«Ο Παντοκράτορας κρατά στο Χέρι Του την βραδυνή Θυσία»
Η νύχτα αγκαλιάζει προσευχόμενες ψυχές σαν βρεφικό νανούρισμα. Στο μικρό καθολικό, οι γέροντες ξαπλωμένοι στο έδαφος, παραδομένοι στην εικόνα του Νυμφίου αποκαθηλώνουν ικετευτικά τους συγγνωστούς τους λογισμούς. Απόκοσμες εικόνες στο μικρό εκκλησάκι αναπνέουν μέσα από την θυμιασμένη ομίχλη των παρακλητικών τους λόγων. M' ένα τρακοσάρι κομποσκοίνι μετρούν ανάποδα τις μέρες, φτάνοντας ως την γέννησή τους. Ο παππά Διονύσης με αφημένο βλέμμα στην γη που περιμένει, σκύβει το κεφάλι στην ανατολή της μετανοίας του. Τί κόσμος τούτος Θεέ μου! Βαστάζουμε στις χούφτες μας τη Μάννα Ορθοδοξία και δεν θωρούμε το απροσμέτρητο κάλλος της και την ενδόμυχη υπόστασή της. Όταν τρίζουν τα θολά τζάμια από τα σιδερένια παραθύρια, νομίζεις, πως χοροί αγίων ήλθαν για να συνεκκλησιαστούν με τους χοικούς, ταμένους αδελφούς τους. Ο πολυέλαιος γυρνοφέρνει κυκλικά απ' τον καπνισμένο τρούλλο, ο Παντοκράτορας κρατάει στο χέρι του την βραδυνή θυσία, αίνοι και ύμνοι γίνονται δώρα ευχαριστιακά στα πόδια του Θεού μας. Κι όταν τελειώνει η ακολουθία, σκυμμένα πρόσωπα προσμετρούν μ' ένα Κύριε ελέησον, τα ανεβαίνοντα βήματά τους. Μακρύς ακόμα ο δρόμος της σταυρικής θυσίας. Ταιριάζει σε ορθοδόξους, να βλέπουν από μακριά τον σταυρό, που θα κρεμάσουν πάνω του τ' απόκοσμα όνειρά τους. Ποθούμε Χριστό, Αυτόν, Εσταυρωμένο, εξαντλούμε τους ονειρεμένους πόθους μας στο κοινό ποτήριο, ακροβατούμε την θωριά μας ανάμεσα στην πτώση και την έγερση. Τελούμε πνευματικά « ανάπηροι» στο μακαρισμό του εξαρτημένου Εγώ μας, αναζητούμε την χαμένη αρτιμέλεια της υποστελλόμενης ψυχής μας, ανυπακούουμε στην υποκριτική στάση ζωής. Ο Χριστός δεν είναι αφηρημένη έννοια, είναι η Οδός και η Αλήθεια, η Αγάπη κι η Ζωή, το προσδοκώμενο όνειρο της αναστάσιμης ελπίδας. Έχουμε Εκκλησία να κλάψουμε τους δρόμους που δεν διαβήκαμε, κατέχουμε αγίους να κρεμάσουμε την απόμακρη ματιά μας, μια Παναγιά να πνίξουμε στον κόρφο της την εαλωμένη αθωότητα της παιδικής αμεριμνησίας μας, κι αγγέλους τόσους, όσα είναι αυτά που χάσαμε, όσα είναι αυτά που ελπίζουμε, όσα είναι αυτά, που ίσως έρθουνε μια μέρα! Μπουσουλάμε γογγύζοντας στους εφάμαρτους δρόμους της υποκριτικής ζωής μας, έρπουμε γλοιωδώς στην λάσπη, που εωσφορικώς βαπτίσαμε πολιτισμένη κοινωνία! Επιτέλους να πάψουν αυτοί οι διαρκείς κύκλοι γύρω απ' τον ειδωλολάτρη εαυτό μας, το μεγαλείο του χριστιανού αναπαύεται στον προσευχητικό ξεσηκωμό και την ταπεινή μεγαλοσύνη. Η αγάπη μας είναι η σταυρική θυσία του εγώ μας στην εγωϊκότητα των άλλων. Ο σταυρός μας είναι τα ζυγιστικά του Πατρός που σβήνουν με γομολάστιχα τις μεγαλεπίβολες, θηριώδεις αμαρτίες μας κι η ελπίδα μας φοράει τα καλά της μπροστά στο αιματοβαμμένο δισκοπότηρο του αμνοικού Ιησού μας. Τα βράδια αιωρούνται χαροποιά στα γράμματα της αγιοπνευματικής Αλφαβήτας, ζωγραφίζουν την Πίστη ως έκθαμβο, αγιοπρεπές θήλυ, που ίσταται σε συννεφοσκεπούσα ομίχλη, πάνω από τα μικροκαμωμένα σπίτια των ανθρώπων. Πορφυροφορούσα κόρη, που χάσκει με χαμόγελο και κορομηλένια μάγουλα, που ροδοκοκκινίζουν στην παρακλητική αγάπη των πιστών. Η Πίστη είναι αναγεννητικό επίθεμα στις πληγές της αμαρτίας, δροσερή ανάσα στην πνευματική άπνοια των φιλόνικων ανθρώπων, σουλατσάρει σε χλοερούς, φρεσκοσκαμμένους κήπους και περιβόλια που μεθούν στην αρχοντιά των λουλουδιών. Βαστάει στα χέρια της τα εύοσμα βασιλικά των Χριστοφόρων λόγων, λούζεται μακάρια στην μετάνοια ενός αλλόφρονα, που ανακαλύπτει πάνω της τον μυρίπνοο Παράδεισο της συστελλόμενης ψυχής. Η Πίστη Θε μου είναι τα χρυσαφένια στάρια του χωριού, που μικρά, βάζαμε τρεχάλα ανάμεσα στα ξεραμένα στάχυα και τ' αγκάθια του αγρού, το ανταριασμένο βουϊτό από τους μεγαλοδύναμους ήχους των ελάτων, που στέκονταν πάντα όρθια. Νοικοκύρηδες, φρεσκοπλυμένοι χωρικοί, που τις Κυριακές έπαιρναν τα δύσβατα μονοπάτια για την εκκλησιά των Παμμεγίστων Ταξιαρχών! Βλέπαμε την Πίστη να σιγοντάρει στο αναλόγιο, εκείνον τον ταπεινό, ολιγογράμματο ιερέα, που έβγαινε στον άμβωνα για να μοιράσει τ' αντίδωρα κρίνα της ανυπέρβλητης αγάπης. Ύστερα βοηθούσε στα χωράφια την μαυροφορεμένη χήρα, που πριν να σπείρει τον καρπό στα σκαλισμένα αυλάκια, σταύρωνε με το χέρι της το αγιασμένο χώμα, ράντιζε με αγιασμό εκείνον τον πολύχρωμο, ταιριαστό μπαχτσέ με τις ντάλιες, τους κατιφέδες και τους κρίνους. Η Πίστη πάλι κατοικεί στα αδύναμα σπίτια των φτωχών, κάθεται στο τραπέζι με τα αλάδωτα ρεβίθια, τις ελιές και το αχνισμένο, ζυμωτό ψωμί, χορταίνει τα στόματα με μοσχοθυμιασμένες ευλογίες και απόκοσμες παραινέσεις της ερήμου. Σκάει χαμόγελο στην βρεφική αγνότητα Χριστούλιδων μικρών! Η Πίστη δεν λέει ψέμματα στα χείλη των παιδιών, παίζει κυνηγητό με την ταπείνωση και κρυφτό με την ντροπή. Στέκει προσευχητικά μετέωρη σε νηπιακούς ασπασμούς, σε ανυπόκριτες, παιδικές προσευχές. Είναι το θεϊκό αντίδοτο στο διάβα μιας φουσκοθαλασσιάς ζωής, το υπέρμαχο δοξάρι στην ηδύχοη πνοή του ουρανού, η υπογραφή του Θεού στην μετάνοια του πιστού. Μακάριοι αυτοί που την βρήκαν να τους περιμένει με το πρωϊνό ξύπνημα της αυγής και την εσπερινή δύση του ηλίου! (Φθινόπωρο 2013) Γιώργος Δ. Δημακόπουλος
Δημοσιογράφος
Ιστολόγιο «ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»
Έτος: 12ο (2013 - 2025)
Δημοσιογραφικό Εργαστήρι Ορθόδοξης Μαρτυρίας και Ομολογιακής Κατάθεσης
Διαχειριστής:
Γιώργος Δ. Δημακόπουλος
Ιστολόγιο «ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»
Έτος: 12ο (2013 - 2025)
Δημοσιογραφικό Εργαστήρι Ορθόδοξης Μαρτυρίας και Ομολογιακής Κατάθεσης
Διαχειριστής:
Γιώργος Δ. Δημακόπουλος
Δημοσιογράφος
Icon by Serhei Vandalovskiy, icon - painter, Ukraine
«Απάνου απ' το κρεββάτι μου βαθειά παρηγοριά μου / Καρφώνω την εικόνα Σου, και τώρα η κάμαρά μου. / Είναι και μνήμα θλιβερό και χαρωπή εκκλησία / Σκοτάδι η θλίψι μου σκορπά και λάμψιν η θρησκεία».
Κωστής Παλαμάς
Τετάρτη 12 Φεβρουαρίου 2025
Σάββατο 8 Φεβρουαρίου 2025
ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΤΡΙΩΔΙΟΥ - ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΤΕΛΩΝΗ ΚΑΙ ΤΟΥ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ
Το Κατά Λουκάν Ευαγγέλιο (ιη΄10-14)
Εἶπεν ὁ Κύριος την παραβολὴν ταύτην· Ἄνθρωποι δύο ἀνέβησαν εἰς τὸ ἱερὸν προσεύξασθαι, ὁ εἷς Φαρισαῖος καὶ ὁ ἕτερος τελώνης. Ὁ Φαρισαῖος σταθεὶς πρὸς ἑαυτὸν ταῦτα προσηύχετο· ὁ Θεός, εὐχαριστῶ σοι ὅτι οὐκ εἰμὶ ὥσπερ οἱ λοιποὶ τῶν ἀνθρώπων, ἅρπαγες, ἄδικοι, μοιχοί, ἢ καὶ ὡς οὗτος ὁ τελώνης· νηστεύω δὶς τοῦ σαββάτου, ἀποδεκατῶ πάντα ὅσα κτῶμαι. Καὶ ὁ τελώνης μακρόθεν ἑστὼς οὐκ ἤθελεν οὐδὲ τοὺς ὀφθαλμοὺς εἰς τὸν οὐρανὸν ἐπᾶραι, ἀλλ᾿ ἔτυπτεν εἰς τὸ στῆθος αὐτοῦ λέγων· ὁ Θεός, ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ. Λέγω ὑμῖν, κατέβη οὗτος δεδικαιωμένος εἰς τὸν οἶκον αὐτοῦ ἢ γὰρ ἐκεῖνος· ὅτι πᾶς ὁ ὑψῶν ἑαυτὸν ταπεινωθήσεται, ὁ δὲ ταπεινῶν ἑαυτὸν ὑψωθήσεται.
ΙΩΑΝΝΗ ΛΥΝΔΙΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΜΥΡΩΝ (+1776): ΙΛΑΣΘΗΤΙ ΩΣ Ο ΤΕΛΩΝΗΣ ΒΟΩ ΣΟΙ ΣΩΤΕΡ ΙΛΑΣΘΗΤΟΙ ΜΟΙ
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΩΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΦΥΛΗΣ κ. ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ Β': ΟΜΙΛΙΑ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΕΛΩΝΗ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ (2024)
Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ & ΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΟΥ ΤΕΛΩΝΗ & ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ 2023
ΑΓ. ΚΥΡΙΛΛΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ: ΕΞΗΓΗΣΙΣ ΥΠΟΜΝΗΜΑΤΙΚΗ ΕΙΣ ΤΟ ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ: ΘΕΛΟΥΜΕ ΝΑ ΓΙΝΟΥΜΕ ΣΑΝ ΤΟΝ ΤΕΛΩΝΗ;
ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ: Η ΤΑΠΕΙΝΩΣΙΣ ΟΥΚ ΟΡΓΙΖΕΤΑΙ ΟΥΔΕ ΠΑΡΟΡΓΙΖΕΙ ΤΙΝΑ
ΣΤΙΧΗΡΑ ΙΔΙΟΜΕΛΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΟΥ ΤΕΛΩΝΗ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ 2023
ΜΗ ΠΡΟΣΕΥΞΩΜΕΘΑ ΦΑΡΙΣΑΪΚΩΣ ΑΔΕΛΦΟΙ... ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ... ΥΜΝΟΓΡΑΦΙΑ
ΜΑΚΑΡΙΣΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ κ. ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ Α': ΤΡΙΩΔΙΟ: ''ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΑΦΥΠΝΙΣΕΩΣ''
ΜΑΚΑΡΙΣΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ ΚΑΝΤΙΩΤΗ: ''ΦΑΡΙΣΑΙΟΙ ΤΑΠΕΙΝΩΘΕΙΤΕ,ΤΕΛΩΝΕΣ ΕΓΕΡΘΕΙΤΕ''
ΜΑΚΑΡΙΣΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ ΚΑΝΤΙΩΤΗ: Ο ΕΥΕΓΕΡΤΗΣ ΜΑΣ ''Ο ΘΕΟΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΣΟΙ''
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ: Η ΤΑΠΕΙΝΟΦΡΟΣΥΝΗ
ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΓΑΡΔΙΚΙΟΥ κ. ΚΛΗΜΕΝΤΟΣ: ΟΜΙΛΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΟΥ ΤΡΙΩΔΙΟΥ (2020)
ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ: «ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΤΕΛΩΝΟΥ & ΤΟΥ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ»
π. ΠΛΑΚΙΔΑ DESEILLE: ΕΙΣΟΔΟΣ ΣΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΟΥ ΤΡΙΩΔΙΟΥ - ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ: ΑΛΑΖΟΝΕΙΑ ΚΑΙ ΚΕΝΟΔΟΞΙΑ (ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ)
«ΝΕΟΝ ΛΕΙΜΩΝΑΡΙΟΝ»: ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ
ΑΕΙΜΝΗΣΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ κ. ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ Α': ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΕΛΩΝΗ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ, Η ΘΕΑΡΕΣΤΟΣ ΕΛΕΗΜΟΣΥΝΗ 1992
ΤΗ ΑΥΤΗ ΗΜΕΡΑ, ΤΟΥ ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ ΕΝ ΤΩ ΙΕΡΩ ΝΑΩ ΕΥΑΓΓΕΛΙΩ ΠΑΡΑΒΟΛΑΣ ΜΝΕΙΑΝ ΠΟΙΟΥΜΕΘΑ
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΛΑΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΠΛΑΤΑΜΩΝΟΣ κ. ΚΛΗΜΕΝΤΟΣ: ΟΙ ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ ΒΛΑΠΤΟΥΝ
ΟΡΘΡΟΣ & ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΕΛΩΝΗ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ (2023)
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΕΛΩΝΗ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ ΣΤΗΝ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΓΙΩΝ ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ ΚΑΙ ΙΟΥΣΤΙΝΗΣ, ΦΥΛΗΣ
ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗ π. ΕΥΘΥΜΙΟΥ ΜΠΑΡΔΑΚΑ: ΚΗΡΥΓΜΑ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΕΛΩΝΗ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ (2021)
ΑΓΙΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΚΡΗΤΗΣ: ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΣΤ' ΛΟΥΚΑ, ΤΟΥ ΤΕΛΩΝΗ ΚΑΙ ΤΟΥ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ
ΘΕΟΔΩΡΟΥ Ι. ΡΗΓΙΝΙΩΤΗ: ΟΙ ΜΑΣΚΑΡΑΔΕΣ ΤΟΥ ΤΡΙΩΔΙΟΥ
''ΠΑΣ Ο ΥΨΩΝ ΕΑΥΤΟΝ ΤΑΠΕΙΝΩΘΗΣΕΤΑΙ, Ο ΔΕ ΤΑΠΕΙΝΩΝ ΕΑΥΤΟΝ ΥΨΩΘΗΣΕΤΑΙ'' (ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ)
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ: Ο ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΝΟΙΑ ΤΟΥ ΤΕΛΩΝΗ
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΒΟΙΩΤΙΑΣ κ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ: ΜΗΝΥΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΤΕΛΩΝΗ ΚΑΙ ΤΟΥ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ (2023)
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΒΟΙΩΤΙΑΣ κ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ: ΜΗΝΥΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΕΛΩΝΗ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ (2024)
ΑΕΙΜΝΗΣΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ κ. ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ Α': ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΕΛΩΝΗ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ, Η ΘΕΑΡΕΣΤΟΣ ΕΛΕΗΜΟΣΥΝΗ 1992
Αείμνηστος Μητροπολίτης Ωρωπού και Φυλής κ. Κυπριανού Α'
ΟΙ ΜΑΣΚΑΡΑΔΕΣ ΤΟΥ ΤΡΙΩΔΙΟΥ
''Οι αρχαίοι Έλληνες λάτρευαν τους φαλλούς και έκαναν οργιαστικές λατρείες, επειδή ήταν ειδωλολάτρες
(είχαν θρησκεία της γης και της γονιμότητας).
Εμείς είμαστε χριστιανοί και ξέρουμε ότι ο άνθρωπος έρχεται κοντά στο Θεό με τη σεμνότητα και την αγνότητα.
Δες το Χριστό, την Παναγία και τους αγίους μας – μοιάζουν καθόλου με καρναβαλιστές;
Σε κάποιο παλιό άρθρο είχε γραφτεί πως στην Πάτρα (την πόλη του Αγίου Ανδρέα, που όμως όλοι την ξέρουν
ως… καρναβαλούπολη) αυξάνονται οι εκτρώσεις την περίοδο μετά το μήνα του καρναβαλιού.
Διασκέδασε, τέλος, αδελφέ μου, σε παρακαλώ, χωρίς να ντύνεσαι διάβολος (!!) και χωρίς να κοροϊδεύεις
τα ιερά και τα όσια του λαού μας με τις μεταμφιέσεις και τις μιμήσεις σου''.
Τα αποκριάτικα έθιμα του Τριωδίου, όπως είναι πια γνωστό, δεν είναι χριστιανικά, αλλά προχριστιανικά και ειδωλολατρικά. Κατάγονται από τη δεισιδαιμονία των αρχαίων Ελλήνων (όχι των φιλοσόφων, αλλά των πιστών της αρχαίας θρησκείας) ότι, για να έρθει η καινούργια άνοιξη, πρέπει η "θεά Φύση" να γονιμοποιηθεί σεξουαλικά από τις αρσενικές θεότητες που ζουν στα σκοτεινά δάση και τις σπηλιές.
Οι "θεότητες" αυτές χαρακτηρίζονταν "δαιμόνια" (=κατώτεροι θεοί) και ήταν, υποτίθεται, ζωόμορφες. Ιδίως είχαν μορφές τράγων, επειδή οι τράγοι έχουν μεγάλη σεξουαλική δύναμη - αλλά και άλλων ζώων: οι σάτυροι π.χ., κατά την αρχαία μυθολογία, είχαν αφτιά, πόδια και γεννητικά όργανα... γαϊδάρου.
Έτσι, οι αρχαίοι ημών πρόγονοι ντύνονταν με προβιές (έπαιρναν δηλ. τη μορφή αυτών των αρσενικών και πρωτόγονων "θεοτήτων") και χοροπηδούσαν στα δάση για να τις προσκαλέσουν, να κάνουν το "γάμο" τους με τη θεά Φύση. Απ' τα τραγούδια αυτά (τις "ωδές των τράγων") εξελίχθηκε αργότερα το πραγματικά σπουδαίο θεατρικό είδος της τραγωδίας (τράγου ωδή).
Επειδή τα ειδωλολατρικά έθιμα παρέμειναν στους λαούς, κατά κανόνα, και μετά την αποδοχή του χριστιανισμού, παρέμεινε και αυτή η συνήθεια με τις μεταμφιέσεις. Γι' αυτό η παραδοσιακή ελληνική αποκριάτικη μεταμφίεση (το ελληνικό καρναβάλι) είναι τραγόμορφοι μασκαράδες ζωσμένοι με μεγάλες κουδούνες:
Η οργιαστική αυτή "λατρεία" (που δεν είναι πια λατρεία, αλλά παιχνίδι) δεν είναι συμπαθής στους παραδοσιακούς χριστιανούς, που -σοφά- δεν ξεχνούν ότι πρόκειται για πρόσκληση δαιμονίων... Όσο για το μοντέρνο εισαγόμενο καρναβάλι, σίγουρα δεν έχει καμία σχέση με το ορθόδοξο πνεύμα του Τριωδίου. Είναι μάλλον ευκαιρία να ξεχνάμε το Θεό και να πέφτουμε στην αμαρτία, δήθεν "απελευθερωτικά"...
Ζούμε σε μια πόλη που καμαρώνει για το καρναβάλι της: διασκεδάζουμε, ασχολούμαστε με την προετοιμασία του σχεδόν ένα ολόκληρο χρόνο, η πόλη μας διαφημίζεται σ’ ολόκληρη την Ελλάδα και, επιπλέον, τονώνεται σημαντικά η τοπική μας οικονομία. Αρκετοί άνθρωποι ωστόσο ρωτάνε αν η Εκκλησία θεωρεί αμαρτία τη συμμετοχή των χριστιανών στο καρναβάλι. Βέβαια, αν πούμε «ναι», οι περισσότεροι συνάνθρωποί μας, αντί να σκεφτούν ότι η Εκκλησία κάτι ξέρει και να προβληματιστούν, θ’ αρχίσουν να την κατηγορούν, ότι προσπαθεί να τους «απαγορεύσει να διασκεδάσουν».
Θα το πούμε λοιπόν διακριτικά, με αγάπη και σεβασμό προς κάθε «καρναβαλιστή», που πιθανόν δεν είναι μόνο «καρναβαλιστής», αλλά και χριστιανός: Διασκέδασε, αδελφέ μου, αλλά χωρίς να κάνεις λάθη, δηλ. χωρίς να κάνεις αμαρτίες. Δε μπορείς; Διασκέδασε χωρίς να κάνεις κατάχρηση στο αλκοόλ, γιατί κάθε χρόνο τη μέρα του καρναβαλιού μεταφέρονται στο νοσοκομείο δεκάδες μεθυσμένοι και, αν έλειπαν η Άμεση Δράση, το ΕΚΑΒ και οι εθελοντές του Ερυθρού Σταυρού (άνθρωποι που θυσιάζουν τη μέρα τους και, αντί να την περάσουν με την οικογένειά τους ή να χαλαρώσουν παρακολουθώντας τις εκδηλώσεις, τρέχουν πάνω κάτω γεμάτοι άγχος για να «νταντεύουν» τους «διαλυμένους»), δυστυχώς σε κάθε καρναβάλι θα είχαμε νεκρούς λόγω μέθης – ή και από άλλες αιτίες.
Διασκέδασε χωρίς να εκπέμπεις χυδαία σεξουαλικότητα με το ντύσιμο, τις κινήσεις και τα λόγια σου. Μα, θα μου πεις, «αυτό είναι οι Απόκριες». Όχι. Οι Απόκριες είναι τρεις εβδομάδες, που μας οδηγούν στη Μεγάλη Σαρακοστή, και στην εκκλησία διαβάζουμε Ευαγγέλια που μιλάνε για την αμαρτία, τη μετάνοια και τη σωτηρία. Εμείς, πάμε καθόλου στην εκκλησία αυτές τις εβδομάδες; Αν όχι, κάνουμε «Απόκριες» ειδωλολατρικές, όχι χριστιανικές. Λες να χαίρεται μ’ αυτό ο Χριστός, που αυτές τις μέρες πηγαίνει να σταυρωθεί, για να μας σώσει; Το σώμα μου, που έχει πάνω του τη θεία χάρη του βαπτίσματος, του αγίου μύρου και της θείας κοινωνίας, είναι ιερό. Δεν είναι σωστό να το μετατρέπω σε βιτρίνα πορνογραφίας.
Οι αρχαίοι Έλληνες λάτρευαν τους φαλλούς και έκαναν οργιαστικές λατρείες, επειδή ήταν ειδωλολάτρες (είχαν θρησκεία της γης και της γονιμότητας). Εμείς είμαστε χριστιανοί και ξέρουμε ότι ο άνθρωπος έρχεται κοντά στο Θεό με τη σεμνότητα και την αγνότητα. Δες το Χριστό, την Παναγία και τους αγίους μας – μοιάζουν καθόλου με καρναβαλιστές; Σε κάποιο παλιό άρθρο είχε γραφτεί πως στην Πάτρα (την πόλη του Αγίου Ανδρέα, που όμως όλοι την ξέρουν ως… καρναβαλούπολη) αυξάνονται οι εκτρώσεις την περίοδο μετά το μήνα του καρναβαλιού. Διασκέδασε, τέλος, αδελφέ μου, σε παρακαλώ, χωρίς να ντύνεσαι διάβολος (!!) και χωρίς να κοροϊδεύεις τα ιερά και τα όσια του λαού μας με τις μεταμφιέσεις και τις μιμήσεις σου.
ΑΓΙΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΚΡΗΤΗΣ: ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΣΤ' ΛΟΥΚΑ, ΤΟΥ ΤΕΛΩΝΗ ΚΑΙ ΤΟΥ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ
Ομιλία του Αγίου Ανδρέου, Αρχιεπισκόπου Κρήτης περί της υποθέσεως
του Τελώνου και του Φαρισαίου
Το περιεχόμενον της παραβολής του Τελώνου και του Φαρισαίου αποτελεί κάτι σαν προγύμνασμα και προετοιμασία, γι’ αυτούς που θέλουν να πλησιάσουν την ιερά ταπείνωση, που περιέχεται σε όλες τις αρετές, επάνω στις οποίες στηρίζεται πράγματι η Βασιλεία των ουρανών, και να απέχουν από την θεομίσητον αλαζονείαν, η οποία αποτρέπει τον άνθρωπον από κάθε φιλόχριστον αρετή.
Ποίος λοιπόν δεν θα ποθήση να μιμηθή τον τελώνην και την επιστροφήν και την μετάνοιάν του, και δεν θα αποστραφή την έπαρση του Φαρισαίου, αφού η μεν ταπείνωσις συνδέεται με τον Χριστόν, η δε αλαζονεία με τον υπερήφανον δαίμονα;
Η αλαζονεία είναι χωρίς αμφιβολία αυτή που έκανε τον πρώτον από τους αγγέλους, που ονομαζόταν και εωσφόρος, διάβολον. Αυτή εξεδίωξε τον γενάρχην Αδάμ από τον Παράδεισον. «Καθείλε δυνάστας από θρόνων και ύψωσε ταπεινούς». «Κύριος υπερηφάνοις αντιτάσσεται, ταπεινοίς δε δίδωσι χάριν». Αυτή καταδικάζει τον Φαραώ: «Είπεν άφρων εν τη καρδία αυτού, ουκ έστι Θεός». Αυτή κατέβαλε τον Ναβουχοδονόσορα, διότι «Κυρίω Θεώ σου προσκυνήσεις και αυτώ μόνω λατρεύσεις», και «ου ποιήσεις ουδέν ομοίωμα».
Αν και του ενός η αρρώστια εθεραπεύθη, ενώ του άλλου το πάθος κατήντησεν έξις. Αληθώς, πυρετός είναι η υπερηφάνεια που αδρανοποιεί την ευαισθησία του αρρώστου, ψυχασθένεια φοβερά που ερεθίζει τον άνθρωπο προς πτώσιν, υδρωπικία είναι, γεμάτη από υγρό και αέρα. «Τις γαρ αναβήσεται εις το όρος Κυρίου; Αθώος χερσί και καθαρός τη καρδία, ος ουκ έλαβε επί ματαίω την ψυχήν αυτού».
Τοιαύτη ήταν η ματαιότης και η αγερωχία του Τύρου, που αφαιρώντας του και την τελευταίαν ικμάδα χάριτος, τον άφησε σαν ξηραμένην γη. Οπωσδήποτε το γνωρίζετε αυτό και με τον λόγο και με την πείρα. Ο αλαζών δεν αισθάνεται την ανάγκη της τελειοποιητικής χάριτος του Θεού, και γι’ αυτό είναι άνυδρος και ξηρός, αφού του λείπει η ζωτική θερμότης και η ζωογόνος υγρασία. Σ’ αυτόν, όπως στο απογυμνωμένον δένδρο, φτιάχνει την φωλιά του ο νυκτοκόρακας διάβολος.
Και με ένα λόγον, η ταπείνωσις είναι τροφός των αρετών, αρχή και τέλος και κεφαλή του κάλλους της χριστιανικής ευσεβείας. Αφανισμός των παθών, διατήρησις της υγρασίας στην ρίζα της πίστεως. Η ταπείνωσις συνυπάρχει με τον φόβον του Θεού, ο οποίος διώκει την ανομίαν, όπως είπαν και ο Ιερεμίας και ο Σολομών. Είναι αληθές ότι «Αρχή σοφίας φόβος Κυρίου».
Αυτή κάνει τον Τελώνη κήρυκα του Πνεύματος, η δε αλαζονεία κατασκευάζει τον Φαρισαίον, τύμπανον κενό που ματαίως αλαλάζει. Αληθώς σαν τα ρόδια των Σοδόμων είναι ο υποκριτής, πεπόνι όμορφον απ’ έξω, αλλά εσωτερικώς σάπιος και άχαρος.
Ανέβη στον ναόν ο Τελώνης, και μάλιστα ανέβη και σωματικώς και ψυχικώς. Ανέβη στον ναόν ο Φαρισαίος σωματικώς, όχι όμως και ψυχικώς. Διότι ο μεν ένας ανέβη κατεβαίνοντας ψυχικώς με την ταπείνωση, ενώ ο άλλος κατέβη ψυχικώς ανεβαίνοντας με την υπερηφάνεια. Ο ένας ανέβη με «αναβάσεις εν τη καρδία αυτού», κατά τον Δαυίδ, επήρε δηλαδή τον δρόμο που οδηγεί στον Παράδεισον, ενώ ο άλλος κατέβη κατεβαίνοντας στον εωσφόρο, τον αρχηγόν της υπερηφανείας.
Ο ένας ανέβη με την ανάβαση και την επίδοση στις αρετές, ενώ ο άλλος κατέβη από τις αρετές, και από αυτές επέρασε στις κακίες. Πολλοί έρχονται μέσα στον ναόν, αλλά λίγοι μετέχουν της ιερότητός του, διότι δεν είναι άξιοι του οίκου του Θεού. Επειδή ο υπερήφανος «ου μένει εν τη αγάπη, ο δε μη μένων εν τη αγάπη, εν τω Θεώ ου μένει», κατά τον Ιωάννην. Ενώ αυτός που παραμένει στην αγάπη, μένει στον Θεόν, και ο Θεός σ’ αυτόν, και είναι ναός Θεού, σύμφωνα με τον Παύλον.
Αυτοί οι άνθρωποι κυρίως εισέρχονται στον ιερόν ναό του Θεού, στους οποίους και ο Θεός ενεργεί με ιδιαίτερον τρόπο. Φωτίζει δε ο Θεός μόνον τους νηπίους και μικρούς, κατά τον μουσουργόν Δαυίδ. Διότι «όπου ταπείνωσις, εκεί και σοφία» κατά τον Σολομώντα. Σοφία πίστεως και σοφία πράξεως.
Αυτή η σοφία έλειπε από τον Φαρισαίο, γι’ αυτό και σαν υποκριτής που είναι, ευχαριστεί μόνον για τα εξωτερικά τον Θεόν, εσωτερικώς δε γίνεται αχάριστος προς τον Θεόν. Διότι δεν τηρεί την εντολήν «Αγαπήσεις τον πλησίον σου ως εαυτόν». Ήταν καλός ο λόγος «ευχαριστώ σοι», επειδή ο Φαρισαίος δεν απέδιδε την αρετήν στον εαυτόν του, όπως ο Ναβουχοδονόσορ και ο Σεμεΐας και ο Πέτρος. Σ’ αυτήν την υπερηφάνεια είχε πέσει ο εωσφόρος και ο Αδάμ. Ενόμιζε όμως πως έχει αυτό που δεν είχε.
Και αν το είχε, το έχασε με την υπερηφάνεια. Επειδή κι εκείνος που έχει, οφείλει να ομολογή ότι δεν έχει, και να λέγη: «Αχρείος δούλος ειμί», επειδή «ου δικαιωθήσεται ενώπιόν σου πας ζων». Πράγματι αποβάλλει την αρετήν αυτός που δεν ταπεινώνεται και αυτός που δεν αγαπά, καταφρονεί. Αληθώς, είναι αρχή κάθε είδους αμαρτίας η υπερηφάνεια. Αυτήν ακολουθεί ο φθόνος, τον φθόνον ο φόνος.
ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ: Η ΤΑΠΕΙΝΩΣΙΣ ΟΥΚ ΟΡΓΙΖΕΤΑΙ ΟΥΔΕ ΠΑΡΟΡΓΙΖΕΙ ΤΙΝΑ
Κυριακή Τελώνου και Φαρισαίου 8 {21} Φεβρουαρίου 2016
πάτριο, εκκλησιαστικό ημερολόγιο
Αρχή Τριωδίου
...Είδον πάσας τας παγίδας του εχθρού ηπλωμένας επί της γής, και στενάξας είπον,
Τις άρα παρέρχεται ταύτας; και ήκουσα φωνής λεγούσης μοι, η ταπεινοφροσύνη...
Μέγας Αντώνιος
«...Έχεις όμως και τρίτη οδό μετάνοιας. Κι ανέφερα πολλές οδούς μετάνοιας, για να
σου κάνω με την ποικιλία των οδών εύκολη τη σωτηρία.
Ποιά είναι αυτή η τρίτη οδός;
Η ταπεινοφροσύνη.
Έχε ταπεινό φρόνημα και εξάλειψες το πλήθος των αμαρτιών. Έχεις και γι᾽ αυτήν απόδειξη από τη θεία Γραφή, από την ανάγνωση της παραβολής του Τελώνη και του Φαρισαίου (Λουκα 18, 10 εε. ). Ανέβηκαν, λέγει, ο Φαρισαίος και Τελώνης στο ναό να προσευχηθούν και άρχισε ο Φαρισαίος ν᾽ απαριθμεί τις αρετές του. Εγώ δεν είμαι, λέγει, αμαρτωλός όπως όλος ο κόσμος, ούτε όπως αυτος ο Τελώνης. Άθλια και ταλαίπωρη ψυχή, όλη την οικουμένη την καταδίκασες, γιατί λύπησες και τον πλησίον σου; Δεν σού άρκεσε η οικουμένη, κι έφτασες να καταδικάσεις και τον Τελώνη;
Όλους λοιπόν τους κατηγόρησες και δεν λυπήθηκες ούτε τον ένα αυτον άνθρωπο. «Δεν είμαι εγώ όπως όλος ο κόσμος, ούτε όπως αυτος ο Τελώνης: Νηστεύω δύο φορές την εβδομάδα, δίνω το δέκατο από τα υπάρχοντα μου στους φτωχούς.» Είπε λόγια αλαζονικά. Άθλιε άνθρωπε, καλά όλη την οικουμένη την καταδίκασες, γιατί κατηγόρησες και τον πλησίον σου Τελώνη; Δεν χόρτασες με την κατηγορία της οικουμένης, αλλά κατέκρινες κι εκείνον που ήταν μαζί σου; Τί έκαμε λοιπόν ο Τελώνης; Όταν τ᾽ άκουσε αυτά δεν είπε: «Συ ποιός είσαι που λες αυτά εναντίον μου; Από πού γνωρίζεις το βίο μου; Δεν έμεινες μαζί μου. Δεν ζήσαμε μαζί. Γιατί υπερηφανεύεσαι τόσο πολύ; Ποιός είναι μάρτυρας των δικών σου αγαθοεργιών; Γιατί παινεύεις τον εαυτό σου;
Γιατί κάνεις χάρη στον εαυτό σου;» Όμως τίποτε απ' αυτά δεν είπε ο Τελώνης, αλλ᾽, αφού έσκυψε, προσκύνησε και είπε: «Θεέ μου, συγχώρεσέ με τον αμαρτωλό», και με την ταπεινοφροσύνη που έδειξε ο Τελώνης δικαιώθηκε. Αντίθετα ο Φαρισαίος κατέβηκε από το ναό στερημένος τη δικαίωση, ενώ ο Τελώνης κατέβηκε πετυχαίνοντας τη δικαίωση. Κι έτσι τα λόγια νίκησαν τα έργα. Γιατί ο ένας έχασε τη δικαίωση από τα έργα, ενώ ο άλλος με τον ταπεινό λόγο και λογισμό πέτυχε τη δικαίωση. Αν και βέβαια ούτε ταπεινοφροσύνη ήταν εκείνο. Γιατί ταπεινοφροσύνη είναι όταν κανείς, ενώ είναι μεγάλος, ταπεινώνει τον εαυτό του. Αυτό που είπε ο Τελώνης δεν ήταν λόγος ταπεινοφροσύνης, αλλά ήταν η αλήθεια. Γιατί ήταν αληθινά τα λόγια. Ήταν πραγματικά αμαρτωλός.
Πραγματικά πες μου, τι υπάρχει χειρότερο από τον Τελώνη; Είναι πραγματευτής ξένης σοδειάς, και μοιράζεται ξένους κόπους. Και τον κόπο βέβαια δεν τον προσέχει, ενώ το κέρδος το μοιράζεται. Ώστε η αμαρτία του Τελώνη είναι η χειρότερη. Γιατί τίποτε άλλο δεν είναι ο Τελώνης, παρά σκέτος εκβιασμός. Εκβιασμός χωρίς φόβο, αμαρτία νόμιμη, εύσχημη πλεονεξία. Πραγματικά τι υπάρχει χειρότερο από τον Τελώνη που κάθεται στο δρόμο και τρυγάει τους ξένους κόπους; Όταν είναι η ώρα των κόπων, καμιά φροντίδα εκ μέρους του, όταν όμως φτάνει η στιγμή του κέρδους, από εκείνα που δεν κόπιασε παίρνει τη μερίδα. Ώστε, εάν ο Τελώνης, ενώ ήταν αμαρτωλός, πέτυχε τόση μεγάλη δωρεά με την ταπεινοφροσύνη του, πόσο πιο μεγάλη δεν θα επιτύχει εκείνος που είναι ενάρετος και ζει ταπεινά; Ώστε, αν εξομολογηθείς τις αμαρτίες σου και ταπεινωθείς, γίνεσαι δίκαιος. Θέλεις να μάθεις και ποιός είναι ταπεινόφρονας;
Πρόσεχε τον Παύλο τον δάσκαλο της οικουμένης, τον πνευματικό ρήτορα, το σκεύος της εκλογής, το λιμάνι το ακύμαντο, τον πύργο τον ασάλευτο, εκείνον που με το μικροκαμωμένο σώμα του περικύκλωνε την οικουμένη και σάν κάποιος φτερωτός περιέτρεξε αυτήν. Πρόσεχε εκείνον που έχει ταπεινό λογισμό, τον αμαθή και φιλόσοφο, τον φτωχό και πλούσιο. Εκείνον ονομάζω πραγματικό ταπεινόφρονα, εκείνον που υπέμεινε αμετρήτους κόπους, που έστησε αμέτρητα τρόπαια κατά του διαβόλου, που κήρυττε και έλεγε «η χάρη Του προς εμένα δεν ήταν χωρίς αποτέλεσμα, αλλά περισσότερο απ᾽ όλους κοπίασα» (Α' Κορ. 15, 10).
Εκείνος που υπέμεινε φυλακές και πληγές και μαστιγώματα, εκείνος που σαγήνευσε μ᾽ επιστολές την οικουμένη, εκείνος που κλήθηκε με ουράνια φωνή. Εκείνος ταπεινοφρονεί, λέγοντας: «Γιατί εγώ είμαι ο πιό ασήμαντος απ᾽ όλους τους αποστόλους, και δεν είμαι ικανός να ονομασθώ απόστολος» (Α' Κορ. 15, 9). Είδες μέγεθος ταπεινοφροσύνης, είδες τον Παύλο που ταπεινοφρονεί, που ονομάζει ελάχιστο τον εαυτό του; Γιατί λέγει, «εγώ είμαι ο πιό ασήμαντος από τους αποστόλους, και δεν είμαι ικανός να ονομασθώ απόστολος».
Γιατί αυτό πραγματικά είναι ταπεινοφροσύνη, το να ταπεινώνεται σ᾽ όλους και να ονομάζει τον εαυτό του ελάχιστο...»
Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου
απόσπασμα από την ομιλία Β'
''Περί μετανοίας''
ΑΕΙΜΝΗΣΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΩΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΦΥΛΗΣ κ. ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ Α': ΤΡΙΩΔΙΟ: ''ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΑΦΥΠΝΙΣΕΩΣ''
Ηχητική ομιλία εκ του ιστοτόπου
της Ιεράς Μονής Αγίων Κυπριανού και Ιουστίνης,
Φυλής Αττικής.
Επιμέλεια, παρουσίαση βίντεο
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
ΤΗ ΑΥΤΗ ΗΜΕΡΑ, ΤΟΥ ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ ΕΝ ΤΩ ΙΕΡΩ ΝΑΩ ΕΥΑΓΓΕΛΙΩ ΠΑΡΑΒΟΛΑΣ ΜΝΕΙΑΝ ΠΟΙΟΥΜΕΘΑ
Νικηφόρου Καλλίστου του Ξανθοπούλου Συναξάρια
εις τας επισήμους εορτάς του Τριωδίου,
μίαν εκάστην αυτώ αιτιολογούντα, πως, και πότε το καταρχάς γέγονε,
και δι΄ην αιτίαν ούτω νυν έχουσι, και παρά των Αγίων και Θεοφόρων Πατέρων ετάχθησαν, μετά τίνων επιστάσεων μερικών,
αρχόμενα από του Τελώνου και του Φαρισαίου,
και καταλήγοντα μέχρι των Αγίων Πάντων.
Οφείλει τοίνυν το του Μηνιαίου Συναξάριον, εν τη Εβδόμη πρώτον, ως έθος, αναγιγνώσκεσθαι, μετέπειτα δε τα παρόντα.
Ε' ρείς ουν μετά την εκείνων ανάγνωσιν, ούτω΄
Τη αυτή ημέρα, της του Τελώνου και του Φαρισαίου
εν τω ιερώ Ευαγγελίω Παραβολάς μνείαν ποιούμεθα.
Τη αυτή ημέρα, της του Τελώνου και του Φαρισαίου
Κατά δε την παρούσαν ημέραν, συν Θεώ, και του Τριωδίου αρχόμεθα΄ ο πολλοί μεν των αγίων, και θεοφόρων μουσουργών ημών Πατέρων άριστα και ο ως εχρήν, υπό του αγίου κινούμενοι Πνεύματος, εμελούργησαν. Πρώτος δε πάντων τούτ' επενόησε, τας τρεις, φημί, των Ωδών, εις τύπον, οίμαι, της αγίας και ζωαρχικής Τριάδος ο μέγας ποιητής Κοσμάς, εν τη μεγάλη και αγία των Παθών του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού Εβδομάδι, κατά την ονομασίαν σχεδόν εκάστης ημέρας, διά των Ακροστιχίδων επινοήσας τα μέλη΄ εξ ούπερ και οι λοιποί των Πατέρων, και μάλλον των άλλων, Θεόδωρός τε και Ιωσήφ οι Στουδίται, κατά ζήλον εκείνου, καν ταις λοιπαίς Εβδομάσι της αγίας και μεγάλης Τεσσαρακοστής συνταξάμενοι, την αυτών Μονήν του Στουδίτου πρώτον παραδεδώκασιν, επί μάλλον τας Ωδάς κατατάξαντες και ρυθμίσαντες, και τάλλα του βιβλίου, όθεν δήποτε παρά των Πατέρων αθροίσαντες και ερανισάμενοι.
Επεί ουν την πρώτην των ημερών η Κυριακή περικλείει ως αναστάσιμος, πρώτη τοιούσα, και ογδόη, και τελευταία, αρίστως διαπραττόμενοι, την δευτέρα των ημερών την πρώτην ανέθεντο των Ωδών΄ τη δ' αύγε τρίτη των ημερών, των Ωδών την δευτέραν΄ και τη τετάρτη, την τρίτην΄ τη δε πέμπτη, την τετάρτην, και τη έκτη, την πέμπτην΄ τη δε εβδόμη, τω Σαββάτω δηλαδή, αυτήν τε την έκτην, και τας λοιπάς δύω, ας επικοίνως πάσαι των ημερών, ως κυριωτέρας έχουσιν΄ ώσπερ δη και ο θείος Κοσμάς εν τω μεγάλω Σαββάτω τέθεικε, Τετραώδιον εκείσε πεποιηκώς, καν εσύστερον ο σοφώτατος Βασιλεύς Λέων κελεύσας, εις τέλειον Κανόνα διά του Επισκόπου Ιδρούντος, του Μονάρχου Μάρκου, ειργάσατο. Καταχρηστικώς δε Τριώδιον ονομάζεται΄ ου γαρ αεί Τριώδια έχει, και γαρ ολοτελείς Κανόνας προβάλλεται΄ αλλ' οίμαι, από του πλεονάζοντος την επωνυμίαν λαβείν΄ η διά της μεγάλης Εβδομάδος, ως είρηται, πρώτως γινόμενα.
Σκοπός μέντοι της αγίοις ημών Πατράσι, διά της βίβλου του Τριωδίου παντός, εν συντόμω το παν της περί ημάς του Θεού ευεργεσίας εξ αρχής αναμνήσαι, και εις υπόμνησιν πάσιν ενθείναι, όπως παρ΄αυτού πλασθέντες, και την δοθείσαν προς γυμνασίαν εντολήν αθετήσαντες, της τρυφής του Παραδείσου εξώσθημεν, και απερρίφημεν φθόνω του αρχεκάκου όφεως και εχθρού, καταβληθέντος δι' έπαρσιν, και όπως εμένομεν απερριμένοι των αγαθών, και υπό του διαβόλου αγόμενοι΄ όπως τε ο Υιός του Θεού και Λόγος, σπλάχνοις οικείοις παθών, κλίνας ουρανούς κατέβη, και Παρθένον ώκησε και δι' ημάς εγένετο άνθρωπος, και διά της κατ' αυτόν πολιτείας, την εις ουρανούς άνοδον ανεφάνισε, διά ταπεινώσεως προηγουμένως, και νηστείας, και αποχής των κακών, και των λοιπών αυτού πράξεων΄ όπως τε έπαθε και ανέστη, και εις ουρανούς ανελήλυθεν αύθις, και το Πνεύμα το Άγιον εξαπέστειλε τοις αγίοις αυτού Μαθηταίς και Αποστόλοις΄ και όπως Υιός Θεού, και Θεός τέλειος, παρά τούτων κατά πάντα ανεκηρύχθη΄τι τε αύθις οι θείοι Απόστολοι, διά της χάριτος του παναγίου ενήργησαν Πνεύματος΄ ότι τους εκ περάτων Αγίους πάντας, ενταυτώ συνηγάγοντο, διά του κηρύγματος αναπληρώσαντας των άνω κόσμον΄ ο δη και σκοπόν ην αρχήθεν τω κτίσαντι.
Αλλά εν τούτοις μεν ο του Τριωδίου σκοπός. Αι μεν τοις παρούσαι τρεις Εορταί, του Τελώνου και του Φαρισαίου, του Ασώτου, και της Δευτέρας Παρουσίας, ώσπερ τις προγυμνασία και παρακίνησις, τοις αγίοις Πατράσιν επενοήθησαν, ώστε παρασκευασθήναι, και ετοίμους ημάς γενέσθαι προς τους πνευματικούς αγώνας των Νηστειών, την εξ έθους μυσαράν έξιν απολιπόντας. Και δη πρώτον πάντων, την του Τελώνου και Φαρισαίου Παραβολήν ημίν εκτιθέασι, και Προφώνησιν την εβδομάδα κατονομάζουσιν. Ώσπερ γαρ οι προς τους σωματικούς πολέμους απιέναι μέλλοντες, υπό των στρατηγών τον του πολέμου καιρόν προεκμανθάνουσιν, ως αν τα ξίφη διακαθάραντες και στιλβώσαντες, και τάλλα πάντα καλώς διασκευασάμενοι, και παν εμποδών εκ μέσου πεποιηκότες, προς τους αγώνας προθύμως ανταποδύσωνται, και το πως χρείαν περιποιήσωνται΄ πολλάκις δε και προ της συμβολής, και λόγους, και ιστορίας, και παραδείγματα αυτοίς επιφέρουσιν, εις ζήλον επερεθίζοντες τας εκείνων ψυχάς, τον τε όκνον, και δειλίαν, και ραθυμίαν, και άλλο είτι κινδυνώδες αποτρεπόμενοι΄ούτω και οι θείοι Πατέρες προσαλπίζουσι την εσομένην της νηστελιας κατά των δαιμόνων παράταξιν, ως αν είτι ταις ψυχαίς ημών προκαταλειμμένον πάθος, και ιόν τω μακρώ εργασάμενον χρόνω αποκαθάραντες΄ έτι δε, και ο μη έχομεν των αγαθών, σπουδάσαντες στήσωμεν, και ως προσήκον καθοπλισάμενοι, ούτως έτοιμοι προς τους της Νηστείας αγώνας χωρίσωμεν.
Επεί τοίνυν πρώτον όπλον προς αρετήν, μεταμέλεια και ταπείνωσις, και αύθις εμπόδιον προς αυτήν μέγιστος αλαζονεία, και έπαρσις, την παρούσαν από του θείου Ευαγγελίου αξιόπιστον Παραβολήν, πρώτην πασών εκτιθέασι' διά μεν του Φαρισαίου, το της αλαζονείας και οιήσεως αποθέσθαι πάθος ημάς προτρεπόμενοι΄ διά δε του Τελώνου πάλιν, το εναντίον του πάθους τούτου, της ταπεινώσεως και μετανοίας αντιποιείσθαι. Επειδή γαρ πρώτον και χείριστον των παθών, η αλαζονεία τε και η οίησις΄ ότι δι΄αυτών και η εξ ουρανού έκπτωσις τω διαβόλω εγένετο, το πριν μεν, Εωσφόρω, διά δε ταύτα, σκότος και γενομένω, και λεγομένω΄ αλλά δη και το γενάρχη Αδάμ, διά ταύτα η υπό της τρυφής δίωξις, παραινούσι διά τούτων τρόπον τινά οι Άγιοι, μηδένα τινά επί της εαυτού επαίρεσθαι κατορθώμασι, και του πέλας κατεξανίστασθαι, αλλ' αεί ταπεινόν είναι΄ Κύριος γαρ υπερηφάνοις αντιτάσσεται, ταπεινοίς δε δίδωσι χάριν΄ κρείσσον γαρ έστιν αμαρτάνοντα επιστρέφειν, ή κατορθούντα επαίρεσθαι. Λέγω, γαρ, φησιν, υμίν, ότι ο Τελώνης δεδικαιωμένος, ή ο Φαρισαίος. Εμφαίνει τοίνυν η Παραβολή, μηδένα τινά επαίρεσθαι, καν χρηστά πράττων η΄ αλλ' ει ταπεινούσθαι, και δείσθαι από ψυχής του Θεού, καν τοις εσχάτοις κακοίς περιέπεσεν, ως ου πόρρω σωτηρίας εστί. Τελώνης δε έστιν, ο τα τέλη από των αρχόντων λαμβάνων, και δι΄άκραν αδικίαν ωνούμενος, και παρακερδαίνων εντεύθεν. Φαρισαίος δε, οιονεί αποκεκομμένος τις δήθεν, και των λοιπών υπερέχων τη γνώσει. Σαδδουκαίος δε, από Σαδωκήκ τινός, εστί δίκαιος΄ Σεδέκ γαρ η δικαιοσύνη. Τρεις ήσαν αι παρ' Εβραίοις αιρέσεις΄ Εσσαίοι, Φαρισσαίοι, και Σαδδουκαίοι, οι ούτε Ανάστασιν, ούτε Άγγελον, ούτε Πνεύμα είναι εδέχοντο.
Τ Ε Λ Ο Σ
ΤΩ ΔΕ ΜΟΝΩ ΣΟΦΩ ΚΑΙ ΚΤΙΣΤΗ ΘΕΩ ΔΟΞΑ
Εισαγωγή στο διαδίκτυο στο μονοτονικό σύστημα, επιμέλεια παρουσίαση κειμένου ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Εκ του βιβλίου
''ΤΡΙΩΔΙΟΝ ΚΑΤΑΝΥΚΤΙΚΟΝ ΠΕΡΙΕΧΟΝ ΑΠΑΣΑΝ ΤΗΝ ΑΝΗΚΟΥΣΑΝ ΑΥΤΩ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑΝ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗΣ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗΣ'',
Ενετίησιν
Εκ του Ελληνικού Τυπογραφείου
1856
Σάββατο 1 Φεβρουαρίου 2025
ΜΗ ΠΡΟΣΕΥΞΩΜΕΘΑ ΦΑΡΙΣΑΪΚΩΣ ΑΔΕΛΦΟΙ... ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ...
Αρχή Τριωδίου - Κυριακή Τελώνη και Φαρισαίου
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)