ΑΓΙΟΥ ΓΕΡΜΑΝΟΥ ΚΩΝ/ΠΟΛΕΩΣ: Η ΠΑΡΑΒΟΛΗ ΤΩΝ ΤΑΛΑΝΤΩΝ

 

Ἐκεῖνος πού ἔλαβε τὰ πέντε τάλαντα, ἐπεμελήθη καὶ τὰ ἐδιπλασίασεν· ὁμοίως καὶ ἐκεῖνος πού ἔλαβε τὰ δύο, ἐκέρδησε ἀπὸ αὐτὰ ἄλλα δύο. Ὁ ἄλλος ὅμως, ποὺ ἔλαβε τὸ ἕνα, ἔσκαψε τὴν γῆ καὶ ἔκρυψε ἐκεῖ τὸ ἀργύριον τοῦ Κυρίου του. Καὶ μετὰ πολὺν χρόνον ἔρχεται ὁ Κύριος τῶν δούλων ἐκείνων νά ἀξιολογήση τὸ ἔργον τους.

Θέλοντας ὁ Δεσπότης καὶ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς νά μᾶς φανερώση τὸ ἔξαφνον τῆς Δευτέρας Του Παρουσίας, μᾶς νουθετεῖ μέ τὴν παραβολὴν ταύτην σοφώτατα· καὶ ἀφοῦ πρῶτα εἶπε, «γρηγορεῖτε οὖν, ὅτι οὐκ οἴδατε τὴν ἡμέραν οὐδὲ τὴν ὥραν ἐν ᾗ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἔρχεται», ἀμέσως μετὰ προσέθεσε καὶ αὐτά: καθὼς ἕνας ἄνθρωπός πού ἀπομακρύνεται ἀπὸ τὸν τόπον του, ἔτσι καί ὁ Κύριος, ὅταν ἔφευγε ἀπὸ τὸν κόσμον τοῦτον σωματικῶς γιά τοὺς οὐρανούς, προσεκάλεσε τοὺς δούλους Του καὶ τοὺς παρέδωσε τὰ οὐράνια καὶ θεία μυστήρια. Οἱ δοῦλοι εἶναι οἱ θεῖοι Ἀπόστολοι καὶ ὅλοι οἱ διάδοχοί τους, οἱ μυσταγωγοὶ τῆς Ἐκκλησίας, δηλαδὴ οἱ ἀρχιερεῖς, ἱερεῖς καὶ διάκονοι, στούς ὁποίους ἔχει ἀνατεθῆ ἡ διακονία τοῦ λόγου, ἔλαβαν δὲ καί πνευματικὰ χαρίσματα, ἄλλοι μεγαλύτερα καὶ ἄλλοι μικρότερα· διότι τὰ χαρίσματα διαχωρίζονται καὶ διαφέρουν τὸ ἕνα ἀπὸ τὸ ἄλλο. 

Πλὴν ὅμως αὐτὸς ὁ Θεός, τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον εἶναι πού ἐνεργεῖ σὲ ὅλους καὶ τοὺς ἐνισχύει· «καὶ ἄλλῳ μὲν διὰ τοῦ Πνεύματος δίδοται λόγος σοφίας» κατὰ τὴν Γραφήν, «ἄλλῳ δὲ λόγος γνώσεως κατὰ τὸ αὐτὸ Πνεῦμα, ἑτέρῳ δὲ πίστις ἐν τῷ αὐτῷ Πνεύματι, ἄλλῳ δὲ χαρίσματα ἰαμάτων ἐν τῷ αὐτῷ Πνεύματι, ἄλλῳ δὲ ἐνεργήματα δυνάμεων…» καὶ σὲ ἄλλους ἄλλα χαρίσματα. «Πάντα δὲ ταῦτα ἐνεργεῖ ἕν καὶ τὸ αὐτὸ Πνεῦμα διαιροῦν ἰδία ἑκάστῳ καθὼς βούλεται». Καὶ πάλιν σὲ αὐτὴν τὴν ἐπιστολὴ ὁ θεῖος Ἀπόστολος λέγει: «Ὑμεῖς ἐστέ σῶμα Χριστοῦ καὶ μέλη ἐκ μέρους. Καὶ οὗς μὲν ἔθετο ὁ Θεὸς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ πρῶτον Ἀποστόλους, δεύτερον Προφήτας, τρίτον διδασκάλους, ἔπειτα δυνάμεις, εἶτα χαρίσματα ἰαμάτων, ἀντιλήψεις, κυβερνήσεις, γένη γλωσσῶν». Λοιπὸν δέν εἶναι ὅλοι Ἀπόστολοι ἢ δυνάμεις, καὶ δέν ἔχουν ὅλοι τὸ χάρισμα νά θεραπεύουν ἢ νά ὁμιλοῦν γλῶσσες καὶ νά ἐρμηνεύουν, ἀλλὰ κάθε ἕνας κατὰ τὴν δύναμίν του λαμβάνει τὸ χάρισμα, δηλαδή κατά τὸ μέτρον τῆς πίστεως καὶ τῆς καθάρσεως.

Διότι ἀνάλογα μέ τὴν πρόοδόν που παρουσιάζει κάποιος στήν κατὰ τὸ εὐαγγέλιον ζωή, λαμβάνει ἀπὸ τὸν Θεὸν τὴν δωρεὰν καὶ τὸ χάρισμα.Ἐάν δώσωμεν ὀλίγον, ὀλίγην χάριν λαμβάνουμε· ἐὰν ὅμως δώσωμε μεγάλην προσπάθεια, λαμβάνουμε καὶ μεγάλην χάριν. Ὅπως καὶ ἐκεῖνος πού ἔλαβε τὰ πέντε τάλαντα δέν ἔδειξε ὀκνηρία, οὔτε ποσῶς παρημέλησεν, ἀλλὰ παρευθὺς προσπάθησε ὡς εὐγνώμων δοῦλος καὶ οἰκονόμος ἐπιμελέστατα, νά διπλασιάση τὸ χάρισμα. Ἐπειδή ὅποιος ἔχει λόγον ἢ πλοῦτον ἢ ἄλλην τέχνην καὶ δύναμιν καὶ δέν κοιτάζει μόνον τὸν ἑαυτὸν του ἀλλὰ προσπαθεῖ νά ὠφελήσῃ καὶ τὸν πλησίον του, αὐτὸς διπλασιάζει τὸ χάρισμα τὸ ὁποῖον ἔλαβεν ἀπὸ τὸν Θεό ὡς εὐγνώμων· ὁ δὲ ἀχάριστος καὶ ἄχρηστος, ὁ ὁποῖος παρέχωσε τὸ τάλαντον, εἶναι αὐτός πού φροντίζει νά ὠφελήσῃ μόνον τὸν ἑαυτὸν του, καὶ για τὴν σωτηρία τῶν ἄλλων δέν τὸν ἐνδιαφέρει καθόλου· γι’ αὐτὸν τὸν λόγον ὁ τοιοῦτος κατακρινεται καὶ δικαίως καταδικάζεται, διότι ἔκρυψε τὴν χάριν τὴν ὁποίαν ἔλαβεν ἀπὸ τὸν Κύριον.

Ὁμοίως ὅταν κάποιος εἶναι εὐφυὴς καὶ ἐπιτήδειος ἄνθρωπος καὶ γνωρίζει πολλά, δέν ἐπιδίδεται ὅμως σὲ πράγματα πού ἀφοροῦν τὴν ψυχήν, ἀλλὰ σὲ πρόσκαιρες φροντίδες καὶ δολιότητες, κατακρίνεται καὶ αὐτὸς μαζί μέ ἐκεῖνον πού ἔκρυψε τὸ τάλαντον, διότι δέν ἐχρησιμοποίησε τὴν εὐφυΐαν καὶ τὴν προκοπὴν του σὲ θεῖα καὶ ὠφέλιμα πράγματα ἀλλὰ σὲ ἀνωφελῆ καὶ γήϊνα. Μετὰ δὲ χρόνον πολύν, ἔρχεται ὁ Κύριος πού ἔδωσε τὸ ἀργύριον ἢ τὰ λόγια Του, διότι «ἀργύριον πεπυρωμένον» εἶναι τὰ λόγια τοῦ Θεοῦ, ἢ καὶ κάθε χάρισμα γενικῶς μπορεῖς νά εἴπῃς ὅτι εἶναι ἀργύριον, ἐπειδὴ λαμπρύνει ἐκεῖνον πού τὸ ἔχει καὶ τὸν κάνει ἔνδοξον. «Καὶ συναιρεῖ λόγον» ὁ Δεσπότης, ἐξετάζει δηλαδὴ ἐκείνους οἱ ὁποῖοι ἔλαβαν τὰ τάλαντα καὶ τοὺς ζητεῖ νά Τοῦ ἀποδώσουν ὄχι μόνον τὸ κεφάλαιον, ἀλλὰ καὶ τὸ ὄφελος. Γι’ αὐτὸ καί κάθε ἕνας πού ἔλαβε χάρισμα, εἶναι χρεώστης στόν Θεόν, νά ἀγωνισθῇ νά τὸ διπλασιάση τὸ γρηγορώτερον, δηλαδὴ νά ὠφελήσῃ καὶ τὸν πλησίον του. Διότι ὅποιος διδάσκει τὸν ἀδελφὸν του, ἢ τοῦ κάνει κάποιαν ἄλλην εὐεργεσίαν, ἂς γνωρίζῃ ὅτι περισσότερο τὸν ἑαυτὸν του ὠφελεῖ, ἐπειδὴ διπλασιάζει τὸ κέρδος του καί λαμβάνει ἀπὸ τὸν Δεσπότην πλουσίαν τὴν ἀνταπόδοσιν.

Καὶ ἐκεῖνοι μὲν οἱ ὁποῖοι ἠγωνίσθησαν ἐργαζόμενοι αὐτά πού ἔλαβαν, ἐπαινοῦνται ἀπὸ τὸν Δεσπότην ὡς δοῦλοι καλοί καὶ χρήσιμοι καὶ ἀξιώνονται, τόσον ἐκεῖνος πού ἔλαβε τὰ δύο, ὅσον καὶ ὁ ἄλλος πού ἔλαβε τὰ πέντε τάλαντα, ὁμοίας ὑποδοχῆς, ἀκούγοντας καὶ οἱ δύο τὸν ἴδιον λόγον ἀπὸ τὸν Κύριον, δηλαδὴ τὸ «εὖ δοῦλε ἀγαθὲ καὶ πιστέ! ἐπὶ ὀλίγα ᾖς πιστός, ἐπὶ πολλῶν σὲ καταστήσω· εἴσελθε εἰς τὴν χαρὰν τοῦ Κυρίου σου». Ἀγαθός νοεῖται ἐδῶ ἀληθῶς ἐκεῖνος πού ἔχει ἀγαπητικὴν διάθεσιν, ἀπηλλαγμένην ἀπὸ φθόνον, καὶ μεταδίδει πρὸς τὸν πλησίον τὴν καλωσύνην του. Καὶ ἐπειδὴ στά ὀλίγα ἐφάνησαν πιστοὶ καὶ ἀγαθοὶ δοῦλοι, κληρονομοῦν πολλὰ ἀπὸ τὸν Θεὸν ἐκεῖ στήν Βασιλείαν Του, τὰ ὁποῖα ὑπερβαίνουν κάθε φαντασίαν διότι ἂν καὶ ἐδῶ ἀξιώνονται νά λάβουν δωρήματα, ὅμως αὐτὰ δέν εἶναι τίποτε συγκρινόμενα μέ τὰ μέλλοντα ἀγαθὰ τὰ ὁποῖα κληρονομοῦν στόν Παράδεισον. Χαρά δέ τοῦ Κυρίου εἶναι ἡ παντοτεινὴ καὶ αἰώνιος εὐφροσύνη, τὴν ὁποίαν ἔχει ὁ Θεὸς εὐφραινόμενος στά ἔργα Του, κατὰ τὸν Προφήτην «Εὐφρανθήσεται Κύριος ἐπὶ τοῖς ἔργοις αὐτοῦ».

Τοιαύτην λοιπὸν εὐφροσύνην καὶ ἀγαλλίασιν ἀπολαμβάνουν οἱ Ἅγιοι, εὐφραινόμενοι «ἐπὶ τοῖς ἔργοις αὐτῶν», ἐνῶ οἱ ἁμαρτωλοὶ ἀντιθέτως πικραίνονται γιά τὰ ἔργα τους καὶ μεταμελοῦνται ἀνώφελα. Οἱ δὲ Ἅγιοι, οἱ ὁποῖοι ἔχουν τὸν πλοῦτον τοῦ Κυρίου, χαίρουν μέ αὐτὸν καὶ ἀγάλλονται· καί ἐκεῖνος πού ἔλαβε τὰ δύο ἀξιώνεται ἴσης τιμῆς καὶ ἀγαθῶν μέ τὸν ἄλλον πού ἔλαβε τὰ πέντε τάλαντα· διότι ὅταν κάποιος οἰκονομήσῃ καλὰ τὴν μικρὴν χάρι πού ἔλαβε, ἀπολαμβάνει ἴσην τιμήν μέ ἐκεῖνον πού κατώρθωσε τὰ πολλά, ἀφοῦ ὁ καθένας τους ἐδιπλασίασε τὸ χάρισμα πού ἔλαβε καὶ ἀπολαμβάνουν ὁμοίαν τιμήν, ἐπειδὴ καὶ ὁμοίαν προσπάθειαν ἐπέδειξαν. Ἢ ἂς τὸ εἰποῦμε καί μέ ἄλλον τρόπον: ἐπαινοῦνται μὲν ἴσα καὶ τοποθετοῦνται σὲ ἕναν τόπον, ἀλλὰ ὁ καθένας ἀπολαμβάνει τὴν ἀνταμοιβὴν ἀνάλογα μέ τὸ κέρδος πού ἔκαμε.

Οἱ ἀγαθοὶ λοιπὸν καὶ εὐγνώμονες δοῦλοι τοιαύτης χαρᾶς καὶ τιμῆς ἠξιώθησαν, ὁ δέ πονηρὸς καὶ ὀκνηρός ἔλαβε τὴν παίδευσιν πού τοῦ ἔπρεπε, σύμφωνα μέ τὴν ἀπολογίαν καὶ τὴν πονηρίαν του. Ἐπειδὴ ἀπεκάλεσες σκληρὸν τὸν Δεσπότην, γι’ αὐτὸ κατεκρίθης περισσότερο καὶ ἀσυγχώρητα· διότι ἀφοῦ ἐγνώριζες ὅτι ὁ Κύριός σου ἦταν σκληρὸς καὶ ἔπαιρνε τὰ ξένα πράγματα, ἔπρεπε καὶ σύ, ἀνόητε ἄνθρωπε, νά ἐπαυξήσης αὐτά πού ἔλαβες καὶ νά κάμῃς μαθητάς, νά λάβῃ ὁ Δεσπότης ἀπὸ ἐκείνους τὸ ὀφειλόμενον. «Τραπεζίτας» ὠνόμασε τούς μαθητάς ἐπειδή αὐτοί ἔχουν τὴν διάκρισι νά δοκιμάσουν τὸν λόγο καὶ νά ἀποδοκιμάσουν ὅ,τι δέν εἶναι γνήσιον· ἀπὸ αὐτοὺς ζητεῖ τὴν ὠφέλειαν, δηλαδὴ τὴν ἐπίδειξι τῶν ἔργων. Διότι ὅταν ὁ μαθητὴς δέχεται τὸν λόγον ἀπὸ τὸν Διδάσκαλον, ὠφελεῖται μὲν καὶ αὐτός, ἀποδίδει δὲ καὶ τὸν λόγον ὁλόκληρον, ἀκόμη δὲ ἀποδίδει καὶ τὴν ἐργασίαν τοῦ καλοῦ ὡς ὠφέλειαν.

Ἀπὸ τὸν πονηρὸν ὅμως δοῦλον τὸ χάρισμα στρέφεται ὀπίσω, διότι ὅποιος ἔλαβε τὸ χάρισμα γιά νά ὠφελήσῃ ἄλλους καὶ δεν τὸ μεταχειρισθῇ γιά τὴν ὠφέλεια τῶν ἄλλων, ἀλλὰ ζητεῖ νά ἐξυπηρετῆ μόνον τὸν ἑαυτὸν του, τότε χάνει καὶ αὐτό πού ἔλαβε. Σέ ἐκεῖνον δὲ ὁ ὁποῖος ἀγωνίζεται νά ἐπαυξήση τὸ χάρισμα, ὁ Κύριος τοῦ ἐπιστρέφει περισσοτέραν δωρεάν· διότι σὲ ὅποιον ἀγωνίζεται, ἡ χάρις θὰ πολλαπλασιασθῆ, ἐνῶ ἀπὸ ἐκεῖνόν πού δέν ἀγωνίζεται τοῦ παίρνουν καὶ ἐκεῖνο τὸ ὀλίγον χάρισμα πού φαίνεται πώς ἔχει, ἐπειδὴ τὸ ἠμαύρωσε μέ τὴν ὀκνηρίαν καὶ τὴν ἀμέλειάν του. Ἅγιος Γερμανὸς Κωνσταντινουπόλεως. *Εκ του ιστολογίου «imaik.gr». Επιμέλεια, παρουσίαση ημετέρα.