ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΕΥΣΤΡΑΤΙΑΔΗ: Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΛΗΘΕΙΑ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ (Ε' ΜΕΡΟΣ)

Ο Γρηγόριος Ευστρατιάδης (1864-1950) υπήρξε νομικός, εκδότης και βουλευτής. 

Επί σειρά ετών υπήρξε εκδότης και διευθυντής της εφημερίδας ''ΣΚΡΙΠ'' της Αθήνας. 

Το ''ΣΚΡΙΠ'' αμέσως μετά την ημερολογιακή καινοτομία του 1924 τάχθηκε 

κατά του συνόλου των νεωτερισμών, που εισήγαγαν στο σώμα της Εκκλησίας 

ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρυσόστομος Παπαδόπουλος και ο Οικουμενικός Πατριάρχης Μελέτιος Μεταξάκης. 

Φιλοξενούσε 

στις σελίδες του το σύνολο σχεδόν των ανακοινώσεων της ''Ελληνικής Εκκλησιαστικής Κοινότητας των Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών'', 

δημοσίευε

 -με εμπεριστατωμένα ρεπορτάζ- όλες τις ειδήσεις για τις διώξεις των χιλιάδων αποτειχισμένων ''Παλαιοημερολογιτών'' 

και παρουσίαζε άρθρα αντινεωτεριστικά και κατά της κίνησης για την ''Ένωση των Εκκλησιών'', 

όπως ονομαζόταν τότε η οικουμενική κίνηση. 

Το βιβλίο του ''Η Πραγματική Αλήθεια περί του Εκκλησιαστικού Ημερολογίου'' δημοσιεύθηκε 

υπό την μορφή 

συνεχιζόμενων άρθρων τον Μάρτιο του 1928 και αποτέλεσε

 μια εμπεριστατωμένη δημοσιογραφική και θεολογική εργασία για το ημερολογιακό σχίσμα. 

Το περισσότερο -ίσως- ενδιαφέρον 

στο βιβλίο αυτό παρουσιάζει το γεγονός, 

ότι επιχειρήθηκε η προσέγγιση των δρώμενων της ημερολογιακής καινοτομίας 

και

μέσα από το πληροφοριακό φάσμα της δημοσιογραφίας και εύλογα η επικαιρότητα ζωντανεύει ιδεατά 

στα ''πέτρινα'' αυτά χρόνια του Μεσοπολέμου, προσφέροντας στον αναγνώστη διαδραστικά τον επίκαιρο και ζωντανό παλμό των γεγονότων!

Γιώργος  Δ. Δημακόπουλος

Δημοσιογράφος

Ε' Μέρος

Ως ανεπτύχθη εις το χτεσινόν άρθρον, ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών βιαζόμενος να επιτύχη την μεταβολήν του εκκλησιαστικού ημερολογίου, δεν έλαβεν υπ' όψει και δεν έθεσεν υπ' όψει της Ιεραρχίας προς συζήτησιν, τα μέχρι της στιγμής εκείνης αποφασισθέντα υπό της Ι. Συνόδου, τα οποία είχε παραδεχθή, ως ορθά΄ ως είδομεν και αυτή η Επανάστασις, αντιγράψασα εις την εισηγητικήν έκθεσιν του Β. Διατάγματος περί μεταβολής του Πολιτικού Ημερολογίου ολόκληρον σχεδόν την απόφασιν της Ιεράς Συνόδου την εκδοθείσαν τη 20 Μαίου 1919, της οποίας το μεγαλύτερον επιχείρημα ήτο, ότι η μεταβολή του Ιουλιανού Ημερολογίου πρέπει να γίνει ΜΕΤΑ ΣΥΝΕΝΝΟΗΣΙΝ ΠΑΣΩΝ των λοιπών ορθοδόξων αυτοκεφάλων Εκκλησιών. 

Διότι αύτη, ως έγραφεν η εισηγητική έκθεσις του Β. Διατάγματος της 25 Ιανουαρίου 1923, αποτελούσι μίαν και μόνην την Ορθόδοξον εκκλησίαν και συνεπώς, ουδεμία τούτων δύναται να χωρισθή των λοιπών, χωρίς να καταστή σχιματική. Πρέπει να προηγηθεί ενταύθα, ότι η ως άνω απόφασις της Ιεράς Συνόδου της 20 Μαίου ελήφθη κατόπιν γνωμοδοτήσεως ορισθείσης Επιτροπής, αποτελεσθείσης υπό του Σ. Δημητριάδος Γερμανού ως Προέδρου, του Σ. Ναυπακτίας και Ευρυτανίας Αμβροσίου, του Αρχιμανδρίτου τότε και νυν Αρχιεπισκόπου Αθηνών Σ. Χρυσοστόμου και των Καθηγητών του Πανεπιστημίου κ. Αιγινίτου και Ζολώτα. 

Εδημοσιεύσαμεν ήδη εν περιλήψει, την αναπτυχθείσαν τότε γνώμην του Καθηγητού κ. Ζολώτα εναντίον της μεταβολής. Παραλείψαμεν όμως να σημειώσωμεν, ότι αναιρών ο αείμνηστος εκείνος καθηγητής τα μη σοβαρά επιχειρήματα των υπερμάχων της μεταβολής έγραφε: ''Ο θέλων να έλθη εις Ημερολογιακήν προς τους ξένους ισορροπίαν, αρκεί να έχη έννοιαν τινα της προσθέσεως και της αφαιρέσεως και το φοβερόν μαρμαλύκειον ραγδαιότατα αποσοβείται και ευτυχώς ουδείς στερείται της περί -τας δύο ταύτας- αριθμητικάς πράξεις, στοιχειώσεως. Και τα δάκτυλα μόνα εξορκούσιν αυτώ. Έθνος και Εκκλησία απειλούμενα έχουσι τα περί τα θρησκευτικά διακρίσεις δι' ων την άμυναν ευχερέστερον έχουσιν εκ λόγων και προνοίας και αμύνης της αυτοσυντηρήσεως αυτών.'' 

Η πρότασις αύτη του Καθηγητού Ζολώτα εγένετο δεκτή μόνον υπό του Σ. Δημητριάδος και αυτού του Ζολώτα. Τα δε λοιπά μέλη την κατεψήφισαν. Εγένετο δε μετά τούτο δεκτή υπό πάντων των μελών (πλην του Ζολώτα) η πρότασις του κ. Αιγινήτου, ήτις ως είπομεν, ήδη είχεν ως εξής: 

''Η Επιτροπή φρονεί, ότι η μεταβολή του Ιουλιανού Ημερολογίου, μη προσκρούουσα εις δογματικούς και κοινωνικούς λόγους, δύναται να γίνει ΜΕΤΑ ΣΥΝΕΝΝΟΗΣΙΝ μετά πασών των λοιπών Ορθοδόξων, Αυτοκεφάλων Εκκλησιών, ιδίως μετά του Οικουμενικού Πατριαρχείου, εις ο και θα ήτο ανάγκη να ανατεθή πρωτοβουλία πάσης σχετικής ενεργείας, ΥΠΟ ΤΟΝ ΟΡΟΝ ουχί της προσχωρήσεως εις το Γρηγοριανόν Ημερολόγιον, αλλά της συντάξεως νέου Ημερολογίου κ.λπ. Αυτός ούτος λοιπόν ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών, ως Αρχιμανδρίτης τότε και μέλος της άνω επιτροπής απεδέχθη την γνώμην, ότι η μεταβολή δύναται να γίνη μόνον μετά συνεννόησιν μετά πασών των Ορθοδόξων Εκκλησιών΄ γενόμενος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών, δια τί μετέβαλε και έσπευδε πιέζων το Οικουμενικόν Πατριαρχείον να δεχθή την μεταβολήν; Το αληθές είναι ότι ετήρησε τον τύπον να αναφερθή εις τας λοιπάς Ορθοδόξους Εκκλησίας. Αλλ΄άπασαι ηρνήθησαν να αποδεχθώσιν την μεταβολήν. Και 

1) Ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Δαμιανός εδημοσιεύσαμεν ήδη, ότι διεκήρυξεν, ότι ''Συνταυτισμός των ορθοδόξων εορτών προς τας της Ρωμ. Εκκλησίας, κρίνεται ασύμφορος διά την ορθοδοξίαν''. Όταν δε εν τέλει, ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών τω ανακοίνωσεν την απόφασιν ην έχει η Εκκλησία της Ελλάδος,  να αποδεχθή την μεταβολήν, ο γηραιός Πατριάρχης απήντα, ότι ''για λόγους προσκυνηματικούς δεν δύναται να μεταβάλη γνώμην. Δεν θα κάμη εν τούτοις ουδεμίαν διαμαρτυρίαν''. Την δε 6 Μαίου 1924 λαβών την είδησιν περί αποδοχής και του Εκκλησιαστικού Ημερολογίου υπό της Εκκλησίας της Ελλάδος απήντησεν, ως εξής: 

''...Η αγιωτάτη μήτηρ των Εκκλησιών αδυνατεί μεν  τω παρώντι και μέχρις άρσεως των κωλυόντων αυτήν αποδεχθήναι, την άνω διόρθωσιν, διά τε την γνωστήν μειονεκτικήν  θέσιν εις ην τίθησιν αυτήν έναντι των Λατίνων εν τοις παναγίοις προσκυνήμασι και τους εκ του προσηλυτισμού κινδύνους''. 

Αναληθώς λοιπόν, ο ''Φιλαλήθης'' εις το δημοσιευθέν εν τω ''Σκριπ'' άρθρω του λέγει, ότι ο Πατριάρχης Δαμιανός εις το γράμμα του επεδοκίμασε την πράξιν της Εκκλησίας της Ελλάδος. Ουδαμώς την επεδοκίμασε. Και ανεξαρτήτως των ιδιαιτέρων λόγων, ους είχεν η Εκκλησία Ιεροσολύμων να μη δεχθή την αφομοίωσιν του Εκκλησιαστικού Ημερολογίου προς το Πολιτικόν, η απάντησις αυτού ήτο πάντως αρνητική, ώστε να δεσμεύση την Ελληνικήν Εκκλησίαν να μη εφαρμόση το νέον Εκκλ. Ημερολόγιον, αφού δεν επληρούτο Ο ΟΡΟΣ, της υπό πάντων των Ορθοδόξων Εκκλησιών αποδοχής της καινοτομίας, ο όρος, ον ρητώς έθεσε και η Ιερά Σύνοδος και η Πολιτική Κυβέρνησις. 

2) Ο Πατριάρχης Αντιοχείας έγραφε: ''Οι πολιτικοί παράγοντες παρέστησαν -προόδου σύμπτωμα- την αλλαγήν του Ημερολογίου, αν και σύμπασα η Ανατολική Εκκλησία έχεται του Ιουλιανού Ημερολογίου, παρά την βίαν, ην μετέρχεται το Κράτος προς αποδοχήν του Γρηγοριανού. Η ροπή εις τας μεταβολάς των κανόνων εικονίζει προ των οφθαλμών ημών κίνδυνον μέγαν''. 

3) Ο Πατριάρχης των Σέρβων Δημήτριος είπε: ''...Υπεδείξαμεν την ανάγκην, όπως αναβληθή επί του παρόντος η συγκληθείσα Σύνοδος, διά να συνέλθη μία προσύνοδος, η οποία να προπαρασκευάση και να καταρτίση την ημερησίαν διάταξιν της Οικουμενικής Συνόδου. Ζητήματα εκκλησιαστικά υπάρχουν προς λύσιν αρκετά, αλλά πρέπει να γίνη επιλογή μεταξύ αυτών, διά να προτιμηθούν τα ουσιωδέστερα και ζωτικώτερα. Τοιούτον είναι το ζήτημα του Ημερολογίου, το οποίον πρέπει να απασχολήση πρωτίστως την Σύνοδον, ίνα καθιερωθή Ε ν ι α ί ο ν  Η μ ε ρ ο λ ό γ ι ο ν  όλων των Ορθοδόξων Εκκλησιών''. 

Όταν δε υπό του βιαζομένου Αρχιεπισκόπου Αθηνών ανεκοινούτο εις αυτόν η απόφασις της Ελληνικής Εκκλησίας, ούτος απήντα τηλεγραφικά, ότι δεν προσχωρεί και εύρε μόνον, ως δικαιολογίαν της αρνήσεώς του να είπη, ότι ''επειδή μικρόν διάστημα υπήρξεν από της κοινοποιήσεως του Οικουμενικού Πατριαρχείου, δεν εγένετο δυνατόν να εισαχθή το νέον Ημερολόγιον, αλλ' είναι πιθανόν, ότι θα εισαχθή μετά την σύγκλησιν της ''Συνελεύσεως των Αρχιερέων''. Δεν εισήχθη όμως, ούτε τότε (Μάρτιος 1924), ούτε και μέχρι σήμεον. Αλλά δριμυτέρα και καυστικωτέρα είναι η απάντησις του πολλού και μεγάλου Φωτίου, Πατριάρχου τότε Αλεξανδρείας. 

Ο ''Φιλαλήθης'' γράφων εις το ''Σκριπ'' απέκρυψε την αλήθειαν, ως προς την απάντησιν του Φωτίου και ανέφερεν εντελώς ανακριβώς, ότι ο Φώτιος επέτρεψε την εισαγωγήν του νέου ημερολογίου εις εκτός της Αιγύπτου κοινότητας. Έτι δε ανακριβέστερον προσθέτει σκοπίμως ο ''Φιλαλήθης'' ιδικήν του μόνον κρίσιν, ότι ''αναμφιβόλως, αν έζη ο Φώτιος θα προέβαινεν εις την εφαρμογήν του νέου Ημερολογίου και εν Αιγύπτω, ων απεφασίσθη ήδη από τον ανατροπέα των πάντων Μεταξάκην. 

Ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και ο διερμηνεύσας τας αντιλήψεις του ''Φιλαλήθης'' δεν ετόλμησαν να αναφέρουν, τι απήντησεν ο Φώτιος. Διότι και μόνου αυτού η απάντησις, αναιρούντος και την σημασίαν της συγκαταθέσεως δήθεν του Οικουμενικού Πατριαρχείου, ήτο αρκετή, ώστε να συγκρατήση την αντορθόδοξον, παράλογον και αδικαιολόγητον σπουδήν του αχαλινώτου εις τας Εκκλ. καινοτομίας Αρχιεπ. Αθηνών και ανακόψη την προς την διάσπασιν της ενότητος των Ορθοδόξων Εκκλησιών, βίαν αυτού την δικαιολογηθείσαν μόνον εκ του πόθου να φανή, ότι ούτος ''αβιάστω ελευθερία'' εισηγήθη και επραγματοποίησε την προσέγγισιν της Ανατολιλής Εκκλησίας προς την Δυτικήν. Την απάντησιν του Φωτίου θέλομεν δημοσιεύσει εις το επόμενον άρθρον.

Συνεχίζεται

Εκ του βιβλίου του Γρηγορίου Ευστρατιάδη 

''Η Πραγματική Αλήθεια περί του Εκκλησιαστικού Ημερολογίου'',

που δημοσιεύθηκε σε συνέχειες στην εφημερίδα των Αθηνών ''ΣΚΡΙΠ'', 

την Πέμπτη 8 Μαρτίου 1928,

έτος 32ον, αρ. φύλλου 8.922, σελ. 1η.

Μεταφορά στο διαδίκτυο στο μονοτονικό σύστημα, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.

Διατηρήθηκε η Γραμματική τάξη της εποχής με την επέμβαση μόνο σε κάποια αναγκαία σημεία στίξης.