 |
''Αυτοί, που μάραναν τη σάρκα με τη νηστεία, γνώριζαν πολύ καλά την ωφέλεια που προξενούσε στην ψυχή τους. Όποιος χαλιναγωγεί το σώμα, μπορεί να κυριαρχήσει και στις κακές επιθυμίες. Όποιος περιφρονεί τα μικρά, νικιέται κι από τα μεγάλα. Όποιος πολεμάει τον εχθρό στην πρόσκαιρη αυτή ζωή και υποφέρει τις θλίψεις και τις ταλαιπωρίες του σώματος, αυτός δεν θα φοβηθεί τη μέλλουσα Κρίση''. |
Μέρος 7ον
''Πολλές φορές το σώμα μας, φοβούμενο τους πειρασμούς, γίνεται φίλος της αμαρτίας''.
Αυτά τα λόγια είπε ένας από τους αγίους Πατέρες της Εκκλησίας μας. Αυτός λοιπόν που επιθυμεί να κατοικήσει μέσα του ο Κύριος, πρέπει να βιάζει το σώμα του, να εργάζεται τις εντολές του Θεού και να φυλάει την ψυχή του από τα έργα της σάρκας.
Το Πνεύμα το Άγιο δεν κατοικεί στο σώμα που αναπαύεται στις σαρκικές επιθυμίες. Όταν το σώμα εξασθενήσει με τη νηστεία και την προσευχή, τότε δυναμώνεται η ψυχή.
Συνηθίζει δε το σώμα να παρακαλεί την ψυχή για ανάπαυση, γιατι η ανάπαυση είναι η τροφή του. Όταν δε τροφοδοτείται το σώμα με την χαυνότητα και την πολλή ανάπαυση, τότε υποχωρεί και νικιέται.
Γι' αυτό έρχεται και παρακαλεί: ''Άφησέ με λίγο να ξεκουρασθώ και να συνέλθω''. Και αυτό το κάνει μέχρις ότου αναλάβει τις δυνάμεις του. Ύστερα επιτίθεται στην ψυχή με μεγαλύτερη σφοδρότητα.
Τις ύπουλες λοιπόν παρακλήσεις του σώματος δεν θα τις υπολογίσουμε. Εμείς θα πολιτευθούμε όπως θέλει ο Θεός. Και μέσα στον κόσμο μπορεί ν' αποκτήσει κανείς την αρετή, αρκεί ν' αγωνίζεται εναντίον των εφάμαρτων απαιτήσεων του σώματος.
Όταν το σώμα αποκάμει από τους πειρασμούς και ζητεί ν' απαλλαγεί, εσύ να του πεις: ''Εσύ την ακαθαρσία και την αισχρή ζωή επιθυμείς''. Αν όμως σου αντιτάξει ότι είναι μεγάλη αμαρτία να φονεύει κανείς το σώμα του, εσύ θα το αντικρούσεις με το επιχείρημα ότι δεν φονεύω εσένα (το σώμα), αλλά τις κακές και πονηρές επιθυμίες που φωλιάζουν μέσα σου.
Θα λες στο σώμα: ''Εγώ σκοτώνω την ακάθαρτη ζωή που βδελύσσεται ο Κύριος, κι όχι εσένα που είσαι δώρο του Θεού''. Καλύτερα να πεθάνουμε παρά να χωρισθούμε από τον Θεό μας, που μας χαρίζει τόσα δώρα, και προπαντός την καθαρότητα της ψυχής και τη σωφροσύνη.
Τί να την κάνει κανείς την ζωή, όταν είναι μακρυά από τον Θεό; Χίλιες φορές να υπομείνει τις ταλαιπωρίες του σώματος, παρά να υποχωρήσει στις παράνομες και αμαρτωλές επιθυμίες του.
Ποιά θα είναι η ωφέλειά μας, αν ζήσουμε τη ζωή αυτή μακρυά από τον Θεό, χωρίς την ελπίδα της αιώνιας ευτυχίας; Ποιά θα είναι η ωφέλειά μας, αν ζήσουμε τη ζωή αυτή μακρυά από τον Θεό, χωρίς την ελπίδα της αιώνιας ευτυχίας;
Λοιπόν, υπομονή στους πειρασμούς και προσευχή στον Χριστό μας να μας ενισχύσει στον αγώνα μας, μέχρις ότου φτάσουμε στη νίκη.
Ο καρπός της νηστείας
Το θεμέλιο όλων των καλών έργων είναι η νηστεία. Μ' αυτήν τα άγρια πάθη δαμάζονται και υποχωρούν οι κακές επιθυμίες. Η μνήμη του θανάτου, τα δάκρυα, η σωφροσύνη και η εξαφάνιση των ακαθάρτων λογισμών είναι αποτέλεσμα της νηστείας.
Με τη νηστεία κόβεται η ραθυμία και η αμέλεια, κακίες θανάσιμες για την ψυχή. Η νηστεία εξαλείφει κάθε αισχρή φαντασία και δημιουργεί στον άνθρωπο τον φόβο του Θεού και τον πόθο για την αιώνια ζωή.
Στις ψυχές που νηστεύουν όπως προστάζει η αγία μας Εκκλησία, επαναπαύεται ο Χριστός. Όσοι νηστεύουν έχουν την ελπίδα της κληρονομίας της Βασιλείας των Ουρανών. Όποιος παραμελεί την νηστεία, ας γνωρίζει ότι μετακινεί το θεμέλιο όλων των αρετών.
Γιατι αυτή είναι η αρχή κάθε εργασίας για την ψυχή και ο δρόμος που οδηγεί στον Χριστό. Για να φυλάξει κανείς όμως την νηστεία χρειάζεται υπομονή, γιατι πρέπει να θυσιάσει μερικά φαγητά που ευφραίνουν το σώμα και το ικανοποιούν.
Το πολύ και ευχάριστο φαγητό ανοίγει στην ψυχή τον δρόμο προς τους σαρκικούς λογισμούς. Και συμβαίνει πολλές φορές να ξυπνάνε μέσα μας πάθη ύστερα από πολλά χρόνια, μόνο και μόνο από τη λαιμαργία.
Έτσι σιγά-σιγά, χωρίς να το πάρει κανείς είδηση, αισθάνεται πνευματική ψυχρότητα και εξατμίζεται ο θείος ζήλος για τη νηστεία. Χαλαρώνεται κάθε προσπάθεια του ανθρώπου για την αρετή και αρχίζει ο ύπνος της ψυχής, που είναι η αρχή του πνευματικού θανάτου.
Η ψυχή γεμίζει από σκοτάδι, ταραχή και χαυνότητα και τέλος έρχεται η ακηδία, που είναι η έλλειψη φροντίδας για κάθε πνευματική προσπάθεια. Το σώμα από τη φύση του είναι αργό και αν δεν το βιάσουμε, δεν θα γευθούμε ποτέ τη γλυκύτητα της πνευματικής ζωής.
Γιατι το σώμα είναι αντίπαλος της ψυχής και ζητάει αυτά που δεν θέλει η ψυχή, όπως λέει και ο απόστολος Παύλος: ''Η γαρ σαρξ επιθυμεί κατά του πνεύματος, το δε πνεύμα κατά της σαρκός, ταύτα δε αντίκεινται αλλήλοις''.
Το φαγητό, όπως και όλα τα αγαθά, είναι δώρο του Θεού. Η χρήση τους είναι λογική, η κατάχρηση όμως παράλογη και καταστρεπτική. Πρέπει να γνωρίζουμε καλά την αδυναμία μας και την αρρώστιά μας, για να παίρνουμε τα κατάλληλα μέτρα. Ποτέ δεν πρέπει να επαναπαυόμαστε, γιατι οι απαιτήσεις της σάρκας δεν σταματάνε.
Όσο περισσότερο την ταλαιπωρούμε με τη νηστεία, τόσο περισσότερο πνευματικό καρπό θα έχουμε. Όσο την περιποιόμαστε και την προσέχουμε, τόσο κακό της κάνουμε. Και το κακό δεν σταματάει στο σώμα, αλλά προχωράει και στην ψυχή.
Αυτά τα δυο είναι σφιχτά δεμένα και αποτελούν τον όλο άνθρωπο. Μόνο ο θάνατος τα χωρίζει, για να τα ενώσει ο Θεός στην αιωνιότητα με την Ανάσταση. Ας μη δειλιάζουμε όταν αντιδρά η σάρκα, γιατι θέλει όλα τα εύκολα και τα καλά. Αυτό δεν είναι για το ψυχικό μας συμφέρον.
Η στέρηση και η πείνα στενοχωρούν τη σάρκα. Μην υπολογίσουμε τις αντιδράσεις της. Τη σάρκα θα τη φροντίζουμε μέχρις εκεί που δεν βλάπτει η ψυχή μας. Όταν οι απαιτήσεις της προχωρούν, εμείς δεν θα υποχωρούμε.
Οι παράλογες επιθυμίες της σάρκας ανοίγουν τον δρόμο για τις ακόλαστες επιθυμίες και πράξεις. Βέβαια αυτά μας φαίνονται λίγο απίστευτα. Είναι όμως το απόσταγμα της πλούσιας πείρας των Πατέρων της Εκκλησίας, που τα δοκίμασαν στην πράξη πολλές φορές.
Αυτοί, που μάραναν τη σάρκα με τη νηστεία, γνώριζαν πολύ καλά την ωφέλεια που προξενούσε στην ψυχή τους. Όποιος χαλιναγωγεί το σώμα, μπορεί να κυριαρχήσει και στις κακές επιθυμίες. Όποιος περιφρονεί τα μικρά, νικιέται κι από τα μεγάλα.
Όποιος πολεμάει τον εχθρό στην πρόσκαιρη αυτή ζωή και υποφέρει τις θλίψεις και τις ταλαιπωρίες του σώματος, αυτός δεν θα φοβηθεί τη μέλλουσα Κρίση.
Ο διάβολος αγωνίζεται να καταργήσει τη νηστεία σιγά-σιγά. Δεν μας λέει να μη νηστεύουμε, αλλά μας υποβάλλει να κάνουμε μια μικρή υποχώρηση. Αλλά γι' αυτόν είναι αρκετό, γιατι ύστερα θα ζητήσει και άλλη υποχώρηση, οπότε, όταν θα μας βρει αδύνατους, θα μας επιτεθεί και θα μας νικήσει τελειωτικά. Μην ξεχνάμε ότι αυτός δεν κοιμάται νύχτα και μέρα.
Στέκεται, περιμένει και καραδοκεί για να μας αιχμαλωτίσει. Πανούργος, πονηρός, δόλιος και αναιδής, περιμένει μια μικρή μας αμέλεια στο θέμα της νηστείας, για να μπει, στη συνέχεια, στην ψυχή μας και να μας βλάψει.
Και επειδή γνωρίζει ο διάβολος ότι από τη φύση του ο άνθρωπος αγαπά την ανάπαυση και την παρηγοριά του σώματος, αυτά τα εκμεταλλεύεται για να ξεσηκώσει μέσα μας τα πάθη τα αμαρτωλά.
Γνώριζε καλά ότι η σοφία και η φρόνησή σου είναι απαραίτητα για την αντιμετώπιση των δυσκολιών που φέρνει η νηστεία. Μη ξεχνάς ότι θα προχωρήσεις σιγά-σιγά και όχι πολύ γρήγορα, γιατι, όπως είπαμε και πιο πάνω, τα μεγάλα και απότομα άλματα στην αρετή είναι επικίνδυνα.
Ας αρχίσουμε λοιπόν από τους μικρούς κόπους, για να μπορέσουμε να φτάσουμε και στους μεγάλους. Πραγματικός φιλόσοφος είναι εκείνος που προσέχει τα μικρά, γιατι μετά θα προσέξει και τα μεγάλα. Δεν μπορεί κανείς ν' απολαμβάνει τα πάντα και να γνωρίζει ότι μπορεί εύκολα να νικήσει τα πάθη του.
Κόψε το λίγο, για να κόψεις και το πολύ. Τρώγε με μέτρο και τότε θα κατορθώσεις αρκετά πράγματα στην αρετή. Όταν ο άνθρωπος δεν έχει μέτρο, γίνεται χειρότερος κι από τα ζώα.
Υπομένοντας μια μικρή λύπη, με τη στέρηση ορισμένων ωραίων φαγητών, θα υπομείνεις στη συνέχεια και στις μεγάλες λύπες αυτής της ζωής. Είναι ανόητοι εκείνοι που για μια μικρή ανάπαυση θυσιάζουν τη Βασιλεία των Ουρανών. Καλύτερα να υποφέρει κανείς τις δοκιμασίες του σώματος, παρά να κατακριθεί από τον Χριστό σαν ράθυμος.
Γιατι οι σοφοί και φρόνιμοι επιθυμούν μάλλον τον θάνατο, παρά να κατηγορηθούν σαν οκνηροί για τη σωτηρία τους. Ο σοφός άνθρωπος είναι προσεκτικός και ξύπνιος, προσπαθώντας να φυλάξει τη ζωή του από τις παγίδες που στήνει ο διάβολος.
Σημειώνει ο θεοφόρος μέγας Βασίλειος: ''Όποιος στα μικρά έργα είναι αμελής, μην πιστέψει ότι αυτός θα διαπρέψει στα πολλά και μεγάλα''. Λοιπόν, να είσαι ανδρείος στην αρετή, γιατι ο δειλός άνθρωπος έχει την αρρώστια ν' αγαπά υπερβολικά το σώμα του, αποφεύγοντας τη νηστεία που τόσες χάρες προσφέρει στην ψυχή.
Ακόμη αυτό είναι και σημάδι απιστίας. Μη ξεχνάμε τη νηστεία του Κυρίου που έκαμε σαράντα μέρες πριν αρχίσει το σωτήριο έργο του. Η νηστεία είναι ευλογημένη αρετή, αρκεί να γίνεται σωστά και όπως ορίζει η Εκκλησία. Να έχεις γενναία καρδιά, περιφρονώντας τους κινδύνους που δημιουργεί ο διάβολος για να σε τρομάξει.
Η γενναιότητα της καρδιάς γεννιέται από τη μαρτυρία της συνειδήσεως, που λειτουργεί σωστά, όταν εφαρμόζουμε τις εντολές του Χριστού. Η ελπίδα μας στον Δεσπότη Χριστό θα ενισχύει τον αγώνα μας. Χρειάζεται πολλή και σκληρή δουλειά για την καλλιέργεια της ψυχής με τη νηστεία.
Αυτή βέβαια πρέπει να συνοδεύεται οπωσδήποτε και από την ταπείνωση, για να υπάρχει καρπός πνευματικός. Διαφορετικά δεν κάνουμε τίποτα, γιατι και οι δαίμονες δεν τρώνε καθόλου, αλλά δεν μπορούν να ταπεινωθούν.
Η νηστεία μας ανοίγει τον δρόμο για την πραγματοποίηση ωραίων έργων και προπαντός για την αγάπη προς τον Θεό και τον άνθρωπο. Αξίζει κανείς να κάνει μερικές θυσίες για να έχει μισθό ''εκατονταπλασίονα'' στη Βασιλεία των Ουρανών.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Συνακόλουθες αναρτήσεις εκ του βιβλίου
''Η Άσκηση στη Ζωή μας''
Είκοσι κείμενα για την Ορθόδοξη Πνευματική Ζωή
βασισμένα στους Ασκητικούς Λόγους του Αββά Ισαάκ του Σύρου,
έκδοση της Ι. Μ. Παρακλήτου Ωρωπού Αττικής, 2006, σελ. 32 - 38.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου