ΚΙΤΣΟΣ ΤΖΑΒΕΛΑΣ (1801-1855) - ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΙΑ

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Σαράντου Καργάκου: Νεότερη Ελληνική Ιστορία, Τόμος Β',
<<Μεγάλες μορφές και Μεγάλες Στιγμές του ΄21>>.
Δεύτερη έκδοση: <<Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ>>, Απρίλιος 2021, σελ. 337-341.
<<Και το βιβλίο αυτό είναι καρπός ευγνωμοσύνης προς τους πολυπληθείς ακροατές/μαθητές μου του <<Λαϊκού Πανεπιστημίου>>, που κατακλύζουν κάθε Τρίτη την αίθουσα τελετών της γεραράς <<Εταιρείας Φίλων του Λαού>>, για να ακούσουν πέμπτη χρονιά φέτος τα μαθήματά μου, παρά το νυκτερινό της ώρας (7-9 μ.μ.).
Στα μαθήματα αυτά προσέρχονται παιδιά όλων των ηλικιών, από 20 έως 85 ετών. Άλλα κρατούν σημειώσεις, άλλα κρατούν μαγνητόφωνα.
Αυτά μου έδωσαν το έναυσμα, το ερέθισμα και την ώθηση να δώσω στις παραδόσεις μου μορφή βιβλίου.
Την πρώτη χρονιά εδίδαξα έναν κύκλο μαθημάτων υπό τον τίτλο Το βυζαντινό ναυτικό, που πήρε μορφή καλαίσθητου βιβλίου από τις εκδόσεις Ιω. Σιδέρη (2007), τη δεύτερη χρονιά εδίδαξα τους πολιτικούς θεσμούς και τα πολιτικά σώματα της σπαρτιατικής πολιτείας, την τρίτη την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου,
που το 2008/09 σε πολύ διευρυμένη μορφή και με σπάνια βιβλιογραφία εκδόθηκε από τις Εκδόσεις ΠΕΡΙ ΤΕΧΝΩΝ - ΚΑΡΤΕΡΗΣ, την τέταρτη χρονιά παρέδωσα <<Το λυκόφως της Σπάρτης>>,
που μαζί με τις προηγούμενες παραδόσεις μου αποτέλεσαν την πρωταρχική μαγιά για να συγγραφεί και να εκδοθεί το δίτομο έργο μου Ιστορία της Αρχαίας Σπάρτης (Gutenberg, 2006).
Πέρσι είχα την ευκαιρία να διδάξω τρεις κύκλους μαθημάτων: α) Οι Τούρκοι και το Βυζάντιο, β) Το τουρκικό imperium και γ) Τουρκοκρατία, που πήραν μορφή βιβλίου και εκδόθηκαν σε καλαίσθητη μορφή από τις εκδόσεις Λεωνίδα Γεωργιάδη.
Τα φετινά μαθήματα θα είναι αφιερωμένα στην Ελληνική Επανάσταση. Αλλά το βιβλίο αυτό δεν εξετάζει καταλεπτώς το μεγάλο εκείνο γεγονός.
Περιορίζεται αυστηρώς σε όσα προτίθεμαι να παραδώσω και αυτά είναι ό,τι λέγει ο τίτλος: Μεγάλες μορφές και μεγάλες στιγμές του '21.
Όχι όλος ο Αγώνας στην πολυμορφία και την πολύπτυχη διάστασή του.
Οι βασικοί λόγοι είναι δύο: Εκ των πραγμάτων είναι αδύνατον να συμπεριληφθεί όλος ο Αγώνας σε σειρά δίωρων -ανά δεκαπενθήμερο- μαθημάτων ενός εξαμήνου και, δεύτερον -πέρα από άλλες εκδοτικές μου δραστηριότητες- μία τρίτομη ή τετράτομη Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως,
που θα εξετάζει εξονυχιστικά, με πνεύμα κριτικό και -στο μέτρο του ανθρώπινα δυνατού- αντικειμενικά κάθε γεγονός, είτε αυτό είναι στρατιωτικό, είτε πολιτικό, είτε διπλωματικό.
Και για τον λόγο αυτό υπάρχει ένας διαχωρισμός:
Στους δύο πρώτους τόμους εξετάζονται τα στρατιωτικά γεγονότα και στον τρίτο τα πολιτικά, διπλωματικά, οικονομικά γεγονότα, καθώς και ό,τι μπορεί να έχει σχέση με την οργάνωση της παιδείας στη διάρκεια της πολυχρονίου πολεμικής δοκιμασίας.
Το βιβλίο αυτό, λόγω όγκου και τεράστιου κόστους, μόνο αν βρεθεί χορηγός θα καταστεί εφικτό να εκδοθεί.
Ευελπιστούμε ότι κάποιος θα συνδράμει.
Όχι πάντως η ελληνική πολιτεία.
Αυτή με τίμησε και με τιμά με το υπέρτατο βραβείον: το κώνειον>>!
(Απόσπασμα εκ του προλόγου)
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ

ΚΙΤΣΟΣ ΤΖΑΒΕΛΑΣ (1801-1855) - ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΙΑ

Συχνά έχουμε γράψει πως η Επανάσταση του '21 ήταν μία επανάσταση νέα, όχι μόνο γιατί έφερνε ένα ρίγος καινούργιο στην ευρωπαϊκή ιστορία, αλλά -κυρίως- γιατί ήταν έργο νέων ανθρώπων. Στην Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, ύστερα από λεπτομερή υπολογισμό, εξάγουμε το συμπέρασμα ότι οι ματασχόντες σ' αυτή στρατιωτικοί και πολιτικοί ήσαν κατά μέσον όρον 28-30 ετών. Για παράδειγμα, ο εμφανιζόμενος ως πολύπειρος διπλωμάτης Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, όταν ήλθε στην Ελλάδα, ήταν μόλις 30 ετών! Γεννήθηκε το 1791. Ο δε Κίτσος Τζαβέλας, δευτερότοκος γιος του θρυλικού Φώτου και εγγονός του εξίσσου θρυλικού Λάμπρου Τζαβέλα, το 1821 ήταν μόλις 20 ετών! Βέβαια, η ωριμότητα εκείνη την εποχή άρχιζε πιο ενωρίς. Και ειδικά για τους Σουλιώτες, που έβγαζαν το ψωμί τους με το σπαθί τους, η πολεμική προγύμναση ξεκινούσε, όπως στην αρχαία Σπάρτη, από την παιδική ηλικία. Ο Κίτσος, ακολουθώντας τον πατέρα του, ήλθε στην Κέρκυρα σε ηλικία 2 ετών. Όταν ο πατέρας του Φώτος πέθανε, δηλητηριασμένος μάλλον από άνθρωπο του Αλή πασά (ανάμεσα στα έτη 1807-1813), ο Κίτσος εκ των πραγμάτων υποχρεώθηκε να ανδρωθεί και να ανδρειωθεί προ της ώρας του. Η μάνα τους, Δέσπω, έδωσε στους τέσσερεις γιους της, Νικόλα, Κίτσο, Ιωάννη ή Μπακατσέλο και Κωνσταντή, σουλιώτικη αγωγή. Είχε και μία κόρη, τη Φωτεινή, που παντρεύτηκε τον Γενναίο Κολοκοτρώνη. Όταν άρχισαν οι διαπραγματεύσεις ανάμεσα στους Σουλιώτες και στον Αλή, ο Κίτσος γύρισε στο Σούλι, υπέγραψε και αυτός τη συμφωνία και συμμετείχε στον πόλεμο κατά των σουλτανικών στρατευμάτων. Αλλά τα εφόδια έλειπαν από τους αγωνιστές, που, προτού κηρυχτεί η επίσημη Επανάσταση, ανεπισήμως αυτοί άρχισαν τον αγώνα κατά των σουλτανικών στρατευμάτων. Επειδή ίσως ο Κίτσος κατά την παραμονή του στην Κέρκυρα είχε μάθει κάποια Ιταλικά, οι συμπατριώτες του τον έστειλαν στην Ιταλία, για να συναντηθεί με τον μητροπολίτη Ουγγροβλαχίας Ιγνάτιο και να ζητήσει την συνδρομή του για τη συγκέντρωση όπλων και πυρομαχικών. Η αποστολή του όμως δεν τελείωνε με αυτό' είχε εντολή να ζητήσει από τον Ιγνάτιο συμβουλές για το τι πρέπει να πράξουν οι Σουλιώτες ενόψει του ευρύτερου ελληνικού Αγώνα. Ο Ιγνάτιος του υπέδειξε ότι λύση δεν υπάρχει άλλη πέρα από την πρόσμειξη των Σουλιωτών με τις λοιπές ελληνικές δυνάμεις. Όταν ο Κίτσος επέστρεψε από την Ιταλία, το Σούλι πλέον είχε πέσει. Γι' αυτό, αντί να αποβιβαστεί με ό,τι έφερνε μαζί του στις ηπειρωτικές ακτές, βγήκε στο Αιτωλικό, όπου συνάντησε λείψανα Σουλιωτών. Ήταν αυτοί που είχαν διασωθεί από τη μάχη στο Πέτα. Από το Αιτωλικό βρέθηκε στο Μεσολόγγι και μαζί με τον Μάρκο Μπότσαρη έλαβαν μέρος στην άμυνά του. Μετά την αποχώρηση του Κιουταχή και του Ομέρ Βρυώνη, ο Μαυροκορδάτος, που χρησιμοποιούσε τους οπλαρχηγούς σαν πιόνια στο πολιτικό του σκάκι, έδωσε στον Κίτσο μια δύναμη 300 Σουλιωτών και τον έστειλε στα Άγραφα, που τα διεκδικούσε ως αρματολίκι για λογαριασμό του ο Γεώργιος Καραϊσκάκης. Το αρματολίκι αυτό - λόγω της απουσίας του Καραϊσκάκη για ιατρικούς λόγους στην Ιθάκη -το απέσπασε ο Γιαννάκης Ράγκος. Ο Καραϊσκάκης αποτάθηκε στον Μαυροκορδάτο, αλλά δεν εισακούστηκε και επεδίωξε να εγκατασταθεί και να εδραιωθεί εκεί με τη βία. Ο Μαυροκορδάτος έστειλε τον Κίτσο για να τον εκδιώξει, αλλά η επιχείρηση αυτή δεν ήταν υπόθεση ευχερής για τον νεαρό στρατηγό. Έτσι, γύρισε πίσω και συμμετείχε με τον Μάρκο Μπότσαρη στη μάχη του Κεφαλόβρυσου. Ήταν ο μόνος οπλαρχηγός που έσπευσε με λίγα, έστω, παλληκάρια να ενισχύσει τους σκληρά μαχομένους συμπατριώτες του και να δρέψει ένα κλαδί δόξας.

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίου του Σαράντου Καργάκου:
Νεότερη Ελληνική Ιστορία, Τόμος Β',
<<Μεγάλες μορφές και Μεγάλες Στιγμές του ΄21>>.
Δεύτερη έκδοση: <<Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ>>, Απρίλιος 2021, σελ. 337-341.