Η ΣΥΛΛΗΨΗ ΚΑΙ Η ΘΑΝΑΤΩΣΗ ΤΟΥ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Σαράντου Καργάκου: Νεότερη Ελληνική Ιστορία, Τόμος Β',
<<Μεγάλες μορφές και Μεγάλες Στιγμές του ΄21>>.
Δεύτερη έκδοση: <<Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ>>, Απρίλιος 2021, σελ. 297-300.
<<Και το βιβλίο αυτό είναι καρπός ευγνωμοσύνης προς τους πολυπληθείς ακροατές/μαθητές μου του <<Λαϊκού Πανεπιστημίου>>, που κατακλύζουν κάθε Τρίτη την αίθουσα τελετών της γεραράς <<Εταιρείας Φίλων του Λαού>>, για να ακούσουν πέμπτη χρονιά φέτος τα μαθήματά μου, παρά το νυκτερινό της ώρας (7-9 μ.μ.).
Στα μαθήματα αυτά προσέρχονται παιδιά όλων των ηλικιών, από 20 έως 85 ετών. Άλλα κρατούν σημειώσεις, άλλα κρατούν μαγνητόφωνα.
Αυτά μου έδωσαν το έναυσμα, το ερέθισμα και την ώθηση να δώσω στις παραδόσεις μου μορφή βιβλίου.
Την πρώτη χρονιά εδίδαξα έναν κύκλο μαθημάτων υπό τον τίτλο Το βυζαντινό ναυτικό, που πήρε μορφή καλαίσθητου βιβλίου από τις εκδόσεις Ιω. Σιδέρη (2007), τη δεύτερη χρονιά εδίδαξα τους πολιτικούς θεσμούς και τα πολιτικά σώματα της σπαρτιατικής πολιτείας, την τρίτη την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου,
που το 2008/09 σε πολύ διευρυμένη μορφή και με σπάνια βιβλιογραφία εκδόθηκε από τις Εκδόσεις ΠΕΡΙ ΤΕΧΝΩΝ - ΚΑΡΤΕΡΗΣ, την τέταρτη χρονιά παρέδωσα <<Το λυκόφως της Σπάρτης>>,
που μαζί με τις προηγούμενες παραδόσεις μου αποτέλεσαν την πρωταρχική μαγιά για να συγγραφεί και να εκδοθεί το δίτομο έργο μου Ιστορία της Αρχαίας Σπάρτης (Gutenberg, 2006).
Πέρσι είχα την ευκαιρία να διδάξω τρεις κύκλους μαθημάτων: α) Οι Τούρκοι και το Βυζάντιο, β) Το τουρκικό imperium και γ) Τουρκοκρατία, που πήραν μορφή βιβλίου και εκδόθηκαν σε καλαίσθητη μορφή από τις εκδόσεις Λεωνίδα Γεωργιάδη.
Τα φετινά μαθήματα θα είναι αφιερωμένα στην Ελληνική Επανάσταση. Αλλά το βιβλίο αυτό δεν εξετάζει καταλεπτώς το μεγάλο εκείνο γεγονός.
Περιορίζεται αυστηρώς σε όσα προτίθεμαι να παραδώσω και αυτά είναι ό,τι λέγει ο τίτλος: Μεγάλες μορφές και μεγάλες στιγμές του '21.
Όχι όλος ο Αγώνας στην πολυμορφία και την πολύπτυχη διάστασή του.
Οι βασικοί λόγοι είναι δύο: Εκ των πραγμάτων είναι αδύνατον να συμπεριληφθεί όλος ο Αγώνας σε σειρά δίωρων -ανά δεκαπενθήμερο- μαθημάτων ενός εξαμήνου και, δεύτερον -πέρα από άλλες εκδοτικές μου δραστηριότητες- μία τρίτομη ή τετράτομη Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως,
που θα εξετάζει εξονυχιστικά, με πνεύμα κριτικό και -στο μέτρο του ανθρώπινα δυνατού- αντικειμενικά κάθε γεγονός, είτε αυτό είναι στρατιωτικό, είτε πολιτικό, είτε διπλωματικό.
Και για τον λόγο αυτό υπάρχει ένας διαχωρισμός:
Στους δύο πρώτους τόμους εξετάζονται τα στρατιωτικά γεγονότα και στον τρίτο τα πολιτικά, διπλωματικά, οικονομικά γεγονότα, καθώς και ό,τι μπορεί να έχει σχέση με την οργάνωση της παιδείας στη διάρκεια της πολυχρονίου πολεμικής δοκιμασίας.
Το βιβλίο αυτό, λόγω όγκου και τεράστιου κόστους, μόνο αν βρεθεί χορηγός θα καταστεί εφικτό να εκδοθεί.
Ευελπιστούμε ότι κάποιος θα συνδράμει.
Όχι πάντως η ελληνική πολιτεία.
Αυτή με τίμησε και με τιμά με το υπέρτατο βραβείον: το κώνειον>>!
(Απόσπασμα εκ του προλόγου)
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ

Η σύλληψη και η θανάτωση του Ανδρούτσου

Ο Ανδρούτσος επανήλθε στη Στερεά και συνέχισε την παλαιά του τακτική, <<πόλεμος κι επαφή>> με τους Τούρκους, για να κερδίζει καιρό, ώστε να βρει την κατάλληλη ευκαιρία να καταφέρει, όπως στη Γραβιά, κάποιο πλήγμα. Αλλ' η τακτική αυτή έμοιαζε με σχοινοβασία. Κάποιες πολεμικές μικροατυχίες (στη Μονή Ιερουσαλήμ κοντά στην Αράχοβα) και κυρίως η αποτυχία της εκστρατείας στην Εύβοια κατέστησαν δυσχερή τη θέση του. Ήδη ο Κωλέττης με παροχές του είχε αποσπάσει τον Γκούρα. Στην Πελοπόννησο ξεκινούσε ο Εμφύλιος πόλεμος και ο Κολοκοτρώνης είχε απομονωθεί. Πριν τα τέλη του 1824 ο Ανδρούτσος αισθάνθηκε ότι ερχόταν και η δική του σειρά. Όποιος δεν ήταν <<κυβερμητικός>> αντιμετωπιζόταν σαν εχθρός. Ο Κωλέττης που είχε στα χέρια του την διεύθυνση των στρατιωτικών πραγμάτων έστειλε στη Λειβαδιά τον Κίτσο Τζαβέλα να αντικαταστήσει τον Ανδρούτσο στην ηγεσία της Στερεάς. Ο τελευταίος, φοβούμενος μήπως συλληφθεί, άρχισε να έχει μυστικές επαφές με τον Ομέρ πασά της Εύβοιας, που είχε από την αρχή του Αγώνα, ως μπέης της Καρύστου, διακριθεί για τη στρατιωτική του αξία. Για τη σύμπραξη αυτή υπάρχουν αποδείξεις. Δεν ήταν όπως τα λεγόμενα <<καπάκια>>. Αυτό το αισθανόταν και ο ίδιος ο Οδυσσέας, που μέχρι τώρα αγωνιζόταν εναντίον εκείνων των αρχών υπέρ των οποίων μέχρι τότε είχε αγωνιστεί. Ένιωθε πως δεν πολεμούσε κατά των εχθρών του, αλλά κατά της Ελλάδος. Η τωρινή στάση του ήταν αντίθετη προς όσα έγραψε στους Γαλαξιδιώτες. Αυτό του έφερε ένα ψυχικό μούδιασμα. Γι' αυτό αποσπάστηκε από τον Ομέρ πασά και με 600 παλληκάρια επανήλθε στη Στερεά και απαίτησε με επιστολή του (13 Φεβρουαρίου 1825) από τους Αθηναίους προκρίτους να του αποδώσουν τα οφειλόμενα' αλλιώς, απειλούσε, θα τους έκαιγε τους ελαιώνες. Οι Αθηναίοι του αποκρίθηκαν με ένα θαυμάσιο γράμμα τονίζοντας μεταξύ άλλων και το εξής: ... Τους ελαιώνας δε και τα σπαρτά μας δεν περιμένομεν να τα ίδωμεν καιόμενα και φθειρόμενα από τον στρατηγόν Οδυσσέα, αφού δεν έπαθον τούτον από τους τοσάκις εισβαλόντας εις την γην μας Τούρκους, τους οποίους έως τώρα επολέμησες διά την φύλαξιν τούτων και πάσης ιδιοκτησίας Ελλήνων... Ο Κωλέττης, φοβούμενος από την επανεμφάνιση του Ανδρούτσου, έστειλε εναντίον του τον Γκούρα, που είχε γίνει το <<δεξί χέρι>> του. Ο Γκούρας, όπως γράφει ο Γούδας, <<φοβούμενος μη απωλέση το αξίωμα του φρουράρχου της Ακροπόλεως, έσπευσε δρομαίος και απειλητικός>>. Κατευθύνθηκε προς τη Λειβαδιά και έπειτα από συμπλοκή διέλυσε τις δυνάμεις του Ανδρούτσου, ο οποίος με λίγους πιστούς κατόρθωσε να ξεφύγει. Για την παράδοσή του χρησιμοποιήθηκε ο αδελφός του, Γιαννάκης Καμμένος, που είχε αιχμαλωτιστεί και είχε χρησιμοποιηθεί από τον Γκούρα ως απεσταλμένος. Ο Ανδρούτσος, ψυχικά εξουθενωμένος και στρατιωτικά απομονωμένος, έδωσε πίστη στις υποσχέσεις του άλλοτε υπαρχηγού του, στον οποίο τόσες ευεργεσίες είχε προσφέρει, και παραδόθηκε. Ο Γκούρας τον έκλεισε προσωρινά στη Μονή Δομπού. Λίγο μετά μεταφέρθηκε στην Ακρόπολη των Αθηνών και κλείστηκε αλυσοδεμένος σ' ένα κελί στον Φράγκικο Πύργο, που υψωνόταν στη θέση του του ναού της Απτέρου Νίκης. Ο Γκούρας ακολούθως επέστρεψε στην Πελοπόννησο, όπου συνεχιζόταν ο Εμφύλιος. Επειδή όμως τόσο αυτός όσο και ο Κωλέττης είχαν τον φόβο του Οδυσσέα (υπήρχε κίνδυνος να δελεάσει τους φρουρούς), αποφάσισαν να τον ξεκάνουν. Ο Γκούρας έγραψε συνθηματική επιστολή προς τον Μαμούρη, φρούραρχο της Ακροπόλεως, με την οποία του έλεγε ότι πρέπει να σπεύσει να πουλήσει το λάδι, γιατί η τιμή του θα πέσει. Τούτο εσήμαινε ότι το λάδι στο καντήλι της ζωής του Οδυσσέα τελείωσε. Το στυγερό έγκλημα διαπράχθηκε τη νύκτα της 5ης προς 6η Ιουνίου 1825. Περιγραφή της εκτελέσεως έχουμε από τον ποιητή Αλέξανδρο Σούτσο στην Τουρκομάχον Ελλάδα (σ. 10), απ' όπου την αντέγραψε ο Γούδας: ...Μιαν αποφράδα νύκτα ο Ιωάννης Μαμούρης, ο Παπακώστας και ο Μήτσος Τριανταφυλλίνας, όστις ραπισθείς προ χρόνων υπό του Οδυσσέως εμνησικάκει κατ' αυτού, εισέβησαν [=εισήλθαν] εις την φυλακήν, όπου ο δέσμιος έκειτο άγρυπνος και ασθενής, και πρώτον ζητούντες την αποκάλυψιν κατωρυγμένων [=ενταφιασμένων] του θησαυρών απέσπασαν δύω οδόντας' έπειτα ο Τριανταφυλλίνας (άλλοι λέγουσιν ιερεύς ανόσιος) συσφίξας αυτόν από των κρυφίων μερών [=γεννητικά όργανα] τον εθανάτωσαν' εις δύω δε κόψαντες σαθρόν καλώδιον [=σχοινί], ετύλιξαν το έν τεμάχιον εις τας παλάμας του νεκρού, το οποίον έριψαν εξ ενός φεγγίτου εις την βάσιν του Πύργου, και απήρτησαν [=κρέμασαν] το άλλο εις τον τοίχον εκ της ωπής, ως αν εξερράγη [=έσπασε] τούτο εις απόπειραν δήθεν δραπετεύσεως και εφονεύθη πεσών... (Αναστ. Γούδας, ο.π.., σ. 159).

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίου του Σαράντου Καργάκου:
Νεότερη Ελληνική Ιστορία, Τόμος Β',
<<Μεγάλες μορφές και Μεγάλες Στιγμές του ΄21>>.
Δεύτερη έκδοση: <<Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ>>, Απρίλιος 2021, σελ. 297-300.