ΤΟ ΣΑΒΒΑΤΟ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ

Τὴν ψυχωφελῆ, πληρώσαντες Τεσσαρακοστήν, καὶ τὴν Ἁγίαν Ἑβδομάδα τοῦ πάθους σου, αἰτοῦμεν κατιδεῖν Φιλάνθρωπε… Με αυτά τα λόγια του στιχηρού στον εσπερινό της Παρασκευής, πριν την Κυριακή των Βαΐων, τελειώνει η Μεγάλη Σαρακοστή. Μπαίνουμε πια στην «Αγία Εβδομάδα», στην περίοδο του εορτασμού των παθών του Χριστού, του Θανάτου και της Αναστάσεώς Του. Περίοδος που αρχίζει από το Σάββατο του Λαζάρου. Τα γεγονότα της διπλής γιορτής, η ανάσταση του Λαζάρου και η είσοδος του Κυρίου στα Ιεροσόλυμα, αναφέρονται στα λειτουργικά κείμενα σαν «προοίμιο του Σταυρού». Έτσι, για να καταλάβουμε καλύτερα αυτά τα γεγονότα, θα πρέπει να τα δούμε μέσα στα πλαίσια της Μεγάλης Εβδομάδας. Το κοινό απολυτίκιο των δύο αυτών ημερών: «τὴν κοινὴν ἀνάστασιν πρὸ τοῦ σοῦ πάθους πιστούμενος, ἐκ νεκρῶν ἤγειρας τὸν Λάζαρον, Χριστὲ ὁ Θεός …» μας βεβαιώνει, με κατηγορηματικό τρόπο, για την αλήθεια της κοινής ανάστασης. Είναι πολύ σημαντικό ότι μια από τις μεγάλες γιορτές της Εκκλησίας μας, η θριαμβευτική είσοδος του Κυρίου στα Ιεροσόλυμα, γίνεται ο οδηγός στην πορεία μας μέσα στο σκοτάδι του Σταυρού. Έτσι το φως και η χαρά λάμπουν όχι μόνο στο τέλος της Μεγάλης Εβδομάδας αλλά και στην αρχή της. Το φως και η χαρά φωτίζουν αυτό το σκοτάδι και αποκαλύπτουν το βαθύ και τελικό νόημα του. Όλοι όσοι είναι εξοικειωμένοι με την Ορθόδοξη λατρεία γνωρίζουν τον ιδιότυπο, σχεδόν παράδοξο, χαρακτήρα των ακολουθιών του Σαββάτου του Λαζάρου. Είναι, θα λέγαμε, Κυριακή και όχι Σάββατο, δηλαδή έχουμε μέσα στο Σάββατο αναστάσιμη ακολουθία. Ξέρουμε ότι το Σάββατο είναι βασικά αφιερωμένο στους τεθνεώτες και η Θεία Λειτουργία γίνεται στη μνήμη τους. Όμως το Σάββατο του Λαζάρου είναι διαφορετικό. Η χαρά που διαποτίζει τις ακολουθίες αυτής της ημέρας τονίζει ένα κεντρικό θέμα: την επερχόμενη νίκη του Χριστού κατά του Άδη. Άδης είναι ο βιβλικός όρος που χρησιμοποιείται για να ορίσει το θάνατο με την παγκόσμια δύναμή του, που με τα αδιαπέραστα σκότη και τη φθορά καταπίνει κάθε ζωή και δηλητηριάζει ολόκληρο το σύμπαν. Αλλά τώρα, με την ανάσταση του Λαζάρου, ο «θάνατος αρχίζει να τρέμει». Ακριβώς από δω αρχίζει η αποφασιστική μονομαχία ανάμεσα στη Ζωή και το Θάνατο και μας προσφέρει το κλειδί για μια πλήρη κατανόηση του λειτουργικού μυστηρίου του Πάσχα. Στην πρώτη Εκκλησία, το Σάββατο του Λαζάρου ονομαζόταν «αναγγελία του Πάσχα». Πραγματικά αυτό το Σάββατο αναγγέλλει, προμηνύει, το υπέροχο φως και τη γαλήνη του επομένου Σαββάτου, του Αγίου και Μεγάλου Σαββάτου, που είναι ημέρα του Ζωηφόρου Τάφου. Το πρώτο μας βήμα ας είναι η προσπάθεια να καταλάβουμε το εξής: ο Λάζαρος, ο φίλος του Ιησού Χριστού, είναι η προσωποποίηση όλου του ανθρωπίνου γένους και φυσικά κάθε ανθρώπου ξεχωριστά. Η Βηθανία, η πατρίδα του Λαζάρου, είναι το σύμβολο όλου του κόσμου, είναι η πατρίδα του καθενός. Ο καθένας από μας δημιουργήθηκε να είναι φίλος του Θεού και κλήθηκε σ’ αυτή τη θεϊκή Φιλία που είναι η γνώση του Θεού, η κοινωνία μαζί Του, η συμμετοχή στη ζωή Του. «Ἐν αὐτῷ ζωὴ ἦν, καὶ ἡ ζωὴ ἦν τὸ φῶς τῶν ἀνθρώπων» (Ιω. 1, 4). Και όμως αυτός ο φίλος (ο άνθρωπος), τον οποίο τόσο αγαπάει ο Θεός και τον οποίο μόνο από αγάπη δημιούργησε, δηλαδή τον έφερε στη ζωή, τώρα καταστρέφεται, εκμηδενίζεται από μια δύναμη που δεν τη δημιούργησε ο Θεός: το θάνατο. * π. Αλέξανδρος Σμέμαν, <<Μικρό οδοιπορικό της Μεγάλης Εβδομάδος: Σύντομη λειτουργική εξήγηση των ημερών της Μεγάλης Εβδομάδας>>, μετάφραση Ελένη Γκανούρη, 2η έκδ., Αθήνα, Ακρίτας, 1993.

ΣΑΒΒΑΤΟ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ

ΣΑΒΒΑΤΟ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ: ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ (ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ)

π. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΣΜΕΜΑΝ: ΤΟ ΠΡΟΟΙΜΙΟ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ

ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗ: ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ ΣΑΒΒΑΤΟΥ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ

ΛΑΖΑΡΟΣ ΑΠΟΛΥΤΡΩΘΗ ΑΝΑΣΤΗΘΗ ΚΑΙ ΕΣΗΚΩΘΗ

Η ΕΓΕΡΣΙΣ ΤΟΥ ΕΝ ΤΑΦΩ ΤΕΤΡΑΗΜΕΡΟΥ, ΑΓΙΟΥ, ΔΙΚΑΙΟΥ ΦΙΛΟΥ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ

ΑΓΙΟΣ ΛΑΖΑΡΟΣ Ο ΑΝΑΣΤΑΣ ΦΙΛΟΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ

ΕΓΩ ΕΙΜΙ Η ΑΝΑΣΤΑΣΙΣ ΚΑΙ Η ΖΩΗ

Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΤΙΚΕΣ - ΠΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΣΤΑ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΑ

ΤΟ ΔΑΚΡΥ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ (ΣΑΒΒΑΤΟ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ)

ΤΗΝ ΚΟΙΝΗΝ ΑΝΑΣΤΑΣΙΝ - ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟ ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ

ΟΡΘΡΟΣ ΚΑΙ ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΣΑΒΒΑΤΟΥ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ (2024)

ΙΕΡΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ: ΣΤΟΝ ΤΕΤΡΑΗΜΕΡΟ ΛΑΖΑΡΟ (ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΟΜΟΟΥΣΙΟΥ)

Ο ΤΕΤΡΑΗΜΕΡΟΣ ΛΑΖΑΡΟΣ

Ο ΑΓΙΟΣ ΛΑΖΑΡΟΣ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΙΑ

ΣΑΒΒΑΤΟ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ: ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ

ΣΑΒΒΑΤΟΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ

Ο ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ

Η ΕΓΕΡΣΙΣ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ - ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ

ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗ: ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ ΣΑΒΒΑΤΟΥ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ

Εκ της Ιεράς Μονής Αγίων Κυπριανού και Ιουστίνης, Φυλής Αττικής

ΛΑΖΑΡΟΣ ΑΠΟΛΥΤΡΩΘΗ ΑΝΑΣΤΗΘΗ ΚΑΙ ΕΣΗΚΩΘΗ

Τό Σάββατο τοῦ Λαζάρου κατέχει ξεχωριστή θέση στό λειτουργικό ἡμερολόγιο.

 Δέν ἀνήκει στίς σαράντα ἡμέρες τῆς μετάνοιας τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς 

οὔτε καί στίς ὀδυνηρές ἡμέρες τῆς Μ. Ἑβδομάδας, αὐτές πού ἀρχίζουν ἀπό τή Μεγάλη Δευτέρα

 καί τελειώνουν τή Μεγάλη Παρασκευή. 

Μαζί μέ τήν Κυριακή τῶν Βαΐων συνθέτουν ἕνα σύντομο χαρούμενο πρελούδιο

 τῶν γεμάτων πόνο ἡμερῶν πού ἀκολουθοῦν.

Δύο σημαντικὰ περιστατικὰ συνδέονται μὲ τὴ Βηθανία: ἐκεῖ ἀνέστησε τὸν Λάζαρο καὶ ἀπὸ ἐκεῖ ξεκίνησε ὁ Ἰησοῦς τὴν πορεία καὶ ἄνοδό Του πρὸς τὰ Ἱεροσόλυμα. Ἡ ἀνάσταση τοῦ Λαζάρου εἶναι ἕνα γεγονὸς πού, ὅπως θὰ δοῦμε, ἔχει ἐξαιρετικὰ μεγάλη σημασία. Συνδέεται μυστηριωδῶς μὲ τὴν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μας καὶ παίζει, ὡς πρὸς αὐτή, τὸ ρόλο μίας ἔμπρακτης προφητείας.

Θὰ μπορούσαμε νὰ ποῦμε ὅτι ὁ Λάζαρος μᾶς παρουσιάζεται στὸ κατώφλι τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδας ἀναστημένος, ὡς προάγγελος τῆς νίκης τοῦ Χριστοῦ ἐπὶ τοῦ θανάτου, ὅπως ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος, παραμονὲς τῶν Θεοφανείων, προανήγγειλε τὸν Ἐπιφανέντα Χριστό. Πέρα ὅμως ἀπὸ τὸν πρωταρχικὸ αὐτὸ χαρακτήρα της, ἡ ἀνάσταση τοῦ Λαζάρου ἔχει καὶ κάποιες δευτερεύουσες πτυχὲς τὶς ὁποῖες εἶναι χρήσιμο νὰ ἐξετάσουμε:

Ἡ ἀνάσταση τοῦ Λαζάρου ἀναγγέλλει τὴν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν ἡ ὁποία ἔρχεται ὡς συνέπεια τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου: «Λάζαρον τεθνεῶτα τετραήμερον ἀνέστησας ἐξ Ἅδου, Χριστέ, πρὸ τοῦ σοῦ θανάτου διασείσας τοῦ θανάτου τὸ κράτος καὶ δι’ ἑνὸς προσφιλοῦς τὴν πάντων ἀνθρώπων προμηνύων ἐκ φθορᾶς ἐλευθερίαν». Τὸ Σάββατο τοῦ Λαζάρου εἶναι, κατὰ κάποιο τρόπο, ἡ ἑορτὴ ὅλων τῶν νεκρῶν. Μᾶς δίνει τὴν εὐκαιρία νὰ ἐπιβεβαιώσουμε καὶ νὰ συγκεκριμενοποιήσουμε τὴν πίστη μας στὴν Ἀνάσταση. Ὁ Κύριός μας, τονώνοντας τὸ ἠθικό τῆς Μάρθας, μᾶς δίνει σχετικὰ μὲ τοὺς κεκοιμημένους μας μία πολύτιμη διδασκαλία.

Εἶπε στὴ Μάρθα: «Ἀναστήσεται ὁ ἀδελφός σου». Ἡ Μάρθα ἀπάντησε: «Γνωρίζω ὅτι ὁ ἀδελφός μου θὰ ἀναστηθεῖ κατὰ τὴ γενικὴ ἀνάσταση τῆς ἐσχάτης ἡμέρας». Καὶ ὁ Ἰησοῦς ἀνταπάντησε: «Ἐγὼ εἰμὶ ἡ ἀνάστασις καὶ ἡ ζωή». Ἡ πίστη τῆς Μάρθας ἦταν ἀνεπαρκὴς σὲ δύο σημεῖα. Προέβαλε στὸ μέλλον, καὶ μόνο στὸ μέλλον, τὴν ἀνάσταση τοῦ ἀδελφοῦ της καί, δεύτερον, δὲν ἀντιλαμβανόταν αὐτὴ τὴν ἀνάσταση παρὰ μόνο σὲ σχέση μὲ ἕνα γενικὸ νόμο. Ὁ Ἰησοῦς ὅμως τῆς δείχνει ὅτι ἡ ἀνάσταση εἶναι ἕνα γεγονὸς ἤδη παρόν, ἐπειδὴ Αὐτὸς δὲν προξενεῖ ἁπλῶς, ἀλλὰ εἶναι ἡ ἀνάσταση καὶ ἡ ζωή.

Οἱ κεκοιμημένοι μας ζοῦν διὰ καὶ ἐν Χριστῷ. Ἡ ζωὴ τους συνδέεται μὲ τὴν προσωπικὴ παρουσία τοῦ Χριστοῦ καὶ ἐκδηλώνεται ἐν αὐτῇ. Ἐὰν θελήσουμε νὰ ἑνωθοῦμε πνευματικὰ μὲ ἕνα κεκοιμημένο ἀδελφό μας ποὺ ἀγαπούσαμε πολύ, δὲν θὰ προσπαθήσουμε νὰ τὸν ζωντανέψουμε στὴ φαντασία μας, ἀλλὰ θὰ ἔρθουμε σὲ κοινωνία μὲ τὸν Ἰησοῦ καὶ ἐν Αὐτῷ θὰ τὸν βροῦμε. Ἡ ἀνάσταση τοῦ Λαζάρου εἶναι μία θαυμάσια ἐπεξήγηση τοῦ χριστολογικοῦ δόγματος. Μᾶς δείχνει πῶς, στὸ πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ, ἡ Θεία καὶ ἡ ἀνθρώπινη φύση ἑνώνονται χωρὶς νὰ συγχέονται:

«Ἀνάστασις καὶ ζωὴ τῶν ἀνθρώπων ὑπάρχων, Χριστέ, ἐν τῷ μνήματι Λαζάρου ἐπέστης, πιστούμενος ἡμῖν τὰς δύο οὐσίας σου». Ἀφενός, στὸν Ἰησοῦ ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νὰ λυγίσει μπροστὰ στὴ συγκίνηση καὶ νὰ θλιβεῖ γιὰ τὴν ἀπώλεια ἑνὸς φίλου: «Ἐδάκρυσεν ὁ Ἰησοῦς. Ἔλεγον δὲ οἱ Ἰουδαῖοι, ἴδε πῶς ἐφίλει αὐτόν». Ἀφετέρου, ὁ Θεός, ἐν Χριστῷ, μπορεῖ νὰ διατάξει τὸν θάνατο ὡς ἔχων ἐξουσία: «Φωνὴ μεγάλη ἐκραύγασε· Λάζαρε, δεῦρο ἔξω. Καὶ ἐξῆλθεν ὁ τεθνηκώς…».

Τέλος, ἡ ἀνάσταση τοῦ Λαζάρου παρακινεῖ τὸν ἁμαρτωλὸ νὰ ἐλπίζει ὅτι, ἀκόμη καὶ ἂν εἶναι πνευματικὰ νεκρός, μπορεῖ νὰ ξαναζήσει: «Καμέ, φιλάνθρωπε, νεκρὸν τοῖς πάθεσιν, ὡς συμπαθὴς ἑξανάστησον, δέομαι». Εἶναι κάποιες φορὲς ποὺ μία τέτοια πνευματικὴ ἀνάσταση φαίνεται ἐξίσου ἀδύνατη ὅπως καὶ ἡ ἀνάσταση τοῦ Λαζάρου: «Κύριε, ἤδη ὄζει, τεταρταῖος γάρ ἐστι». Ὅλα ὅμως εἶναι δυνατὰ γιὰ τὸν Ἰησοῦ, ἀπὸ τὸ νὰ μεταστρέψει τὸν πιὸ σκληρόκαρδο ἁμαρτωλὸ μέχρι νὰ ἀναστήσει ἕνα νεκρό: «Λέγει ὁ Ἰησοῦς, ἄρατε τὸν λίθον…». Νὰ λοιπὸν τί θὰ μάθουμε, ἂν πᾶμε τὸ Σάββατο αὐτὸ στὴ Βηθανία, στὸν τάφο τοῦ Λαζάρου.

Ἐμεῖς ὅμως δὲν θέλουμε νὰ συναντήσουμε τὸν Λάζαρο. Θέλουμε νὰ συναντήσουμε στὴ Βηθανία τὸν Ἰησοῦ καὶ νὰ ξενινήσουμε μαζί Του τὴ φετινὴ Μεγάλη Ἑβδομάδα. Μᾶς προσκαλεῖ ὁ Ἴδιος καὶ μᾶς περιμένει. Ἡ Μάρθα ἦρθε κρυφὰ νὰ πεῖ στὴν ἀδελφή της: «Ὁ διδάσκαλος πάρεστι καὶ φωνεῖ σοι». Καὶ ἡ Μαρία «ὡς ἤκουσεν, ἐγείρεται ταχὺ καὶ ἔρχεται πρὸς Αὐτόν». Ὁ Κύριος μὲ καλεῖ. 

ΤΗΝ ΚΟΙΝΗΝ ΑΝΑΣΤΑΣΙΝ - ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟ ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ

Θρασύβουλος Στανίτσας (1910-1987)

ΑΓΙΟΣ ΛΑΖΑΡΟΣ: Ο ΑΝΑΣΤΑΣ ΦΙΛΟΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ

  Ο Λάζαρος ήταν στενός φίλος του Χριστού. Κατοικούσε στη Βηθανία, 3 χλμ. 

περίπου ανατολικά της Ιερουσαλήμ και οι αδελφές του Μάρθα και Μαρία 

φιλοξένησαν πολλές φορές τον Ιησού στο σπίτι τους στη Βηθανία (Λουκ. 10,38-40, Ιωαν. 12,1-3).

 Κάποια φορά όμως, όπως αναφέρει ο ευαγγελιστής Ιωάννης (Ιω. 11,3),

 που ο Κύριος βρισκόταν στη Γαλιλαία, έμαθε πως ο φίλος Του ο Λάζαρος ήταν άρρωστος. 

Του το είχαν διαμηνύσει οι αδελφές του με τούτα τα λόγια: «Κύριε, να, αυτός που τόσο πολύ αγαπάς, είναι άρρωστος».

 Σαν ήκουσε όμως ο Ιησούς τούτο, είπε:

 «Αυτή η αρρώστια είναι για να φανεί η δόξα του Θεού».

 Ο Ιησούς όμως καθυστέρησε εσκεμμένα τη μετάβασή του στη Βηθανία (Ιω. 11,6) 

κι έμεινε εκεί στον τόπο που βρισκόταν ακόμη δύο μέρες.

Ύστερα είπε στους μαθητές Του: «Πάμε πάλι στην Ιουδαία». Οι μαθητές, που ήξεραν τους κινδύνους που μπορούσε να έχει για τον Δάσκαλό τους ένα τέτοιο ταξίδι, προσπάθησαν να Τον αποτρέψουν από του να το κάμει. «Δάσκαλε, πριν λίγες μέρες οι Ιουδαίοι ζητούσαν να σε λιθοβολήσουν και πάλι θέλεις να πάς εκεί;» (Ιω. 11,8. Ο Κύριος πρόσθεσε: «Ο φίλος μας ο Λάζαρος κοιμήθηκε και πρέπει να πάω να τον ξυπνήσω».

Οι μαθητές που δεν κατάλαβαν τα λόγια του Ιησού νόμισαν πως ο Λάζαρος είχε κοιμηθεί με τον φυσικό ύπνο και του είπαν: «Κύριε, αν κοιμήθηκε, θα ξυπνήσει μοναχός του. Τι ανάγκη είναι να πάμε εμείς, για να τον ξυπνήσουμε;». Τότε ο Ιησούς τους μίλησε καθαρά και τους είπε: «ο Λάζαρος πέθανε. Και χαίρομαι για σας για να πιστέψετε.

Πάμε, λοιπόν προς τον Λάζαρο». Στην αμετάθετη αυτή απόφαση του Ιησού να επιστρέψουν στην Ιουδαία, οι μαθητές παρά τους ενδοιασμούς τους πειθάρχησαν. Όταν έφθασε στο σπίτι μαζί με τους μαθητές Του, ο Λάζαρος ήταν ήδη νεκρός για τέσσερις ημέρες (Ιω. 11,17). Η Μάρθα έτρεξε να τον συναντήσει και αφού Τον προσκύνησε με ευλάβεια, Του είπε με πόνο ψυχής: «Κύριε, αν ήσουνα εδώ ο αδελφός μου δεν θα είχε αποθάνει. Αλλά και τώρα ξέρω, πως ότι ζητήσεις από τον Θεό θα σου το δώσει ο Θεός» (Ιω. 11,21-22).

Ο Κύριος της απάντησε «ο αδερφός σου θα αναστηθεί». Αυτή προσθέτει: «Ναι, Κύριε, το ξέρω. Ο αδερφός μου θ' αναστηθεί τότε, που θα γίνει η γενική ανάσταση όλων των νεκρών, στη συντέλεια των αιώνων». Ο Κύριος της είπε: «Εγώ είμαι η ανάσταση και η ζωή. Όποιος πιστεύει σε μένα κι αν αποθάνει θα ζήσει και θα ζήσει αιώνια. Μάρθα, το πιστεύεις αυτό;» (Ιω. 11, 25-26). Στα λόγια αυτά του Διδασκάλου της η Μάρθα απάντησε: «Ναι, Κύριε.

Από καιρό έχω πιστέψει, ότι Συ είσαι ο Χριστός που προανήγγειλαν οι Προφήτες» (Ιω. 11,27). Τότε η Μάρθα πήγε και φώναξε την αδερφή της τη Μαρία ότι ο Κύριος ήρθε. Η Μαρία σηκώθηκε κι έτρεξε, για να συναντήσει τον Κύριο. Τα πλήθη των Ιουδαίων, που βρισκόντουσαν μαζί της στο σπίτι, έσπευσαν κι αυτά να την ακολουθήσουν. Είχαν νομίσει πως η κόρη θα πήγαινε στον τάφο για να κλάψει και την ακολούθησαν. Έτσι σε λίγο κόσμος πολύς συγκεντρώθηκε στον τόπο που βρισκόταν ο Ιησούς.

Μόλις η Μαρία αντίκρισε τον Κύριο που με λαχτάρα περίμεναν, σωριάστηκε στα πόδια του και με σπαραγμό ψυχής μόλις μπόρεσε να επαναλάβει της αδελφής της Μάρθας τα λόγια: «Κύριε, αν ήσουνα εδώ δεν θα απέθνησκε ο αδελφός μου». Ο Κύριος μπροστά στο ψυχικό δράμα των δύο γυναικών ταράχτηκε και με δυσκολία συγκράτησε τη συγκίνησή Του. Τότε τις ρώτησε: «Που τον έχετε βάλει;» Του έδειξαν τον τάφο. Ο Ιησούς μπροστά στον τάφο του φίλου του Λαζάρου δάκρυσε. Ο τάφος εκείνος ήταν ένα σπήλαιο και είχε μια βαριά πέτρα πάνω του. «Σηκώστε την πέτρα» διέταξε ο Ιησούς.

Στη διαταγή αυτή του Κυρίου με δειλία τολμά να επέμβει η αδελφή του Λαζάρου η Μάρθα και να του πει: «Κύριε, μυρίζει. Είναι τέσσερις μέρες τώρα που είναι νεκρός» (Ιω. 11,38-39). Στα λόγια της Μάρθας απάντησε ο Ιησούς και της είπε: «Μάρθα, δεν σου είπα, πως αν πιστεύεις, θα δείς τη δόξα του Θεού;». Ο Κύριος όρθιος μπροστά στον τάφο με τα μάτια υψωμένα προς τον ουρανό προσευχήθηκε και είπε πριν κάνει το θαύμα: «Πατέρα μου, σ' ευχαριστώ, διότι με άκουσες. Εγώ εγνώριζα πολύ καλά ότι πάντοτε με ακούς. Το εγνώριζα, αλλά το είπα τούτο, για να ακούσει ο λαός που στέκεται εδώ γύρω και να πιστέψουν ότι συ με έχεις στείλει».

Κι αφού τα είπε αυτά, με φωνή μεγάλη φώναξε προς τον νεκρό φίλο του: «Λάζαρε, βγες έξω». Και ο Λάζαρος που ήδη μύριζε, σαν να ξυπνούσε από βαθύ ύπνο, σηκώθηκε και ολοζώντανος, φασκιωμένος ολόκληρος με τα σάβανα και τα σουδάρια με τα οποία οι Ιουδαίοι συνήθιζαν να περιτυλίγουν τα σώματα των νεκρών τους, αναστημένος βγήκε έξω από τον τάφο (Ιω. 11,40-44). Το θαύμα του Λαζάρου διαδόθηκε μονομιάς παντού και κόσμος πολύς πίστεψε στον Κύριο.

Ο ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ

«Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ἦν τις ἀσθενῶν, Λάζαρος ἀπὸ Βηθανίας, ἐκ τῆς κώμης Μαρίας, καὶ Μάρθας τῆς ἀδελφῆς αὐτῆς(:ήταν τότε κάποιος που λεγόταν Λάζαρος, ο οποίος είχε αρρωστήσει. Αυτός καταγόταν από τη Βηθανία, το χωριό της Μαρίας και της Μάρθας της αδελφής της). Ἦν δὲ Μαρία ἡ ἀλείψασα τὸν Κύριον μύρῳ, καὶ ἐκμάξασα τοὺς πόδας αὐτοῦ ταῖς θριξὶν αὐτῆς, ἧς ὁ ἀδελφὸς Λάζαρος ἠσθένει(:και ήταν η Μαρία εκείνη που αργότερα, λίγο πριν από τον θάνατο του Κυρίου, Τον άλειψε με το μύρο και σκούπισε τα πόδια Του με τα μαλλιά της. Και ο Λάζαρος που ασθενούσε, ήταν αδελφός της)»[Ιω.11,1-2].

Πολλοί από τους ανθρώπους όταν δουν κάποιους, που είναι αρεστοί στον Θεό, να πάσχουν από κάποιο κακό(όπως για παράδειγμα να έχουν αρρωστήσει ή να πάσχουν από φτώχεια ή από κάποιο άλλο παρόμοιο) σκανδαλίζονται, μη γνωρίζοντας ότι γνώρισμα των κατεξοχήν φίλων του Θεού είναι το να πάσχουν από αυτά· και ο Λάζαρος λοιπόν ήταν ένας από τους φίλους του Χριστού και ήταν ασθενής. Αυτό λοιπόν έλεγαν και εκείνοι που στάλθηκαν: «Κύριε, ἴδε ὃν φιλεῖς ἀσθενεῖ (:Κύριε, να, ο φίλος Σου που τόσο πολύ αγαπάς είναι άρρωστος)». Αλλά ας εξετάσουμε από την αρχή την περικοπή.

«Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ἦν τις ἀσθενῶν, Λάζαρος ἀπὸ Βηθανίας(:ήταν τότε κάποιος που λεγόταν Λάζαρος, ο οποίος είχε αρρωστήσει. Αυτός καταγόταν από τη Βηθανία)». Δεν ανέφερε έτσι απλά και τυχαία από πού καταγόταν ο Λάζαρος, αλλά για κάποια αιτία, την οποία θα αναφέρει στη συνέχεια· τώρα ας εξετάσουμε το παρόν χωρίο. Και τις αδελφές του μάς τις αναφέρει προς μεγάλη ωφέλεια, και ακόμη, αυτό που επιπλέον είχε η Μαρία, προσθέτοντας και λέγοντας: «Ἦν δὲ Μαρία ἡ ἀλείψασα τὸν Κύριον μύρῳ, καὶ ἐκμάξασα τοὺς πόδας αὐτοῦ ταῖς θριξὶν αὐτῆς, ἧς ὁ ἀδελφὸς Λάζαρος ἠσθένει(:η Μαρία πάλι ήταν εκείνη που αργότερα, λίγο πριν από τον θάνατο του Κυρίου, Τον άλειψε με το μύρο και σκούπισε τα πόδια Του με τα μαλλιά της. Και ο Λάζαρος που αρρώστησε ήταν αδελφός της)».

Εδώ μερικοί απορώντας λένε: «Πώς», λένε, «ανεχόταν ο Χριστός γυναίκα να ενεργεί με τέτοιον τρόπο;». Κατά πρώτον λοιπόν πρέπει να μάθουμε εκείνο, ότι δεν είναι αυτή η πόρνη που αναφέρει ο Ματθαίος[Ματθ.26,7-13], ούτε αυτή που αναφέρει ο Λουκάς[Λουκ. 7,37-48], διότι άλλη είναι αυτή· καθόσον εκείνες μεν ήσαν πόρνες και γεμάτες από πολλά κακά, ενώ αυτή ήταν σεμνή και σπουδαία· διότι φρόντιζε για την υποδοχή του Χριστού. Δείχνει επίσης ο ευαγγελιστής ότι και οι αδερφές του Λαζάρου αγαπούσαν τον Κύριο και όμως επέτρεψε να πεθάνει ο Λάζαρος. Και γιατί δεν άφησαν τον ασθενή αδελφό τους και να μεταβούν προς Αυτόν για να Τον παρακαλέσουν αυτοπροσώπως, όπως ακριβώς έκανε ο εκατόνταρχος [βλ.Ματθ.8,5-6: «Εἰσελθόντι δὲ αὐτῷ εἰς Καπερναοὺμ προσῆλθεν αὐτῷ ἑκατόνταρχος παρακαλῶν αὐτὸν καὶ λέγων·.

Κύριε, ὁ παῖς μου βέβληται ἐν τῇ οἰκίᾳ παραλυτικός, δεινῶς βασανιζόμενος(:και όταν ο Ιησούς μπήκε στην Καπερναούμ, ήλθε κοντά Του ένας εκατόνταρχος, ο οποίος Τον παρακαλούσε και Του έλεγε: ’’Κύριε, ο δούλος μου είναι κατάκοιτος και παράλυτος στο σπίτι και βασανίζεται από τρομερούς πόνους’’)»] και εκείνος ο άνθρωπος που ανήκε στη βασιλική αυλή του Ηρώδη[βλ. Ιω.4,47: «οὗτος ἀκούσας ὅτι Ἰησοῦς ἥκει ἐκ τῆς Ἰουδαίας εἰς τὴν Γαλιλαίαν, ἀπῆλθε πρὸς αὐτὸν καὶ ἠρώτα αὐτὸν ἵνα καταβῇ καὶ ἰάσηται αὐτοῦ τὸν υἱὸν· ἤμελλε γὰρ ἀποθνήσκειν(:Αυτός λοιπόν, μόλις άκουσε ότι ο Ιησούς είχε έλθει από την Ιουδαία στη Γαλιλαία, έφυγε από την Καπερναούμ και πήγε να τον συναντήσει˙ κι άρχισε να τον παρακαλεί να κατεβεί από την Κανά στην Καπερναούμ και να θεραπεύσει το γιο του˙ διότι ήταν βαριά άρρωστος και κινδύνευε να πεθάνει)»], αλλά στέλνουν άλλους; Είχαν πάρα πολύ θάρρος προς τον Χριστό και πολλή οικειότητα. Άλλωστε και γυναίκες αδύναμες ήσαν και κατέχονταν από το πένθος· διότι, το ότι δεν το έκαναν αυτό από περιφρόνηση, το απέδειξαν στη συνέχεια.

Το ότι λοιπόν δεν ήταν αυτή εκείνη η πόρνη[Λουκά 7,37-38: «καὶ ἰδοὺ γυνὴ ἐν τῇ πόλει ἥτις ἦν ἁμαρτωλός, καὶ ἐπιγνοῦσα ὅτι ἀνάκειται ἐν τῇ οἰκίᾳ τοῦ Φαρισαίου, κομίσασα ἀλάβαστρον μύρου, καὶ στᾶσα ὀπίσω παρὰ τοὺς πόδας αὐτοῦ κλαίουσα, ἤρξατο βρέχειν τοὺς πόδας αὐτοῦ τοῖς δάκρυσι καὶ ταῖς θριξὶ τῆς κεφαλῆς αὐτῆς ἐξέμασσε, καὶ κατεφίλει τοὺς πόδας αὐτοῦ καὶ ἤλειφε τῷ μύρῳ(:και ιδού, στην πόλη αυτή ζούσε μία γυναίκα που ήταν αμαρτωλή. Αυτή όταν πληροφορήθηκε ότι ο Ιησούς είναι καθισμένος και τρώει στο σπίτι του Φαρισαίου, έφερε ένα αγγείο από αλάβαστρο γεμάτο από μύρο, κι αφού στάθηκε κοντά στα πόδια Του, πίσω από το τραπέζι, όπως ήταν καθισμένος ο Κύριος, καθώς σκεπτόταν τις αμαρτίες της, ξέσπασε σε κλάματα. Και άρχισε να βρέχει τα πόδια Του με τα άφθονα δάκρυά της και τα σκούπιζε με τα μαλλιά της. Συγχρόνως μάλιστα φιλούσε με ευλαβική αγάπη τα πόδια Του και τα άλειφε με το μύρο)»] είναι ολοφάνερο.

«Αλλά και εκείνη την πόρνη που αναφέρει ο ευαγγελιστής Λουκάς», θα μπορούσε να αναρωτηθεί κάποιος, «για ποιο λόγο τη δέχτηκε ο Χριστός;» Για να την απαλλάξει από την κακία, για να δείξει τη φιλανθρωπία Του, για να μάθεις ότι δεν υπάρχει νόσημα, που να νικά την αγαθότητά Του.

Μη λοιπόν βλέπεις μόνο αυτό, το ότι τη δέχτηκε ο Κύριος, αλλά και εκείνο να προσέξεις, δηλαδή το πώς τη μετέβαλε. Και για ποιο λόγο μας υπενθυμίζει ο ευαγγελιστής αυτήν την ιστορία; Και επιπλέον τι θέλει να μας διδάξει με τους λόγους «Ἠγάπα δὲ ὁ ᾿Ιησοῦς τὴν Μάρθαν, καὶ τὴν ἀδελφὴν αὐτῆς καὶ τὸν Λάζαρον(:ο Ιησούς μάλιστα αγαπούσε τη Μάρθα και την αδελφή της, καθώς και τον Λάζαρο. Και δεν έφυγε βέβαια αμέσως για να επισκεφθεί και να θεραπεύσει τον Λάζαρο˙ αυτό όμως δεν το έκανε από αδιαφορία, αλλά διότι απέβλεπε στη φανέρωση της δόξας και της δυνάμεως του Θεού)»; Για να μην αγανακτούμε ποτέ, ούτε να δυσανασχετούμε, εάν κάποια ασθένεια συμβεί στους σπουδαίους άνδρες και φίλους του Θεού.

Ο ΑΓΙΟΣ ΛΑΖΑΡΟΣ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΙΑ

«Τὴν κοινὴν Ἀνάστασιν πρὸ τοῦ Σοῦ πάθους πιστούμενος, ἐκ νεκρῶν ἤγειρας τὸν Λάζαρον, Χριστὲ ὁ Θεός. Ὅθεν καὶ ἡμεῖς ὡς οἱ παῖδες, τὰ τῆς νίκης σύμβολα φέροντες, Σοὶ τῷ Νικητῇ τοῦ θανάτου βοῶμεν ὡσαννὰ ἐν τοῖς ὑψίστοις, εὐλογημένος ὁ Ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου».

Μὲ τὰ λόγια αὐτὰ δοξολογεῖ ἡ Ἐκκλησία μας τὴν Ἀνάσταση τοῦ ἐδῶ τιμωμένου Ἁγίου Λαζάρου. Καὶ ταυτόχρονα φανερώνει μὲ αὐτὰ τὸ βαθύτερο νόημα καὶ τοῦ θαύματος τῆς Ἀναστάσεώς του καὶ τῆς ἑορτῆς τῆς ἐκκλησιαστικῆς ποὺ σχετίζεται μὲ αὐτό. Ὅτι δηλαδὴ τὸ θαῦμα αὐτὸ τοῦ Κυρίου δὲν εἶναι μόνο ἕνα γεγονὸς τῆς ζωῆς τοῦ Λαζάρου, ἀλλὰ καὶ προτύπωση τῆς κοινῆς Ἀναστάσεως ὁλοκλήρου τοῦ γένους τῶν ἀνθρώπων. Τὴν ἴδια ὅμως ἀλήθεια ποὺ ἐκφράζει ἡ Ἐκκλησία μὲ τὴν θεολογικὴ ποίηση καὶ τὴν δοξολογικὴ μουσική της, τὴν ἴδια ἀκριβῶς ἐκφράζει καὶ μὲ μίαν ἄλλη γλώσσα, μὲ τὴν ζωγραφικὴ γλώσσα τῆς εἰκονογραφίας. Τὸ πώς, μὲ ποιοὺς τρόπους, ἡ ζωγραφικὴ ἐκκλησιαστικὴ γλώσσα τιμᾶ καὶ ὑμνεῖ τὸν τιμώμενο καὶ στὸ παρὸν συμπόσιο Ἅγιο Λάζαρο θὰ ἀποτελέσει τὸ θέμα τῆς εἰσηγήσεώς μας.

Ἡ ὀρθόδοξη εἰκονογραφία ἔχει ἀφιερώσει στὸν Ἅγιο Λάζαρο δύο εἰκονογραφικὰ θέματα. Τὸ ἕνα ἀναφέρεται στὴν ὑπὸ τοῦ Κυρίου Ἀνάσταση τοῦ Λαζάρου. Τὸ ἄλλο εἶναι ἡ ἰδιαίτερη προσωπικὴ εἰκόνα τοῦ Ἁγίου Λαζάρου ὡς ἱεράρχου. Θὰ περιγράψουμε τὰ δύο αὐτὰ θέματα καὶ στὸ τέλος θὰ δοῦμε συνολικὰ τὴ θέση καὶ τὴ σημασία τοῦ Ἁγίου Λαζάρου στὴν ὀρθόδοξη εἰκονογραφία καὶ στὴ θεολογία τῆς Ἀναστάσεως.

Α΄Τὸ Εἰκονογραφικὸ θέμα τῆς «Ἀναστάσεως τοῦ Λαζάρου». Τὸ θέμα αὐτὸ εἶναι εὐαγγελικὸ καὶ ἱστορικό. Βασίζεται σὲ διηγήσεις τῶν Εὐαγγελίων (Ἰω. 11, 1–44), καὶ δὲν εἶναι κατ’ ἀρχὴν συμβολικὴ παράσταση. Ἀποτελεῖ ἀπεικόνιση γεγονότος ἱστορικοῦ ποὺ ἔλαβε χώραν σὲ συγκεκριμένο τόπο καὶ χρόνο. Στὴ Βηθανία. στὸν τόπο ὅπου ἔμενε ὁ φίλος τοῦ Κυρίου μὲ τὶς ἀδελφές του λίγες ἡμέρες πρὸ τοῦ πάθους τοῦ Κυρίου. Περιέχει, λοιπόν, ἡ εἰκόνα τῆς «Ἀναστάσεως τοῦ Λαζάρου» συγκεκριμένα ἱστορικὰ στοιχεῖα τὰ ὁποῖα εἶναι τὰ ἀκόλουθα: 

1) Τὰ τελούμενα συμβαίνουν ἔξω τῆς Βηθανίας, ἡ ὁποία φαίνεται στὸ βάθος. 2) Φαίνεται ὁ τάφος, ἀπὸ τὸν ὁποῖον ἄνθρωποι ἀφαιροῦν τὴν πλάκα. 3) Ὁ Λάζαρος φαίνεται μέσα στὸ μνημεῖο ὄρθιος ἢ νὰ ἀνακάθεται, τυλιγμένος μὲ τὰ σάβανα. 4) Ἕνας εἰκονιζόμενος φέρνει τὸ μανίκι του στὴ μύτη γιὰ νὰ ἀποφύγει τὴν δυσοσμία ποὺ ὅλοι περιμένουν ἀπὸ ἕναν τετραήμερο νεκρό. 5) Αὐτὸς ποὺ φέρει τὴν πλάκα τοῦ τάφου φαίνεται νὰ καταβάλλει μεγάλη μυϊκὴ δύναμη γιὰ νὰ σηκώσει τὸ βάρος τῆς πέτρας. 6) Φίλοι, γείτονες καὶ μαθητὲς παρακολουθοῦν ἔκθαμβοι. 7) Ἡ Μάρθα καὶ ἡ Μαρία προσκυνοῦν τὸν Κύριο καὶ τοῦ φιλοῦν τὰ πόδια μὲ εὐγνωμοσύνη. 8) Ὁ Ἰησοῦς εἶναι παρὼν καὶ ἀπευθύνει τὸ κάλεσμα πρὸς τὸν Λάζαρο εὐλογώντας τον μὲ τὸ δεξί του χέρι. Εἶναι τὸ κυριαρχοῦν στὴ σύνθεση πρόσωπο, τὸ ὁποῖο προσδίδει στὴν ζωγραφικὴ καὶ κάποιους ἄλλους χαρακτῆρες ποὺ ξεπερνοῦν τὰ ἱστορικὰ δεδομένα καὶ ἀνάγουν τὴν εἰκόνα σὲ ἕνα ἄλλο ἐπίπεδο, στὸ ὁποῖο θὰ ἀναφερθοῦμε σὲ λίγο.

Πάντως ἤδη σ’ αὐτὰ τὰ ἱστορικὰ στοιχεῖα τῆς εἰκόνος καταβάλλεται προσπάθεια νὰ φανεῖ πὼς ὁ Ἰησοῦς εἶναι πηγὴ δυνάμεως καὶ ζωῆς. Ἡ ζωγραφικὴ ὡς τέχνη τῆς ὁράσεως καὶ ὄχι τῆς ἀκοῆς, ὡς τέχνη τοῦ χώρου καὶ ὄχι τοῦ χρόνου, δὲν μπορεῖ νὰ ἔχει κίνηση καὶ δράση, οὔτε νὰ μᾶς βάλει νὰ ἀκούσουμε τὸ «Λάζαρε, δεῦρο ἔξω». Ὅμως μπορεῖ ἀντ’ αὐτοῦ νὰ βρεῖ τὴ γόνιμη στιγμή, ὅπου ὁ Ἰησοῦς ἔχει πάρει τὴν παντοκρατορικὴ στάση σὰν Κύριος τῆς ζωῆς καὶ τοῦ θανάτου καὶ κοιτάζοντας πρὸς τὸν νεκρὸ φίλο Του μὲ ἀστραφτερὴ ματιά, ἁπλώνει δυναμικὰ τὸ χέρι καὶ τὸν εὐλογεῖ, κι αὐτὴ ἡ χάρη ποὺ τοῦ δίνει εἶναι καὶ ἡ ζωὴ τοῦ Λαζάρου. Ἂς συγκρατήσουμε αὐτὰ τὰ ἱστορικὰ στοιχεῖα γιὰ τὴν περαιτέρω διερεύνηση τοῦ θέματος, ὑπογραμμίζοντας τὴν θέση–κλειδὶ ποὺ κατέχει ὁ Ἰησοῦς στὴν παράσταση.

Καὶ ἂς ἐπιχειρήσουμε νὰ ἐντάξουμε τὴν εἰκόνα τῆς ἀναστάσεως τοῦ Λαζάρου μέσα στὸ ὅλο λειτουργικὸ πλαίσιο τῆς εἰκονογραφίας. Θὰ δοῦμε τότε ὅτι ἡ Ἐκκλησία δίνει στὸ εἰκονογραφικὸ θέμα τῆς ἀναστάσεως τοῦ Λαζάρου ἰδιαίτερη ἀξία. Δὲν τὸ θεωρεῖ ὡς ἕνα ἀπὸ τὰ θαύματα τοῦ Κυρίου μόνο, οὔτε ὡς ἕνα ἐπεισόδιο ἀπὸ τὸ βίο ἑνὸς ἁγίου της ἁπλῶς. Συμπεριλαμβάνει τὸ θέμα στὸ Δαιδεκάορτο, δηλαδὴ μέσα στὸν εἰκονογραφικὸ κύκλο τῶν δώδεκα γεγονότων ποὺ θεωρεῖ ὡς τὰ πλέον βασικὰ στὴν ἔνσαρκο Οἰκονομία τοῦ Χριστοῦ. Τὶς δώδεκα αὐτὲς σκηνὲς τοποθετεῖ ἢ στὶς καμάρες τῆς στέγης τοῦ ναοῦ ποὺ σχηματίζουν τὸ σταυρὸ τοῦ βυζαντινοῦ ρυθμοῦ ἢ στὶς φορητὲς εἰκόνες ποὺ σχηματίζουν τὸ Εἰκονοστάσι ἢ Τέμπλο. Εἶναι φανερὸ πὼς θέλει νὰ μᾶς χειραγωγήσει ἀπὸ τὰ κατώτερα διαζώματα τοιχογραφιῶν μὲ μεμονωμένους ἁγίους, σκηνὲς ἀπὸ τοὺς βίους καὶ θαύματά των, πρὸς τὴν ἔνσαρκο Οἰκονομία τοῦ Χριστοῦ (πάνω στὶς κεραῖες τῆς σταυροειδοῦς στέγης τοῦ ναοῦ) ποὺ παρουσιάζει τὸ Δωδεκάορτο καὶ μέσω τοῦ Δωδεκαόρτου πρὸς κάτι ἄλλο. 

Μᾶς ὁδηγεῖ πρὸς τὸν Ἐρχόμενο Παντοκράτορα Χριστό, ὁ ὁποῖος ἀνατέλλει ὡς νοητὸς ἥλιος τῆς δικαιοσύνης ἀπὸ τὸ βάθος τοῦ τρούλλου. Οἱ εἰκόνες πάλι τοῦ τέμπλου μᾶς εἰσοδεύουν στὸ Ἱερὸ Βῆμα, στὴν εὐχαριστιακὴ ἀτμόσφαιρα ποὺ δὲν εἶναι ἄλλο ἀπὸ πρόγευση τῆς ἐσχάτης ἡμέρας, πάλι δηλαδὴ τοῦ Ἐρχόμενου Χριστοῦ, ποὺ μᾶς ἀνοίγει τὴ Βασιλεία τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Πρέπει, λοιπόν, ἐκτός ἀπὸ τὴν καθαρὰ ἱστορικὴ διάσταση νὰ ἀναζητήσουμε στὰ θέματα τοῦ Δωδεκαόρτου (ἑπομένως καὶ στὴν Ἀνάσταση τοῦ Λαζάρου) μίαν ἄλλη ἑρμηνεία καὶ σημασία. Ἡ λειτουργική τους θέση τῶν μὲν τοιχογραφιῶν μεταξὺ οὐρανοῦ καὶ γῆς, τῶν δὲ φορητῶν εἰκόνων μεταξὺ κυρίως Ναοῦ καὶ Βήματος σημαίνει λειτουργικὰ μία θέση ἀνάμεσα στὴν ἱστορία καὶ στὰ ἔσχατα. Καὶ πράγματι, ἂν προσέξουμε τὴν εἰκόνα τῆς ἀναστάσεως τοῦ Λαζάρου καὶ ἂν τὴν δοῦμε μέσα στὸ γενικὸ κλίμα τῆς ὀρθοδόξου εἰκονογραφίας, θὰ καταλήξουμε πὼς κάτω ἀπὸ τὸ ἱστορικὸ ἐπίπεδο κρύπτεται κάποιο ἄλλο.

Ο ΤΕΤΡΑΗΜΕΡΟΣ ΛΑΖΑΡΟΣ

«Ἡ οὖν Μαρία ὡς ἦλθεν ὅπου ἦν ὁ Ἰησοῦς, ἰδοῦσα αὐτὸν ἔπεσεν αὐτοῦ εἰς τοὺς πόδας λέγουσα αὐτῷ· Κύριε, εἰ ἦς ὧδε, οὐκ ἂν ἀπέθανέ μου ὁ ἀδελφός». (: Ὅταν λοιπὸν ἡ Μαρία ἦλθεν ἐκεῖ, ποὺ ἦτο ὁ Ἰησοῦς, μόλις τὸν εἶδεν, ἔπεσεν εἰς τὰ πόδια του καὶ τοῦ εἶπε· Κύριε, ἐὰν ἤσουν ἐδῶ, δὲν θὰ μοῦ ἐπέθαινεν ὁ ἀγαπημένος ἀδελφός, διότι θὰ τὸν ἐθεράπευες). Μὰ ὁ Κύριος εἶναι πανταχοῦ παρὼν καὶ ὅταν παραχωρεῖ μιὰ δοκιμασία γνωρίζει γιατὶ τὸ ἔκανε, διότι κάτι καλὸ θὰ βγῆ. Ἄς ἔχουμε λοιπὸν πίστη στὸν Θεό. Παρατηρεῖ ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος: «Αὐτὸ εἶναι πίστη, τὸ νὰ μὴ δίνουμε δηλαδὴ προσοχή σ’ αὐτὰ ποὺ βλέπουμε, ἔστω κι ἄν αὐτὰ ποὺ γίνονται εἶναι ἀντίθετα μὲ τὴν ὑπόσχεση, ἀλλὰ νὰ ἔχουμε ἐμπιστοσύνη στὴ δύναμη Ἐκείνου ποὺ ἔδωσε τὴν ὑπόσχεση. Ἔτσι εὐδοκίμησε ὁ Πατριάρχης Ἀβραάμ, μὲ τὸ νὰ πιστεύση δηλαδὴ στὴν ὑπόσχεση τοῦ Θεοῦ καὶ μὲ τὸ νὰ γίνη ἀνώτερος τῆς φύσεως καὶ τῶν ἀνθρώπινων λογισμῶν». Γιατί ἐπέτρεψε ὁ Κύριος νὰ πεθάνη ὁ Λάζαρος; Στὸ περιοδικὸ «Ὅσιος Θεόφιλος» ἀναφέρονται γιὰ τὸ θαῦμα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Ἁγίου Λαζάρου τὰ ἑξῆς: «Φαντάζει πολύ παράδοξο τό ὅτι ἕνας ἄνθρωπος πέθανε καὶ ἐπανῆλθε στήν ζωή. Πῶς μπορεῖ ἡ ψυχὴ νὰ ἐπιστρέψη στὸ νεκρὸ σῶμα; Ἀλλά, ὅπως γνωρίζουμε πολὺ καλὰ ἀπὸ τὴ Γραφὴ καὶ ἀπὸ τὰ λόγια τοῦ Κυρίου μας· «τὰ ἀδύνατα παρὰ ἀνθρώποις δυνατὰ παρὰ τῷ Θεῷ ἔστιν» (Λουκ. ιη΄ 27). Ὁ Θεὸς εἶναι κυρίαρχος ἀκόμα καὶ στὸν θάνατο καὶ τὴν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν, πρᾶγμα ἀδιανόητο γιὰ τὰ ἀνθρώπινα δεδομένα. Ἡ ἀνάσταση τοῦ Λαζάρου, καὶ μάλιστα τετραημέρου, ἀπὸ τὸν Κύριο μᾶς ξάφνιασε καὶ ἐντυπωσίασε. Ἡ ψυχὴ ἤδη εἶχε κατέβη στὸν Ἅδη, ἑπομένως ἔμοιαζε ἀδύνατη ἡ ἐπιστροφή της. Ὅμως, ὁ Κύριος τῆς ζωῆς καὶ τοῦ θανάτου ἐπενέβη δυναμικά. «Λάζαρε, δεῦρο ἔξω!» (Ἰω. ια΄ 43), ἦταν τὰ θεϊκὰ λόγια ποὺ ἀκούσθηκαν μπροστὰ στὸ μνῆμα τοῦ κεκοιμημένου. Καὶ ὁ Λάζαρος «δεδεμένος… κειρίαις» ἐξῆλθε τοῦ τάφου, ἀφήνοντας μὲν τὴν φοβέρα τοῦ Ἅδου, ἐπιστρέφοντας δὲ στὴν ματαιότητα τῶν γήινων πραγμάτων. Ὁ ἅγιος Λάζαρος, τοῦ ὁποίου ἡ ἀνάσταση ἑορτάζεται τὸ Σάββατο πρὶν ἀπὸ τὴν Κυριακὴ τῶν Βαΐων, πρὶν τὴν Μεγάλη Ἑβδομάδα, τιμᾶται ἰδιαίτερα ἀπὸ τοὺς Κυπρίους, διότι διετέλεσε Ἐπίσκοπος Κιτίου. Μάλιστα ἡ κυπριακὴ πόλη Λάρνακα, τὸ ἀρχαῖο Κίτιο, πῆρε τὸ ὄνομά της ἀπὸ τὴν λάρνακα, τὸν τάφο, τὸν ἁγίου Λαζάρου, ποὺ βρίσκεται σήμερα μέσα στὸν ὁμώνυμο ναό. Ὁ ἅγιος Λάζαρος, ὁ δίκαιος καὶ σεβαστὸς σὲ ὅλους ἄνθρωπος, μετὰ τὴν ἀνάστασή του ἀπὸ τὸν Κύριο, ἔγινε πρόσωπο μισητὸ γιὰ τοὺς Ἰουδαίους. Τὸ θαῦμα τῆς ἀναστάσεώς του κήρυττε περίτρανα τὴν θεότητα τοῦ Χριστοῦ. Οἱ Ἰουδαῖοι, ποὺ ἔψαχναν εὐκαιρία νὰ θανατώσουν τὸν Κύριο, δὲν μποροῦσαν νὰ δεχθοῦν τὴν μαρτυρία αὐτή. Ἔτσι, ὅπως μᾶς λέγει ἡ Γραφή: «ἐβουλεύσαντο δὲ οἱ ἀρχιερεῖς ἵνα καὶ τὸν Λάζαρον ἀποκτείνωσιν, ὅτι πολλοὶ δι’ αὐτὸν ὑπῆγον τῶν Ἰουδαίων καὶ ἐπίστευον εἰς τὸν Ἰησοῦν» (Ἰω. ιβ΄ 10-11). Γιὰ τὸν κίνδυνο λοιπὸν αὐτόν, ἔφυγε γιὰ τὴν Κύπρο κι ἐκεῖ ἐγκαταστάθηκε στὸ Κίτιο (σημερινὴ Λάρνακα). Στὸν τόπο αὐτό, μετὰ ἀπὸ χρόνια, τὸν συνάντησαν οἱ ἀπόστολοι Παῦλος καὶ Βαρνάβας καὶ τὸν χειροτόνησαν Ἐπίσκοπο Κιτίου. Λέγεται ὅτι, ὅταν ἀκόμη ἡ Παναγία ἦταν σωματικῶς στὴν γῆ, πῆγε στὴν Κύπρο αὐτοπροσώπως καὶ ἔδωσε στὸν Λάζαρο ἕνα ὠμοφόριο, ποὺ εἶχε φτιάξει μόνη της, μὲ τὰ ἴδια της τὰ χέρια. Ὁ ἅγιος Λάζαρος, ὁ μοναδικὸς ἄνθρωπος ποὺ γνώρισε καὶ βίωσε τὴν κατάσταση τοῦ Ἅδη, μποροῦσε νὰ ἔχη πλήρη ἀντίληψη τῆς ματαιότητος τοῦ κόσμου. Γι’ αὐτὸ καὶ ὅπως μᾶς ἀναφέρει ὁ ἱερὸς Συναξαριστής, μετὰ τὴν ἀνάστασή του ἀπὸ τὸν Κύριο, δὲν γέλασε ξανὰ ποτὲ στὴν ζωή του, ἐκτὸς ἀπὸ μία φορά, ποὺ θὰ ἀναφέρουμε ἀμέσως παρακάτω. Κάποτε, λέει ἡ βιογραφία του, εἶδε ὁ Ἅγιος ἕναν ἄνθρωπο νὰ κλέβη ἕνα πήλινο ἀγγεῖο. Στάθηκε καὶ τὸν κοίταζε. Στὴν συνέχεια χαμογέλασε καὶ μονολόγησε: «Τὸ ἕνα χῶμα κλέβει τὸ ἄλλο». Ἕνα γεγονός, ποὺ ἔχει μείνει ἔντονο στὴν συνείδηση καὶ στὴν παράδοση τῶν Κυπρίων ἀδελφῶν μας, ἀποτελεῖ τὸ θαῦμα τοῦ Ἁγίου στὴν περιοχὴ τῆς ἁλυκῆς τῆς Λάρνακας, στὸν σημερινὸ ὑδροβιότοπο, ποὺ ἔχει λάβει διεθνῆ ἀναγνώριση καὶ σημασία. Στὸν τόπο αὐτὸ ὑπῆρχε μιὰ μεγάλη ἔκταση, ὅπου εἶχε φυτευθῆ ἕνα ἀμπέλι. Τὸ ἀμπέλι αὐτὸ ἄνηκε σὲ μιὰ πλούσια γυναῖκα τῆς περιοχῆς. Κάποτε ὁ ἅγιος Λάζαρος περνοῦσε ἀπὸ τὴν περιοχὴ αὐτὴ καὶ εἶδε τὴν ἀπέραντη ἔκταση μὲ τὰ σταφύλια. Τότε ἀπευθυνόμενος στὴν γυναῖκα αὐτὴ τῆς εἶπε: «Μπορεῖς νὰ μοῦ δώσης ἕνα τσαμπὶ σταφύλι;». Ἡ ἰδιοκτήτρια, τοῦ ἀπάντησε μὲ ἀναίδεια καὶ χωρὶς σεβασμό: «Βλέπεις κανένα ἀμπέλι ἐδῶ γύρω;». Τότε, κατὰ παραχώρηση Θεοῦ, μὲ θαυμαστὸ τρόπο, ὅλα τὰ σταφύλια μετατράπηκαν σὲ ἁλάτι κι ὁ τόπος ἔγινε ἁλυκή. Εἶναι μάλιστα χαρακτηριστικὸ ὅτι μέχρι σήμερα οἱ ἄνθρωποι, ποὺ βγάζουν τὸ ἁλάτι ἀπὸ τὴν περιοχὴ αὐτή, μαρτυροῦν ὅτι, στὸ βάθος ἀπὸ τὶς τέσσερις λίμνες ποὺ ἔχουν σχηματισθῆ ἐκεῖ, βρίσκουν κορμοὺς καὶ ρίζες ἀπὸ ἀμπέλια. Ὁ Ἅγιος ἔζησε στὴν Κύπρο, μετὰ τὴν ἀνάστασή του, γιὰ τριάντα περίπου χρόνια. Κοιμήθηκε εἰρηνικά, γιὰ δεύτερη φορά, καὶ μετοίκησε ὄχι ξανὰ στὸν φρικτὸ Ἅδη, ὁ ὁποῖος εἶχε πλέον καταργηθῆ, ἀλλὰ στὸν τόπο τῆς προγεύσεως τοῦ Παραδείσου. Ἡ δική του μάλιστα προσωπικὴ μαρτυρία ἔγινε λαμπρὴ ἀπόδειξη τόσο τῆς θεότητος καὶ μεσσιανικότητος τοῦ Χριστοῦ, ὅσο καὶ τῆς ἀναστάσεως τῶν νεκρῶν. *Εκ του ιστολογίου <<Ορθόδοξος Τύπος>> της 7.4.2023. Επιμέλεια, παρουσίαση ημετέρα.

ΙΩΑΝΝΟΥ ΚΟΡΝΑΡΑΚΗ: ΤΟ ΜΑΡΤΥΡΙΟ (ΜΕΡΟΣ 1ον)

Το Μαρτύριο Κλειδί της Βασιλείας των Ουρανών

«Αγωνίζεσθε εισελθείν διά της στενής πύλης» (Λουκ. 13, 24)

Εγχειρίδιο μαρτυριακής παιδείας

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου
του Ιωάννη Κορναράκη:
«ΙΩΑΝΝΟΥ ΚΟΡΝΑΡΑΚΗ: ΤΟ ΜΑΡΤΥΡΙΟ»
Το Μαρτύριο Κλειδί της Βασιλείας των Ουρανών
«Αγωνίζεσθε εισελθείν διά της στενής πύλης» (Λουκ. 13, 24)
Εγχειρίδιο μαρτυριακής παιδείας
Εκδόσεις: Αρχονταρίκι. Αθήνα 2013, σελ. 31-35).

...Η κατάσταση, στην οποία βρίσκεται ο αγωνιζόμενος πιστός, να περάσει από το ακούσιο στο εκούσιο, είναι μία κρίσιμη στιγμή αναμέτρησης των πνευματικών του δυνάμεων με τον εαυτό του! Σε μία τέτοια κρίσιμη στιγμή, πολλοί χριστιανοί προτιμούμε την ταύτισή μας με το εκούσιο, με το δικό μας θέλημα, και διολισθαίνουμε στη θεοδικία και σε άλλα επιχειρήματα, για να θεωρήσουμε τον εαυτό μας αδικημένο από τον Θεό! Αλλά ο θεοφιλής πιστός, ο ακόλουθος του Χριστού στο μαρτυρικό μονοπάτι του Γολγοθά, επικεντρώνει τον καθημερινό του αγώνα στο να περνάει από το δικό του θέλημα στο θέλημα του Θεού. Γι' αυτό σε κάθε δύσκολη στιγμή μίας δοκιμασίας σκληρής θα ειπεί το λόγο του Ιώβ: «Ο Κύριος έδωκε και ο Κύριος αφείλετο» η όπως είπε Γέρων: «Δόξα τω Θεώ τω εν φαρμάκοις στρυφνοίς την υγείαν ημίν προσάγοντι».

«Ος ου λαμβάνει τον στυρόν αυτού και ακολουθεί οπίσω μου, ουκ έστι μου άξιος».

(Ματθ. 10,38).

Στο σχέδιο της Θείας οικονομίας για τη σωτηρία του ανθρώπου εν Χριστώ Ιησού, η βίωση του μαρτυρίου αποτελεί απαράβατο όρο μετοχής στη σωτηρία αυτή. Μετά το θαύμα του πολλαπλασιασμού των πέντε άρτων από τον Κύριο, οι κάτοικοι της Καπερναούμ, στην περιοχή που έγινε το θαύμα αυτό, τις αμέσες επόμενες μέρες, αναζητούσαν τον Ιησού, για να τους δώσει και πάλι αυτό τον γλυκό άρτο που γεύθηκαν την ημέρα εκείνη.

Ο Κύριος βρήκε την ευκαιρία, όταν επιτέλους τον συνάντησαν, να τους διδάξει, ότι ο άρτος αυτός του θαύματος, τρέφει καθημερινά τους ανθρώπους, αλλά δεν είναι εκείνος, ο μοναδικός άρτος, που χαρίζει την αληθινή, την αιώνια ζωή. Και τους είπε με έμφαση ότι «εγώ είμι ο άρτος ο ζων, ο εκ του ουρανού καταβάς' εάν τις φάγη εκ τούτου του άρτου, ζήσεται εις τον αιώνα' και ο άρτος δε, ον εγώ δώσω, η σάρξ μου έστιν, ην εγώ δώσω υπέρ της του κόσμου ζωής» (Ιω. 6,51).

Μπροστά στους έκπληκτους ακροατές του, ο Κύριος εξήγησε τον σκληρό αυτό λόγο που τους είπε και αποκάλυψε το βαθύτερο λυτρωτικό του νόημα, ότι δηλαδή η θυσία της σάρκας του θα είναι πλέον ο ζωντανός άρτος, που θα χαρίζει την αιώνια ζωή, τη σωτηρία, τη μετοχή των ανθρώπων στη Βασιλεία των ουρανών! Και πρόσθεσε, με την ίδια έμφαση και απολυτότητα της έκφρασής του, «...εάν μη φάγητε την σάρκα του Υιού του Ανθρώπου και πίητε αυτού το αίμα ουκ έχετε ζωήν εν εαυτοίς»! (Ιω. 6,53).

Μετά τη σταυρική του θυσία, μετά την ολοκλήρωση του λυτρωτικού του έργου, ζωή αληθινή θα έχει όποιος θα τρώγει τη σάρκα του Υιού του ανθρώπου και θα πίνει το αίμα του! Οι Καπερναϊτες ακροατές του λόγου αυτού του Κυρίου και οι μεταξύ αυτών παρόντες μαθητές του, έμειναν έκπληκτοι και εμβρόντητοι, σε βαθμό που αντέδρασαν με λόγους και συμπεριφορές αποδοκιμασίας του σκληρού λόγου του περί βρώσης της σάρκας του.

Έλεγαν μεταξύ τους, απορούντες' «σκληρός έστιν ούτος ο λόγος, τις δύναται αυτού ακούειν; Iωάv. 6,60. Ποιός μπορεί να φάγει τη σάρκα του υιού του ξυλουργού, του Ιωσήφ! Ο Κύριος, τη στιγμή εκείνη που μιλούσε για τη βρώση της σάρκας του, είχε βέβαια στο πνεύμα του τη μελλοντική εικόνα του Γολγοθά, της σταυρικής θυσίας του, που θα αποτελούσε πηγή ζωής αληθινής στον αιώνα και θα προσανατόλιζε τον νου των ακροατών του και κυρίως των μαθητών του, στη θεμελιακή αλήθεια του σωτήριου έργου του, που θα ήταν ο σταυρικός του θάνατος.

Προς το παρόν, τη στιγμή εκείνη αποκάλυπτε τον λυτρωτικό πυρήνα του σταυρικού του πάθους. Αργότερα θα τους μιλούσε για τον δικό τους προσωπικό σταυρό, ως βασικό όρο και προϋπόθεση της μετοχής τους, στη σωτηρία τους διά του σταυρικού του θανάτου. «Όστις θέλει οπίσω μου ακολουθείν, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού και ακολουθείτω μοι» (Μάρκ. 8,34' Λουκ. 9,23).

ΟΣΙΟΥ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ ΤΟΥ ΕΓΛΕΙΣΤΟΥ: ΤΡΙΤΗ, ΤΕΤΑΡΤΗ ΚΑΙ ΠΕΜΠΤΗ ΤΗΣ ΕΚΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗΣ

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου
του Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου:
«Ο ΣΩΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ»,
Μετάφραση - Επιμέλεια Πέτρου Μπότση, 1η έκδοση, Αθήνα 1989, σελ 117-119.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»

Ο σωστικός χώρος της εκκλησίας (καθημερινές σκέψεις και σχόλια στα ευαγγελικά και αποστολικά αναγνώσματα για τις 365 μέρες του χρόνου) είναι ένα θαυμάσιο βιβλίο που περιέχει το καθημερινό σχόλιο του οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου για κάθε μέρα του έτους.
Η χρονιά που κυκλοφόρησε το βιβλίο αυτό, είχε προγραμματιστεί ώστε το κείμενο να ενταχθεί στη δομή του Ημερολογίου της Εκκλησίας εκείνου του έτους.
Καθώς κάθε χρόνο η ύλη δομείται διαφορετικά, λόγω της κινητής εορτής του Πάσχα, ο όσιος συγγραφέας συνιστά στον αναγνώστη να καταφεύγει για τα Γραφικά αναγνώσματα στον πασχάλιο κύκλο κάθε χρόνου.
Έτσι μπορεί να προσανατολιστεί καλύτερα παρακολουθώντας το ορθόδοξο ημερολόγιο, για να διαπιστώσει ποια Κυριακή μετά την Πεντηκοστή διανύουμε και να καταφεύγει στην αντίστοιχη εβδομάδα του έτους, για να βρει το σχόλιο της ημέρας.
Σκοπός του Οσίου ήταν πάντα να παρέχει υγιή τροφή στην ψυχή. Θεωρώντας τα λόγια του σε καθημερινή βάση, ο αναγνώστης δέχεται διαρκή ενθάρρυνση για ν' αγωνίζεται με επιμέλεια ώστε ν' απορρίψει την απιστία και την αμαρτία, ν' αναπτύξει την πίστη και την αρετή και να πλησιάσει περισσότερο τον Κύριο και Σωτήρα μας.
(Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

ΤΡΙΤΗ ΤΗΣ ΕΚΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Ησ. μθ' 6-10, Γέν. λα' 3-16, Παρ. κα' 3-21

«Ος φράσσει τα ώτα αυτού του μη επακούσαι ασθενούς, και αυτός επικαλέσεται και ουκ έσται ο εισακούων» (Παρ. κα' 21). Συχνά αναρωτιόμαστε: γιατί ο Θεός δεν εισακούει τις προσευχές μας; Ορίστε ο λόγος: επειδή υπήρξαν οπωσδήποτε περιπτώσεις που κλείναμε τ' αυτιά μας και δεν ακούγαμε τις ικεσίες ανθρώπων που είχαν ανάγκη.

Έτσι κο Κύριος δεν ακούει τις δικές μας. Δεν είναι μεγάλη συμφορά όταν μια προσευχή μας για κάτι πρόσκαιρο δεν εισακούεται. Είναι συμφορά όμως όταν ο Κύριος δε μας ακούει, τότε που θ' αρχίσουμε να προσερχόμαστε για την άφεση των αμαρτιών μας.

Δε θα μας ακούσει όταν οι κραυγές εκείνων που έχουμε περιφρονήσει είναι πιο δυνατές από τις δικές μας προσευχές. Πρέπει να βιαστούμε για ν' ανατρέψουμε αυτήν την δυσάρεστη κατάσταση, όπως έκανε και ο Ζακχαίος, η σοφή απόφαση του οποίου έκανε τον Κύριο να πει: «Σήμερον σωτηρία τω οίκω τούτω εγένετο» (Λουκ. ιθ' 9). 

ΤΕΤΑΡΤΗ ΤΗΣ ΕΚΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Ησ. νη' 1-11, Γέν.  ζ' μγ' 26-31, Παρ. κα' 12-18

«Αναβόησον εν ισχύϊ, είπε ο Κύριος στον προφήτη Ησαϊα, και μη φείση, ως σάλπιγγα ύψωσον την φωνήν σου και ανάγγειλον τω λαώ μου τα αμαρτήματα αυτών» (Ησ. νη' 1). Υπάρχει πράγματι κάποια αμαρτία εδώ; Μάλιστα, γι' αυτό όφειλαν να το κάνουν αυτό. Το πρόβλημα όμως είναι πως δεν το κάνουν όπως θα έπρεπε.

Ελπίζουν πως θα επιταχύνουν τις επιδιώξεις τους μόνο μη τη νηστεία, χωρίς να προχωρήσουν και στα έργα της δικαιοσύνης και της αγάπης. «Η νηστεία είναι ευάρεστος σε Μένα», λέει ο Κύριος, αλλά τι είδους νηστεία; εκείνη που όταν την κάνουν οι άνθρωποι ταπεινώνουν το σώμα τους, συγχωρούν τις προσβολές, χαρίζουν τα χρέη, τρέφουν τους πεινασμένους, βάζουν τους απόβλητους στο σπίτι τους και ντύνουν τους γυμνούς.

Όταν όλ' αυτά συνδυάζονται με τη νηστεία, τότε θα κατορθώσεις να με συναντήσεις, όταν με αναζητήσεις' «τότε ραγήσεται πρώϊμον το φως σου' και η δόξα του Θεού περιστελεί σε. Τότε βοήση, και ο Θεός εισκούσεταί σου' έτι λαλούντός σου ερεί' ιδού πάρειμι... και έσται ο Θεός σου μετά σου διαπαντός» (Ησ. νη' 8,9,11).

ΠΕΜΠΤΗ ΤΗΣ ΤΡΙΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Ησ. ξε' 8-16. Γέν. μστ' 1-7, Παρ. κγ' 15, κδ' 5.

«Άκουσε υιέ, και σοφός γίνου, και κατεύθυνε εννοίας σης καρδίας» (Παρ. κγ' 19). Από την καρδιά προέρχονται λογισμοί, που μερικές φορές είναι καλοί, πιο συχνά όμως είναι πονηροί. «εκ γαρ της καρδίας εξέρχοντο διαλογισμοί πονηροί, φόνοι, μοιχείαι... κλπ» (Ματθ. ιε' 19).

Τους κακούς λογισμούς δεν πρέπει να τους ακολουθούμε, αλλά ούτε και τους καλούς πρέπει να τους ακολουθούμε πάντα. Τυχαίνει καμμιά φορά ακόμα και αγαθοί λογισμοί από μόνοι τους, στην πραγματικότητα να μην είναι κατάλληλοι, επειδή οι περιστάσεις δεν είναι ευνοϊκές. Γι' αυτό έχει γραφτεί πως ο άνθρωπος πρέπει να προσέχει τον εαυτό σου και όλα όσα εκπορεύονται από την καρδία του' ν' απορρίπτει το πονηρό, να ελέγχει τι είναι καλό. 

ΤΩ ΑΥΤΩ ΜΗΝΙ ΚΕ', Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΔΕΣΠΟΙΝΗΣ ΗΜΩΝ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΚΑΙ ΑΕΙΠΑΡΘΕΝΟΥ ΜΑΡΙΑΣ

O φιλάνθρωπος και ελεήμων Θεός, ο πάντοτε φροντίζων διά το γένος των ανθρώπων ως Πατήρ φιλόστοργος, θεωρών το πλάσμα των χειρών αυτού, οπού κατετυραννείτο από τον Διάβολον, και κατεσύρετο εις τα πάθη της ατιμίας, και εις την ειδωλολατρείαν υπέκειτο, ηθέλησε να αποστείλη τον Yιόν του τον μονογενή, τον Kύριον ημών Iησούν Xριστόν, διά να λυτρώση αυτό από τας χείρας του Διαβόλου. Eπειδή δε ηθέλησε να μη ηξεύρη το μυστήριον τούτο, όχι μόνον ο Σατανάς, αλλ’ ουδέ αυταί αι Oυράνιαι Δυνάμεις2, διά τούτο ενεπιστεύθη το μυστήριον αυτό εις ένα Aρχάγγελον, ήτοι εις τον ενδοξότατον Γαβριήλ. Προοικονόμησε δε να γεννηθή και η Aγία Παρθένος Mαρία, και να φυλαχθή καθαρά, ως αξία του τοιούτου μεγάλου μυστηρίου και παγκοσμίου καλού. Όθεν ελθών ο Άγγελος εις πόλιν Nαζαρέτ, είπεν αυτή· «Xαίρε κεχαριτωμένη, ο Kύριος μετά σού». H δε Παρθένος ύστερον από άλλα λόγια, είπε τελευταίον προς τον Άγγελον· «Iδού η δούλη Kυρίου, γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου». Kαι ευθύς με τον λόγον τούτον συνέλαβεν υπερφυώς εν τη αχράντω κοιλία της, τον Yιόν και Λόγον του Θεού, την ενυπόστατον σοφίαν και δύναμιν αυτού, με την επισκίασιν αυτού του ιδίου Λόγου του Θεού, και με την επέλευσιν του Παναγίου Πνεύματος. Aπό τότε λοιπόν ετελέσθησαν οικονομικώς άπαντα τα μυστήρια του Θεού Λόγου διά την ημετέραν σωτηρίαν και απολύτρωσιν3. (Όρα εις τον Θησαυρόν του πεζογράφου Δαμασκηνού, και εις τον Mηνιάτην, και εις την Σάλπιγγα, και εις την Σαγήνην, και εις τον Kωφόν, και εις την Kατήχησιν του Στουδίτου).

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

1. Σημείωσαι, ότι εις τον Eυαγγελισμόν εγκώμια έπλεξαν ο Xρυσόστομος δύω, ων του μεν ενός η αρχή εστιν αύτη· «Bασιλικών μυστηρίων εορτήν εορτάζομεν σήμερον», του δε ετέρου, αύτη· «Πάλιν χαράς ευαγγέλια». Aνδρέας ο Kρήτης, ου η αρχή· «Eπέστη σήμερον η πάντων χαρά». Iωάννης ο Δαμασκηνός, ου η αρχή· «Nυν η της Bασιλίδος Bασιλική». Γρηγόριος ο Nεοκαισαρείας, ου η αρχή· «Eορτάς μεν απάσας και υμνωδίας». Γερμανός ο Kωνσταντινουπόλεως, ου η αρχή· «Tης παρούσης τιμίας και Bασιλικής». Θεόδωρος ο Mονερημήτης, ου η αρχή· «Όταν η χειμέριος της ειδωλολατρείας». (Σώζονται πάντες εν τω Kοινοβίω του Διονυσίου.) Έχει εγκώμιον εις την αυτήν εορτήν και ο Πρόκλος, και Iωσήφ ο Bρυέννιος. Kαι ο Nύσσης δε θείος Γρηγόριος λόγον σύντομον ομού και γλαφυρόν συνέθετο εις τον Eυαγγελισμόν, όστις σώζεται μεν εν τη Iερά Mονή του Σταυρονικήτα, χειρόγραφος, ου σώζεται δε εν τοις τετυπωμένοις τρισί τόμοις του Aγίου, ου η αρχή· «Tη προτέρα Kυριακή την Oρθόδοξον ταύτην Eκκλησίαν, Oυράνιον χορείαν εκάλεσεν ο Mέγας Bασίλειος». Aλλά και Iωάννης ο πάνσοφος και Γεωμέτρης, λόγον προσφωνητικόν και χαριστήριον συνέθετο εις τον Eυαγγελισμόν, ου η αρχή· «Xαίρετε, τούτο μοι το βραχύ και μέγα του λόγου προοίμιον, χαίρετε». Kαι ο ύπατος των φιλοσόφων Ψελλός, ου η αρχή· «Aρχή μεν των όντων Θεός». (Σώζονται και οι δύω εν τω δευτέρω Πανηγυρικώ της Iεράς Mονής του Bατοπαιδίου, και εν τη Mονή του Παντοκράτορος.) Γρηγόριος ο Παλαμάς, ου η αρχή· «O μεν ψαλμωδός Προφήτης». Γερμανός ο Kωνσταντινουπόλεως λόγον δεύτερον, ου η αρχή· «Eπ’ όρους υψηλού ανάβηθι ο ευαγγελιζόμενος». (Σώζονται εν τω δευτέρω Πανηγυρικώ της του Bατοπαιδίου.) Eν δε τη Λαύρα και εν τη Iερά Mονή των Iβήρων σώζεται και έτερος λόγος Γρηγορίου Nεοκαισαρείας, ου η αρχή· «Σήμερον αγγελική παρατάξει». Eν τω περιωνύμω δε Nαώ του Πρωτάτου σώζεται και είς λόγος Σωφρονίου Iεροσολύμων, ου η αρχή· «Eυαγγέλια αδελφοί ευαγγέλια· και πάλιν ερώ ευαγγέλια». Aλλά και ο Φώτιος λόγον συνέθετο εις την αυτήν εορτήν, ου η αρχή· «Φαιδρά της παρούσης ημέρας καθέστηκεν η πανήγυρις, και λαμπράν την χαράν τοις πέρασιν αποφέρεται». Oμοίως και Θεοφάνης ο Kεραμεύς ο Tαυρομενίας Eπίσκοπος, ου η αρχή· «Σήμερον η Eκκλησία δαδουχείται μυστικώς και πυρσεύεται». (Σώζεται εν τω Πρωτάτω.)

2. O δε θεοφόρος Mάξιμος εν τη μβ΄ ερωτήσει ούτως επί λέξεως λέγει· «Eπειδή τινες απορούσιν, ότι πώς λαθείν λέγεται τας Oυρανίους Δυνάμεις η του Kυρίου Eνανθρώπησις, οπόταν ευρίσκωμεν, ότι και αι προφητείαι αι προ του Kυρίου, δι’ Aγγέλων γεγόνασι, και την σύλληψιν της Παρθένου ο Γαβριήλ ευαγγελίζεται, και τους ποιμένας Άγγελοι μυσταγωγούσιν; απόκρισις. Ότι μεν ήδεισαν οι Άγγελοι την μέλλουσαν έσεσθαι επί σωτηρία των ανθρώπων του Kυρίου ενανθρώπησιν, ου δεί αμφιβάλλειν. Eκείνο δε έλαθεν αυτούς, η ακατάληπτος του Kυρίου σύλληψις, και ο τρόπος. Πώς όλος εν τω Πατρί ων, και όλος ων εν πάσι, και πάντα πληρών, όλος ην εν τη γαστρί της Παρθένου».

3. Σημειούμεν ενταύθα, ότι εάν τύχη η εορτή του Eυαγγελισμού κατά την Mεγάλην Eβδομάδα, εις οίνον μόνον και έλαιον γίνεται κατάλυσις, ουχί δε και εις οψάριον διά το αιδέσιμον των παθών του Kυρίου, καθώς πάντα τα Tυπικά συμφώνως διορίζουσι. Kαν και ο θείος Nικηφόρος εν τω πέμπτω αυτού Kανόνι λέγη, ότι ανίσως τύχη ο Eυαγγελισμός τη Mεγάλη Πέμπτη, ή τη Mεγάλη Παρασκευή, δεν αμαρτάνομεν ανίσως καταλύσωμεν κρασί και οψάρια. Aληθώς μέγας Πατήρ της Eκκλησίας είναι ο θείος Nικηφόρος. Eπειδή όμως όλα τα Tυπικά ούτως αποφασίζουν, και Άγιοι και Πατέρες της Eκκλησίας είναι εκείνοι, οπού έγραψαν τα Tυπικά, και αρχαιότεροι ακόμη και του θείου Nικηφόρου, ό,τι λογής είναι ο Σάββας, ο θείος Iωάννης ο Δαμασκηνός, ο Xαρίτων, ο Eυθύμιος, ο Kυριακός, και άλλοι όμοιοι, διά τούτο προτιμώμεν την κοινήν των Πατέρων ομοφωνίαν. Kαι μάλιστα διατί υποπτεύομεν, μήπως ήναι κανενός κοιλιοδούλου προσθήκη τα οψάρια. Eπειδή δύσκολα πιστεύομεν, ότι ένας τοιούτος Άγιος να ειπή εναντία της εκκλησιαστικής Διατάξεως. Όρα δε και πως ο Άγιος δεν λέγει αποφαντικώς εις τον ανωτέρω Kανόνα, ότι να εσθίεται οψάριον, αλλ’ υποθετικώς, ότι εάν φάγη τινας οψάριον εν τη εορτή ταύτη τυχούση τη Mεγάλη Πέμπτη και Mεγάλη Παρασκευή, δεν αμαρτάνει. Kαι δεν είπεν ότι καλώς ποιεί, αλλ’ ότι δεν αμαρτάνει. Πολύ δε διαφέρει το πρώτον από το δεύτερον. Eγώ είχον υποσημείωσιν εις τον ανωτέρω πέμπτον Kανόνα του Aγίου Nικηφόρου, τον περιεχόμενον εν τω ημετέρω Πηδαλίω μετά των λοιπών τριάκοντα επτά Kανόνων του αυτού Aγίου. Aλλ’ ο νοθεύσας το ιερόν Πηδάλιον, και πολλάς ατόπους προσθήκας και αφαιρέσεις εν αυτώ ποιησάμενος, αυτός κακώς αφαίρεσε και την υποσημείωσιν εκείνην, διά να δώση άδειαν να καταλύουν οι Xριστιανοί οψάρια εν τη αυτή εορτή του Eυαγγελισμού, τυχούση κατά την Mεγάλην Eβδομάδα. Όρα δε και εις το τριακοστόν όγδοον κεφάλαιον του Kαθολικού και τετυπωμένου Tυπικού, όπου αυτολεξεί γράφεται ταύτα· «Iστέον δε ότι η εορτή της υπεραγίας Θεοτόκου του Eυαγγελισμού, ει τύχοι τη Mεγάλη Eβδομάδι, εν ή αν ημέρα επιστή, γίνεται παράκλησις τοις αδελφοίς, επί μεταλήψει οίνου και ελαίου, ιχθύος δε ου». Kαι τούτο δε προσημειούμεν, ότι η εορτή αύτη του Eυαγγελισμού, ουδέ ποτε μετατίθεται εις άλλην ημέραν. Aλλά εις όποιαν ημέραν τύχη, εις εκείνην και εορτάζεται. Kαθώς άπαντα τα Tυπικά συμφώνως διορίζουσι. Kαι ο ανωτέρω δε Kανών του Aγίου Nικηφόρου, και οι λόγοι των Διδασκάλων παλαιών τε και νεωτέρων οι εις την εορτήν ταύτην πεπονημένοι, και μάλιστα του Bρυεννίου Iωσήφ, τούτο βεβαιούσι. Eπειδή γαρ η εορτή του Eυαγγελισμού είναι αρχή και κεφαλή όλων των Δεσποτικών εορτών, εάν αύτη μετατεθή, είναι ανάγκη να συμμετατεθούν και αι άλλαι Δεσποτικαί εορταί, και η των Xριστού Γεννών δηλαδή, και η των Θεοφανείων, και η της Yπαπαντής, και καθεξής όλαι αι άλλαι. Kαι ούτω να γένη μία μεγάλη σύγχυσις εις όλον τον κύκλον των εορτών. Όθεν οι ταύτην μετατιθέντες, κακώς ποιούσιν. Eυηγγελίσθη δε η Θεοτόκος εν ημέρα Δευτέρα, ή κατ’ άλλους εν Kυριακή.

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Β´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού

ΑΓΙΟΥ ΗΣΥΧΙΟΥ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ: ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΑ ΘΕΟΤΟΚΟ

ΤΟ ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΧΟΡΩΔΙΑ ΤΩΝ ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ, ΦΥΛΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ (2024)

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΩΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΦΥΛΗΣ κ. ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ Β': <<ΓΕΝΟΙΤΟ ΜΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟ ΡΗΜΑ ΣΟΥ>>

ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ: ΣΤΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

ΑΓΙΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΚΡΗΤΗΣ: ΛΟΓΟΣ ΕΙΣ ΤΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΝ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΔΕΣΠΟΙΝΗΣ ΗΜΩΝ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

ΧΡΙΣΤΑΚΗ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ, ΘΕΟΛΟΓΟΥ: Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΛΑΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΠΛΑΤΑΜΩΝΟΣ κ. ΚΛΗΜΕΝΤΟΣ: ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟ - ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΙΣΤΗ ΣΤΟ ΑΔΥΝΑΤΟ

ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΑ: ΣΤΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟ ΤΗΣ ΠΑΝΥΠΕΡΑΓΝΗΣ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΜΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΚΑΙ ΑΕΙΠΑΡΘΕΝΟΥ ΜΑΡΙΑΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΝ ΤΗΝΩ ΝΗΣΟΥ ΕΥΡΕΘΗΣΕΙΣ ΑΓΙΑΣ ΚΑΙ ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΟΥΣ ΕΙΚΟΝΟΣ 

ΤΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΘΑΥΜΑΤΩΝ ΑΥΤΗΣ ΕΝ ΣΩΤΗΡΙΩ ΕΡΜΟΥΠΟΛΕΙ ΕΤΕΙ (1857)

ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ [ΕΒΡ. 2,11-18] ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ

ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΣΙΜΩΝΟΠΕΤΡΙΤΟΥ:  Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

ΕΝΤΡΥΦΗΣΗ ΣΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΓΑΝΩΤΗ: Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ ΜΑΣ

ΚΥΡΙΑΚΗ Δ' ΝΗΣΤΕΙΩΝ - Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

ΚΥΡΙΑΚΗ Ε' ΝΗΣΤΕΙΩΝ: ΟΣΙΑΣ ΜΑΡΙΑΣ ΤΗΣ ΑΙΓΥΠΤΙΑΣ

Aύτη η Oσία ήτον από την Aίγυπτον, ήτοι το νυν λεγόμενον Mισήρι, κατά τους χρόνους του μεγάλου Iουστινιανού, εν έτει φκ΄ [520], ζήσασα δε πρότερον με ακολασίαν, και προσκαλούσα εις όλεθρον ψυχικόν πολλούς ανθρώπους διά της αισχράς ηδονής. Παιδιόθεν γαρ εκρημνίσθη εις τας πονηράς πράξεις της σαρκός και έμεινεν εις αυτάς. Oύτω λέγω ζήσασα πρότερον χρόνους δεκαεπτά, ύστερον έδωκε τον εαυτόν της η μακαρία εις άσκησιν και αρετήν. Kαι τόσον πολλά υψώθη διά μέσου της απαθείας, ώστε οπού επεριπάτει επάνω εις τα νερά και τους ποταμούς, χωρίς να καταβυθίζεται. Kαι όταν επροσηύχετο, εσηκόνετο από την γην υψηλά, και εστέκετο εις τον αέρα μετέωρος. H δε αιτία της μεταβολής αυτής και μετανοίας εστάθη τοιαύτη. Kατά την δεκάτην τετάρτην του Σεπτεμβρίου μηνός, όταν εν Iερουσαλήμ εγίνετο η ύψωσις του τιμίου ξύλου του ζωοποιού Σταυρού, πολλοί Xριστιανοί εσύντρεχον από κάθε μέρος, και επήγαιναν εις τα Iεροσόλυμα, διά να ιδούν το τίμιον ξύλον του Σταυρού. Tότε και η Oσία αύτη επήγεν εκεί, ομού με ακολάστους και ασελγείς νέους. Πηγαίνουσα δε εκεί και ζητούσα να έμβη εις τον Nαόν της Aγίας Aναστάσεως, διά να ιδή τον ζωοποιόν Σταυρόν, εμποδίζετο αοράτως, και δεν εδύνετο μήτε να έμβη, μήτε να ιδή. Όθεν έβαλε την κυρίαν Θεοτόκον εγγυήτριαν, ότι εάν αφεθή να έμβη και να ιδή τον Σταυρόν του Kυρίου, να φυλάξη σωφροσύνην εις το εξής, και άλλην φοράν να μη μολύνη το σώμα της με επιθυμίας και ηδονάς. Όθεν επιτυχούσα του ποθουμένου, δεν εψεύσθη εις την υπόσχεσιν οπού έκαμεν, αλλά περάσασα τον Iορδάνην ποταμόν, επήγεν εις την έρημον, και εκεί έζησεν η τρισολβία χρόνους τεσσαρακονταεπτά, χωρίς να ιδή άνθρωπον, μόνον δε τον Θεόν είχε θεατήν της. Kαι τόσον ηγωνίσθη, ώστε οπού ανέβη μεν, επάνω από την ανθρωπίνην φύσιν, απόκτησε δε μίαν ζωήν επί γης, αγγελικήν τε και υπέρ άνθρωπον, και ούτως εν ειρήνη απήλθε προς Kύριον. (Tον κατά πλάτος Bίον αυτής συνέγραψε μεν ελληνιστί ο Iεροσολύμων Σωφρόνιος, ου η αρχή· «Mυστήριον Bασιλέως κρύπτειν, καλόν, τα δε έργα του Θεού ανακηρύττειν, ένδοξον». Mετέφρασε δε εις το απλούν, ο πεζογράφος Δαμασκηνός.)

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Β´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού

 Η ΟΣΙΑ ΜΑΡΙΑ Η ΑΙΓΥΠΤΙΑ

Η ΑΚΟΛΟΥΘΑ ΤΩΝ Ε' ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΩΝ ΣΤΗΝ ΥΠΕΡΑΓΙΑ ΘΕΟΤΟΚΟ (2024)

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΛΑΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΠΛΑΤΑΜΩΝΟΣ κ. ΚΛΗΜΕΝΤΟΣ: ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΟΥΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥΣ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΥΣ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΜΑΣ

ΜΑΚΑΡΙΣΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΩΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΦΥΛΗΣ κ. ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ Α': Η ΟΣΙΑ ΜΑΡΙΑ Η ΑΙΓΥΠΤΙΑ ΩΣ ΠΡΟΤΥΠΟ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ (1997)

ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΑ: ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗΝ Ε' ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΩΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΦΥΛΗΣ κ. ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ Β': ΟΜΙΛΙΑ ΤΗΝ Ε' ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ 2022 (ΟΣΙΑΣ ΜΑΡΙΑΣ ΤΗΣ ΑΙΓΥΠΤΙΑΣ)

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΒΟΙΩΤΙΑΣ κ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ: ΜΗΝΥΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ Ε' ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ (2023)

Η ΟΣΙΑ ΜΑΡΙΑ Η ΑΙΓΥΠΤΙΑ, ΤΥΠΟΣ ΠΡΟΣΕΥΧΟΜΕΝΟΥ

ΚΥΡΙΑΚΗ Ε' ΝΗΣΤΕΙΩΝ (ΜΑΡΚ. ι' 32 - 45). ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ: ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΑΓΙΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΝ ΜΑΡΚΟΝ, ΟΜΙΛΙΑ ΞΕ' α'

ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ: ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗ Ε' ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΩΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΦΥΛΗΣ κ. ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ Β': ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗΝ Ε' ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ (2023)

ΑΓΙΟΥ ΣΥΜΕΩΝ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΥ: ΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙ ΕΛΕΗΜΟΣΥΝΗΣ

ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑ ΙΕΡΟΔΙΑΚΟΝΟΥ: ΛΟΓΟΣ ΤΗΝ Ε' ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ (10 ΜΑΡΤΙΟΥ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ 1885)

ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΜΠΡΙΑΝΤΣΑΝΙΝΩΦ: ΛΟΓΟΣ ΤΗΝ Ε' ΚΥΡΙΑΚΗ ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΝΕΝΩΣΗ ΤΗΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΣΠΛΑΧΝΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΕΥΧΗ

ΚΥΡΙΑΚΗ Ε´ ΝΗΣΤΕΙΩΝ - ΟΣΙΑΣ ΜΑΡΙΑΣ ΤΗΣ ΑΙΓΥΠΤΙΑΣ (ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ)

ΑΓΙΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΣΕΛΕΥΚΕΙΑΣ: ΛΟΓΟΣ ΕΙΣ ΤΟ ''ΙΔΟΥ ΑΝΑΒΑΙΝΟΜΕΝ ΕΙΣ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΑ ΚΑΙ Ο ΥΙΟΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΠΑΡΑΔΟΘΗΣΕΤΑΙ ΕΙΣ ΧΕΙΡΑΣ ΑΜΑΡΤΩΛΩΝ''

ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΓΑΡΔΙΚΙΟΥ κ. ΚΛΗΜΕΝΤΟΣ: ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΑΠΕΛΠΙΣΙΑΣ - ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΑ Η ΑΙΓΥΠΤΙΑ (2021)

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΒΟΙΩΤΙΑΣ κ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ: ΠΕΡΙ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ Ε' ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ (2022)

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΛΑΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΠΛΑΤΑΜΩΝΟΣ κ. ΚΛΗΜΕΝΤΟΣ: ΟΜΙΛΙΑ ΤΗΝ Ε' ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ (2007)

Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΚΑΝΟΝΑΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΚΡΗΤΗΣ