Π. Β. ΠΑΣΧΟΥ: Ο ΓΛΥΚΑΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΓΓΕΛΩΝ (7ο ΜΕΡΟΣ)

 

[...] Τα κείμενα, που δημοσιεύονται σ' αυτό τον τόμο αναφέρονται: είτε στην Παναγία Μητέρα του Χριστού και Θεού μας, που όλα τα πιστά τέκνα της Εκκλησίας την αγαπούν και την αναγνωρίζουν ωσάν Μάνα στοργική και γλυκυτάτη, και τρέχουνε κοντά της σ' όποια δύσκολη στιγμή του βίου τους για να βρούνε μπάλσαμο και παρηγοριά στον πόνο τους' είτε στον αγαπημένο Νυμφίο της Εκκλησίας μας, το Χριστό, και τ' Άχραντα Πάθη Του. Είναι κείμενα, που, άλλα μεταδόθηκαν ως ραδιοφωνικές ομιλίες από το Α' Πρόγραμμα του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας και Τηλεοράσεως, και άλλα δόθηκαν ως διαλέξεις στην Αθήνα ή και σε άλλες πόλεις της Ελλάδος, με τις εόρτιες ευκαιρίες των Χριστουγέννων, των Χαιρετισμών της Θεοτόκου, της Μεγάλης Εβδομάδος και του Πάσχα. Επειδή ο συγγραφέας τους δεν μπορούσε ν' ανταποκριθεί ξεχωριστά στις αιτήσεις πολλών ακροατών, που συχνά του ζητούσαν να τους στείλει αντίγραφα των ομιλιών, αποφάσισε να τα συγκεντρώσει όλα μαζί σε έναν εύχρηστο τόμο, γνωρίζοντας βέβαια τις αναπόφευκτες αδυναμίες των κειμένων -γραμμένων για περιορισμένης διάρκειας χρονικά όρια-, αλλά υποχωρώντας από αγάπη στους αδελφούς του, που τα ήθελαν για πνευματικούς κυρίως λόγους. Και για έν' άλλο θέμα πρέπει να σημειώσω εδώ δυο λόγια. Σε τούτο το βιβλίο μου ο αναγνώστης θα βρει, όπως σημειώνεται και στον υπότιτλο, «λογοτεχνικά και κατανυκτικά κείμενα εισαγωγής εις την ορθόδοξον λειτουργικήν πνευματικότητα». Για όσους παραξενευτούν με αυτόν τον ιδιαίτερο χαρακτηρισμό της ορθοδόξου λειτουργικής πνευματικότητος, προοιμιακό, κεφάλαιο του τόμου αυτού, όπου τονίζεται, πως έξω από τη λειτουργική και μυστηριακή ζωή γενικώτερα, της Εκκλησίας μας ούτε πνευματική ζωή, νοείται υπαρκτή, ούτε -πολύ περισσότερο- ορθόδοξη πνευματικότης. Η πνευματική ζωή των ορθοδόξων χριστιανών πηγάζει, αυθεντικά και γνήσια, από τη μητέρα μας Εκκλησία, τρέφεται στις ιερές ακολουθίες της, και αυξάνει με τη χάρη του αγίου Πνεύματος και τη μετοχή των Αχράντων Μυστηρίων της Λειτουργίας της. Όλα τ' άλλα πνευματικά μέσα είναι ανεκτά ή χρήσιμα μόνο και κατά το μέτρο που οδηγούν στον τελικό κ' ευλογημένον αυτό σκοπό: στην ορθόδοξη λειτουργική πνευματικότητα, δηλαδή στη Λειτουργία και στην Ευχαριστία, όπως ακριβώς τα νοούν και τα διδάσκουν οι άγιοι Πατέρες. [...]

Απόσπασμα εκ του προλόγου του συγγραφέως

Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου
του Π. Β. Πάσχου: «Ο Γλυκασμός των Αγγέλων»,
εκδόσεις «Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος»,
3η έκδοση, Ιανουάριος 2003, σελ 93-95.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»
1η έκδοση 1975

Π. Β. ΠΑΣΧΟΥ

«Ο ΓΛΥΚΑΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΓΓΕΛΩΝ»

Σχόλια στον Ακάθιστον Ύμνο, καθώς και άλλα λογοτεχνικά και κατανυκτικά
κείμενα εισαγωγής εις την ορθόδοξον λειτουργικήν πνευματικότητα.

Η ΠΥΛΗ ΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ

Στην Ορθόδοξη Εκκλησία μας, σχεδόν από τις τελευταίες μέρες του Νοεμβρίου, αρχίζουμε να αισθανόμαστε μέσα στο προεόρτιο κλίμα των Χριστουγέννων: και με τη νηστεία, που αρχίζει μετά τη γιορτή του αγ. Φιλίππου, αλλά και με τους θεσπέσιους ύμνους που είναι διεσπαρμένοι εδώ κι εκεί, στις διάφορες ακολουθίες των Μηναίων. Είναι μια άλλη χαρά, που είναι διεσπαρμένοι εδώ κι εκεί, στις διάφορες ακολουθίες των Μηναίων. Είναι μια άλλη χαρά, που -παρ' όλα τα κρύα, τις βροχές ή και τα χιόνια- τη νιώθουμε να έρχεται κάθε μέρα και πιότερο κοντά μας. Θυμούμαι, όταν ήμουνα μικρό παιδί και περίμενα με δικαιολογημένη, όπως όλα τα παιδιά, λαχτάρα τα Χριστούγεννα, ρωτούσα τη μητέρα μου: «Μάνα, πότε θα έρθουν τα Χριστούγεννα;» Κι εκείνη, τον πρώτο καιρό του φθινοπώρου, μου απαντούσε: «Είναι στο δρόμο, έρχονται, παιδάκι μου' αλλά είναι λίγο μακριά ακόμη' Όταν, αργότερα, η μάνα μου άκουγε στην εκκλησία το «Χριστός γεννάται» των καταβασιών και το «Η Παρθένος σήμερον», που είναι τα χαρμόσυνα προανακρούσματα της μεγάλης γιορτής, ερχότανε στο σπίτι και μου έλεγε: «Έχουμε καλά νέα παιδάκι μου! Τα Χριστούγεννα είχαν καλόν καιρό κι έρχονται πολύ πιο γρήγορα. Σε τόσες μέρες θα φτάσουν στο τάδε βουνό, και σε τόσες θα περάσουν τη θάλασσα, σε τόσες τον Όλυμπο με την άσπρη κάπα του και σε τόσες θα φτάσουν στο χωριό μας!» Κι εγώ μετρούσα τις ημέρες στα παιδικά μου δάχτυλα, συλλαβίζοντας το απολυτίκιο της γιορτής: Η γέννησίς σου Χριστέ ο Θεός ημών,/ανέτειλε τω κόσμω το φως το της γνώσεως...» Αργότερα, όταν μπορούσα να βγάλω για βοσκή μονάχος στο βουνό τα πρόβατα, έτυχε κάποτε να συναντήσω στο Σαροδήμο τον μπάρμπα-Χρήστο τον Κανάβα, χρόνια λαμπαδάριο στον άγιο Πρόδρομο -αγία ψυχή, Θεός σχωρέστον! Ήταν καβάλα στο γαϊδουράκι του κι έψελνε. Τον άκουγα κι αναγάλλιαζα. Όταν τελείωσε το τροπάρι τον χαιρέτισα με το «ώρα καλή, μπάρμπα-Χρήστο» και τον ρώτησα τι είναι αυτό το «ποιμένες αγραυλούσιν», που έλεγε πριν λίγο. Κι εκείνος ο ολιγογράμματος μας ευλαβέστατος χριστιανός μου εξήγησε με δικά του λόγια, πως ήταν ένας στίχος από το α' Κάθισμα του όρθρου των Χριστουγέννων και μιλάει για τους αγγέλους και τους τσοπάνηδες που έψελναν κοντά στην ιερή εκείνη σπηλιά, όπου η Παναγία γέννησε τον Χριστό μας, καλώντας κι εμάς να πάμε να ιδούμε που γεννήθηκε και να τον προσκυνήσουμε. Μου ζήτησε να του κρατήσω «ίσο» και άρχισε πάλι να ψέλνει: Δεύτε ίδωμεν πιστοί, που εγεννήθη ο Χριστός'/ακολουθήσωμεν λοιπόν, ένθα οδεύει ο αστήρ... Ύστερ' από πολλά χρόνια έμαθα, πως αυτό το τόσο ποιητικό κάθισμα, γεμάτο ορθρινές χριστουγεννιάτικες καμπάνες και αγγελικές φωνές γράφεται μεν πως είναι στον δ' ήχο, αλλά ψάλλεται στον πλάγιο του β', σε «νενακώ», γιατί ανήκει στα «επείσακτα» λεγόμενα μέλη της βυζαντινής μουσικής.

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου
του Π. Β. Πάσχου: «Ο Γλυκασμός των Αγγέλων»,
εκδόσεις «Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος»,
3η έκδοση, Ιανουάριος 2003, σελ 93-95.
1η έκδοση 1975