ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΜΥΡΟΦΟΡΩΝ

(Μάρκ. ιε', 43 – ιστ΄, 8)

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ ἐλθὼν Ἰωσὴφ ὁ ἀπὸ Ἁριμαθαίας, εὐσχήμων βουλευτής, ὃς καὶ αὐτὸς ἦν προσδεχόμενος τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ, τολμήσας εἰσῆλθε πρὸς Πιλᾶτον καὶ ᾐτήσατο τὸ σῶμα τοῦ Ἰησοῦ. ὁ δὲ Πιλᾶτος ἐθαύμασεν εἰ ἤδη τέθνηκε, καὶ προσκαλεσάμενος τὸν κεντυρίωνα ἐπηρώτησεν αὐτὸν εἰ πάλαι ἀπέθανε· καὶ γνοὺς ἀπὸ τοῦ κεντυρίωνος ἐδωρήσατο τὸ σῶμα τῷ Ἰωσήφ. καὶ ἀγοράσας σινδόνα καὶ καθελὼν αὐτὸν ἐνείλησε τῇ σινδόνι καὶ κατέθηκεν αὐτὸν ἐν μνημείῳ ὃ ἦν λελατομημένον ἐκ πέτρας, καὶ προσεκύλισε λίθον ἐπὶ τὴν θύραν τοῦ μνημείου. ἡ δὲ Μαρία ἡ Μαγδαληνὴ καὶ Μαρία Ἰωσῆ ἐθεώρουν ποῦ τίθεται. Καὶ διαγενομένου τοῦ σαββάτου Μαρία ἡ Μαγδαληνὴ καὶ Μαρία ἡ τοῦ Ἰακώβου καὶ Σαλώμη ἠγόρασαν ἀρώματα ἵνα ἐλθοῦσαι ἀλείψωσιν αὐτόν. καὶ λίαν πρωῒ τς μιᾶς σαββάτων ἔρχονται ἐπὶ τὸ μνημεῖον, ἀνατείλαντος τοῦ ἡλίου. καὶ ἔλεγον πρὸς ἑαυτάς· Τίς ἀποκυλίσει ἡμῖν τὸν λίθον ἐκ τῆς θύρας τοῦ μνημείου; καὶ ἀναβλέψασαι θεωροῦσιν ὅτι ἀποκεκύλισται ὁ λίθος· ἦν γὰρ μέγας σφόδρα. καὶ εἰσελθοῦσαι εἰς τὸ μνημεῖον εἶδον νεανίσκον καθήμενον ἐν τοῖς δεξιοῖς, περιβεβλημένον στολὴν λευκήν, καὶ ἐξεθαμβήθησαν. ὁ δὲ λέγει αὐταῖς· Μὴ ἐκθαμβεῖσθε· Ἰησοῦν ζητεῖτε τὸν Ναζαρηνὸν τὸν ἐσταυρωμένον· ἠγέρθη, οὐκ ἔστιν ὧδε· ἴδε ὁ τόπος ὅπου ἔθηκαν αὐτόν. ἀλλ' ὑπάγετε εἴπατε τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ καὶ τῷ Πέτρῳ ὅτι προάγει ὑμᾶς εἰς τὴν Γαλιλαίαν· ἐκεῖ αὐτὸν ὄψεσθε, καθὼς εἶπεν ὑμῖν. 8 καὶ ἐξελθοῦσαι ἔφυγον ἀπὸ τοῦ μνημείου· εἶχε δὲ αὐτὰς τρόμος καὶ ἔκστασις, καὶ οὐδενὶ οὐδὲν εἶπον· ἐφοβοῦντο γάρ.

ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ ΑΝΤΙΟΧΕΙΑΣ: ΛΟΓΟΣ ΕΙΣ ΤΑΣ ΜΥΡΟΦΟΡΟΥΣ ΚΑΙ ΕΙΣ ΤΗΝ ΘΕΟΣΩΜΗΝ ΤΑΦΗΝ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

Ο ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΛΟΓΗ ΤΩΝ ΕΠΤΑ ΔΙΑΚΟΝΩΝ

ΚΑΙ ΕΙΣ ΤΟΝ ΙΩΣΗΦ ΤΟΝ ΑΠΟ ΑΡΙΜΑΘΑΙΑΣ ΚΑΙ ΕΙΣ ΤΗΝ ΤΡΙΗΜΕΡΟΝ ΑΝΑΣΤΑΣΙΝ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΗΜΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥ

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΜΥΡΟΦΟΡΩΝ

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΜΥΡΟΦΟΡΩΝ: «ΤΙΣ ΑΠΟΚΥΛΗΣΕΙ ΤΟΝ ΛΙΘΟΝ ΕΚ ΤΗΣ ΘΥΡΑΣ ΤΟΥ ΜΝΗΜΕΙΟΥ»;

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΜΥΡΟΦΟΡΩΝ: Ο ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΛΟΓΗ ΤΩΝ ΕΠΤΑ ΔΙΑΚΟΝΩΝ

ΣΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΜΥΡΟΦΟΡΩΝ

Ο ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΘΗΛΩΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΑΦΗ ΤΟΥ ΘΕΙΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ, ΤΗ ΣΦΡΑΓΙΣΗ ΤΟΥ ΤΑΦΟΥ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΙΟΥΔΑΙΟΥΣ,

ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥ ΑΝΑΣΤΗΜΕΝΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΜΑΣ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΣΤΙΣ ΜΥΡΟΦΟΡΕΣ

ΟΣΙΟΥ ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΜΠΡΙΑΝΤΣΑΝΙΝΩΦ: ΕΡΓΑ Γ', «Η ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΚΑΙ Ο ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟΣ» ΜΕΡΟΝ 7ον

ΟΣΙΟΥ ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΜΠΡΙΑΝΤΣΑΝΙΝΩΦ: ΕΡΓΑ Γ', «Η ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΚΑΙ Ο ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟΣ» ΜΕΡΟΝ 8ον

ΟΣΙΟΥ ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΜΠΡΙΑΝΤΣΑΝΙΝΩΦ: ΕΡΓΑ Γ', «Η ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΚΑΙ Ο ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟΣ» ΜΕΡΟΝ 9ον

ΑΓΙΟΥ ΙΟΥΣΤΙΝΟΥ ΠΟΠΟΒΙΤΣ: ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΜΥΡΟΦΟΡΩΝ

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΜΥΡΟΦΟΡΩΝ: «ΗΓΕΡΘΗ ΓΑΡ ΦΗΣΙΝ ΙΗΣΟΥΣ Ο ΚΥΡΙΟΣ»

ΜΑΚΑΡΙΣΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΩΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΦΥΛΗΣ κ. ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ Α': «ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΖΩΜΕΘΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΘΕΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ»

ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΑ: ΣΤΗ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΜΥΡΟΦΟΡΩΝ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΒΟΙΩΤΙΑΣ κ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ: ΜΗΝΥΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΜΥΡΟΦΟΡΩΝ (2023)

ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ ΚΕΡΑΜΕΩΣ: ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΟ Δ' ΕΩΘΙΝΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ

ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ: ΣΤΙΣ ΜΥΡΟΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΣΤΗ ΘΕΟΣΩΜΗ ΤΑΦΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ

ΑΓΙΟΥ ΘΕΟΛΗΠΤΟΥ ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑΣ:  ΛΟΓΟΣ ΣΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΜΥΡΟΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΙΩΣΗΦ ΠΟΥ ΚΑΤΑΓΟΤΑΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΙΜΑΘΑΙΑ

ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ: ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΜΥΡΟΦΟΡΩΝ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΩΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΦΥΛΗΣ κ. ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ Β': ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΜΥΡΟΦΟΡΩΝ

Ηχητική Ομιλία εκ του ιστοτόπου της 

Ιεράς Μητρόπολης Ωρωπού και Φυλής 

της Εκκλησίας των Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών 

εδώ.

Ο ΚΑΡΠΟΣ ΤΗΣ ΚΑΛΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Αγίου Ιωάννου Πρωθιερέως της Κροστάνδης:
<<Η ΕΝ ΧΡΙΣΤΩ ΖΩΗ>>, εκδόσεις <<Το Περιβόλι της Παναγίας>>,
Α' Έκδοση, Θεσσαλονίκη 2003, σελ. 123-126.
Ιδού πως περιγράφει ο ίδιος (ο Άγιος Ιωάννης) την εν Κροστάνδη ιερατικήν ζωήν και διακονίαν του:
<<Από των πρώτων ημερών του υπουργήματός μου εν τη υψηλή υπηρεσία της Εκκλησίας του Θεού, εθεώρησα ως κανόνα της ζωής μου να είμαι πιστός
και ζηλωτής εν τω ιερατικώ μου έργω και αυστηρώς επαγρυπνώ επί του εαυτού μου και της πνευματικής ζωής μου.
Προς τον σκοπόν τούτον ήρχισα να μελετώ και να σπουδάζω την Γραφήν, αποκομίζων εξ αυτής οικοδομήν ως άνθρωπος, ως ιερεύς και ως μέλος του κοινωνικού συνόλου.
Ήρχισα τότε να συντάσσω και το ημερολόγιόν μου, εν τω οποίω επακριβώς εσημείουν τους αγώνας μου κατά των κακών σκέψεων και πειρασμών, τας μετανοίας μου, τας μυστικάς μου προσευχάς και τας μετά του Θεού πνευματικάς εντεύξεις μου.
Καθ' εκάστην Κυριακήν και εορτήν συνήθιζον να κηρύττω είτε ιδικόν μου κήρυγμα, είτε εκ της συλλογής του επισκόπου Γρηγορίου.
Εκτός των ειθισμένων εκκλησιαστικών μου καθηκόντων, ευθύς εξ αρχής, επειδή και εγώ ήμην ποτέ πτωχός, εφρόντιζον περί των πτωχών.

Προ είκοσιν ετών είχον την έμπνευσιν της ιδρύσεως εν Κροστάνδη <<οίκου βιομηχανίας>> τον οποίον διά της Θείας βοηθείας κατώρθωσα να αποπερατώσω το 1873>>.
Ο πατήρ Ιωάννης καθ' όλον το ιερατικόν του στάδιον, όπερ διήρκησε 53 έτη, ουδέποτε ελησμόνει ότι ήτο ιερεύς.
Ελειτούργει καθ' εκάστην, εκήρυττε συχνότατα, τουθ' όπερ ήτο ασύνηθες κατά την εποχήν εκείνην εν Ρωσσία, επεσκέπτετο τας κατοικίας των πτωχών ενοριτών του και εβοήθει αυτούς,
έπειθε τους αλκοολικούς να εγκαταλείψωσι το πάθος της μέθης, εγίνετο τα πάντα τοις πάσι, ενίοτε δε και ανυπόδητος επέστρεφεν εις την οικίαν του, διότι έδιδε τα υποδήματά του εις πτωχούς χριστιανούς!
Τη 20ή Δεκεμβρίου του 1908 εκοιμήθη εν Κυρίω καταλιπών οπίσω αυτού φήμην ανδρός αγίου.
(Εκ του προλόγου του βιβλίου).
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ».

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΤΡΙΤΟΝ

Ο ΝΑΟΣ ΚΑΙ ΑΙ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑΙ ΤΟΥ

5. Ο ΚΑΡΠΟΣ ΤΗΣ ΚΑΛΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

 «Ο τρώγων μου την σάρκα και πίνων μου το αίμα εν εμοί μένει καγώ εν αυτώ» (Ιω. 6,56).

«Από των καρπών αυτών επιγνώσεσθε εαυτούς» (Ματθ. 7,16). Από τους τα μάλιστα γλυκείς, ευλογημένους και ζωοπαρόχους καρπούς της Λειτουργίας -τα πανάχραντα Μυστήρια του Σώματος και του Αίματος του Κυρίου- θα εννοήσης ότι η Θεία Λειτουργία εκ του Θεού προήλθεν, ότι είναι αυτή η έμπνευσις του Παναγίου Πνεύματος και ότι αυτό το Πανάγιον, ζωοπάροχον Πνεύμα διαπνέει όλας τας προσευχάς της. Οποίον θαυμάσιον και ζων δένδρον είναι η Θεία Λειτουργία! Οποία φύλλα έχει! Οποίους καρπούς φέρει! Όχι μόνον οι καρποί, αλλά και αυτά «τα φύλλα του ξύλου εις θεραπείαν των εθνών» (Αποκ. 22,2). Διότι ποίος δεν λαμβάβει μεγάλα πνευματικά ευεγερτήματα, ειρήνην και ευλογίαν εις την ψυχήν μου και μόνον ευλαβώς παριστάμενος εις την Θείαν Λειτουργίαν; Και ό,τι παράγει αγαθούς καρπούς πρέπει να είναι και καθ' εαυτό καλόν' αυτός είναι της φύσεως ο νόμος. Χιλιάκις έχω δοκιμάσει εν τη καρδία μου, προς δόξαν του παναγίου ονόματος του Δεσπότου ημών Κυρίου Ιησού Χριστού και της Δεσποίνης ημών Θεοτόκου, ότι μετά την Κοινωνίαν των Αχράντων Μυστηρίων η μετά θερμήν προσευχήν την οποία κάμνω διά των πρεσβειών της Δεσποίνης ημών η Αυτή η Δέσποινα με την χάριν του Κυρίου μοι επεδαψίλευσαν τρόπον τινά νέαν πνευματικήν φύσιν, αγνήν, αγαθήν, μεγάλην, λαμπράν, σοφήν, ευεργετικήν αντί της ακαθάρτου, απογοητευμένης, χλιαράς, σκοτεινής, ολιγοψύχου και κακής. Πολλάκις τοιαύτη θαυμασία μεταβολή εντός μου έγινε προς έκπληξιν τόσον εμού όσον και των άλλων. Δόξα τη δυνάμει Σου, Κύριε! Δόξα της ευσπλαχνία Σου, Κύριε! Δόξα τοις δωρήμασί Σου, Κύριε, τα οποία εξεδήλωσες επ' εμού του αμαρτωλού! Θαυμάζω αναλογιζόμενος το μεγαλείον των ζωοπαρόχων ιδιοτήτων του αγίου Μυστηρίου. Γυνή γραία η οποία αίμα έπτυε και είχε χάσει όλας τας δυνάμεις της, τίποτε δε δεν ηδύνατο να φάγη, μετά την κοινωνίαν των Αχράντων Μυστηρίων τα οποία έδωσα εις αυτήν, ήρχισε την ιδίαν ημέραν να αναλαμβάνη εκ της ασθενείας της. Νεαρά κόρη η οποία σχεδόν απέθνησκε, μετά την κοινωνίαν των Αχράντων Μυστηρίων την αυτήν ημέρα ήρχισε να αναλαμβάνη εκ της ασθενείας της, ήρχισε να τρώγη, να πίνη και να ομιλή' ενώ προηγουμένως ήτο σχεδόν αναίσθητος, κατελαμβάνετο από σπασμούς και δεν ηδύνατο ούτε να φάγη, ούτε να πίη τι. Δόξα εις τα ζωοπάροχα και φρικτά Μυστήριά Σου, Κύριε! Κοινωνοί των Αχράντων Μυστηρίων! μάθετε ότι αληθέστατα ενώνεσθε με τον Κύριον αν αξίως κοινωνήτε! Οποίαν παρρησίαν έχετε προς τον Κύριον και την Μητέρα του Θεού! Οποίαν αγνότητα θα έπρεπε να έχητε! Οποίαν πραότητα, ταπείνωσιν, ευγένειαν ψυχής! Οποίαν ανεξαρτησίαν από κάθε γήϊνον! Οποίαν φλογεράν επιθυμίαν διά την επουράνιον, την αγνοτάτην, την αιωνίαν χαράν! Καθ' όλην την επίγειον ζωήν των οι άνθρωποι βλέπουν τα πάντα εκτός του Χριστού, του ζωοδότου' διά τούτο δεν έχουν πνευματικήν ζωήν, και παραδίδονται εις κάθε πάθος: την απιστίαν, την απληστίαν, τον φθόνον, το μίσος, την φιλοδοξίαν, τας ηδονάς του φαγητού και του ποτού. Μόνον κατά το τέλος της ζωής των ζητούν τον Χριστόν διά της Θείας Κοινωνίας, και κάμνουν τούτο από ανάγκην κράζουσαν και ως συνήθειαν η οποία υπάρχει μεταξύ των συνανθρώπων των. Ω Χριστέ, Θεέ ημών, ζωή μας και ανάστασίς μας! Πόσον χαμηλά επέσαμεν ένεκα της ματαιότητός μας, πόσον ετυφλώθημεν! Πόσον όμως διάφορος θα ήτο η κατάστασίς μας αν πάντοτε Σε εζητούμεν και αν πάντοτε Σε είχομεν εις τας καρδίας μας!

Π. Β. ΠΑΣΧΟΥ: Ο ΓΛΥΚΑΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΓΓΕΛΩΝ (6ο ΜΕΡΟΣ)

 

[...] Τα κείμενα, που δημοσιεύονται σ' αυτό τον τόμο αναφέρονται: είτε στην Παναγία Μητέρα του Χριστού και Θεού μας, που όλα τα πιστά τέκνα της Εκκλησίας την αγαπούν και την αναγνωρίζουν ωσάν Μάνα στοργική και γλυκυτάτη, και τρέχουνε κοντά της σ' όποια δύσκολη στιγμή του βίου τους για να βρούνε μπάλσαμο και παρηγοριά στον πόνο τους' είτε στον αγαπημένο Νυμφίο της Εκκλησίας μας, το Χριστό, και τ' Άχραντα Πάθη Του. Είναι κείμενα, που, άλλα μεταδόθηκαν ως ραδιοφωνικές ομιλίες από το Α' Πρόγραμμα του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας και Τηλεοράσεως, και άλλα δόθηκαν ως διαλέξεις στην Αθήνα ή και σε άλλες πόλεις της Ελλάδος, με τις εόρτιες ευκαιρίες των Χριστουγέννων, των Χαιρετισμών της Θεοτόκου, της Μεγάλης Εβδομάδος και του Πάσχα. Επειδή ο συγγραφέας τους δεν μπορούσε ν' ανταποκριθεί ξεχωριστά στις αιτήσεις πολλών ακροατών, που συχνά του ζητούσαν να τους στείλει αντίγραφα των ομιλιών, αποφάσισε να τα συγκεντρώσει όλα μαζί σε έναν εύχρηστο τόμο, γνωρίζοντας βέβαια τις αναπόφευκτες αδυναμίες των κειμένων -γραμμένων για περιορισμένης διάρκειας χρονικά όρια-, αλλά υποχωρώντας από αγάπη στους αδελφούς του, που τα ήθελαν για πνευματικούς κυρίως λόγους. Και για έν' άλλο θέμα πρέπει να σημειώσω εδώ δυο λόγια. Σε τούτο το βιβλίο μου ο αναγνώστης θα βρει, όπως σημειώνεται και στον υπότιτλο, «λογοτεχνικά και κατανυκτικά κείμενα εισαγωγής εις την ορθόδοξον λειτουργικήν πνευματικότητα». Για όσους παραξενευτούν με αυτόν τον ιδιαίτερο χαρακτηρισμό της ορθοδόξου λειτουργικής πνευματικότητος, προοιμιακό, κεφάλαιο του τόμου αυτού, όπου τονίζεται, πως έξω από τη λειτουργική και μυστηριακή ζωή γενικώτερα, της Εκκλησίας μας ούτε πνευματική ζωή, νοείται υπαρκτή, ούτε -πολύ περισσότερο- ορθόδοξη πνευματικότης. Η πνευματική ζωή των ορθοδόξων χριστιανών πηγάζει, αυθεντικά και γνήσια, από τη μητέρα μας Εκκλησία, τρέφεται στις ιερές ακολουθίες της, και αυξάνει με τη χάρη του αγίου Πνεύματος και τη μετοχή των Αχράντων Μυστηρίων της Λειτουργίας της. Όλα τ' άλλα πνευματικά μέσα είναι ανεκτά ή χρήσιμα μόνο και κατά το μέτρο που οδηγούν στον τελικό κ' ευλογημένον αυτό σκοπό: στην ορθόδοξη λειτουργική πνευματικότητα, δηλαδή στη Λειτουργία και στην Ευχαριστία, όπως ακριβώς τα νοούν και τα διδάσκουν οι άγιοι Πατέρες. [...]

Απόσπασμα εκ του προλόγου του συγγραφέως

Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου
του Π. Β. Πάσχου: «Ο Γλυκασμός των Αγγέλων»,
εκδόσεις «Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος»,
3η έκδοση, Ιανουάριος 2003, σελ 91-93.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»
1η έκδοση 1975

Π. Β. ΠΑΣΧΟΥ

«Ο ΓΛΥΚΑΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΓΓΕΛΩΝ»

Σχόλια στον Ακάθιστον Ύμνο, καθώς και άλλα λογοτεχνικά και κατανυκτικά
κείμενα εισαγωγής εις την ορθόδοξον λειτουργικήν πνευματικότητα.

«ΗΛΙΟΣ ΕΝ ΣΠΑΡΓΑΝΟΙΣ»

Προσεγγίσεις του μυστηρίου της Γεννήσεως

ΣΤΗΝ ΑΓΙΑΣΜΕΝΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ της Ορθοδοξίας, όταν θέλουμε να πλησιάσουμε το Μυστήριο, αισθανόμαστε την ανάγκη ένδοθεν ν' αποκαλυφθούμε. Να βγάλουμε από πάνω μας τους προσωπικούς μας εγωισμούς και το καπέλο του μορφωμένου -ή και παραμορφωμένου κάποτε απ' τις διάφορες φιλοσοφίες- λογικού μας. Να ενδυθούμε τότε, με ταπείνωση κι ευλάβεια, το άχραντον όσο και απλό άγιον ένδυμα της πίστεως, και με βήματα λειτουργικής κατανύξεως να προσεγγίσουμε τα Άγια των Αγίων, που είναι ο χώρος του Μυστηρίου. Χωρίς αυτές τις προϋποθέσεις, κάθε προσπάθειά μας θα μοιάζει με εγωιστικά και υβριστικά βήματα, που οδηγούν στη διάθεση ιεροσυλίας, δίχως κανένα φυσικά θετικόν αποτέλεσμα. Γι' αυτό και η ιστορία της φιλοσοφίας, σ' αυτό το κεφάλαιο, είναι γεμάτη από φοβερές αποκαρδιώσεις και διαψεύσεις' ενώ στο χώρο της λειτουργικής κατανύξεως έχουμε προσεγγίσεις του Μυστηρίου τόσο θαυμαστές, από απλούς μάλιστα και ταπεινούς χριστιανούς, που η λογοκρατούμενη φιλοσοφία ούτε καν τις ονειρεύτηκε. Για να ζεστάνει και διευκολύνει αυτό το κλίμα της λειτουργικής κατανύξεως, που μπορεί στα σίγουρα να μας βοηθήσει να πλησιάσουμε το Μυστήριο, η αγία Εκκλησία μας -με την ένθεη σοφία και τις ιερές εμπειρίες των αγίων Πατέρων- θέτει, όπως είναι γνωστό, στη διάθεση των πιστών τέκνων της τις λειτουργικές λεγόμενες τέχνες. Αυτές οι τέχνες είναι εξυγιασμένες μέσα στη λειτουργική ζωή της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας και δεν έχουν καμμιά σχέση με τις ανάλογες τέχνες, που έχουν μεν θρησκευτικό θέμα, αλλά βρίσκονται πέρα για πέρα έξω από τον λειτουργικό χώρο και το εκκλησιαστικό κλίμα. Γιατί, βέβαια, άλλο πράγμα είναι η εικόνα, που την τεχνουργεί ο αγιογράφος με νηστεία και καθαρό βίωμα συντριβής και μετάνοιας -όπως μας την διδάσκει η παράδοση και όχι όπως την έχουν καταντήσει μερικοί εμπορικοί «αγιογράφοι» των ημερών μας -και άλλο πράγμα η θρησκευτική ζωγραφιά, που την κάνει ο ζωγράφος για να κινήσει μέσα μας αισθήματα θρησκευτικής συγκινήσεως, ή για να την κάνουμε κάδρο να στολίσουμε διάφορους χώρους και επιφάνειες του σπιτιού μας. Και -για να έρθουμε στο χώρο της ποιήσεως- άλλο πράγμα είναι το τροπάριο της βυζαντινής λειτουργικής ποιήσεως, με εκκλησιαστική γλώσσα και μουσική ψαλλόμενο, που το ακούμε και προσευχόμαστε κάνοντας το σταυρό μας, και άλλο το κοινό θρησκευτικό ποίημα ή τραγούδι, που το λέμε στην ώρα της χαράς ή της συγκινήσεως έξω από τη λειτουργία. Βέβαια, το θέμα μας δεν είναι σήμερα οι «λειτουργικές τέχνες» και δεν πρέπει να ξανοιχτούμε περισσότερο εδώ' αλλά, μια που θα περάσουμε από το χώρο της βυζαντινής ποιήσεως και μουσικής, έπρεπε ίσως να καθαρίσουμε κάπως την ατμόσφαιρά μας, από πιθανές παρεξηγήσεις. Γιατί, όταν λ.χ. λέγαμε «εκκλησιαστική μουσική» εννοούσαμε τη λειτουργική τέχνη της βυζαντινής μουσικής, σήμερα πολύς κόσμος -από ημιμάθεια ή διεστραμμένη γνώση; δεν θέλουμε αυτήν την ώρα να επιμείνουμε σ' αυτό περισσότερο- πιστεύουν, πως η εκκλησιαστική μουσική είναι οι διάφορες τετραφωνίες ή πολυφωνίες ευρωπαϊκής προελεύσεως, που λυμαίνονται πολλούς ορθόδοξους ναούς μας και καταστρέφουν ανεπανόρθωτα το ορθόδοξο κλίμα λατρείας και το αισθητήριο του αγνού ελληνικού λαού' και, ακόμη, πως η βυζαντινή μουσική που ψάλλεται στις εκκλησίες μας οφείλεται σε μερικούς αθεράπευτους ρομαντικούς της παραδόσεως, ή σε καθυστερημένους ανατολίτες και πως αυτά δεν είναι βυζαντινή μελωδία, μα ξενόφερτοι αμανέδες, ασυγχρόνιστοι με το πνεύμα της προόδου, που άρχισε να κατακλύζει και την Εκκλησία μας, και, φυσικά, πέρα ως πέρα ακατάλληλοι για την ορθόδοξη λατρεία μας...

Η ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙ ΠΟΤΕ ΒΑΣΙΛΙΔΟΣ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ (1453) 4ο ΜΕΡΟΣ (ΤΕΛΟΣ)

 

Συνέχεια από το προηγούμενο...

Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΑΜΥΝΑΣ

Εκτός από τη διπλωματική δραστηριότητα, που έλαβε χώρα κατά τα έτη 1452‐1453, ο Κωνσταντίνος ανέλαβε να οργανώσει την άμυνα της Πόλης όσο το δυνατόν καλύτερα, λαμβάνοντας υπόψη την έλλειψη χρημάτων και την ανεπάρκεια στρατιωτικών δυνάμεων ικανών να επανδρώσουν τα τείχη και να ενισχύσουν τη φύλαξη της Πόλης. Η κινητοποίηση των κατοίκων αλλά και των ιθυνόντων ήταν άμεση και ιδιαίτερα επιτακτική, από τη στιγμή μάλιστα που έγιναν γνωστές οι προθέσεις του νέου σουλτάνου με την έναρξη των εργασιών για το χτίσιμο του φρουρίου, του Ρούμελη‐Χισάρ το Μάρτιο του 1452.

Όπως βεβαιώνουν και οι ιστορικοί της Άλωσης, ο Κωνσταντίνος έκανε ότι καλύτερο μπορούσε με τα λιγοστά μέσα τα οποία διέθετε και μάλιστα ο έμπιστος σύμβουλος του Σφραντζής, δηλώνει με αγανάκτηση εναντίον εκείνων, που κατηγορούσαν τον Αυτοκράτορα για αμέλεια, ότι ο Κωνσταντίνος, ό, τι μπορούσε να κάνει, το έκανε. Το μόνο που μπορούσε ακόμη να κάνει και δεν το έκανε, ήταν να εγκαταλείψει την Πόλη και να ζητήσει τη δική του σωτηρία μακριά από αυτή. Ο Αυτοκράτορας σίγουρα ήταν ανήσυχος, αλλά όχι φανερά τουλάχιστον αποθαρρυμένος.

Δεν τον κατείχε ηττοπάθεια και επειδή πίστευε, ότι με τη βοήθεια του Θεού η Κωνσταντινούπολη θα έβγαινε άλλη μια φορά αλώβητη από αυτή τη δοκιμασία, προσπαθούσε με κάθε τρόπο και το πετύχαινε, να ενθαρρύνει το λαό του, αλλά και τους αξιωματικούς του και τους ξένους, οι οποίοι προσφέρθηκαν την κρίσιμη στιγμή, να βοηθήσουν στην υπεράσπιση της Πόλης. Πρώτα από όλα ασχολήθηκε με την επισκευή των τειχών. Αναφερόμενοι στα τείχη της Κωνσταντινούπολης εννοούμε ένα σύνολο οχυρωματικών έργων, τα οποία επιδιορθώθηκαν ή τροποποιήθηκαν αρκετές φορές σε διαφορετικές εποχές.

Εντούτοις, η γενική διαμόρφωση των διαφόρων τμημάτων τους παρέμεινε αναλλοίωτη μέχρι την πτώση του Βυζαντίου και, όπως ήταν φυσικό, καθοριζόταν από την τοπογραφία του χώρου. Έτσι, είναι δυνατό να προχωρήσουμε σε μία πρώτη διάκριση μεταξύ των θαλάσσιων και των χερσαίων τειχών. Τα χερσαία τείχη, τα οποία εκτείνονταν από την Προποντίδα μέχρι τον Κεράτιο κόλπο, κτίστηκαν από τον Αυτοκράτορα Θεοδόσιο Β΄ το 413 μ. Χ. και ονομάζονταν από τους Βυζαντινούς Θεοδοσιακά τείχη ή τείχος Θεοδοσιακόν.

Η ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙ ΠΟΤΕ ΒΑΣΙΛΙΔΟΣ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ (1453) 3ο ΜΕΡΟΣ

 

Συνέχεια από το προηγούμενο...

Η ΣΥΝΟΔΟΣ ΤΗΣ ΦΕΡΡΑΡΑΣ – ΦΛΩΡΕΝΤΙΑΣ

Το 1430, οι Τούρκοι κατέλαβαν τη Θεσσαλονίκη και τα Ιωάννινα, δύο από τις σημαντικότερες πόλεις του Βυζαντινού κόσμου. Την ίδια χρονιά από την Κωνσταντινούπολη ξεκίνησε ακόμη μία πρεσβεία στον Πάπα, για να συγκληθεί Οικουμενική Σύνοδος που θα πραγματοποιούσε την Ένωση των Εκκλησιών, με αντάλλαγμα τη βοήθεια της Δύσης. Η πρεσβεία του Αυτοκράτορα Ιωάννη Η’ του Παλαιολόγου και του Πατριάρχη Ιωσήφ Β’ στον Πάπα Μαρτίνο Ε’ απέτυχε.

Ένα χρόνο αργότερα, το καλοκαίρι του 1431, με τη σύγκληση της συνόδου της Βασιλείας, η δυτική Εκκλησία αντιμετώπιζε νέα κρίση. Οι Συνοδικοί αμφισβητούσαν την εξουσία και τις δικαιοδοσίες του Πάπα Ευγενίου Δ’, ο οποίος είχε εκλεγεί τον Μάρτιο του 1431, αφού υποστήριζαν την ύπαρξη της εκκλησίας δίχως την αυθεντία του. Έτσι ευδοκίμησε μια νέα αίτηση των Βυζαντινών για τη σύγκληση συνόδου. Το 1434, οι Βυζαντινοί είχαν συνομιλίες και με τις δύο πλευρές μια Βυζαντινή πρεσβεία βρισκόταν στη Βασιλεία, ενώ η Κωνσταντινούπολη δεχόταν μια πρεσβεία του Πάπα.

Τόσο ο Πάπας όσο και οι Συνοδικοί πρότειναν τη σύγκληση ενωτικής συνόδου στη Δύση, με την υπόσχεση της καταβολής των εξόδων παραμονής και της βοήθειας για την άμυνα της Πόλης. Τον Σεπτέμβριο του 1437, με διαφορά μερικών ημερών, έφθασαν στην Κωνσταντινούπολη δύο στολίσκοι, για να παραλάβουν τη Βυζαντινή αποστολή. Ο ένας είχε σταλεί από τον Πάπα Ευγένιο, ο άλλος είχε ναυλωθεί από τους Συνοδικούς της Βασιλείας. Το Νοέμβριο του 1437, η Βυζαντινή αποστολή, με επικεφαλής τον Αυτοκράτορα Ιωάννη και τον Πατριάρχη Ιωσήφ, επιβιβάστηκε στα πλοία που είχαν ναυλωθεί από τον Πάπα. Η προτίμηση του Βυζαντινού μονάρχη Ιωάννη προς την Παπική πρόταση οφειλόταν στο ότι στην Κωνσταντινούπολη κυριαρχούσε πάντα η αντίληψη πως ο Πάπας ήταν ο ισχυρός πολιτικός παράγων και μπορούσε να επηρεάσει τους ηγέτες της Δύσης προκειμένου να βοηθήσουν για τη σωτηρία της Κωνσταντινούπολης.

Ως τόπος της συνόδου ορίστηκε η Φερράρα. Οι εργασίες της συνόδου δεν άρχισαν αμέσως τον Απρίλιο του 1438, ο Πάπας προσκάλεσε στη σύνοδο τους θρησκευτικούς και πολιτικούς ηγέτες της Δύσης, δίνοντας διορία τριών μηνών. Η ημερομηνία που είχε οριστεί παρήλθε αλλά κανένας πολιτικός δεν είχε παρουσιαστεί και ο Αυτοκράτορας ανέβαλε συνεχώς την εναρκτήρια τελετή. Η σύνοδος άρχισε επίσημα τον Οκτώβριο. Η Γαλλία και η Γερμανία δεν έστειλαν εκπροσώπους, για να μην εμπλακούν στη διαμάχη των Συνοδικών και του Πάπα. Ο δούκας της Βουργουνδίας, ο Φίλιππος Β’ ο Καλός, ήταν ο μοναδικός ηγέτης που, το Νοέμβριο του 1438, έστειλε εκπροσώπους του στη σύνοδο. Αλλά και γι’ αυτόν, η βοήθεια προς το Βυζαντινό Αυτοκράτορα δεν αποτέλεσε ούτε καν φραστική μέριμνα.

ΕΝΩΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΑΝΘΕΝΩΤΙΚΟΙ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ”ΕΝΩΣΗ”

Πλην του Μάρκου του Ευγενικού και του Βησσαρίωνα, στην Ελληνική αποστολή μετείχαν ο ενωτικός Ρώσος Μητροπολίτης Ισίδωρος και οι λαϊκοί φιλόσοφοι Γεώργιος Σχολάριος, Γεώργιος Αμοιρούτζης, Γεώργιος Τραπεζούντιος και Γεώργιος Γεμιστός (Πλήθων). Η βίαιη και καθαρά πολιτική επιβολή της Ένωσης δεν βρήκε κανέναν από τους λαϊκούς (πλην του Πλήθωνα) αντίθετο. Ο Πλήθων δεν ήταν θρησκευόμενος, ο λόγος που ετάχθη κατά της Ένωσης ήταν διότι θεωρούσε τη Λατινική Εκκλησία πολύ πιο εχθρική από την Ορθόδοξη απέναντι στην Ελεύθερη Σκέψη. Όσοι ετάχθησαν υπέρ της Ένωσης αντιμετώπισαν τη λαϊκή οργή, ακόμη κι ο Ισίδωρος, τον οποίο οι Ρώσοι καθαίρεσαν κι υποχρεώθηκε να ζητήσει καταφύγιο στην Ιταλία. Ο Αυτοκράτορας δεν έβρισκε άνθρωπο να τοποθετήσει στον πατριαρχικό θρόνο, ο Γρηγόριος Μάμμας, ο οποίος τοποθετήθηκε, δεν αναγνωρίστηκε από κανέναν. Αν κι ο Μάρκος ο Ευγενικός καθαιρέθηκε, ο λαός τον θεωρούσε τον αληθινό του Πατριάρχη. Ο Γεώργιος Τραπεζούντιος έφυγε για την Ιταλία όπου αναζήτησε περισσότερη ηρεμία.

Η ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙ ΠΟΤΕ ΒΑΣΙΛΙΔΟΣ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ (1453) 1ο ΜΕΡΟΣ

 

Μια «ΑΠΟΦΡΑΔΑ ΤΡΊΤΗ», δύο ημέρες πριν ξεψυχήσει η άνοιξη, την 29η Μαΐου 1453, ξεψύχησε και έπαψε οριστικά να χτυπά η καρδιά του Βυζαντίου: η Κωνσταντινούπολη. Στις 29 Μαΐου του έτους 1453, την αποφράδα ημέρα Τρίτη, ανήμερα της γιορτής της Αγίας Θεοδοσίας (που μαρτύρησε επί Εικονομαχίας), η Κωνσταντινούπολη, η θρυλική Βασιλεύουσα, πρωτεύουσα της Χριστιανικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας καταλύθηκε από τους Οθωμανούς Μογγόλους αφού έκαναν περισσότερο από 200 χρόνια για να φτάσουν έως εκεί… από τα βάθη της Ασίας, τις Μογγολικές στέπες.

Tα άλλοτε πανίσχυρα τριπλά τείχη της, που πάνω τους συνετρίβησαν στρατιές βαρβάρων, βαριά τραυματισμένα από τα κανόνια του σουλτάνου Μωάμεθ B’, δεν άντεξαν την τελική επίθεση του μικτού Μογγολικού στρατού. Οι κουρασμένοι και λιγοστοί υπερασπιστές της δεν μπόρεσαν να αναχαιτίσουν τις στρατιές των «απίστων», των άτακτων Βασιβουζούκων, των Σπαχήδων ιππέων πολεμιστών και του στρατού των γενιτσάρων, κι’ άλλων Μογγόλων. H κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης ήταν για τον Χάν Mωάμεθ B’ όνειρο και στόχος ζωής. Ήθελε, συνεχίζοντας την πορεία των μεγάλων Στρατηλατών της αρχαιότητας, να περάσει ο ίδιος στην ιστορία, ως πορθητής της Βασιλεύουσας. Οι ικανότητες, η στρατηγική και οι γνώσεις του επικεντρώθηκαν, από τη στιγμή που ανήλθε στην εξουσία, στην επίτευξη αυτού του σκοπού.

H Bασιλίς των Πόλεων, που αντιμετώπισε περισσότερες από 20 πολιορκίες σε όλη τη διάρκεια του ιστορικού παρελθόντος της και είχε κατακτηθεί μόνο από τις στρατιές των Σταυροφόρων, τα τελευταία πριν από την Άλωση χρόνια, είχε καταντήσει φάντασμα του ίδιου του εαυτού της. Από την άλλοτε πανίσχυρη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία δεν είχε απομείνει παρά μόνο η Κωνσταντινούπολη, ένα Χριστιανικό φρούριο μέσα σε έναν κλοιό από Μουσουλμανικές κατακτήσεις.

Το γενεσιουργό αίτιο της Άλωσης του 1453 έχει χρονικό βάθος και εντοπίζεται στην πρώτη Άλωση (1204), όταν στην απόρθητη μέχρι τότε Πόλη «μπουκάρισαν» οι φάλαγγες της Τέταρτης Σταυροφορίας. Και μπορεί μεν η πρώτη (1204) να στάθηκε αντιστρέψιμη αφού η Κωνσταντινούπολη ανακτήθηκε (1261), αλλά το παλαιό σθένος δεν ανακτήθηκε ποτέ. Επέστρεψαν δηλαδή οι Βυζαντινοί αλλά το Κράτος εξαρθρωμένο, σ’ όλη τη διάρκεια της Παλαιολόγιας περιόδου, βρισκόταν σε μαρασμό. Ας το πούμε πιο ωμά: ψυχορραγούσε και αδύναμο ν‘ αντιμετωπίσει την Οθωμανική σφοδρότητα, έσβησε.

H δραματικότερη ίσως στιγμή στην ιστορία του Ελληνισμού, η άλωση της Κωνσταντινούπολης, την Τρίτη 29 Μαΐου 1453, αποτελεί ταυτόχρονα ένα ορόσημο για την Ευρωπαϊκή και παγκόσμια ιστορία, αφού ουσιαστικά ολοκληρώνει με τον πιο τραγικό τρόπο την περίοδο που έμεινε γνωστή ως “Μεσαίωνας”. Το κρατικό μόρφωμα που οι Δυτικοί ιστορικοί κατά το 17ο-18ο αιώνα ονόμασαν “Βυζάντιο”, ήταν στην πραγματικότητα η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία – ο νόμιμος διάδοχος της Ρώμης, της μεγαλύτερης και ισχυρότερης Αυτοκρατορίας που γνώρισε ποτέ η Ευρώπη.

Στη Δύση το ανατολικό τμήμα της Αυτοκρατορίας ήταν γνωστό ήδη από τον 6ο αιώνα ως “η αυτοκρατορία των Ελλήνων” και ο ηγέτης της ως “ο Έλληνας Αυτοκράτορας”. Δεν έπαυε ωστόσο να είναι η διάδοχος της Ρώμης και ως τέτοια, η πρωτεύουσα της “Βυζαντινής” Αυτοκρατορίας, η “Νέα Ρώμη”, η πόλη που ίδρυσε ο Κωνσταντίνος ο Μέγας και για περισσότερα από 1.100 χρόνια ήταν γνωστή ως Κωνσταντινούπολη, αποτέλεσε την πλέον ένδοξη και ισχυρή πόλη της εποχής της, έναν πραγματικό φάρο πολιτισμού και γνώσης.

Η ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙ ΠΟΤΕ ΒΑΣΙΛΙΔΟΣ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ (1453) 2ο ΜΕΡΟΣ

 

Συνέχεια από το προηγούμενο...

Ήταν φυσικό οι Γραικοί να εκμεταλλευτούν αυτό το κεφάλαιο. Άρχισαν να αισθάνονται υπερήφανοι για τη σχέση τους με τους δημιουργούς αυτής της παιδείας. Ο όρος ”Έλλην” άρχισε να χάνει την υποτιμητική του χροιά. Εκτός αυτού, οι Σταυροφόροι περιόρισαν, ουσιαστικά, τους Βυζαντινούς στα ιστορικά Ελληνικά εδάφη, δίνοντας τους έναν ακόμη λόγο να δηλώνουν Έλληνες. Η νέα χρήση της λέξης ”Έλλην” ξεκίνησε από την αιώνες ελληνική Θεσσαλονίκη, που παρήγαγε τους σημαντικότερους λογίους της Αυτοκρατορίας, ακριβώς λόγω της Ελληνικής παιδείας.

Από την Κύπρο και τον λόγιο Αθανάσιο Λεπενδρηνό, έρχεται, την ίδια περίοδο, η επανεμφάνιση της φυλετικής χρήσης του όρου όταν γράφει «περί πάντων των Ελλήνων των εν Κύπρω», περιγράφοντας κι άλλους τόπους «εν οις Έλληνες ζώσι». Ο Θεσσαλονικεύς Δημήτριος Κυδώνης πρωτοχρησιμοποιεί τον όρο «Ελλάς» για τον χαρακτηρισμό της Αυτοκρατορίας. Μετά το 1350, η λέξη «Έλληνας» δεν σημαίνει πια ειδωλολάτρης, αλλά Χριστιανός Ορθόδοξος Ελληνόφωνος που κατοικεί στα απομεινάρια της Αυτοκρατορίας.

Με την εξαίρεση του, αυτοχαρακτηριζόμενου ως «Βυζάντιου», Γεωργίου Σχολάριου (που, ωστόσο, δεν ονομάζει την πρωτεύουσα Κωνσταντινούπολη, αλλά με το αρχαίο της όνομα, Βυζάντιο) οι διανοούμενοι της τελευταίας περιόδου θεωρούν εαυτούς Έλληνες και οδηγούν την Αυτοκρατορία σε μία Αναγέννηση Ελληνική, βαθιά επηρεασμένη από την αρχαιότητα. Με τον Ελληνικό τρόπο, λοιπόν, το πνεύμα κυριαρχεί. Στη διαλυμένη Αυτοκρατορία οι επιστήμες προχωρούν, οι θεωρητικές συζητήσεις παίρνουν διαστάσεις εθνικών θεμάτων, η σπουδή των αρχαίων Ελλήνων γίνεται υποχρεωτική σε όποιον θέλει να σέβεται τον εαυτό του.

Το ζήτημα των μεγάλων φιλοσοφικών – θεολογικών διαμαχών το εξετάζουμε αλλού. Πέρα από αυτές, ένας μεγάλος αριθμός σημαντικών επιστημόνων όλων των τομέων δίνει φτερά σε όλες τις επιστήμες κι ένας μεγάλος αριθμός καλλιτεχνών, αγνώστων, λόγω της Βυζαντινής παράδοσης που θεωρεί, όπως κι η αρχαιοελληνική παράδοση, ότι για το εκάστοτε μεγάλο καλλιτεχνικό έργο η τιμή ανήκει στον χορηγό του, οδηγεί την τέχνη σε ανεπανάληπτα ύψη. Όσα ονόματα καλλιτεχνών γνωρίζουμε είναι διότι είχαν κι άλλες ιδιότητες πιο σημαντικές για την εποχή, ο Ανθέμιος και ο Ισίδωρος λόγου χάριν είναι γνωστοί διότι έτυχε να είναι και εξαίρετοι γεωμέτρες.

Οι εξαιρετικοί γιατροί των απομειναριών της Αυτοκρατορίας, όπως ο (κυρίως φαρμακολόγος) Νικόλαος Μυρεψός, ο Δημήτριος Πεπαγωμένος, ο (κυρίως ουρολόγος) Ιωάννης Ακτουάριος (που πρώτος επισημαίνει το παράσιτο ταινία και πρώτος μελετά τις ψυχοσωματικές διαταραχές) έδωσαν νέα ώθηση στην ιατρική, μια επιστήμη που πάντα άνθιζε στο Βυζάντιο. Οι φημισμένοι δάσκαλοι του Πανεπιστημίου (Πανδιδακτήριο) της Κωνσταντινούπολης και της Νίκαιας, ο πολυγραφότατος γιατρός, φιλόσοφος, μαθηματικός, αστρονόμος Νικηφόρος Βλεμμύδης, ο αστρονόμος Γρηγόριος Χιονιάδης, ο ιατρός και γεωγράφος Γεώργιος Χρυσοκκόκης, ο φιλόλογος Τρικλίνιος, ο μαθηματικός και διδάσκαλος της φιλοσοφίας Γεώργιος Ακροπολίτης, ο πανεπιστήμων Νικηφόρος Γρηγοράς, ο φημισμένος δάσκαλος Νικηφόρος Παχυμέρης, ο πρώτος χρήστης των Αραβικών αριθμών στην επικράτεια, Μάξιμος Πλανούδης, ο μαθηματικός Νικόλαος Ραβδάς, οδήγησαν στην επανενεργοποίηση της ενασχόλησης με τις «θύραθεν» επιστήμες, κι ας ήταν στην πλειονότητά τους μοναχοί κι ιερωμένοι.

Οι λόγιοι Νικηφόρος Χούμνος, Θεόδωρος Μετοχίτης, Ιωσήφ ο Φιλόσοφος, Ιωάννης Κατακουζηνός, ο Δημήτριος Κυδώνης, ο Καλαβρός Βαρλαάμ, και το υπέρλαμπρο άστρο του Γρηγορίου Παλαμά (ο οποίος δεν επιθυμούσε να θεωρείται εγγράμματος ή λόγιος, αλλά είχε λαμπρότατη μόρφωση και εκπληκτικά οργανωμένη κι ευφυή σκέψη) ο Ισίδωρος Βουχεράς, ο Θεόδωρος Μελητινιώτης, ο Δημήτριος Κυδώνης, ο Ιωσήφ Βρυέννιος, ο βαθύτατα μορφωμένος Πλατωνιστής, Ρηξικέλευθος Γεώργιος Γεμιστός (Πλήθων), που φώναζε παντού «Έλληνες έσμεν γένει τε και παιδεία», ο μαθητής του Πλήθωνα, Βησσαρίων, ο ακέραιος Μάρκος ο Ευγενικός, ο Γεώργιος Σχολάριος, υπήρξαν τα στολίδια αυτής της αναγέννησης, ακόμη κι αν πρέσβευαν τελείως διαφορετικές απόψεις, υπήρξαν αληθινοί διανοούμενοι, άνθρωποι του πνεύματος και των Αναζητήσεων.

29 ΜΑΙΟΥ 1453 - 29 ΜΑΙΟΥ 2024: ΚΟΙΝΕΣ ΜΕΡΕΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗΣ ΜΕΙΟΔΟΣΙΑΣ

«Όπως και τότε -το 1453- έτσι και σήμερα, ο λαός αποτελεί έναν ανορθόδοξο συρφετό καταναλωτικών, αδηφάγων κι απόμακρων «μονάδων», που παίζει τη τύχη του στο τζόγο, εκδικείται στη μαγεία, εκστασιάζεται στη μέθη, ικανοποιείται νυχθημερόν στη λατρεία των ανθρώπινων κρεάτων, εγκατέλειψε τους συνανθρώπους του για να οδοιπορεί μονάχος, και την εκκλησία για τον ύπνο ενός βαθέως κοιμωμένου, ως και ναρκωμένου υπανθρώπου.

Τα παιδιά γεννιούνται άθεα, η Παιδεία συμμαχεί με τον διάβολο κι οι κυβερνήσεις με τους επίδοξους φονιάδες τους, η Διοικούσα Εκκλησία «λειτουργεί» σεργιανιστικός συνοδοιπόρος του Οικουμενιστικού Φαναρίου και του Πάπα, οι αλλοεθνείς εγείρονται και οι Έλληνες μη κάνοντας παιδιά, γερνάνε και πεθαίνουν.

Ανιστόρητοι, άθεοι, απαίδευτοι, σαρκολάτρες, σοδομιστές και άφρονες, είμαστε οι κατ' εξοχήν ειδωλολάτρες ενός θελκτικού και πλουσιοπάροχου ειδώλου, που μας προτρέπει μ' έναν απαρασάλευτο σαδισμό: «Φάτε, πιείτε και γλεντάτε», όπως είναι και οι στίχοι ενός παραδοσιακού ηπειρώτικου τραγουδιού»!

του Γιώργου Δ. Δημακόπουλου, δημοσιογράφου

Οι Πατριάρχης Βαρθολομαίος και Πάπας Φραγκίσκος συμφώνησαν να συναντηθούν εκπρόσωποι των «εκκλησιών» στην Νίκαια της Βιθυνίας το 2025, με πρόσχημα τον εορτασμό των 1700 ετών από την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο!... 1

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, λίγο, μετά το Πάσχα των Καθολικών «εξανέστη» για τον μη κοινό εορτασμό της Ανάστασης!

Είπε: «Ευχόμαστε και προσπαθούμε να βρούμε σύντομα την απαραίτητη λύση, που θα επιτρέψει σε όλους τους Χριστιανούς όλου του κόσμου να εορτάσουν την πιο σημαντική εορτή της πίστης μας την ίδια ημερομηνία» τόνισε ο προκαθήμενος της Ορθοδοξίας, όπως έγραψαν ιταλικές ιστοσελίδες και επιβεβαίωσε η «Ναυτεμπορική» από τον Μιχάλη Ψύλλο. Αλλά μήπως ήταν η πρώτη φορά που εξέφρασε τέτοια επιθυμία; Στις 11.11.2022 είχε δηλώσει:

«Αποτελεί σκάνδαλον ο χωριστός εορτασμός του μοναδικού γεγονότος της μιας Αναστάσεως του Ενός Κυρίου» τόνισε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, στο μήνυμα που απηύθυνε προς όλους του μη Ορθόδοξους Χριστιανούς που γιόρτασαν το Πάσχα την Κυριακή 31 Μαρτίου. Ευχήθηκε του χρόνου (2025) ο κοινός εορτασμός να μην είναι απλώς «σύμπτωση», αλλά να αποτελέσει την απαρχή για την καθιέρωση του ενιαίου εορτασμού από τις δύο Εκκλησίες. «Είμαστε αισιόδοξοι, καθώς εκατέρωθεν υπάρχει η προς τούτο καλή θέλησις και προθυμία», τόνισε. 2

Η Ένωση διαχρονικά ήταν κοινός πόθος των Ορθοδόξων, αλλά πως; των μεν λατινοφρόνων καθεστωτικών και κοσμικών «Ορθοδόξων», με αδιάκριτη και άνευ όρων συνθηκολόγηση διακηρύσσοντας, πως κάθε Εκκλησία μπορεί να κρατήσει τα δόγματά της και τις παραδόσεις της... και των γνησίων Ορθοδόξων (των απογόνων του Αγίου Μάρκου του Ευγενικού και του μαθητή του, του Πατριάρχη Γενναδίου Σχολαρίου) με μετάνοια και επιστροφή των Λατίνων στην προ του σχίσματος Εκκλησία! 3 Σήμερα, αυτόπτες και αυτήκοες μάρτυρες των συνθηκών του Σαμπεζύ (1990), του Μπαλαμάντ του Λιβάνου (1993), του Πόρτο Αλέγκρε (2006), της Ραβέννα (2007) και του Κολυμπαρίου (2016) βαδίζουμε προς τον κοινό Πασχάλιο εορτασμό του 2025!... Για να γίνει αυτό θα πρέπει ή οι αιρετικοί Φραγκολατίνοι να εορτάσουν με το νέο, πολιτικό ημερολόγιο του Φαναρίου (όσον αφορά το Πασχάλιο) ή εκ των ορθοδόξων Οικουμενιστές να εορτάσουν με το Γρηγοριανό ημερολόγιο του Πάπα ΙΓ (όσον αφορά το Πασχάλιο).

Και στις δύο περιπτώσεις, η πνευματική ασέβεια, ο ενδοτισμός ή καλύτερα η «πέμπτη φάλαγγα» μιας εορτολογικής ένωσης αιρετικών Παπικών και αιρετικών Οικουμενιστών θα οδηγήσει σε έναν εξολοκλήρου στραγγαλισμό της Διοικούσας Εκκλησίας από τα γαμψά και κοφτερά νύχια του Παπικού αντίχριστου Καθεστώτος! Ζούμε περίπου -ίσως και χειρότερα-  τις ίδιες νομοτελειακές συνθήκες της αποστασίας κλήρου και λαού κατά το μέγιστο, όπως στις αποφράδες ημέρες του 1453! Οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες 4 τότε προσέφεραν ουσιαστικά την υποταγή στον Πάπα, στον Παπισμό και γενικότερα στη Δύση. Συμμαχίες, που συνεχώς υπογράφονταν, ευελπιστώντας πάντοτε στην υποστήριξη της Εσπερίας έναντι του νεοσύστατου κράτος των απογόνων των Ογούζων, Σελτζούκων και Οθωμανών.

«ΘΕΜΑΤΑ ΖΩΗΣ Α'»: ΑΠΟ ΤΙΣ ΟΜΙΛΙΕΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ (ΜΕΡΟΣ ΔΩΔΕΚΑΤΟ)

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο
της Ι. Μ. Παρακλήτου: «Θέματα Ζωής Α': Από τις Ομιλίες του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου»,
θέμα: «Οι Βουλές του Θεού»,
4η έκδοση, Ωρωπός Αττικής 2013, σελ. 76-78.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ

Η ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΥ

ΑΝ ΣΕ καλούσαν για να σε βάλουν βασιλιά και, για να φτάσεις στην πόλη όπου θα γινόταν η στέψη σου, ήσουν αναγκασμένος να περάσεις μια νύχτα σε κάποιο άθλιο πανδοχείο, γεμάτο καπνούς, ακαθαρσίες, φωνές, θορύβους, χίλιες δυο δυσκολίες και ενοχλήσεις, δεν θα το έκανες πρόθυμα, έχοντας στο νου σου τον βασιλικό θρόνο. Είναι σωστό, λοιπόν, εκείνος που προορίζεται για επίγεια και πρόσκαιρη βασιλεία, να υπομένει αγόγγυστα όλες τις δυσκολίες, παίρνοντας δύναμη από την προσδοκία του βασιλικού στέμματος, ενώ εκείνος που προορίζεται για ουράνια και αιώνια βασιλεία, να δειλιάζει και να ταράζεται από τις θλίψεις που τον βρίσκουν σ' αυτό εδώ το προσωρινό μας κατάλυμα; Ναι, προσωρινό κατάλυμα και ξενώνας και πανδοχείο είναι η παρούσα ζωή. Οι άγιοι του Θεού, για να δείξουν αυτή την πραγματικότητα, δήλωναν πως είναι ξένοι και περαστικοί πάνω στη γη. Ήθελαν έτσι να μας διδάξουν, ότι πρέπει να καταφρονούμε, μα και να περιγελάμε ακόμα, τόσο τις χαρές όσο και τις λύπες της ζωής αυτής, πρέπει ν' ανέβουμε πιο ψηλά από τη γη και να να κρεμάσουμε την ψυχή μας από τον ουρανό. «Προσήλθατε», γράφει ο απόστολος Παύλος,  «στο όρος Σιών, στην πόλη του ζωντανού Θεού, στην επουράνια Ιερουσαλήμ, σε μυριάδες αγγέλους, σε πανηγύρι και σε σύναξη των πρωτότοκων παιδιών του Θεού, που τα ονόματά τους έχουν καταγραφεί στους ουρανούς. Προσήλθατε στο Θεό, που είναι κριτής των πάντων, και σε πνεύματα ανθρώπινων δίκαιων, που έχουν φτάσει στην τελείωση, και στον Ιησού, μεσίτη νέας διαθήκης, και σε αίμα εξαγνισμού, που ο Θεός το εισακούει καλύτερα από το αίμα του Άβελ» (Εβρ. 12:22-24). Κοίταξε με πόσα στοιχεία παρουσίασε ανώτερη την Καινή από την Παλαιά Διαθήκη. Στη θέση της επίγειας Ιερουσαλήμ έβαλε την επουράνια: «Προσήλθατε», λέει, «στην πόλη του ζωντανού Θεού, στην επουράνια Ιερουσαλήμ». Στη θέση του Μωυσή έβαλε τον Ιησού: «Προσήλθατε... στον Ιησού, μεσίτη νέας διαθήκης». Στη θέση του λαού έβαλε τους αγγέλους: «Προσήλθατε... σε μυριάδες αγγέλους». Τί εννοεί, όμως, όταν λέει, «Προσήλθατε... σε σύναξη των πρωτότοκων παιδιών του Θεού»; Είναι όλοι οι πιστοί. Αυτούς, τους πιστούς, τους χαρακτηρίζει και σαν «πνεύματα ανθρώπινων δίκαιων, που έχουν φτάσει στην τελείωση». Αλλά θ' αξιωθείτε κι εσείς να πάτε κοντά τους, μην ανησυχείτε. «Κυκλώστε τη Σιών», γράφει ο ψαλμωδός Δαβίδ, «και περιτριγυρίστε την. Μετρήστε έναν-έναν τους πύργους της. Αναλογιστείτε τη δύναμή τους καταλάβετε πόσο ισχυρή είναι. Παρατηρήστε προσεκτικά τα διάφορα τμήματα των ανακτόρων της, για να τα διηγηθείτε και στην επόμενη γενιά» (Ψαλμ. 47:13-14). Για ποιο λόγο, άραγε, μας παρακινεί να περιτριγυρίσουμε την πόλη, να μετρήσουμε τους πύργους, να προσέξουμε τις οικοδομές, να αναλογιστούμε τη δύναμη και την ομορφιά της, να μετρήσουμε τις οικοδομές και τ' ανάκτορα; Την εξήγηση μας την δίνει ο ίδιος ο ψαλμωδός, με την τελευταία του φράση: «για να τα διηγηθείτε και στην επόμενη γενιά». Είναι, δηλαδή, σαν να μας λέει: «Γεμίστε από ευφροσύνη, χαρά, ενθουσιασμό! Φροντίστε να μάθετε όχι πρόχειρα, αλλά με κάθε λεπτομέρεια τη δύναμή της».

Ο ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΑΦΕΝΤΟΠΟΥΛΟ ΤΗΣ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ

 

Ο Άγιος Γεώργιος (280 – 23 Απριλίου 303) είναι ένας από τους δημοφιλέστερους αγίους στον χριστιανικό κόσμο. Ήταν αξιωματικός στη φρουρά του αυτοκράτορα Διοκλητιανού και καταδικάσθηκε σε μαρτυρικό θάνατο επειδή αρνήθηκε να αλλαξοπιστήσει. Σύμφωνα με παράδοση ο Πασικράτης, ο πιστός υπηρέτης του, παρέλαβε το λείψανο του Γεωργίου, μαζί με αυτό της μητέρας του και τα μετέφερε στη Λύδα της Παλαιστίνης.

του Στρατή Γιαννίκου

Στις προ της εικονομαχίας αναπαραστάσεις ο άγιος εμφανίζεται ως πολεμιστής με πανοπλία, δόρυ και ασπίδα. Οι απεικονίσεις του ως έφιππου εμφανίζονται τον 10ο αιώνα. Είναι γνωστή η παράδοση της σωτηρίας της βασιλοπούλας. Στην πόλη Σίλενα της Λιβύης υπήρχε μια πηγή από την οποία οι κάτοικοι μπορούσαν να προμηθευτούν νερό μόνον αν πρόσφεραν δύο πρόβατα καθημερινά, έπειτα έναν άνθρωπο και ένα πρόβατο, και τελικά τα παιδιά και τους νέους τους, που επιλέχθηκαν με κλήρωση. Ο κλήρος κάποτε έπεσε και στην κόρη του βασιλιά. Η βασιλοπούλα όταν είδε να καταφθάνει ο Γεώργιος, τον προέτρεψε να απομακρυνθεί. Ο άγιος όμως τραυμάτισε τον δράκοντα με τη λόγχη του και τον σκότωσε.

Σε μερικές απεικονίσεις, που αναφέρονται στην παραπάνω παράδοση, εικονίζεται έναν νέος να κρατά ένα κύπελλο ή μία υδρία και να κάθεται στο πίσω μέρος , στα καπούλια του αλόγου. Τον 19ο αιώνα έγιναν πολλές συζητήσεις και υποθέσεις για το ποιος μπορεί να είναι ο νέος. Υποστηρίχθηκε ότι πιθανόν να είναι το πορτραίτο του δωρητή της εικόνας, το όνομα του οποίου συναντάται, όπως και σήμερα, συνήθως στο κάτω μέρος της εικόνας. Ο Clermont-Ganneanu υποστήριξε ότι το πρόσωπο που συνοδεύει τον άγιο ήταν γυναίκα που κρατά υδρία και σύμφωνα με την άποψή του, το θηλυκό άτομο αντικαταστάθηκε από μια φιγούρα νεαρού άνδρα, συνέκρινε μάλιστα την παράδοση με τον μύθο του Ήβης και του Γανυμήδη.

Ο Γερμανός φιλόλογος Johann B. Aufhauser αναγνώρισε στο πρόσωπο του νέου τον υπηρέτη του Αγίου Γεωργίου τον Παγκράτιο ή Πασικράτιο, ο οποίος υπήρξε και αυτόπτης μάρτυρας του μαρτυρίου του αγίου και συγγραφέας της βιογραφίας του. Το 1913 ο Aufhauser δημοσίευσε τρεις εκδοχές της ιστορίας, βασιζόμενος σε ιστορικά στοιχεία της εποχής το για τη σωτηρία του νέου χάρις στη παρέμβαση του αγίου.

Σύμφωνα με την πρώτη εκδοχή, που βασίζεται σε κείμενο του 11ου αιώνα [Heteron thayma peri tou arpagentos neon από Syria (De iuvene Paphlagonesi capto)] οι Αγαρηνοί σε επιδρομή στην Παφλαγονία αιχμαλώτισαν πολλούς ανθρώπους, μεταξύ των οποίων κι ένα νεαρό αγόρι που ήταν υπηρέτης στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στην Φάτρη της Παφλαγονίας. Ο νέος ήταν τόσο όμορφος που επιλέχθηκε ως υπηρέτης του εμίρη. Επειδή, όμως, αρνήθηκε να γίνει μουσουλμάνος, στάλθηκε για να εργαστεί στην κουζίνα.

Ο νέος προσευχόταν στον Άγιο Γεώργιο κι ένα βράδυ άκουσε μια φωνή από την αυλή και καλούσε το όνομά του. Το αγόρι άνοιξε την πόρτα και είδε έναν αναβάτη που τον άρπαξε και τον έβαλε πίσω του, πάνω στο άλογο. Ο Άγιος Γεώργιος έφερε τον νέο και τον άφησε σε ένα μοναστήρι, που ήταν αφιερωμένο στον Άγιο Γεώργιο και στη συνέχεια εξαφανίστηκε. Ο νέος εξαντλημένος αποκοιμήθηκε. Το επόμενο πρωί οι μοναχοί που τον αντίκρισαν φοβήθηκαν, γιατί το ντύσιμο με αραβικά ρούχα του νέου πρόδιδαν την παρουσία εχθρών. Το αγόρι διηγήθηκε την ιστορία του και καθησύχασε τους μοναχούς, οι οποίοι δοξολογούσαν τον Θεό για τη διάσωση του νέου.

ΠΕΡΙΣΠΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΟΧΗ

 

Οι άνθρωποι που έχουν κοσμικό φρόνημα θεωρούν τον περισπασμό αθώο: οι άγιοι Πατέρες όμως λένε πως είναι η αρχή όλων των κακών. Όποιος έχει παραδοθεί στον περισπασμό όλων των πραγμάτων και των θεμάτων, ακόμα και των πιό σοβαρών, έχει αντίληψη πολύ περιορισμένη και επιφανειακή. Όποιος έχει παραδοθεί στον περισπασμό, είναι συνήθως ασταθής. Τα αισθήματα της καρδιάς του δεν έχουν βάθος και δύναμη, γι’ αυτό είναι ρευστά και εφήμερα.

Όπως η πεταλούδα πετάει από λουλούδι σε λουλούδι, έτσι κι αυτός που έχει παραδοθεί στον περισπασμό, τρέχει από τη μια σωματική απόλαυση στην άλλη κι από τη μια μάταιη φροντίδα στην άλλη. Ο περισπασμός δεν γνωρίζει την αγάπη προς τον πλησίον. Αδιάφορα κοιτάζει τη δυστυχία των ανθρώπων και εύκολα τους φορτώνει με δυσβάσταχτα φορτία.

Όποιος έχει παραδοθεί στον περισπασμό, συνταράζεται από τις θλίψεις, ακριβώς επειδή δεν τις περιμένει: μόνο χαρές προσδοκά. Κάθε θλίψη, ακόμα και την πιό βαριά, όταν αυτή δεν έχει μεγάλη διάρκεια, γρήγορα την ξεχνά μέσα στον θόρυβο των διασκεδάσεων και των μερίμνων του. Η παρατεταμένη θλίψη, όμως, τον τσακίζει. Ο ίδιος ο περισπασμός τιμωρεί τον πολυμέριμνο άνθρωπο που του παραδίνεται, καθώς αυτός, με τον καιρό, όλα τα βρίσκει βαρετά και βουλιάζει σε μια ατέλειωτη, μια εξουθενωτική πλήξη.

Ο περισπασμός, τόσο επιζήμιος γενικά, είναι πραγματικά ολέθριος για το έργο του Θεού, το έργο της σωτηρίας, που απαιτεί συνεχή εγρήγορση και εντατική προσοχή. «Μένετε άγρυπνοι και προσεύχεστε, για να μη σας νικήσει ο πειρασμός», έλεγε ο Κύριος στους μαθητές του. Και σ’ όλη τη χριστιανοσύνη, επομένως και σ’ εμάς, έδωσε εντολή: «Σε όλους το λέω: Αγρυπνείτε!». Όποιος έχει παραδοθεί στον περισπασμό, εναντιώνεται με τη ζωή του στην εντολή αυτή του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.

Όλοι οι άγιοι με επιμέλεια απέφευγαν τον περισπασμό. Αγωνίζονταν να είναι συγκεντρωμένοι στον εαυτό τους και να προσέχουν τις κινήσεις του νου και της καρδιάς τους, κατευθύνοντάς τες σύμφωνα με τις ευαγγελικές εντολές. Αν συνηθίσουμε να προσέχουμε τον εαυτό μας, θα αποφεύγουμε τον περισπασμό ακόμα και όταν μας κυκλώνουν από παντού οι αιτίες του. Ο προσεκτικός, ο αυτοσυγκεντρωμένος άνθρωπος, και σε πολυκοσμία μέσα να βρίσκεται, παραμένει εσωτερικά απομονωμένος. Γνωρίζοντας εμπειρικά την ωφέλεια της προσοχής και τη βλάβη του περισπασμού, ένας σοφός γέροντας είπε: «Χωρίς προσοχή μεγάλη, δεν προοδεύει ο άνθρωπος ούτε σε μία αρετή».

Ο ΕΛΛΗΝΑΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΤΟ ΒΑΤΙΚΑΝΟ ΓΙΑ ΤΟΝ... ΚΟΙΝΟ ΕΟΡΤΑΣΜΟ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ ΤΟ 2025...

Συνάντηση είχαν στο Βατικανό Κυριάκος Πιερρακάκης και Πάπας Φραγκίσκος, οι οποίοι συζήτησαν για την μετατροπή του χριστιανικού μοναστηριού του 6ου αιώνα Μονή της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη σε τζαμί με απόφαση του Ερντογάν.

Πιο αναλυτικά, η επίσκεψη του κ. Πιερρακάκη ως επικεφαλής αντιπροσωπείας στο Βατικανό είναι η πρώτη επίσημη επίσκεψη από Έλληνα υπουργό Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού της Ελλάδας. Στο πλαίσιο της επίσκεψης ο υπουργός Παιδείας έγινε δεκτός από τον Πάπα Φραγκίσκο, τον οποίο, με ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο υπουργός χαρακτήρισε «μια προσωπικότητα με διεθνή ακτινοβολία, που με τις πρωτοβουλίες και τη δράση του συμβάλλει σταθερά στην επιδίωξη της ειρήνης και της σταθερότητας».

Γίνονται τζαμιά οι ναοί στην Τουρκία Ο κ. Πιερρακάκης εστίασε στην απαράδεκτη, όπως τη χαρακτήρισε, απόφαση μετατροπής της Μονής της Χώρας -καθώς και παλαιότερα της Αγίας Σοφίας- σε τζαμιά, γεγονός που αντίκειται στην αρχή της προστασίας των μνημείων που έχουν παγκόσμια πολιτιστική σημασία. Υπενθύμισε στο Πάπα Φραγκίσκο ότι αυτή η τακτική ξεκίνησε το 2013 με την μετατροπή της εκκλησίας της Αγίας Σοφίας της Τραπεζούντας στον Πόντο από μνημείο σε τζαμί.

Επίσης, η ελληνική πλευρά με αφορμή ότι το 2025 συμπληρώνονται 1.700 έτη από την Α’ Οικουμενική Σύνοδο και ο εορτασμός του Πάσχα Ορθοδόξων και Καθολικών συμπίπτει, ανέφερε το καλό παράδειγμα του κοινού εορτασμού του Πάσχα Ορθοδόξων και Καθολικών στην Ελλάδα.

Στη συνέχεια, ο κ. Πιερρακάκης συναντήθηκε διαδοχικά με τον Γραμματέα για τις σχέσεις με τα Κράτη και τους Διεθνείς Οργανισμούς, Αρχιεπισκόπο Paul Richard Gallagher, με τον αναπληρωτή επικεφαλής της Υπηρεσίας για τη Διάδοση του Ευαγγελίου, Αρχιεπίσκοπο Rino Fisichella και με τον Καρδινάλιο Claudio Gugerotti, επικεφαλής Υπηρεσίας για τις Ανατολικές Εκκλησίες.

Αυτή ήταν η πρώτη επίσημη επίσκεψη από Έλληνα υπουργό Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού της Ελλάδας στο Βατικανό. Οι συναντήσεις διεξήχθησαν σε ιδιαίτερα θερμό κλίμα και οι δύο πλευρές αποφάσισαν να εμβαθύνουν τη συνεργασία τους μέσω συγκεκριμένων δράσεων, σε ζητήματα όπως η διεύρυνση της εκπαιδευτικής συνεργασίας και η διοργάνωση κοινών δράσεων πάνω στην ηθική της τεχνολογίας και της τεχνητής νοημοσύνης.

Ο Κυριάκος Πιερρακάκης συνοδευόταν από τον Αρχιεπίσκοπο Καθολικών Αθηνών κ. Θεόδωρο Κοντίδη και τον Γενικό Γραμματέα Θρησκευμάτων κ. Γεώργιο Καλαντζή. Σημειώνεται ότι ο υπουργός μετέφερε στον Ποντίφικα τις θερμές ευχές της ελληνικής κυβέρνησης. *Εκ της ιστοσελίδας «in.gr» της 8.5.24. Επιμέλεια, παρουσίαση ημετέρα.

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΩΝΩΝ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ 2024

 

Ιερά Μητρόπολη Αττικής και Μεγαρίδος

της Εκκλησίας των Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών

ΓΙΑΤΙ ΣΒΗΣΤΗΚΕ Η ΑΛΩΣΗ ΤΟΥ 1204, ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΜΑΣ ΜΝΗΜΗ;

Πώς και γιατί, λοιπόν, σβήστηκε και αποσιωπήθηκε το 1204 από τη συλλογική μνήμη, παρότι αποτέλεσε ένα γεγονός αποφασιστικότερης σημασίας και από αυτή την Άλωση του 1453; Διότι, το 1204, η Κωνσταντινούπολη παρέμενε ακόμα η βασιλίδα των πόλεων σε όλη την Ευρώπη και, ανάμεσα στ’ άλλα, διέθετε ένα ή ίσως και δύο Πανεπιστήμια, ενώ το 1453 ήταν ήδη, στο μεγαλύτερο μέρος της, ένας ακατοίκητος σωρός ένδοξων ερειπίων.

του Γιώργου Καραμπελιά

Πώς και γιατί δεν αντιμετωπίζεται από το σύγχρονο ελληνικό κράτος και τους οργανικούς του διανοούμενους ως το γενέθλιο ορόσημο στην ιστορία του νεώτερου ελληνικού έθνους, παρόλο που το επισημαίνουν όλοι οι μεγάλοι ιστο­ρικοί μας, άσχετα από την ιδεολογική τους κατεύθυνση; Αυτή η αποσιώπηση έχει βαθύτατα ελατήρια, διότι η αναγνώριση του «1204» ως της αφετηρίας του νεώτερου ελληνισμού θα λειτουργούσε ως ιδεολογική θρυαλλίδα για το καθεστώς της εξάρτησης και της υποταγής στη Δύ­ση:

Κατ’ αρχάς, διότι θα καταδείκνυε πως οι νεώτεροι Έλληνες συγκρότησαν την ταυτότητά τους σε αντιπαράθεση και με τη δυτική αποικιοκρατία και όχι μόνο με τους Οθωμανούς· αντιπαράθεση η οποία δεν περιορίζεται στη θρησκευτική σύγκρουση, ή την οικονομική –μια μόνιμη απομύζηση ή στρέβλωση που συνεχίζεται ακόμα και σήμερα–, αλλά υπήρξε και σε μεγάλο βαθμό εδαφική. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως οι Βενετσιάνοι κατείχαν την Κύπρο μέχρι το 1571, την Κρήτη μέχρι το 1667, την Πελοπόννησο, με διαλείμματα, μέχρι το 1715, τα Ιόνια Νησιά μέχρι το 1797, για να τα πάρουν με τη σειρά τους οι Γάλλοι και να τα κρατήσουν οι Άγγλοι μέχρι το 1861. Η Κύπρος, δε, πέρασε από τους Λουζινιάν στους Ενετούς, στη συνέχεια στους Τούρκους και μετά στους Άγγλους μέχρι το 1960, τα δε Δωδεκάνησα θα επιστρα­φούν στην Ελλάδα από τους Ιταλούς μόλις το 1948.

Οι εισβολές και επιδρομές από τη Δύση ήταν αναρίθμητες από το 1071 και δώθε. Σταυροφορίες, Νορμανδοί, 1204, Καταλανοί, Ναΐτες Ιππότες, για να φθάσουμε στους αποκλεισμούς για τον Πατσίφικο, στις αποβάσεις στη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και την Ιταλική και Γερμανική Κατοχή, τέλος την αγγλική και αμερικανική επέμβαση. Ακόμα και στην περίοδο της Τουρκοκρατίας, η νησιωτική και δυτική Ελλάδα παρέμενε, για τριακόσια ή τετρακόσια χρόνια, μια no man’s land όπου συγκρούονταν Οθωμανοί και Δυτικοί, κυρίως Βενετσιάνοι, για την κατοχή ενός στρατηγικού «ενδιάμεσου χώρου», με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την εγχώρια οικονομία και τους ελληνικούς πληθυσμούς.

Η αποφασιστική στιγμή της «στροφής» υπήρξε η περίοδος ανάμεσα στο 1071 και τον 14ο αιώνα, την οποία συμβολικά χαρακτηρίζουμε ως «1204», όταν οι Φράγκοι θα απομυζήσουν και θα διαμελίσουν τον βυζαντινό ελληνισμό, για να τον παραδώσουν ανήμπορο στα χέρια των Οθωμανών. Ο ελληνισμός δεν θα μπορέσει ποτέ πια να σταθεί στα πόδια του ως αυτόνομος χώρος, ως συνέχεια της ελληνικής «οικουμένης», και θα επιβιώνει στο εξής ως ένας απλός μεθοριακός χώρος μεταξύ Ανατολής και Δύσης.

Η αποδοχή αυτών των διαπιστώσεων θα έθετε ως αίτημα, προφανώς, την ολοκλήρωση της απο-αποικιοποίησης του ελληνικού χώρου και θα οδηγούσε, με μια δεύτερη λογική συνεπαγωγή, στη διαπίστωση πως η αποικιοκρατία συνεχίζεται με νέες μορφές και παραμένει ζητούμενο η απόσεισή της. Με όλες τις ιδεολογικές, πολιτικές και οικονομικές συνέπειες μιας τέτοιας παρα­δοχής.

Και όμως, η αναγνώριση της σημασίας του 1204, ως αφετηριακού ορόσημου για τη συγκρότηση του νέου ελληνισμού, θα αποκαθιστούσε αδιαμφισβήτητα και την ενότητα της διαχρονίας μας, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, διά μέσου του Βυζαντίου, και η νεώτερη ελληνική ιστορία θα χωριζόταν σε τρεις υποπεριόδους: 1204-1453 / 1453-1821 / 1821- έως σήμερα. Θα κατέρρεε, συνεπώς, το καινοφανές –ίσως στα όρια του αστεϊσμού, αλλά κυρίαρχο στην ύστερη μεταπολίτευση– ιδεολόγημα που θέλει τη συγκρότηση του νεώτερου ελληνισμού να έχει ως αφετηρία τον «Διαφωτισμό» του 18ου αιώνα, δηλαδή να είναι πλήρως προσδεδεμένη και παράγωγη της δυτικοευρωπαϊκής εθνογένεσης, και όχι τον 12ο-13ο αιώνα, ως συνέχεια του Βυζαντίου.

Θα έπρεπε, να αλλάξει κατεύθυνση η σύγχρονη κυρίαρχη ιδεολογία –διανοουμένων και κράτους– και να στραφεί προς τη διερεύνηση της ελληνικής ιδιαιτερότητας, και έχοντας αυτή ως αφετηρία να μελετηθούν οι συνάφειές της τόσο με τη Δύση όσο και με την Ανατολή. Ούτε λίγο ούτε πολύ, θα ζητούσαμε από το ελληνικό κράτος και τους οργανικούς του διανοούμενους να αποσείσουν τουλάχιστον διακοσίων χρόνων τυφλή υποταγή στο δυτικό παράδειγμα!

Ίσως η λήθη της σημασίας του 1204, που χαρακτήριζε την κυρίαρχη ιδεολογία στον 19ο και τις αρχές του 20ού αιώνα, να ήταν σε ένα βαθμό κατανοητή –δεδομένου ότι η αντιπαράθεση με την Τουρκία κατελάμβανε σχεδόν όλο τον ορίζοντα. Μετά τη μεταπολίτευση, όμως, μεταλλάσσεται σε ασύγγνωστη συστηματική παρασιώπηση, απόκρυψη και διαστρέβλωση της ιστορίας, η οποία θα επεκταθεί, σταδιακώς, από την πρώτη στη… δεύτερη «Άλωση».

Τωόντι, η παλαιότερη «διαφωτιστική» ή φιλοδυτική γενιά διανοουμένων, το παλαιό ελληνικό κράτος, είχαν θέσει ως ορόσημο της γένεσης του νεοελληνικού έθνους το 1453. Έτσι τουλάχιστον διαφύλατταν κάτι από το αντιστασιακό ήθος του, έστω και αν ήταν μονομερές και μονόπλευρο, προς την Τουρκοκρατία και μόνο, αποκρύπτοντας την αποικιοκρατική υπαγωγή τους στη Δύση.

Η νεώτερη γενιά των διανοουμένων, όμως, και το θνήσκον ελληνικό κράτος της εποχής της «ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης», τείνει να μεταθέσει τα όρια της γένεσης του ελληνικού έθνους στη μετά το 1821 περίοδο, ως συνέπεια της συγκρότησης του «κράτους» – το έθνος καθίσταται απότοκο της κρατικής υπόστασης και όχι το αντίστροφο. Έτσι, εγκαταλείπεται πλέον κάθε αντιστασιακή διάσταση της συγκρότησης του ελληνικού έθνους, ακόμα και έναντι της τουρκικής «Ανατολής», έστω και αν συνεχίζεται, για παράδειγμα, η κατοχή της Κύπρου.

Η παρασιώπηση της δυτικής αποικιοκρατίας και του αντιστασιακού ήθους του νεώτερου ελληνισμού έχει, εν τέλει, ως έσχατη και αναγκαία συνέπεια και την υποτίμηση της οθωμανικής κυριαρχίας. Είμαστε, λοιπόν, υποχρεωμένοι να αναπλεύσουμε το ρεύμα της ιστορίας: για να αναγνωρίσουμε την ιδιοπροσωπία μας, πρέπει να ανατρέξουμε σε ένα προγενέστερο του 1453 ορόσημο, εκείνο του 1204, έστω και αν επαναλαμβάνουμε απλώς ή ανασύρουμε από τη λήθη αυτά που έχουν τονί­σει οι σημαντικότεροι ιστορικοί μας.

Οκτώ αιώνες μετά το 1204, θέτουμε και πάλι ως προϋπόθεση για την απο-αποικιοποίηση της σκέψης μας –τουλάχιστον αυτής, μια και η αποτίναξη των υλικών δεσμών είναι πολύ πιο δύσκολη– το αίτημα της αναγνώρισης μιας ταυτότητας συγκροτημένης διά της αντιστάσεως. *Το κείμενο είναι από το βιβλίο του Γιώργου Καραμπελιά, Το 1204 και η διαμόρφωση του νεώτερου ελληνισμού, που κυκλοφορεί από τις Εναλλακτικές Εκδόσεις. *Εκ του ιστοτόπου «cognoscoteam.gr» της 13.4.2018. Επιμέλεια, παρουσίαση ημετέρα.