιανουάριος 2003, σελ 91-93.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»
1η έκδοση 1975




Π. Β. ΠΑΣΧΟΥ




«Ο ΓΛΥΚΑΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΓΓΕΛΩΝ»




Σχόλια στον Ακάθιστον Ύμνο, καθώς και άλλα λογοτεχνικά και κατανυκτικά
κείμενα εισαγωγής εις την ορθόδοξον λειτουργικήν πνευματικότητα.




«ΗΛΙΟΣ ΕΝ ΣΠΑΡΓΑΝΟΙΣ»

Προσεγγίσεις του μυστηρίου της Γεννήσεως



ΣΤΗΝ ΑΓΙΑΣΜΕΝΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ της Ορθοδοξίας, όταν θέλουμε να πλησιάσουμε το Μυστήριο, αισθανόμαστε την ανάγκη ένδοθεν ν' αποκαλυφθούμε. Να βγάλουμε από πάνω μας τους προσωπικούς μας εγωισμούς και το καπέλο του μορφωμένου -ή και παραμορφωμένου κάποτε απ' τις διάφορες φιλοσοφίες- λογικού μας. Να ενδυθούμε τότε, με ταπείνωση κι ευλάβεια, το άχραντον όσο και απλό άγιον ένδυμα της πίστεως, και με βήματα λειτουργικής κατανύξεως να προσεγγίσουμε τα Άγια των Αγίων, που είναι ο χώρος του Μυστηρίου. Χωρίς αυτές τις προϋποθέσεις, κάθε προσπάθειά μας θα μοιάζει με εγωιστικά και υβριστικά βήματα, που οδηγούν στη διάθεση ιεροσυλίας, δίχως κανένα φυσικά θετικόν αποτέλεσμα. Γι' αυτό και η ιστορία της φιλοσοφίας, σ' αυτό το κεφάλαιο, είναι γεμάτη από φοβερές αποκαρδιώσεις και διαψεύσεις' ενώ στο χώρο της λειτουργικής κατανύξεως έχουμε προσεγγίσεις του Μυστηρίου τόσο θαυμαστές, από απλούς μάλιστα και ταπεινούς χριστιανούς, που η λογοκρατούμενη φιλοσοφία ούτε καν τις ονειρεύτηκε. Για να ζεστάνει και διευκολύνει αυτό το κλίμα της λειτουργικής κατανύξεως, που μπορεί στα σίγουρα να μας βοηθήσει να πλησιάσουμε το Μυστήριο, η αγία Εκκλησία μας -με την ένθεη σοφία και τις ιερές εμπειρίες των αγίων Πατέρων- θέτει, όπως είναι γνωστό, στη διάθεση των πιστών τέκνων της τις λειτουργικές λεγόμενες τέχνες. Αυτές οι τέχνες είναι εξυγιασμένες μέσα στη λειτουργική ζωή της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας και δεν έχουν καμμιά σχέση με τις ανάλογες τέχνες, που έχουν μεν θρησκευτικό θέμα, αλλά βρίσκονται πέρα για πέρα έξω από τον λειτουργικό χώρο και το εκκλησιαστικό κλίμα. Γιατί, βέβαια, άλλο πράγμα είναι η εικόνα, που την τεχνουργεί ο αγιογράφος με νηστεία και καθαρό βίωμα συντριβής και μετάνοιας -όπως μας την διδάσκει η παράδοση και όχι όπως την έχουν καταντήσει μερικοί εμπορικοί «αγιογράφοι» των ημερών μας -και άλλο πράγμα η θρησκευτική ζωγραφιά, που την κάνει ο ζωγράφος για να κινήσει μέσα μας αισθήματα θρησκευτικής συγκινήσεως, ή για να την κάνουμε κάδρο να στολίσουμε διάφορους χώρους και επιφάνειες του σπιτιού μας. Και -για να έρθουμε στο χώρο της ποιήσεως- άλλο πράγμα είναι το τροπάριο της βυζαντινής λειτουργικής ποιήσεως, με εκκλησιαστική γλώσσα και μουσική ψαλλόμενο, που το ακούμε και προσευχόμαστε κάνοντας το σταυρό μας, και άλλο το κοινό θρησκευτικό ποίημα ή τραγούδι, που το λέμε στην ώρα της χαράς ή της συγκινήσεως έξω από τη λειτουργία. Βέβαια, το θέμα μας δεν είναι σήμερα οι «λειτουργικές τέχνες» και δεν πρέπει να ξανοιχτούμε περισσότερο εδώ' αλλά, μια που θα περάσουμε από το χώρο της βυζαντινής ποιήσεως και μουσικής, έπρεπε ίσως να καθαρίσουμε κάπως την ατμόσφαιρά μας, από πιθανές παρεξηγήσεις. Γιατί, όταν λ.χ. λέγαμε «εκκλησιαστική μουσική» εννοούσαμε τη λειτουργική τέχνη της βυζαντινής μουσικής, σήμερα πολύς κόσμος -από ημιμάθεια ή διεστραμμένη γνώση; δεν θέλουμε αυτήν την ώρα να επιμείνουμε σ' αυτό περισσότερο- πιστεύουν, πως η εκκλησιαστική μουσική είναι οι διάφορες τετραφωνίες ή πολυφωνίες ευρωπαϊκής προελεύσεως, που λυμαίνονται πολλούς ορθόδοξους ναούς μας και καταστρέφουν ανεπανόρθωτα το ορθόδοξο κλίμα λατρείας και το αισθητήριο του αγνού ελληνικού λαού' και, ακόμη, πως η βυζαντινή μουσική που ψάλλεται στις εκκλησίες μας οφείλεται σε μερικούς αθεράπευτους ρομαντικούς της παραδόσεως, ή σε καθυστερημένους ανατολίτες και πως αυτά δεν είναι βυζαντινή μελωδία, μα ξενόφερτοι αμανέδες, ασυγχρόνιστοι με το πνεύμα της προόδου, που άρχισε να κατακλύζει και την Εκκλησία μας, και, φυσικά, πέρα ως πέρα ακατάλληλοι για την ορθόδοξη λατρεία μας... Αλλά είναι ίσως προτιμότερο να μη συνεχίσουμε προς αυτή την κατεύθυνση, τώρα. Η ώρα μας καλεί στην προεόρτια χαρά για τη γέννηση του Χριστού και όχι να κρίνουμε τα κακώς έχοντα στο χώρο των λειτουργικών τεχνών μας σήμερα.



Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου
του Π. Β. Πάσχου: «Ο Γλυκασμός των Αγγέλων»,
εκδόσεις «Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος»,
3η έκδοσηΙανουάριος 2003, σελ 91-93.
1η έκδοση 1975


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Print Friendly and PDF