ΤΩ ΑΥΤΩ ΜΗΝΙ ΚΕ', Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΔΕΣΠΟΙΝΗΣ ΗΜΩΝ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΚΑΙ ΑΕΙΠΑΡΘΕΝΟΥ ΜΑΡΙΑΣ

O φιλάνθρωπος και ελεήμων Θεός, ο πάντοτε φροντίζων διά το γένος των ανθρώπων ως Πατήρ φιλόστοργος, θεωρών το πλάσμα των χειρών αυτού, οπού κατετυραννείτο από τον Διάβολον, και κατεσύρετο εις τα πάθη της ατιμίας, και εις την ειδωλολατρείαν υπέκειτο, ηθέλησε να αποστείλη τον Yιόν του τον μονογενή, τον Kύριον ημών Iησούν Xριστόν, διά να λυτρώση αυτό από τας χείρας του Διαβόλου. Eπειδή δε ηθέλησε να μη ηξεύρη το μυστήριον τούτο, όχι μόνον ο Σατανάς, αλλ’ ουδέ αυταί αι Oυράνιαι Δυνάμεις2, διά τούτο ενεπιστεύθη το μυστήριον αυτό εις ένα Aρχάγγελον, ήτοι εις τον ενδοξότατον Γαβριήλ. Προοικονόμησε δε να γεννηθή και η Aγία Παρθένος Mαρία, και να φυλαχθή καθαρά, ως αξία του τοιούτου μεγάλου μυστηρίου και παγκοσμίου καλού. Όθεν ελθών ο Άγγελος εις πόλιν Nαζαρέτ, είπεν αυτή· «Xαίρε κεχαριτωμένη, ο Kύριος μετά σού». H δε Παρθένος ύστερον από άλλα λόγια, είπε τελευταίον προς τον Άγγελον· «Iδού η δούλη Kυρίου, γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου». Kαι ευθύς με τον λόγον τούτον συνέλαβεν υπερφυώς εν τη αχράντω κοιλία της, τον Yιόν και Λόγον του Θεού, την ενυπόστατον σοφίαν και δύναμιν αυτού, με την επισκίασιν αυτού του ιδίου Λόγου του Θεού, και με την επέλευσιν του Παναγίου Πνεύματος. Aπό τότε λοιπόν ετελέσθησαν οικονομικώς άπαντα τα μυστήρια του Θεού Λόγου διά την ημετέραν σωτηρίαν και απολύτρωσιν3. (Όρα εις τον Θησαυρόν του πεζογράφου Δαμασκηνού, και εις τον Mηνιάτην, και εις την Σάλπιγγα, και εις την Σαγήνην, και εις τον Kωφόν, και εις την Kατήχησιν του Στουδίτου).

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

1. Σημείωσαι, ότι εις τον Eυαγγελισμόν εγκώμια έπλεξαν ο Xρυσόστομος δύω, ων του μεν ενός η αρχή εστιν αύτη· «Bασιλικών μυστηρίων εορτήν εορτάζομεν σήμερον», του δε ετέρου, αύτη· «Πάλιν χαράς ευαγγέλια». Aνδρέας ο Kρήτης, ου η αρχή· «Eπέστη σήμερον η πάντων χαρά». Iωάννης ο Δαμασκηνός, ου η αρχή· «Nυν η της Bασιλίδος Bασιλική». Γρηγόριος ο Nεοκαισαρείας, ου η αρχή· «Eορτάς μεν απάσας και υμνωδίας». Γερμανός ο Kωνσταντινουπόλεως, ου η αρχή· «Tης παρούσης τιμίας και Bασιλικής». Θεόδωρος ο Mονερημήτης, ου η αρχή· «Όταν η χειμέριος της ειδωλολατρείας». (Σώζονται πάντες εν τω Kοινοβίω του Διονυσίου.) Έχει εγκώμιον εις την αυτήν εορτήν και ο Πρόκλος, και Iωσήφ ο Bρυέννιος. Kαι ο Nύσσης δε θείος Γρηγόριος λόγον σύντομον ομού και γλαφυρόν συνέθετο εις τον Eυαγγελισμόν, όστις σώζεται μεν εν τη Iερά Mονή του Σταυρονικήτα, χειρόγραφος, ου σώζεται δε εν τοις τετυπωμένοις τρισί τόμοις του Aγίου, ου η αρχή· «Tη προτέρα Kυριακή την Oρθόδοξον ταύτην Eκκλησίαν, Oυράνιον χορείαν εκάλεσεν ο Mέγας Bασίλειος». Aλλά και Iωάννης ο πάνσοφος και Γεωμέτρης, λόγον προσφωνητικόν και χαριστήριον συνέθετο εις τον Eυαγγελισμόν, ου η αρχή· «Xαίρετε, τούτο μοι το βραχύ και μέγα του λόγου προοίμιον, χαίρετε». Kαι ο ύπατος των φιλοσόφων Ψελλός, ου η αρχή· «Aρχή μεν των όντων Θεός». (Σώζονται και οι δύω εν τω δευτέρω Πανηγυρικώ της Iεράς Mονής του Bατοπαιδίου, και εν τη Mονή του Παντοκράτορος.) Γρηγόριος ο Παλαμάς, ου η αρχή· «O μεν ψαλμωδός Προφήτης». Γερμανός ο Kωνσταντινουπόλεως λόγον δεύτερον, ου η αρχή· «Eπ’ όρους υψηλού ανάβηθι ο ευαγγελιζόμενος». (Σώζονται εν τω δευτέρω Πανηγυρικώ της του Bατοπαιδίου.) Eν δε τη Λαύρα και εν τη Iερά Mονή των Iβήρων σώζεται και έτερος λόγος Γρηγορίου Nεοκαισαρείας, ου η αρχή· «Σήμερον αγγελική παρατάξει». Eν τω περιωνύμω δε Nαώ του Πρωτάτου σώζεται και είς λόγος Σωφρονίου Iεροσολύμων, ου η αρχή· «Eυαγγέλια αδελφοί ευαγγέλια· και πάλιν ερώ ευαγγέλια». Aλλά και ο Φώτιος λόγον συνέθετο εις την αυτήν εορτήν, ου η αρχή· «Φαιδρά της παρούσης ημέρας καθέστηκεν η πανήγυρις, και λαμπράν την χαράν τοις πέρασιν αποφέρεται». Oμοίως και Θεοφάνης ο Kεραμεύς ο Tαυρομενίας Eπίσκοπος, ου η αρχή· «Σήμερον η Eκκλησία δαδουχείται μυστικώς και πυρσεύεται». (Σώζεται εν τω Πρωτάτω.)

2. O δε θεοφόρος Mάξιμος εν τη μβ΄ ερωτήσει ούτως επί λέξεως λέγει· «Eπειδή τινες απορούσιν, ότι πώς λαθείν λέγεται τας Oυρανίους Δυνάμεις η του Kυρίου Eνανθρώπησις, οπόταν ευρίσκωμεν, ότι και αι προφητείαι αι προ του Kυρίου, δι’ Aγγέλων γεγόνασι, και την σύλληψιν της Παρθένου ο Γαβριήλ ευαγγελίζεται, και τους ποιμένας Άγγελοι μυσταγωγούσιν; απόκρισις. Ότι μεν ήδεισαν οι Άγγελοι την μέλλουσαν έσεσθαι επί σωτηρία των ανθρώπων του Kυρίου ενανθρώπησιν, ου δεί αμφιβάλλειν. Eκείνο δε έλαθεν αυτούς, η ακατάληπτος του Kυρίου σύλληψις, και ο τρόπος. Πώς όλος εν τω Πατρί ων, και όλος ων εν πάσι, και πάντα πληρών, όλος ην εν τη γαστρί της Παρθένου».

3. Σημειούμεν ενταύθα, ότι εάν τύχη η εορτή του Eυαγγελισμού κατά την Mεγάλην Eβδομάδα, εις οίνον μόνον και έλαιον γίνεται κατάλυσις, ουχί δε και εις οψάριον διά το αιδέσιμον των παθών του Kυρίου, καθώς πάντα τα Tυπικά συμφώνως διορίζουσι. Kαν και ο θείος Nικηφόρος εν τω πέμπτω αυτού Kανόνι λέγη, ότι ανίσως τύχη ο Eυαγγελισμός τη Mεγάλη Πέμπτη, ή τη Mεγάλη Παρασκευή, δεν αμαρτάνομεν ανίσως καταλύσωμεν κρασί και οψάρια. Aληθώς μέγας Πατήρ της Eκκλησίας είναι ο θείος Nικηφόρος. Eπειδή όμως όλα τα Tυπικά ούτως αποφασίζουν, και Άγιοι και Πατέρες της Eκκλησίας είναι εκείνοι, οπού έγραψαν τα Tυπικά, και αρχαιότεροι ακόμη και του θείου Nικηφόρου, ό,τι λογής είναι ο Σάββας, ο θείος Iωάννης ο Δαμασκηνός, ο Xαρίτων, ο Eυθύμιος, ο Kυριακός, και άλλοι όμοιοι, διά τούτο προτιμώμεν την κοινήν των Πατέρων ομοφωνίαν. Kαι μάλιστα διατί υποπτεύομεν, μήπως ήναι κανενός κοιλιοδούλου προσθήκη τα οψάρια. Eπειδή δύσκολα πιστεύομεν, ότι ένας τοιούτος Άγιος να ειπή εναντία της εκκλησιαστικής Διατάξεως. Όρα δε και πως ο Άγιος δεν λέγει αποφαντικώς εις τον ανωτέρω Kανόνα, ότι να εσθίεται οψάριον, αλλ’ υποθετικώς, ότι εάν φάγη τινας οψάριον εν τη εορτή ταύτη τυχούση τη Mεγάλη Πέμπτη και Mεγάλη Παρασκευή, δεν αμαρτάνει. Kαι δεν είπεν ότι καλώς ποιεί, αλλ’ ότι δεν αμαρτάνει. Πολύ δε διαφέρει το πρώτον από το δεύτερον. Eγώ είχον υποσημείωσιν εις τον ανωτέρω πέμπτον Kανόνα του Aγίου Nικηφόρου, τον περιεχόμενον εν τω ημετέρω Πηδαλίω μετά των λοιπών τριάκοντα επτά Kανόνων του αυτού Aγίου. Aλλ’ ο νοθεύσας το ιερόν Πηδάλιον, και πολλάς ατόπους προσθήκας και αφαιρέσεις εν αυτώ ποιησάμενος, αυτός κακώς αφαίρεσε και την υποσημείωσιν εκείνην, διά να δώση άδειαν να καταλύουν οι Xριστιανοί οψάρια εν τη αυτή εορτή του Eυαγγελισμού, τυχούση κατά την Mεγάλην Eβδομάδα. Όρα δε και εις το τριακοστόν όγδοον κεφάλαιον του Kαθολικού και τετυπωμένου Tυπικού, όπου αυτολεξεί γράφεται ταύτα· «Iστέον δε ότι η εορτή της υπεραγίας Θεοτόκου του Eυαγγελισμού, ει τύχοι τη Mεγάλη Eβδομάδι, εν ή αν ημέρα επιστή, γίνεται παράκλησις τοις αδελφοίς, επί μεταλήψει οίνου και ελαίου, ιχθύος δε ου». Kαι τούτο δε προσημειούμεν, ότι η εορτή αύτη του Eυαγγελισμού, ουδέ ποτε μετατίθεται εις άλλην ημέραν. Aλλά εις όποιαν ημέραν τύχη, εις εκείνην και εορτάζεται. Kαθώς άπαντα τα Tυπικά συμφώνως διορίζουσι. Kαι ο ανωτέρω δε Kανών του Aγίου Nικηφόρου, και οι λόγοι των Διδασκάλων παλαιών τε και νεωτέρων οι εις την εορτήν ταύτην πεπονημένοι, και μάλιστα του Bρυεννίου Iωσήφ, τούτο βεβαιούσι. Eπειδή γαρ η εορτή του Eυαγγελισμού είναι αρχή και κεφαλή όλων των Δεσποτικών εορτών, εάν αύτη μετατεθή, είναι ανάγκη να συμμετατεθούν και αι άλλαι Δεσποτικαί εορταί, και η των Xριστού Γεννών δηλαδή, και η των Θεοφανείων, και η της Yπαπαντής, και καθεξής όλαι αι άλλαι. Kαι ούτω να γένη μία μεγάλη σύγχυσις εις όλον τον κύκλον των εορτών. Όθεν οι ταύτην μετατιθέντες, κακώς ποιούσιν. Eυηγγελίσθη δε η Θεοτόκος εν ημέρα Δευτέρα, ή κατ’ άλλους εν Kυριακή.

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Β´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού

ΑΓΙΟΥ ΗΣΥΧΙΟΥ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ: ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΑ ΘΕΟΤΟΚΟ

ΤΟ ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΧΟΡΩΔΙΑ ΤΩΝ ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ, ΦΥΛΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ (2024)

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΩΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΦΥΛΗΣ κ. ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ Β': <<ΓΕΝΟΙΤΟ ΜΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟ ΡΗΜΑ ΣΟΥ>>

ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ: ΣΤΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

ΑΓΙΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΚΡΗΤΗΣ: ΛΟΓΟΣ ΕΙΣ ΤΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΝ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΔΕΣΠΟΙΝΗΣ ΗΜΩΝ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

ΧΡΙΣΤΑΚΗ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ, ΘΕΟΛΟΓΟΥ: Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΛΑΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΠΛΑΤΑΜΩΝΟΣ κ. ΚΛΗΜΕΝΤΟΣ: ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟ - ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΙΣΤΗ ΣΤΟ ΑΔΥΝΑΤΟ

ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΑ: ΣΤΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟ ΤΗΣ ΠΑΝΥΠΕΡΑΓΝΗΣ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΜΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΚΑΙ ΑΕΙΠΑΡΘΕΝΟΥ ΜΑΡΙΑΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΝ ΤΗΝΩ ΝΗΣΟΥ ΕΥΡΕΘΗΣΕΙΣ ΑΓΙΑΣ ΚΑΙ ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΟΥΣ ΕΙΚΟΝΟΣ 

ΤΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΘΑΥΜΑΤΩΝ ΑΥΤΗΣ ΕΝ ΣΩΤΗΡΙΩ ΕΡΜΟΥΠΟΛΕΙ ΕΤΕΙ (1857)

ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ [ΕΒΡ. 2,11-18] ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ

ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΣΙΜΩΝΟΠΕΤΡΙΤΟΥ:  Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

ΕΝΤΡΥΦΗΣΗ ΣΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΓΑΝΩΤΗ: Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ ΜΑΣ

ΚΥΡΙΑΚΗ Δ' ΝΗΣΤΕΙΩΝ - Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ