ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ (1770-1843)

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Σαράντου Καργάκου: Νεότερη Ελληνική Ιστορία, Τόμος Β',
<<Μεγάλες μορφές και Μεγάλες Στιγμές του ΄21>>.
Δεύτερη έκδοση: <<Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ>>, Απρίλιος 2021, σελ. 147-149.
<<Και το βιβλίο αυτό είναι καρπός ευγνωμοσύνης προς τους πολυπληθείς ακροατές/μαθητές μου του <<Λαϊκού Πανεπιστημίου>>, που κατακλύζουν κάθε Τρίτη την αίθουσα τελετών της γεραράς <<Εταιρείας Φίλων του Λαού>>, για να ακούσουν πέμπτη χρονιά φέτος τα μαθήματά μου, παρά το νυκτερινό της ώρας (7-9 μ.μ.).
Στα μαθήματα αυτά προσέρχονται παιδιά όλων των ηλικιών, από 20 έως 85 ετών. Άλλα κρατούν σημειώσεις, άλλα κρατούν μαγνητόφωνα.
Αυτά μου έδωσαν το έναυσμα, το ερέθισμα και την ώθηση να δώσω στις παραδόσεις μου μορφή βιβλίου.
Την πρώτη χρονιά εδίδαξα έναν κύκλο μαθημάτων υπό τον τίτλο Το βυζαντινό ναυτικό, που πήρε μορφή καλαίσθητου βιβλίου από τις εκδόσεις Ιω. Σιδέρη (2007), τη δεύτερη χρονιά εδίδαξα τους πολιτικούς θεσμούς και τα πολιτικά σώματα της σπαρτιατικής πολιτείας, την τρίτη την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου,
που το 2008/09 σε πολύ διευρυμένη μορφή και με σπάνια βιβλιογραφία εκδόθηκε από τις Εκδόσεις ΠΕΡΙ ΤΕΧΝΩΝ - ΚΑΡΤΕΡΗΣ, την τέταρτη χρονιά παρέδωσα <<Το λυκόφως της Σπάρτης>>,
που μαζί με τις προηγούμενες παραδόσεις μου αποτέλεσαν την πρωταρχική μαγιά για να συγγραφεί και να εκδοθεί το δίτομο έργο μου Ιστορία της Αρχαίας Σπάρτης (Gutenberg, 2006).
Πέρσι είχα την ευκαιρία να διδάξω τρεις κύκλους μαθημάτων: α) Οι Τούρκοι και το Βυζάντιο, β) Το τουρκικό imperium και γ) Τουρκοκρατία, που πήραν μορφή βιβλίου και εκδόθηκαν σε καλαίσθητη μορφή από τις εκδόσεις Λεωνίδα Γεωργιάδη.
Τα φετινά μαθήματα θα είναι αφιερωμένα στην Ελληνική Επανάσταση. Αλλά το βιβλίο αυτό δεν εξετάζει καταλεπτώς το μεγάλο εκείνο γεγονός.
Περιορίζεται αυστηρώς σε όσα προτίθεμαι να παραδώσω και αυτά είναι ό,τι λέγει ο τίτλος: Μεγάλες μορφές και μεγάλες στιγμές του '21.
Όχι όλος ο Αγώνας στην πολυμορφία και την πολύπτυχη διάστασή του.
Οι βασικοί λόγοι είναι δύο: Εκ των πραγμάτων είναι αδύνατον να συμπεριληφθεί όλος ο Αγώνας σε σειρά δίωρων -ανά δεκαπενθήμερο- μαθημάτων ενός εξαμήνου και, δεύτερον -πέρα από άλλες εκδοτικές μου δραστηριότητες- μία τρίτομη ή τετράτομη Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως,
που θα εξετάζει εξονυχιστικά, με πνεύμα κριτικό και -στο μέτρο του ανθρώπινα δυνατού- αντικειμενικά κάθε γεγονός, είτε αυτό είναι στρατιωτικό, είτε πολιτικό, είτε διπλωματικό.
Και για τον λόγο αυτό υπάρχει ένας διαχωρισμός:
Στους δύο πρώτους τόμους εξετάζονται τα στρατιωτικά γεγονότα και στον τρίτο τα πολιτικά, διπλωματικά, οικονομικά γεγονότα, καθώς και ό,τι μπορεί να έχει σχέση με την οργάνωση της παιδείας στη διάρκεια της πολυχρονίου πολεμικής δοκιμασίας.
Το βιβλίο αυτό, λόγω όγκου και τεράστιου κόστους, μόνο αν βρεθεί χορηγός θα καταστεί εφικτό να εκδοθεί.
Ευελπιστούμε ότι κάποιος θα συνδράμει.
Όχι πάντως η ελληνική πολιτεία.
Αυτή με τίμησε και με τιμά με το υπέρτατο βραβείον: το κώνειον>>!
(Απόσπασμα εκ του προλόγου)
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ (1770-1843)

Καμμιά προσωπικότητα του ελληνικού κόσμου δεν ταυτίστηκε τόσο στενά με την Πελοπόννησο, όσο ο Θεόδωρος ή Θεοδωράκης Κολοκοτρώνης, που πέρασε στην ιστορία με την προσωνυμία <<Γέρος του Μοριά>>. Αλλ' ο Κολοκοτρώνης, λόγω της ευρύτερης συλλήψεως του ελληνικού επαναστατικού ζητήματος, δεν τιμάται μόνο στην Πελοπόννησο' τιμάται σ' όλο τον ελληνικό χώρο και σε όλη την υφήλιο, όπου είναι διάσπαρτος ελληνικός κόσμος. Τούτο σημαίνει πως ήταν μια προσωπικότητα με καθολικό κύρος, που μπόρεσε να διεμβολίσει τον χρόνο ώστε και στον παρόντα καιρό, όπου αναδυκνείονται σε <<καθημερινή βάση>>, όπως λέμε στην τρέχουσα ελληνική, ήρωες-Σούπερμαν κάθε λογής, που η λάμψη τους έχει διάρκεια πυγολαμπίδας, ο Κολοκοτρώνης εξακολουθεί να είναι πάντα παρών. Είναι η μόνη φυσιογνωμία που το πολυπολιτιστικό και πολυφυλετικό υπουργείο <<μας>> της εθνικής και των δήθεν θρησκευμάτων <<μας>> δεν κατόρθωσε να εξοβελίσει παντελώς από τα σχολικά <<μας>> βιβλία. Ο Θεοδωράκης Κολοκοτρώνης ήταν γιος του θρυλικού κλέφτη του Μοριά Κωνσταντή Κολοκοτρώνη που σκοτώθηκε το 1785 στους Πύργους της Καστάνιτσας του Ταϋγέτου, όπου είχε κλειστεί με τον φίλο του, Παναγιώταρο Βενετσενάκο. Κοντά του έπεσαν μαχόμενοι οι αδελφοί του, Γεώργιος και Αποστόλης. Σώθηκαν όμως η γυναίκα του και τα παιδιά του, από τα οποία πρωτότοκος ήταν ο μόλις 15 ετών Θεοδωράκης, που έγινε προστάτης της οικογενείας του, δηλαδή της μητέρας του, Ζαμπίας και των τεσσάρων αδελφών του. Η οικογένεια Κολοκοτρώνη ή οι Κολοκοτρωναίοι, όπως είναι πια καθιερωμένο να λέγονται, είναι παλιά πολεμική <<φάρα>> που για πρώτη φορά μνημονεύονται στο κίνημα που οργάνωσαν στην Πελοπόννησο οι αδελφοί Θεόδωρος και Μακάριος Μελισσηνοί το 1572, ένα έτος μετά τη ναυμαχία της Ναυπάκτου. Μεταξύ αυτών που συμμετείχαν σε μετέπειτα κινήματα ήταν κι ένας οπλαρχηγός που έφερε το όνομα Τσεργίνης. Τούτου πιθανώς παιδιά ήταν οι οπλαρχηγοί Χρόνης, Λάμπρος και Δήμος Τσερνίγηδες, που έδρασαν κατά τον 17ο αι. στην Πελοπόννησο και στη Στερεά στο πλευρό των Βενετών, κατά την εποχή που έδρασε στον ελληνικό χώρο ο θρυλικός Φραγκίσκος Μοροζίνης. Μετά την επάνοδο των Τούρκων υπό τον Δαμάδ Αλή Κιουμουρτζή (1715), οι Τσεργίνηδες με βάση το Λιμποβίτσι και άλλα χωριά της Γορτυνίας έζησαν τον κλέφτικο βίο. Τον δρόμο αυτό φαίνεται πως άνοιξε ο γιος του Δημήτρη Τσεγίνη, ο περιώνυμος Μπότσικας, που με 300 άνδρες από το Λιμποβίτσι, την Αλωνίσταινα και το Αρκουδόρεμα προσπάθησαν να αναχαιτίσουν ή να περιορίσουν το άπλωμα των Τούρκων στον Μοριά, κυρίως την προσπάθεια του στρατηγού Καρά Οσμάν, ενάντια στον οποίο πολέμησαν στον Παλαιόπυργο του Δάρα. Η δύναμη του Καρά Οσμάν ήταν 6.000 περίπου άνδρες, ενώ του Μπότσικα κάποιες εκατοντάδες. Οι Τούρκοι <<χάλασαν>> όλους τους Έλληνες, εκτός του αρχηγού που μπόρεσε να διαφύγει. Φαίνεται πως και οι απώλειες των Τούρκων ήσαν μεγάλες, όπως μαρτυρεί (ή, τουλάχιστον, μαρτυρούσε) η θέση <<Τουρκομνήματα>> κοντά στο Λεβίδι. Λίγα χρόνια μετά σκοτώθηκε και ο Μπότσικας (ο <<Γέρος>> έλεγε ότι κανείς Κολοκοτρώνης δεν πέθανε στο κρεβάτι)' τον διαδέχτηκε ο γιος του, Γιάννης, ο αποκλιθείς από τους Αλβανούς συμπολεμιστές του <<Μπιθιγκούρας>>, λόγω των ευτραφών και ογκηρών οπισθίων του (<<μπιθ>> αλβανιστί είναι ο πισινός, η έδρα, ο αφεδρών). Το παρωνύμιο αυτό κατά τον 18ο αι. για λόγους... εθνικής αξιοπρεπείας μεταπλάστηκε σε... Κολοκοτρώνης, που είναι πιστή απόδοση του Μπιθιγκούρας! Λέγονται ακόμα και άλλα: πως ο εν λόγω Γιάννης, λαβωμένος, είχε κολλήσει τον πισινό του σ' ένα κοτρώνι και δεν μπορούσε να ξεφύγει. Φαίνεται ότι ο εν λόγω Μπιθιγκούρας ή Κολοκοτρώνης, πλην των ευτραφών οπισθίων, διέθετε και ευτραφές μυαλό, διότι είναι μεταξύ αυτών που έδρασαν πολεμικά, άλλοτε στο πλευρό των σπαχήδων που μοίρασαν σε τιμάρια την Πελοπόννησο και άλλοτε εναντίον τους ως ανεξάρτητος οπλαρχηγός. Είχε τότε κατακτήσει το σεβασμό των εντοπίων που έβλεπαν στο πρόσωπό του ένα προστάτη. Σιγά-σιγά, κατά τον 18ο αι. η <<κλεφτουριά>> ξεφεύγει από τον ληστρικό βίο και γίνεται προστάτης ή εκδικητής του ραγιά. Ο Γιάννης Κολοκοτρώνης περί το 1757 συνελήφθη, οδηγήθηκε στην Ανδρούσα και πέθανε με μαρτυρικό θάνατο. Οι Τούρκοι του έκοψαν τα χέρια και τα πόδια και μετά τον σκότωσαν. Γιοι του ήταν ο Αναγνώστης Κολοκοτρώνης, ο Κωνσταντής, πατέρας του Θεοδωράκη, ο Αποστόλης, ο Γεώργιος και ο Βασίλειος, που εμφανίζονται με το εξελληνισμένο όνομα Κολοκοτρώνης. 

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίου του Σαράντου Καργάκου:
Νεότερη Ελληνική Ιστορία, Τόμος Β',
<<Μεγάλες μορφές και Μεγάλες Στιγμές του ΄21>>.
Δεύτερη έκδοση: <<Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ>>, Απρίλιος 2021, σελ. 147-149.