ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ


«Ο Παντοκράτορας κρατά στο Χέρι Του την βραδυνή Θυσία»

Η νύχτα αγκαλιάζει προσευχόμενες ψυχές σαν βρεφικό νανούρισμα. Στο μικρό καθολικό, οι γέροντες ξαπλωμένοι στο έδαφος, παραδομένοι στην εικόνα του Νυμφίου αποκαθηλώνουν ικετευτικά τους συγγνωστούς τους λογισμούς. Απόκοσμες εικόνες στο μικρό εκκλησάκι αναπνέουν μέσα από την θυμιασμένη ομίχλη των παρακλητικών τους λόγων. M' ένα τρακοσάρι κομποσκοίνι μετρούν ανάποδα τις μέρες, φτάνοντας ως την γέννησή τους. Ο παππά Διονύσης με αφημένο βλέμμα στην γη που περιμένει, σκύβει το κεφάλι στην ανατολή της μετανοίας του. Τί κόσμος τούτος Θεέ μου! Βαστάζουμε στις χούφτες μας τη Μάννα Ορθοδοξία και δεν θωρούμε το απροσμέτρητο κάλλος της και την ενδόμυχη υπόστασή της. Όταν τρίζουν τα θολά τζάμια από τα σιδερένια παραθύρια, νομίζεις, πως χοροί αγίων ήλθαν για να συνεκκλησιαστούν με τους χοικούς, ταμένους αδελφούς τους. Ο πολυέλαιος γυρνοφέρνει κυκλικά απ' τον καπνισμένο τρούλλο, ο Παντοκράτορας κρατάει στο χέρι του την βραδυνή θυσία, αίνοι και ύμνοι γίνονται δώρα ευχαριστιακά στα πόδια του Θεού μας. Κι όταν τελειώνει η ακολουθία, σκυμμένα πρόσωπα προσμετρούν μ' ένα Κύριε ελέησον, τα ανεβαίνοντα βήματά τους. Μακρύς ακόμα ο δρόμος της σταυρικής θυσίας. Ταιριάζει σε ορθοδόξους, να βλέπουν από μακριά τον σταυρό, που θα κρεμάσουν πάνω του τ' απόκοσμα όνειρά τους. Ποθούμε Χριστό, Αυτόν, Εσταυρωμένο, εξαντλούμε τους ονειρεμένους πόθους μας στο κοινό ποτήριο, ακροβατούμε την θωριά μας ανάμεσα στην πτώση και την έγερση. Τελούμε πνευματικά « ανάπηροι» στο μακαρισμό του εξαρτημένου Εγώ μας, αναζητούμε την χαμένη αρτιμέλεια της υποστελλόμενης ψυχής μας, ανυπακούουμε στην υποκριτική στάση ζωής. Ο Χριστός δεν είναι αφηρημένη έννοια, είναι η Οδός και η Αλήθεια, η Αγάπη κι η Ζωή, το προσδοκώμενο όνειρο της αναστάσιμης ελπίδας. Έχουμε Εκκλησία να κλάψουμε τους δρόμους που δεν διαβήκαμε, κατέχουμε αγίους να κρεμάσουμε την απόμακρη ματιά μας, μια Παναγιά να πνίξουμε στον κόρφο της την εαλωμένη αθωότητα της παιδικής αμεριμνησίας μας, κι αγγέλους τόσους, όσα είναι αυτά που χάσαμε, όσα είναι αυτά που ελπίζουμε, όσα είναι αυτά, που ίσως έρθουνε μια μέρα! Μπουσουλάμε γογγύζοντας στους εφάμαρτους δρόμους της υποκριτικής ζωής μας, έρπουμε γλοιωδώς στην λάσπη, που εωσφορικώς βαπτίσαμε πολιτισμένη κοινωνία! Επιτέλους να πάψουν αυτοί οι διαρκείς κύκλοι γύρω απ' τον ειδωλολάτρη εαυτό μας, το μεγαλείο του χριστιανού αναπαύεται στον προσευχητικό ξεσηκωμό και την ταπεινή μεγαλοσύνη. Η αγάπη μας είναι η σταυρική θυσία του εγώ μας στην εγωϊκότητα των άλλων. Ο σταυρός μας είναι τα ζυγιστικά του Πατρός που σβήνουν με γομολάστιχα τις μεγαλεπίβολες, θηριώδεις αμαρτίες μας κι η ελπίδα μας φοράει τα καλά της μπροστά στο αιματοβαμμένο δισκοπότηρο του αμνοικού Ιησού μας. Τα βράδια αιωρούνται χαροποιά στα γράμματα της αγιοπνευματικής Αλφαβήτας, ζωγραφίζουν την Πίστη ως έκθαμβο, αγιοπρεπές θήλυ, που ίσταται σε συννεφοσκεπούσα ομίχλη, πάνω από τα μικροκαμωμένα σπίτια των ανθρώπων. Πορφυροφορούσα κόρη, που χάσκει με χαμόγελο και κορομηλένια μάγουλα, που ροδοκοκκινίζουν στην παρακλητική αγάπη των πιστών. Η Πίστη είναι αναγεννητικό επίθεμα στις πληγές της αμαρτίας, δροσερή ανάσα στην πνευματική άπνοια των φιλόνικων ανθρώπων, σουλατσάρει σε χλοερούς, φρεσκοσκαμμένους κήπους και περιβόλια που μεθούν στην αρχοντιά των λουλουδιών. Βαστάει στα χέρια της τα εύοσμα βασιλικά των Χριστοφόρων λόγων, λούζεται μακάρια στην μετάνοια ενός αλλόφρονα, που ανακαλύπτει πάνω της τον μυρίπνοο Παράδεισο της συστελλόμενης ψυχής. Η Πίστη Θε μου είναι τα χρυσαφένια στάρια του χωριού, που μικρά, βάζαμε τρεχάλα ανάμεσα στα ξεραμένα στάχυα και τ' αγκάθια του αγρού, το ανταριασμένο βουϊτό από τους μεγαλοδύναμους ήχους των ελάτων, που στέκονταν πάντα όρθια. Νοικοκύρηδες, φρεσκοπλυμένοι χωρικοί, που τις Κυριακές έπαιρναν τα δύσβατα μονοπάτια για την εκκλησιά των Παμμεγίστων Ταξιαρχών! Βλέπαμε την Πίστη να σιγοντάρει στο αναλόγιο, εκείνον τον ταπεινό, ολιγογράμματο ιερέα, που έβγαινε στον άμβωνα για να μοιράσει τ' αντίδωρα κρίνα της ανυπέρβλητης αγάπης. Ύστερα βοηθούσε στα χωράφια την μαυροφορεμένη χήρα, που πριν να σπείρει τον καρπό στα σκαλισμένα αυλάκια, σταύρωνε με το χέρι της το αγιασμένο χώμα, ράντιζε με αγιασμό εκείνον τον πολύχρωμο, ταιριαστό μπαχτσέ με τις ντάλιες, τους κατιφέδες και τους κρίνους. Η Πίστη πάλι κατοικεί στα αδύναμα σπίτια των φτωχών, κάθεται στο τραπέζι με τα αλάδωτα ρεβίθια, τις ελιές και το αχνισμένο, ζυμωτό ψωμί, χορταίνει τα στόματα με μοσχοθυμιασμένες ευλογίες και απόκοσμες παραινέσεις της ερήμου. Σκάει χαμόγελο στην βρεφική αγνότητα Χριστούλιδων μικρών! Η Πίστη δεν λέει ψέμματα στα χείλη των παιδιών, παίζει κυνηγητό με την ταπείνωση και κρυφτό με την ντροπή. Στέκει προσευχητικά μετέωρη σε νηπιακούς ασπασμούς, σε ανυπόκριτες, παιδικές προσευχές. Είναι το θεϊκό αντίδοτο στο διάβα μιας φουσκοθαλασσιάς ζωής, το υπέρμαχο δοξάρι στην ηδύχοη πνοή του ουρανού, η υπογραφή του Θεού στην μετάνοια του πιστού. Μακάριοι αυτοί που την βρήκαν να τους περιμένει με το πρωϊνό ξύπνημα της αυγής και την εσπερινή δύση του ηλίου! (Φθινόπωρο 2013) Γιώργος Δ. Δημακόπουλος Δημοσιογράφος





Ιστολόγιο «ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»

Έτος: 11ο (2013 - 2024)

Δημοσιογραφικό Εργαστήρι Ορθόδοξης Μαρτυρίας και Ομολογιακής Κατάθεσης

Διαχειριστής:

Γιώργος Δ. Δημακόπουλος

Δημοσιογράφος

Icon by Serhei Vandalovskiy, icon - painter, Ukraine



«Απάνου απ' το κρεββάτι μου βαθειά παρηγοριά μου / Καρφώνω την εικόνα Σου, και τώρα η κάμαρά μου. / Είναι και μνήμα θλιβερό και χαρωπή εκκλησία / Σκοτάδι η θλίψι μου σκορπά και λάμψιν η θρησκεία».



Κωστής Παλαμάς


Drop Down MenusCSS Drop Down MenuPure CSS Dropdown Menu

Παρασκευή 28 Ιουλίου 2023

ΜΑΝΤΩ ΜΑΥΤΟΓΕΝΟΥΣ (1796/7 - 1848;) ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΕΡΓΕΣΤΗ ΣΤΗ ΜΥΚΟΝΟ

 




Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Σαράντου ΚαργάκουΝεότερη Ελληνική Ιστορία, Τόμος Β',
<<Μεγάλες μορφές και Μεγάλες Στιγμές του ΄21>>.
Δεύτερη έκδοση: <<Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ>>, Απρίλιος 2021, σελ. 372-376.
<<Και το βιβλίο αυτό είναι καρπός ευγνωμοσύνης προς τους πολυπληθείς ακροατές/μαθητές μου του <<Λαϊκού Πανεπιστημίου>>, που κατακλύζουν κάθε Τρίτη την αίθουσα τελετών της γεραράς <<Εταιρείας Φίλων του Λαού>>, για να ακούσουν πέμπτη χρονιά φέτος τα μαθήματά μου, παρά το νυκτερινό της ώρας (7-9 μ.μ.).
Στα μαθήματα αυτά προσέρχονται παιδιά όλων των ηλικιών, από 20 έως 85 ετών. Άλλα κρατούν σημειώσεις, άλλα κρατούν μαγνητόφωνα.
Αυτά μου έδωσαν το έναυσμα, το ερέθισμα και την ώθηση να δώσω στις παραδόσεις μου μορφή βιβλίου.
Την πρώτη χρονιά εδίδαξα έναν κύκλο μαθημάτων υπό τον τίτλο Το βυζαντινό ναυτικό, που πήρε μορφή καλαίσθητου βιβλίου από τις εκδόσεις Ιω. Σιδέρη (2007), τη δεύτερη χρονιά εδίδαξα τους πολιτικούς θεσμούς και τα πολιτικά σώματα της σπαρτιατικής πολιτείας, την τρίτη την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου,
που το 2008/09 σε πολύ διευρυμένη μορφή και με σπάνια βιβλιογραφία εκδόθηκε από τις Εκδόσεις ΠΕΡΙ ΤΕΧΝΩΝ - ΚΑΡΤΕΡΗΣ, την τέταρτη χρονιά παρέδωσα <<Το λυκόφως της Σπάρτης>>,
που μαζί με τις προηγούμενες παραδόσεις μου αποτέλεσαν την πρωταρχική μαγιά για να συγγραφεί και να εκδοθεί το δίτομο έργο μου Ιστορία της Αρχαίας Σπάρτης (Gutenberg, 2006).
Πέρσι είχα την ευκαιρία να διδάξω τρεις κύκλους μαθημάτων: α) Οι Τούρκοι και το Βυζάντιο, β) Το τουρκικό imperium και γ) Τουρκοκρατία, που πήραν μορφή βιβλίου και εκδόθηκαν σε καλαίσθητη μορφή από τις εκδόσεις Λεωνίδα Γεωργιάδη.
Τα φετινά μαθήματα θα είναι αφιερωμένα στην Ελληνική Επανάσταση. Αλλά το βιβλίο αυτό δεν εξετάζει καταλεπτώς το μεγάλο εκείνο γεγονός.
Περιορίζεται αυστηρώς σε όσα προτίθεμαι να παραδώσω και αυτά είναι ό,τι λέγει ο τίτλος: Μεγάλες μορφές και μεγάλες στιγμές του '21.
Όχι όλος ο Αγώνας στην πολυμορφία και την πολύπτυχη διάστασή του.
Οι βασικοί λόγοι είναι δύο: Εκ των πραγμάτων είναι αδύνατον να συμπεριληφθεί όλος ο Αγώνας σε σειρά δίωρων -ανά δεκαπενθήμερο- μαθημάτων ενός εξαμήνου και, δεύτερον -πέρα από άλλες εκδοτικές μου δραστηριότητες- μία τρίτομη ή τετράτομη Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως,
που θα εξετάζει εξονυχιστικά, με πνεύμα κριτικό και -στο μέτρο του ανθρώπινα δυνατού- αντικειμενικά κάθε γεγονός, είτε αυτό είναι στρατιωτικό, είτε πολιτικό, είτε διπλωματικό.
Και για τον λόγο αυτό υπάρχει ένας διαχωρισμός:
Στους δύο πρώτους τόμους εξετάζονται τα στρατιωτικά γεγονότα και στον τρίτο τα πολιτικά, διπλωματικά, οικονομικά γεγονότα, καθώς και ό,τι μπορεί να έχει σχέση με την οργάνωση της παιδείας στη διάρκεια της πολυχρονίου πολεμικής δοκιμασίας.
Το βιβλίο αυτό, λόγω όγκου και τεράστιου κόστους, μόνο αν βρεθεί χορηγός θα καταστεί εφικτό να εκδοθεί.
Ευελπιστούμε ότι κάποιος θα συνδράμει.
Όχι πάντως η ελληνική πολιτεία.
Αυτή με τίμησε και με τιμά με το υπέρτατο βραβείον: το κώνειον>>!
(Απόσπασμα εκ του προλόγου)
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ






ΜΑΝΤΩ ΜΑΥΤΟΓΕΝΟΥΣ (1796/7 - 1848;) ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΕΡΓΕΣΤΗ ΣΤΗ ΜΥΚΟΝΟ


Αν η Μπουμπουλίνα βγήκε από ένα κοινωνικό στρώμα σκληρών ναυτικών, που με την προσωπική τους αξία, πολεμική και επιχειρηματική, εξελίχτηκαν σ' ένα είδος λαϊκής αριστοκρατίας, η Μαντώ Μαυρογένους προέρχεται από μια άλλη αριστοκρατία, που θα τη λέγαμε <<αριστοκρατία του γένους>>. Ήταν γόνος παλιάς αρχοντικής οικογένειας, με βυζαντινές καταβολές και ρίζες πολλές. Η οικογένεια των Μαυρογένηδων ανέδειξε σημαντικές φυσιογνωμίες. Κυριότεροι ήταν ο Νικόλαος Μαυρογένης, τον οποίο γνωρίσαμε στα Ορλωφικά (βλ. Α' τόμο). Αργότερα έγινε οσποδάρος (=ηγεμόνας της Βλαχίας) και απέκτησε τρομακτική ισχύ. Κοντά του για ένα διάστημα υπηρέτησε ο Ρήγας Βελεστινλής ως γραμματικός. Λόγω των ατυχιών του τουρκικού στρατού στον Β' Ρωσοτουρκικό πόλεμο, όταν μάλιστα οι στρατιώτες του Ρώσου στρατηγού Σουβάρωφ κατέλαβαν το Ριμνικό και το Ισμαήλι, ο Τούρκος σουλτάνος Σελίμ Γ' θεώρησε υπεύθυνο τον Μαυρογένη, ως τάχα συνεργαζόμενο με τους Ρώσους, και γι' αυτό έστειλε στη Μολδαβία τον <<κοπιτσή>> (=δήμιο) του και του πήρε το κεφάλι. Αυτή ήταν, άλλωστε, η μοίρα των σπουδαιότερων Φαναριωτών, όταν έφθαναν στα υψηλότατα αξιώματα. Ένας άλλος Νικόλαος Μαυρογένης, ανεψιός του προηγούμενου, είχε υπηρετήσει στη Μολδαβία με τον βαθμό του <<σπαθάρη>. Μετά τον θάνατο του θείου του αποσύρθηκε -για λόγους ασφαλείας- στην Τεργέστη, όπου ήκμαζε η ελληνική κοινότητα και υπήρχαν πολλοί συγγενείς του. Αυτός υπήρξε πατέρας της ηρωίδας, που, λόγω του θρύλου της, εκγενίκευσε το όνομα Μαντώ, ως βαπτιστικό. Η οικογενειακή ευπορία έδωσε τη δυνατότητα στη νεαρή Μαντώ να λάβει μόρφωση γερή, προκειμένου για κορίτσια της εποχής. Τούτο, σε συνάρτηση με τη φυσική ομορφιά, άνοιγε θαυμάσιες προοπτικές γάμου. Αλλ' η Μαντώ, αντί της μετοχής σ' έναν επιτυχημένο γάμο, προτίμησε τη συμμετοχή σε μια επανάσταση με αβέβαιο αποτέλεσμα. Μόλις έφθασε η είδηση στην Τεργέστη ότι η Επανάσταση ξεκίνησε, μαζί με τον πατέρα της και ό,τι υπάρχοντα μπόρεσαν να πάρουν, επιβιβάστηκαν σ' ένα πλοίο και έφθασαν στην Μύκονο, που ήταν ο τόπος της καταγωγής τους. Έκτοτε η δράση της υπήρξε ποικίλη. Κατά πρώτον, κήρυξε την επανάσταση στη Μύκονο και, ακολούθως, επικεφαλής σώματος νησιωτών, συμμετέσχε σε πολλές μάχες του Αγώνα, προκαλώντας τον θαυμασμό των αγωνιστών. Η Σωτηρία Ι. Αλιμπέρτη, που μας έχει δώσει την καλύτερη μέχρι τώρα μονογραφία για τη Μαντώ, μεταφέρει την απορία του Γάλλου Μπλανκάρ (Blancard), ο οποίος το 1890 στο περίφημο έργο του για τους Μαυρογένηδες γράφει: <<...Είναι απορίας άξιον πως τοιαύτη γυνή ελησμονήθη εντελώς υφ' όλων των Ελλήνων ιστορικών. Και αυτός ο Νικόλαος Δραγούμης, όστις την αναφέρει φαίνεται αγνοών την σπουδαίαν δράσιν της Μαυρογένους επονομασθείσης υπό των συγχρόνων της ηρωίδος της Μυκόνου. Ελπίζομεν ότι η παράλειψις θέλει συμπληρωθή προς τιμήν της γυναικός ταύτης και του γενναίου έθνους της...>>. Στην αναφορά του Δραγούμη έχουμε ήδη αναφερθεί στο κεφάλαιο περί Δημ. Υψηλάντη. Η Μαντώ παρουσιάστηκε στην Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνος (1827) και θέλησε να καταγγείλει τον εραστή της Δημ. Υψηλάντη <<επί εγκαταλείψει>>. Ιδού πως περιγράφει τη σκηνή ο Δραγούμης: <<...Εκ των ακροατών μια μόνη γυνή, η αντιστράτηγος Μαντώ Μαυρογένους, ήτις πωλήσασα τα εν Μυκόνω υπάρχοντά της ώρμησεν εις το πεδίον του αγώνος, φορούσα [εις την Εθνοσυνέλευσιν] μέλαινα [=μαύρη] εσθήτα χρυσοπόρφυρον και πίλον [=καπέλο] ευρωπαϊκόν, ουχί βεβαίως του τελευταίου των Παρισίων συρμού, και διά νευμάτων αιτουμένη την ανάγνωσιν της ουδέποτε αναγνωρισθείσης κατά του Υψηλάντου αναφοράς, εφαίνετο προοιωνιζομένη τον χρόνον, καθ' ον οι κοινωνικοί της Δύσεως θεσμοί έμελλον να κατισχύσωσι της απειροκάλλου αυστηρότητος της Ασίας...>>. Αν μέναμε μόνο σ' αυτή την πληροφορία, τότε για τη Μαντώ θα σχηματίζαμε μια γραφική φιγούρα φιλάρεσκης γυναίκας, που προσπάθησε να μεταφέρει στην <<απειρόκαλλη>> Ανατολή τον παραχωρημένο τρόπο ενδύσεως των γυναικών της Δύσης. Αλλ' η Μαντώ, πέραν της άλλης προσφοράς της στον Αγώνα, με την ομορφιά της, την παλληκαριά της και τη γλωσσομάθειά της είχε γίνει η ίδια συρμός στη Δύση. Όπως γράφει η Σωτηρία Αλιμπέρτη, την μνημονεύουν οι εγκυρότεροι ξένοι ιστορικοί, όπως ο Πουκεβίλ, ο Ραφφενέλ, ο Βουτιέ, ο Πικερμάν (Picquerant), ο Ντιφέ ντελ Ιόν (Dufee de I' Yonne), ο Σενεσό... (...) Η φήμη της Μαντούς απλώθηκε σε όλη την Ευρώπη. Μεταξύ μάλιστα των γυναικών έγινε σύμβολο χειραφετήσεως: Πέρασε ως μια πρωτοπόρα μορφή που αγωνιζόταν να βάλει όχι μόνο την πατρίδα της, αλλά και το φύλο της από τη σκλαβιά. Στην Ευρώπη τιμήθηκε -ίσως γι' αυτό- ισοδύναμα με τους κορυφαίους άνδρες αγωνιστές, τον Κανάρη, τον Κολοκοτρώνη και τον Μπότσαρη. Είναι ενδεικτικό ότι η προσωπογραφία της Μαντούς δημοσιεύτηκε τότε μεταξύ των πιο επιφανών προσωπικοτήτων της Ελληνικής Επαναστάσεως.



Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίου του Σαράντου Καργάκου:
Νεότερη Ελληνική Ιστορία, Τόμος Β',
<<Μεγάλες μορφές και Μεγάλες Στιγμές του ΄21>>.
Δεύτερη έκδοση: <<Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ>>, Απρίλιος 2021, σελ. 372-376.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Print Friendly and PDF