ΜΝΗΜΗ ΟΣΙΟΥ ΠΑΧΩΜΙΟΥ ΤΟΥ ΕΝ ΧΙΩ

Ένας αιώνας συμπληρώνεται εφέτος, μια εκατονταετηρίδα από την «κοίμηση» του πυριφλεγέντος  από περισσή προς τον Θεόν αγάπη Όσιου Παχωμίου της Χίου. Συγκαταλέγεται στη Χορεία των εκλεκτών του Θεού, καταχωρείται  στους στυλοβάτες της Πίστεως μας και συναριθμείται στους ακαταμάχητους  φρουρούς της Ορθόδοξης Παράδοσης.   Γεννημένος στο χωριό Έλατα της μυρωμένης με τα πνευματικά νάματα  και τα ανθόνερα νήσου Χίου το έτος 1840 έφερε το κοσμικό όνομα  Παναγιώτης Αρελιάς. Πολυδιάστατη και πολύμορφη προσωπικότητα ο Όσιος Παχώμιος  επαναστατική και ορμητική και τολμηρή στο ξεκίνημα της ζωής του  αγωνιστική μετέπειτα στην Στρατευόμενη Εκκλησία αυστηρή και βαθιά ευσεβή  είναι ό κατεξοχήν ενσαρκωτής και εκφραστής της μοναχικής ζωής στην αγιοτόκο Χίο,  ο οποίος κατ` εξοχήν εβίωσε την Αποκεκαλυμμένη Αλήθεια, όπως βιώθηκε από τον Σαρκώμένο Θεό - Λόγο (Ιωάν. 1-14).  Ή ιστορική περίοδος,  κατά την οποίαν ό Παναγιώτης ατενίζει το φως του ήλιου βρίσκει τη γενέτειρα του τουρκοκρατούμενη  και τρομοκρατημένη με πολύ νωπό τον απόηχο της μεγάλης Σφαγής του 1822.   Ή δυστυχία, ή ένδεια ή ερήμωση συντροφεύουν τους κατοίκους του, οι όποιοι με κάθε τρόπο αγωνίζονται να απαλείψουν τις πληγές τους. Πολλοί από αυτούς αναγκάζονται για αναζήτηση καλύτερης τύχης να καταφύγουν στη Κωνσταντινούπολη, που ήταν τότε κέντρο εμπορίου.Γεμάτος όνειρα και οράματα για το μέλλον ο νεαρός Παναγιώτης έρχεται στη Βασιλεύουσα. Ή κράτηση του όμως στις φυλακές της Πόλης μετά το ανόσιο έγκλημα του να δολοφονήσει τον Τούρκο αντίπαλο του, μολονότι βρισκόταν σε άμυνα και ή απόφαση της θανατικής του ποινής από το «κριτήριο», αλλάζουν ριζικά τη ζωή του.Κατά τις ατελείωτες ώρες της απελπισίας του μέσα στη φυλακή και με την ψυχή φορτισμένη από τύψεις και ενοχές και τρόμο για το σύντομο και απροσδόκητο τέλος του με καταρρακωμένα όλα τα νεανικά του σχέδια, παρηγοριά και ανακούφιση και καταφύγιο βρίσκει στο απάνεμο λιμάνι της Πίστης.  Την προστασία της Κυρίας Θεοτόκου επικαλείται μέσα από τις γεμάτες ικεσία δακρύβρεχτες προσευχές του και υπόσχεται στη Μητέρα των Θλιμμένων Παναγία να αφιερώσει, εάν διαφύγει τή θανατική του ποινή του εαυτού του ολόκληρου στη διακονία του Θεού με την ελπίδα ότι θα εξιλεωθεί από το κρίμα του.Ορατή είναι ή Χάρη του Θεού, που τον προστατεύει κατά την απόδραση του από τις φυλακές. Και τον συνοδεύει αδιάκοπα και στο νέο κίνδυνο, που συναντά, μέχρις ότου γνωρίσει σε όραμα, αλλά και εν εγρηγόρσει, τη Βουλή του Κυρίου από τα χείλη δύο Ιερέων, που συνομιλούν μεταξύ τους και λέγουν ότι ή σωτηρία του νέου τούτου είναι τα Ιεροσόλυμα.Στο καράβι, που τον μεταφέρει στους Αγιασμένους από τον Κύριο Τόπους, άλλης μορφής κίνδυνοι, αόρατοι τούτη τη φορά βάλλουν ανελέητα με τα προκλητικά βέλη της κοσμικότητας κατά της ταλανισμένης ψυχής του.Παρά τούτη, όμως, ό ίδιος παραμένει σταθερός κι ακλόνητος στην υπόσχεση του στη Θεομήτορα. Και δεν ορρωδεί μπροστά σε κανένα δέλεαρ, ούτε στα άφθονα υλικά αγαθά, που του προσφέρονται ούτε στην ξεχωριστή ομορφιά μιας νέας. Ό σπόρος της αγάπης του προς τον Θεό, ό σπόρος της Πίστεως του προς τον Ιησού Χριστό, που οι ευσεβείς γονείς του εμφύτευσαν στην εύπλαστη παιδική ψυχή του με τη διδασκαλία και το παράδειγμα τους φαίνεται πυρίφλεκτη προσευχή προς τον Ουράνιο Πατέρα, Τον Όποιον ασταμάτητα επικαλείται, για να συγχωρήσει το ανόμημά του. Και τώρα το Ιερό του προσκύνημα στα αγιασμένα χώματα, όπου ό Κύριος βάδισε, τον οδηγεί αλάθητα στην αγκαλιά του Θεού. Ή μοναχική πολιτεία, που κατά την παραμονή του στη φημισμένη για την αυστηρότητα, τη σκληρή άσκηση και την οσιακή πολιτεία Μονή του Αγίου Σάββα της Ιουδαίας γένεται, με ασκητές, οι όποιοι αναδείχθηκαν Φωστήρες της Ορθοδοξίας και κατακλύζουν με τη Χάρη του Θεού τα Ουράνια Σκηνώματα, τον σαγηνεύει και πυρπολεί την ψυχή του.Έτσι εγκαταλείπει αμετάκλητα τα εγκόσμια, αποτάσσεται πλήρως τον παλαιόν εαυτόν του, ενδύεται τον Χιτώνα της αρετής κι αναδύεται με ζήλο στην κατάκτηση των Ουρανίων.  Μοναχός κείρεται σε ηλικία είκοσι δύο ετών στη Μονή του Άγιου Σάββα και παίρνει το όνομα του μεγάλου ασκητού της ερήμου Παχωμίου.Με τή Θεϊκή Χάρη, που επιδέχεται αποδέχεται και την απαρέγκλιτη τήρηση των μοναχικών υποσχέσεων, την παρθενία, την ακτημοσύνη , την υπακοή και τόσους άλλους αυστηρούς και δυσβάστακτους κανόνες.Κοντά στο Ιησού προστρέχει με δική του προσωπική επιλογή και θέρμη, γιατί ακράδαντα πιστεύει στην πνευματική καλλιέργεια, που τη θεωρεί σαν την κολυμβήθρα του Σιλωάμ για την ανθρώπινη ψυχή μέσα στον απέραντο, τον ανεξερεύνητο κάμπο της καρδιάς του ανθρώπου. Προς τον πιο μεγάλο, τον πιο υπέροχο γεωργό του κόσμου στρέφεται ή ταλαίπωρη ψυχή του, τον Μονογενή Υιό. Σε Εκείνον, που στάλθηκε από τον Ουρανό και ακάματος στρατοκόπος, καλπάζει περίτρανα στους αιώνες και κτυπά πόρτες κλειστές και βροντά στις σκληρές καρδιές των ανθρώπων μηνύματα, για να τους σώσει, να τους δείξει το δρόμο της Αλήθειας και της πραγματικής Ζωής. Επιλέγει απαρασάλευτα να περιπατήσει μαζί με τον γλυκύ Ναζωραίο, μακριά από κακότητες και μοχθηρίες και να τον κάνει φίλο του Ακριβό και αδελφό Αγαπημένο. Το άγχος, το μένος και το μαρτύριο της ένοχης συνείδησης του και ό ανένδοτος αγώνας για τη λυτρωτική κάθαρση της καρδιάς του, για την πνευματική πρόοδο και προκοπή του, για την ένωση με τον Θεό, για τη θέωσή του, την aδελφωσύνη με το συνάνθρωπο, άφοϋ δεν τήρησε την έκτη εντολή «ου φονεύσεις», γλυκαίνει ή ειλικρινής του μετάνοια, ή αδιάλειπτη προσευχή, ή αυστηρή νηστεία, οι αμέτρητες γονυκλισίες και ή εντρύφηση του στην Πατερική σοφία, που τώρα ανακαλύπτει. Καίτοι λίγες μόνο γραμματικές γνώσεις διαθέτει με τη Χάρη του Θεού τα μάτια της ψυχής του ανοίγονται και με τη συνεχή μελέτη οι γνώσεις του πλουτίζονται. Τώρα κατανοεί τα ρήματα του Ευαγγελίου, τα Ιερά κείμενα, τους ύμνους, τους ψαλμούς. Ή Πρόνοια του Θεού-Πατέρα και ή Μητέρα του Θεανθρώπου τον προστάτεψαν, για να ζήσει ώστε να γνωρίσει τή Θεϊκή σοφία, να προκόψει σε αύτη και να σωθεί. Και συνάζει συνεχώς σοφία, γιατί επιπροσθέτως επιθυμεί να επιστρέψει με τις αποθηκευμένες μέσα του γνώσεις κι εμπειρίες στο νησί του, τη Χίο, να εργασθεί σε αυτό για τη δόξα του Κυρίου, να μεταλαμπαδεύσει γνώσεις, να προσφέρει το περίσσευμα της αγάπης του στον αναξιοπαθούντα συνάνθρωπο, στον ταλαίπωρο χριστιανό της τουρκοκρατούμενης περιοχής του, στον σκλαβωμένο συμπατριώτη του.  Μαχητής ακατάβλητος στον αόρατο πόλεμο κατά του κάκου αναδεικνύεται και σθεναρός υποστηρικτής του Ορθοδόξου μοναχισμού. Μετά την επιστροφή του στη μαρτυρική γενέτειρα του το 1865 αποδίδεται στον ακαταμάχητο αγώνα αναβίωσης της παλαιάς πνευματικής κυψέλης στον μελισσώνα του Ευαγγελίου, της Νέας Μονής, που μετά τη Σφαγή του 1822 βρισκόταν σε παρακμή. Ή αποτυχία του, όμως, αυτή λόγω κακής συνεργασίας δεν τον πτοεί, αντίθετα τον προσανατολίζει σε καινούργια έπαλξη Το Σπήλαιο τον Αγίων Πατέρων του Προβατείου Όρους της Χίου τον αναμένει, για να το διευρύνει και να το ανακαινίσει, να κτίσει δεύτερο Καθολικό, να προσθέσει κι άλλα κελιά και βοηθητικούς χώρους. Και κατορθώνει μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα να προσελκύσει σημαντικό αριθμό μοναχών κοντά του και να ιδρύσει ένα ονομαστό μοναστικό κέντρο, την Ιερά Σκήτη των Αγίων Πατέρων, όπου ανθεί ό μοναχισμός και κάθε κατατρεγμένος βρίσκει εδώ Ύδωρ Ζωής κι ακόμη κι ένα εκλεκτό επιτελείο αγιογράφων με τη χαρακτηριστική Ιωασαφιτική του Άγιου Όρους τεχνοτροπία, για να υμνείται ό Κύριος. Το απόθεμα της μεγάλης του καρδιάς, της σφυρηλατημένης, από πύρινες προσευχές, εξαντλητική νηστεία κι απέραντη αγάπη προς τον Θεόν και τον πλησίον, απλώνει και στην περιοχή Φραγκοβρύνι της πρωτεύουσας της νήσου με την ίδρυση γυναικείας Μονής, τον ιερό Παρθενώνα των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, που αναδεικνύεται φάρος τηλαυγής και κοινόβιο πρότυπο ισάγγελης ζωής, το οποίο και στις ήμερες μας καταυγάζει το πνευματικό στερέωμα της Χίου.Επίγεια οσιακή μορφή ό Γέροντας Παχώμιος, γαλουχεί και ποδηγετεί με τη ν πνευματική του ακτινοβολία, μέγιστους κατόπιν αναδειχθέντες Αγίους της Εκκλησίας μας και πρώτα τον Άγιο του εικοστού αιώνα, τον Άγιο Νεκτάριο, του οποίου οι γονείς κατήγοντο από το χωρίο Λιθί της Χίου.  Ό νεαρός Αναστάσιος Κεφάλας κατά τη διάρκεια της επταετούς θητείας του ως δημοδιδάσκαλος στο χωριό των γονέων του, πολύ τακτικά ανεβαίνει στην Ί. Σκήτη των Αγίων Πατέρων, για να δεχθεί τη σοφία του σεβαστού Γέροντα Παχωμίου και με την προτροπή και βοήθεια του κείρεται μοναχός στη Νέα Μονή.Πνευματικός πατέρας και ποδηγέτης και καθοδηγητής χρημάτισε ακόμη και στον τελευταίο 'Άγιο της νήσου τον Άγιο Άνθιμο της Χίου, που υπηρέτησε επί μία εικοσαετία σχεδόν, ως εφημέριος στο Λεπροκομείο Χίου και ίδρυσε τον Ιερό Παρθενώνα της Παναγίας της Βοηθείας για τις κατατρεγμένες από τους μικρασιατικούς διωγμούς μοναχές και κοπέλες της απέναντι ακτής της Μ. Ασίας. Με τη φλόγα της μεγάλης του καρδιάς ό Γέροντας Παχώμιος δεν παραμέλησε  ποτέ αυτή τη μελέτη των Ιερών βιβλίων.  Για να διευρύνει τις γνώσεις και των μοναχών ίδρυσε θαυμάσια στη Σκήτη βιβλιοθήκη και τόλμησε,  παρά τις πενιχρές του γραμματικές γνώσεις να συγγράψει το ψυχωφελές βιβλίο  «Υπεράσπισης της Αληθείας»,  στο οποίο υπενθυμίζει τα θανάσιμα αμαρτήματα κι ευαγγελίζεται τη σωτηρία των ψυχών. Ή εκδημία του προς τον Ουράνιο Πατέρα, στον οποίο με τόση ζέση  αφοσιώθηκε και πολύ αγάπησε, χρονολογείται το έτος 1905 στις 14 Οκτωβρίου.  Το πέρασμα του από τη γη άφησε τη σφραγίδα του φιλάγαθου, του φιλοδίκαιου,  του φιλομοναχικού, του αγνού, του ταπεινού, του φιλάνθρωπου, εκείνου,  που περίτρανα απέδειξε στον κλιματισμένο άνθρωπο  ότι και το πιο φοβερό αμάρτημα μπορεί ό Εύσπλαχνος Θεός να συγχωρήσει,  αρκεί να υπάρξει ειλικρινής μετάνοια. Ό Κύριος της Δόξης τον εδέχθη με αγάπη στους Κόλπους του Αβραάμ  και τον συναρίθμησε στη Χορεία των Όσιων.

Πόπη Χαλκιά Στεφάνου