ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΟΣ: Η ΒΑΘΥΤΕΡΗ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣ

Η Ἐκκλησία μᾶς καλεῖ σήμερα νὰ προσέξουμε τὴν μορφὴ τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τῆς Κλίμακος, ἐπειδὴ ὁ Πατὴρ αὐτός, ὁ ὁποῖος ἔζησε κατὰ τὸν 7ον αἰῶνα, ἐπραγμάτωσε στὴν ζωή του τὸ ἰδεῶδες τῆς Μετανοίας, κάτι τὸ ὁποῖο δὲν πρέπει νὰ φεύγη ἀπὸ τὰ μάτια μας κατὰ τὴν Μεγάλη Σαρακοστή. «Ἰωάννην τιμήσωμεν, τῶν ἀσκητῶν τὸ καύχημα…», ψάλλουμε στὸν Ἑσπερινό, ἐνῶ στὸν Ὄρθρο ἀναφωνοῦμε πρὸς τὸν Ἅγιο: «Ἀτροφία τὴν σάρκα μαράνας ἀνεκαίνισας ψυχῆς τὸν τόνον, Ὅσιε, καὶ δόξαν κατεπλούτισας οὐράνιον…». Ὡστόσο, ἡ Ἐκκλησία, ἑρμηνεύοντας σωστὰ τὴν διδασκαλία τοῦ Ἁγίου, θεωρεῖ ὅτι ἡ ἄσκηση δὲν ἔχει καμία ἔννοια καὶ καμία ἀξία ἂν δὲν εἶναι ἔκφραση ἀγάπης, γι᾿ αὐτὸ καὶ στὸν Ἑσπερινὸ βάζει τὸν Ὅσιο νὰ μᾶς ἀπευθύνει αὐτὰ τὰ λόγια: «Ἀγαπήσατε τὸν Θεὸν καὶ εὑρήσετε χάριν αἰώνιον, μηδὲν προτιμήσητε τῆς ἀγάπης Αὐτοῦ...». Στὴν Θεία Λειτουργία συνεχίζουμε τὴν ἀνάγνωση τῆς πρὸς Ἑβραίους Ἐπιστολῆς (Ϛ´ 13-20), ὅπου περιγράφονται ἡ ὑπομονὴ καὶ ἡ ἐγκαρτέρηση τοῦ Ἀβραὰμ καὶ ἡ ἐν τέλει πραγματοποίηση τῶν ὑποσχέσεων τοῦ Θεοῦ. «Ἀδύνατον ψεύσασθαι Θεόν», καὶ γι᾿ αὐτό, ὅπως καὶ ὁ Ἀβραάμ, «ἰσχυρὰν παράκλησιν ἔχομεν οἱ καταφυγόντες κρατῆσαι τῆς Τριῴδιον Κατανυκτικὸν Ἕνα Πνευματικὸ Ταξίδι πρὸς τὸ Τέλος τοῦ παλαιοῦ καὶ τὴν Ἀρχὴ τοῦ Νέου 2 προκειμένης ἐλπίδος». Ζοῦμε ἐμεῖς μὲ αὐτὴ τὴν μεγάλη ἐλπίδα; Τὸ Εὐαγγέλιο περιγράφει τὴν θεραπεία ἑνὸς νέου, ὁ ὁποῖος, ὑπὸ τὴν ἐπήρεια τοῦ διαβόλου, εἶχε καταληφθῆ ἀπὸ «ἄλαλο πνεῦμα». Ὁ πατέρας του τὸν ὡδήγησε στὸν Ἰησοῦ. Καὶ Ἐκεῖνος τοῦ εἶπε τοῦτο: «Ἐὰν μπορεῖς νὰ πιστέψης, ὅλα εἶναι δυνατὰ σ᾿ ἐκεῖνον ποὺ πιστεύει». Ἀνάμεσα στὰ δάκρυά του, ὁ πατέρας φώναξε: «Πιστεύω, Κύριε, ἀναπλήρωσε ἐσὺ τὴν λιγοστή μου πίστη!». Δὲν μποροῦμε πράγματι νὰ βροῦμε καλύτερα λόγια γιὰ νὰ ἐκφράσουμε ταυτόχρονα τὸ γεγονός, ὅτι πιστεύουμε, ἀλλὰ καὶ τὴν ἀδυναμία αὐτῆς τῆς πίστεως. Εἴμαστε ὅμως ἱκανοὶ νὰ δακρύσουμε μὲ πόνο, καθὼς λέμε στὸν Κύριό μας: «Πιστεύω, βοήθει μοι τῇ ἀπιστία»; Ὁ Ἰησοῦς εὐσπλαγχνίσθηκε τὸν πατέρα. Δέχθηκε μιὰ τέτοια πίστη καὶ θεράπευσε τὸν υἱό του. Οἱ Μαθητές, μιλώντας ἰδιαιτέρως μὲ τὸν Διδάσκαλο, Τὸν ἐρωτοῦν γιατὶ ἐκεῖνοι δὲν μπόρεσαν νὰ ἐκδιώξουν τὸ δαίμονα. Πῆραν τὴν ἀπάντηση, ὅτι «Αὐτὸ τὸ εἶδος τοῦ δαιμονίου μὲ κανέναν ἄλλο τρόπο δὲν ἐκδιώκεται παρὰ μὲ προσευχὴ συνοδευόμενη ἀπὸ νηστεία». Ἂς μὴ θεωρήσουμε, ὅτι μιὰ παρατεταμένη νηστεία καὶ προσευχὲς ποὺ ἐπαναλαμβάνονται ἀρκοῦν γιὰ νὰ δώσουν τὴν δύναμη ἐκείνη ποὺ οἱ Μαθητὲς δὲν κατεῖχαν ἀκόμη. Ἡ προσευχὴ καὶ ἡ νηστεία, μὲ τὴν βαθύτερη ἔννοια τῶν ὅρων, σημαίνουν τὴν ριζικὴ παραίτηση ἀπὸ τὸν ἑαυτό μας, τὴν στροφὴ καὶ σταθεροποίηση τῆς ψυχῆς σ᾿ ἐκείνη τὴν στάση τῆς ἐμπιστοσύνης καὶ τῆς ταπείνωσης ποὺ περιμένει τὸ καθετὶ ἀπὸ τὸ Ἔλεος τοῦ Θεοῦ, τὴν ὑποταγὴ τοῦ θελήματός μας στὸ δικό Του θέλημα, τὴν ἐναπόθεση τῆς ὕπαρξής μας καὶ κάθε ἄλλης προσφιλοῦς ὕπαρξης στὰ χέρια τοῦ Πατέρα. Ἐκεῖνος, ποὺ μὲ τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ, θὰ φτάσει σὲ μιὰ τέτοια κατάσταση, μπορεῖ νὰ διώξη τὸν διάβολο. Δὲν θὰ μπορούσαμε νὰ κάνουμε κι᾿ ἐμεῖς ἔστω μερικὰ πρῶτα βήματα πρὸς αὐτὴ τὴν κατεύθυνση; Ἂν προσπαθήσουμε, θὰ ἐκπλαγοῦμε ἀπὸ τὰ ἀποτελέσματα.

(*) Lev Gillet, ἑνὸς Μοναχοῦ τῆς Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας, Πασχαλινὴ κατάνυξη, ἐκδόσεις «Ἀκρίτας», 1η ἔκδοση, Ἀθήνα, 2009. ● Ἐπιμέλ. ἡμετ. *Αναδημοσίευση εκ του ιστολογίου της Ιεράς Μητρόπολης Ωρωπού και Φυλής της 3.4.2022. Επιμέλεια, παρουσίαση ημετέρα.