Ι. Μ. ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ: ΟΣΙΟΣ ΣΕΡΓΙΟΣ ΤΟΥ ΡΑΝΤΟΝΕΖ (ΜΕΡΟΣ 2ον)

Σπάνια εκκλησιαστική μορφή επηρέασε τόσο βαθιά την ζωή του έθνους στο οποίο ανήκε, όσο ο όσιος Σέργιος την ιστορική πορεία της απέραντης Ρωσίας.

Θεμελιωτής του ρωσικού μοναχισμού υπήρξε ο όσιος Αντώνιος (983 - 1073), εσφιγμενίτης μοναχός, που μετέφερε την φλόγα του αγιορειτικού ασκητισμού σε ερημικές περιοχές του Κιέβου και ίδρυσε γύρω στο 1050 μαζί με τους μαθητές του οσίους Νίκωνα και Θεοδόσιο την περίφημη λαύρα των σπηλαίων (Κιεβοπετσέρσκαγια Λαύρα)
Η πρώτη αυτή μεγάλη άνθησις της μοναχικής ζωής στην Ρωσία δοκιμάσθηκε σκληρά από την λαίλαπα των ταταρικών επιδρομών. Οι Τάταροι, όπου περνούσαν, επέφεραν τρομακτική ερήμωσι του πληθυσμού. Στόχος τους δεν ήταν μόνον η στρατιωτική συντριβή και η πολιτική υποδούλωσις του αντιπάλου, αλλά η ολοκληρωτική καταστροφή του. [...]
(Από τον πρόλογο της έκδοσης)
Συνεχείς αναρτήσεις εκ του βιβλίου της Ι. Μ. Παρακλήτου, Μήλεσι Αττικής: <<Όσιος Σέργιος του Ραντονέζ>>, Δεκέμβριος 2006.
Εκ του ιστοτόπου <<nektarios.gr>>. Επιμέλεια, παρουσίαση ημετέρα.

Β. Ἡ ζωὴ στὴν ἔρημο

Σὲ ἡλικία 15 ἐτῶν περίπου ἡ οἰκογένειά του μετοίκησε ἀπὸ τὴν πόλι Ῥοστώβ, στὸ Ῥάντονεζ[1]. Οἱ ἀδελφοί του νυμφεύθηκαν. Ὁ Βαρθολομαῖος κλείνοντας τὰ 20 χρόνια, ἄρχισε νὰ παρακαλῆ τοὺς γονεῖς του νὰ τοῦ δώσουν τὴν εὐλογία νὰ καρῇ μοναχός.

Ἀπὸ πολὺ νωρίτερα φλεγόταν ἀπὸ τὴν ἐπιθυμία νὰ ἀφιερωθῇ στὸν Θεό. Ἄν καὶ οἱ γονεῖς του, ἀναγνώριζαν τὸ ὕψος τῆς μοναχικῆς ζωῆς, συμβούλευαν τὸν γυιό τους νὰ περιμένῃ ἀκόμη λίγο. -Ἐμεῖς γεράσαμε· τοῦ ἔλεγαν. Δὲν εἶναι μακρυὰ τὸ τέλος τῆς ζωῆς μας καὶ δὲν ἔχουμε κανέναν νὰ μᾶς ὑπηρετήσῃ.

Κάνε λίγη ὑπομονή, κήδεψέ μας καὶ τότε κανένα ἐμπόδιο δὲν θὰ ὑπάρχῃ γιὰ τὴν ἱερὴ ἐπιθυμία σου. Ὁ Βαρθολομαῖος σὰν καλὸς καὶ ὑπάκουος γυιός, ἱκανοποίησε τὴν θέλησί τους καὶ ὁλοπρόθυμα προσπαθοῦσε νὰ τοὺς εὐαρεστῆ, γιὰ νὰ ἔχει τὴν εὐχὴ καὶ τὴν εὐλογία τους.

Ὁ Κύριλλος καὶ ἡ Μαρία, λίγο πρὶν πεθάνουν, ἔγιναν μοναχοί, στὴν Μονὴ Ποκρόβσκομ-Χότκοβομ[2], ποὺ βρίσκεται σὲ ἀπόστασι τριῶν χιλιομέτρων ἀπὸ τὸ Ῥάντονεζ. Στὸ ἴδιο μοναστήρι μόνασε καὶ ὁ μεγαλύτερος γυιός τους Στέφανος, τοῦ ὁποίου ἡ σύζυγος εἶχε πεθάνει.

Ὁ Βαρθολομαῖος μετὰ τὸ εἰρηνικὸ τέλος τῶν γονέων του παρέμεινε ἐπὶ σαράντα ἡμέρες στὸ μοναστήρι προσευχόμενος θερμὰ πρὸς στὸν Κύριο γιὰ τὴν ἀνάπαυσί τους. Στὸ διάστημα αὐτὸ συλλογιζόταν διαρκῶς τὸν θάνατο.

-Εἶμαι καὶ ἐγὼ θνητός· σκεπτόταν. Θὰ πεθάνω καὶ ἐγώ, ὅπως καὶ οἱ γονεῖς μου. Κάτω ἀπὸ τὴν ἐπίδρασι αὐτῆς τῆς σκέψεως, μοίρασε ὅλη τὴν περιουσία ποὺ τοῦ κληροδότησαν οἱ γονεῖς του, χωρὶς νὰ κρατήσῃ τίποτα γιὰ τὸν ἑαυτό του.

Ἀφωσιώθηκε ὁλότελα στὸν Κύριο, ὁ ὁποῖος δίνει· τροφὴν τοῖς πεινῶσιν (Ψαλμὸς ρμε´, 7). Ποθώντας θερμὰ τὴν ἀναχωρητικὴ ζωή, ξεκίνησε μὲ τὸν ἀδελφό του Στέφανο γιὰ νὰ βρῆ ἕνα κατάλληλο τρόπο.

Ἀφοῦ περιπλανήθηκαν πολὺ μέσα στὰ γειτονικὰ πυκνὰ δάση, ἔφθασαν ἐκεῖ, ὅπου σήμερα ὑψώνεται τὸ ἔνδοξο μοναστήρι του, τὸ ἀφιερωμένο στὴν Ἁγία Τριάδα. Τὸ δάσος ἦταν παρθένο.

Οὔτε ἕνας δρόμος δὲν τὸν διέσχιζε, οὔτε μία κατοικία δὲν ὑπῆρχε ἀνάμεσα στὰ βαθύσκια δένδρα του. Οἱ μόνοι κάτοικοί του ἦταν τὰ ἄγρια θηρία καὶ τὰ πουλιά. Οἱ δύο ἀδελφοὶ ἐπικαλέσθηκαν τὴν θεία εὐλογία καὶ ἐμπιστεύθηκαν τὸ μέλλον τους στὴν θεία πρόνοια. Ἔφτιαξαν μία καλύβα καὶ ἄρχισαν μὲ ζῆλο τὴν ἀσκητικὴ ζωή.

Σὲ λίγο κατασκεύασαν μία μικρὴ ξύλινη ἐκκλησία καὶ συμφώνησαν νὰ τὴν ἀφιερώσουν στὴν Ἁγία Τριάδα. Γιὰ τὸν σκοπὸ αὐτὸ πῆγαν στὴν Μόσχα καὶ παρακάλεσαν τὸν μητροπολίτη Θεόγνωστο (1328-1353) νὰ τὴν ἐγκαινιάση.

Ὁ μητροπολίτης τοὺς δέχτηκε μὲ πολὺ ἐγκαρδιότητα καὶ ἔστειλε μαζί τους ἱερεῖς γιὰ τὰ ἐγκαίνια. Ὁ Βαρθολομαῖος τώρα ρίχνεται σὲ νέους πνευματικοὺς ἀγῶνες μὲ ἐξαιρετικὸ ζῆλο.

Ὁ μεγαλύτερός του ὅμως ἀδελφὸς Στέφανος δὲν μπόρεσε νὰ τὸν ἀκολουθήσῃ στὴν ἀσκητική του πορεία, τὸν ἐγκατέλειψε καὶ πῆγε στὴν Μόσχα, ὅπου μόνασε στὴν μονὴ Μποζογιαβλένσκυ. Ἐκεῖ γνωρίσθηκε μὲ τὸν μετέπειτα μητροπολίτη Μόσχας Ἀλέξιο (1354-1378).

Ἔτσι, ὅταν τὸν ἐπισκέφθηκε ὁ ἱερομόναχος Μητροφάνης, τὸν ἔκειρε μοναχό, στὸ εἰκοστὸ τρίτο ἔτος τῆς ἡλικίας του καὶ τοῦ ἔδωσε τὸ ὄνομα Σέργιος[3]. Μετὰ τὴν κουρά, ποὺ ἔγινε τὴν ἡμέρα τῆς μνήμης τῶν Ἁγίων Σεργίου καὶ Βάκχου (7 Ὀκτωβρίου), ὁ ἱερομόναχος λειτούργησε καὶ κοινώνησε τὸν νεόκουρο.

Τὴν στιγμὴ τῆς Θείας Μεταλήψεως τοῦ Σεργίου, ὁλόκληρος ὁ ναός, εὐωδίασε! Ἐπὶ ἑπτὰ ἠμέρας ὁ νεόκουρος δὲν βγῆκε ἀπὸ τὸν ναό, καὶ καθημερινὰ κοινωνοῦσε. Ἔτρωγε μόνο λίγο πρόσφορο καὶ ζοῦσε σὲ μία ὑψηλὴ κατάστασι προσευχῆς. Ἡ καρδιά του φλογιζόταν ἀπὸ εὐγνωμοσύνη πρὸς τὸν Θεό, ποὺ τὸν ἀξίωσε νὰ λάβῃ τὸ ἀγγελικὸ σχῆμα.

Ἔπειτα ἀπὸ λίγες ἡμέρες ὁ ἱερομόναχος Μητροφάνης τὸν ἀποχαιρέτησε λέγοντάς του προφητικά: Ἀφήνω τὸν τόπο αὐτό, παραδίνοντάς σε στὰ χέρια τοῦ Θεοῦ. Ὁ Κύριος ἂς γίνῃ ὑπερασπιστής σου καὶ φύλακάς σου.

Στὸ μέρος αὐτὸ θὰ δημιουργηθῆ μία μεγάλη καὶ ἔνδοξη μονή, στὴν ὁποία θὰ λάμψῃ ἡ ἁγιότητα καὶ θὰ δοξασθῆ τὸ ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος. Ὁ Ὅσιος, ὁλομόναχος πλέον, ἀγωνιζόταν μὲ φλογερὸ ζῆλο. Νέκρωνε τὴν σάρκα μὲ αὐστηρὲς νηστείες, μὲ πολύωρες ἀγρυπνίες, μὲ ποικίλους κόπους καὶ κακοπάθειες.

Ἰδιαίτερα τὸν σκληρὸ χειμώνα, ποὺ ἀπὸ τὴν παγωνιά, εσκαζε ἡ γῆ, ὑπέμενε τὸ φοβερο κρύο μὲ το ἴδο φόρεμα ποὺ φοροῦσε τὸ καλοκαίρι! Ὑπέφερε πολλὲς δοκιμασίες ἀπὸ τοὺς δαίμονες στὴν ἀρχὴ τῆς ἐρημικῆς του ζωῆς. Οἱ ἀόρατοι ἐχθροί, ἔκαναν τὸ κάθε τι γιὰ νὰ τὸν φοβήσουν καὶ νὰ τὸν ἐξαναγκάσουν νὰ ἐγκαταλείψῃ τὸ μέρος ἐκεῖνο.

Ἔπαιρναν τὴν μορφὴ ἄγριων θηρίων ἢ φιδιῶν, θορυβοῦσαν, ἀπειλοῦσαν... Ὁ Ὅσιος ὅμως τοὺς ἔδιωχνε μὲ τὴν προσευχή, καὶ τὴν ὁλοκληρωτικὴ παράδοσί του στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Μὲ τὴν ἐπίκληση τοῦ ὀνόματος τοῦ Κυρίου διέλυσε σὰν ἱστοὺς ἀράχνης ὅλες τὶς δαιμονικὲς πανουργίες, κατέστρεφε ὅλα τὰ διαβολικὰ τεχνάσματα.

Κάποια νύχτα οἱ δαίμονες ἐμφανίσθηκαν σὰν ἀναρίθμητο στράτευμα ὁρμώντας ἐναντίον του καὶ ἀπειλώντας τον μὲ φοβερὴ μανία: -Φύγε ἀπὸ ἐδῶ. Φύγε γιατὶ θὰ πεθάνης μὲ θάνατο φρικτό.

Καθὼς μὲ λύσσα ἔλεγε τὰ λόγια αὐτά, ἀπὸ τὸ στόμα του ἔβγαιναν φλόγες. Ὁ Ὅσιος ὅμως δὲν φοβήθηκε. Ὡπλισμένος μὲ τὴν δύναμη τῆς προσευχῆς ἀντιμετώπισε νικηφόρα τὰ πλήθη τῶν ἀντιπάλων.

Μία νύχτα, καθὼς διάβαζε μέσα στὴν ἡσυχία τὴν ἀκολουθία του, ξαφνικὰ ἀκούσθηκε ἕνας τρομακτικὸς πάταγος ἀπὸ τὸ δάσος. Ταυτόχρονα, ἕνα μεγάλο πλῆθος δαιμόνων περικύκλωσε τὸ κελλί του. Προσπάθησαν νὰ τὸν τρομάξουν καὶ νὰ τὸν ἀπαγοητεύσουν:

-Μὴν ἐλπίζης νὰ ζήσης περισσότερο στὸ ἀδιαπέραστο αὐτὸ δάσος. Θὰ λιμοκτονήσης. Θὰ πέσης στὰ χέρια κακούργων ληστῶν. Σὲ ὅλες τὶς ἐπιθέσεις τῶν ἐχθρῶν, ἡ δύναμις τῆς προσευχῆς θαυματουργοῦσε.

Οἱ δαίμονες πάντοτε ὀπισθοχωροῦσαν ντροπιασμένοι. Ἠ ἐπιτυχὴς ἀντιμετώπισίς τους ἐνίσχυε τὸν Ὅσιο καὶ σὲ ἕνα ἄλλο εἶδος δοκιμασιῶν: Δίπλα στὸ ἀπομονωμένο κελλί του περνοῦσαν κοπάδια ὁλόκληρα ἀπὸ πεινασμένους λύκους, ἀρκοῦδες καὶ ἄλλα θηρία ἕτοιμα νὰ τὸν ξεσχίσουν.

Κάποια φορά, ποὺ πλησίασε στὴν πόρτα τοῦ κελλιοῦ μία ἀρκούδα, ὁ Ὅσιος κατάλαβε ὅτι ἦταν πολὺ πεινασμένη, τὴν λυπήθηκε καὶ τῆς ἔδωσε ἕνα κομμάτι ψωμί, τοποθετώντας το σὲ ἕνα κούτσουρο. Ἀπὸ τότε ἡ ἀρκούδα συνήθισε νὰ ἔρχεται συχνά, καὶ νὰ περιμένῃ τὴν προσφορὰ τοῦ Ὁσίου.

Τὸν κοίταζε μὲ συστολή, καὶ ἐκεῖνος μοιραζόταν μαζί της καὶ τὸ τελευταῖο κομμάτι ποὺ διέθετε. Ὁ Κύριος δὲν ἐγκατέλειπε τὸν Ὅσιο. Τὸν ἐνθάρρυνε στὶς θλίψεις τῆς μοναξιᾶς καὶ τὸν ἐνίσχυε στοὺς σκληροὺς πνευματικοὺς ἀγῶνες.

Συνεχείς αναρτήσεις εκ του βιβλίου της Ι. Μ. Παρακλήτου, Μήλεσι Αττικής:
<<Όσιος Σέργιος του Ραντονέζ>>, Δεκέμβριος 2006.
Εκ του ιστοτόπου <<nektarios.gr>>. Επιμέλεια, παρουσίαση ημετέρα.