Π. Ν. ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΔΗ: ΘΕΜΕΛΙΟ ΤΩΝ ΑΡΕΤΩΝ Η ΤΑΠΕΙΝΩΣΗ

Για μια πιο ολοκληρωμένη θεώρηση της αρετής της ταπεινώσεως, θεώρησα καλό να προσθέσω συμπληρωματικά μερικά κείμενα Αγίων Πατέρων και νεοτέρων ορθοδόξων Θεολόγων, σχετικά με την αρετή της ταπεινώσεως.

Πώς λοιπόν, αφού απαλλαγούμε από τον καταστρεπτικό όγκο της υπερηφανείας, θα φθάσουμε στην σωτήρια ταπεινοφροσύνη;

Αν ασκούμεθα σ' αυτήν με όλα τα μέσα και δεν παραμελούμε τίποτε με την ιδέα ότι παρ' όλα αυτά δεν θα βλαφθούμε.

Γιατι η ψυχή ομοιώνεται προς αυτά που σπουδάζει και λαμβάνει τον τύπο αυτών που πράττει και συμμορφώνεται προς αυτά. Ας είναι σε σένα και η εμφάνιση και το ρούχο και το περπάτημα και η ετοιμασία του κρεβατιού και το σπίτι και τα οικιακά σκεύη, όλα εξησκημένα προς την ταπείνωση.

Ακόμη και ο λόγος και το άσμα και η συναναστροφή με τον πλησίον να αποβλέπουν προς την ταπεινοφροσύνη μάλλον παρά προς την υπερηφάνεια.

Να μη, παρακαλώ, κάμης λόγους σοφιστικούς, μήτε να ψάλλης με υπερβολικά γλυκειά φωνή, μήτε να διαλέγεσαι υπερήφανα και αλαζονικά... να είσαι καλός προς τον φίλο, μαλακός στον υπηρέτη, ανεξίκακος προς τους θρασείς, φιλάνθρωπος προς τους πτωχούς... να μη περιφρονείς κανένα ποτέ. 

Να είσαι γλυκής στις συνομιλίες, φαιδρός στις απαντήσεις, πρόθυμος, ευκολοπλησίαστος σ' όλους. Να μη κάνης εγκώμια του εαυτού σου. (Μέγας Βασίλειος τόμος 6, σελ. 128).

Ο Κύριος αφού τους παρακάλεσε (τους μαθητές του) λέει: ''οι άρχοντες των εθνών κατατυραννούν τους λαούς των και οι μεγάλοι αξιωματούχοι τους κακομεταχειρίζονται σαν δούλους των.

Δεν πρέπει όμως να συμβή το ίδιο μεταξύ σας, αλλά αυτός που θέλει από σας να γίνη μεγάλος, αυτός πρέπει να γίνη υπηρέτης όλων, και αυτός που θέλει να είναι πρώτος, οφείλει να γίνη δούλος όλων'', αποδεικνύοντας, ότι είναι ίδιο των εθνικών γνώρισμα το να επιδιώκουν με μανία τα πρωτεία. 

Πράγματι είναι τυραννικό το πάθος αυτό (της φιλοπρωτείας) και συνεχώς ενοχλεί τους μεγάλους άνδρες... Αλλά εγώ (λέει ο Κύριος) έκανα και κάτι περισσότερο.

Γιατι αν και ήμουν Βασιλεύς των Ουρανίων δυνάμεων, θέλησα να γίνω άνθρωπος και καταδέχθηκα να περιφρονηθώ και να υβρισθώ... και έφθασα μέχρι σ' αυτόν τον θάνατο... και την ψυχή μου έδωσα σαν λύτρο.

Και χάριν ποιων έκανα αυτή τη θυσία; Χάριν των εχθρών. Και συ μεν αν ταπεινωθής, το κάνεις χάριν του εαυτού σου, ενώ Εγώ ταπεινώθηκα για χάρι σου...

Μη λοιπόν φοβηθής με τη σκέψη ότι δήθεν χάνεται η αξιοπρέπειά σου, αν ταπεινωθής. Γιατι με την ταπείνωσή σου αυτή, αυξάνεται η δόξα σου, με αυτήν γίνεται ακόμα μεγαλύτερη.

Αυτή είναι η πόρτα της βασιλείας των Ουρανών, (Ιωάν. Χρυσόστομος, τόμος 11ος, σελ. 569, 571).

Τετάρτη είναι: Η Θεανθρώπινη αρετή της πραότητος και ταπεινώσεως. Μόνο ''ο πράος τη καρδία'' καταπραύνει τις επαναστατημένες και άγριες καρδιές, μόνο ο ταπεινός τη καρδία ταπεινώνει τους υπερηφάνους και αλαζονικούς.

Το να δείχνει πραότητα προς όλους τους ανθρώπους είναι χρέος του κάθε αληθινού χριστιανού (Τίτ. 3,2). Αλλά ο άνθρωπος γίνεται αληθινά πράος και ταπεινός, όταν κάμη καρδιά της καρδιάς του τον Πράον και Ταπεινόν Κύριον Ιησού που είναι ο Μόνος αληθώς ''Πράος και Ταπεινός τη καρδία'' (Ματθ. 11, 29)...

Ο Κύριος ταπείνωσε τον Εαυτό του με την μεγαλύτερη ταπείνωση: Εσαρκώθη, έγινε άνθρωπος. Αν είσαι του Χριστού, ταπείνωσε τον εαυτό σου μέχρι του σκώληκος...

Ταπείνωσε τον εαυτό σου πιο κάτω από όλους. Να είσαι τα πάντα τοις πάσι, αλλά διά Χριστού και κατά Χριστόν. Όταν είσαι μόνος σου προσεύχου λέγοντας: Ταπεινέ Κύριε, ταπείνωσέ με διά της Ταπεινώσεώς Σου.

Πέμπτη είναι: η θεανθρώπινη αρετή της υπομονής και ταπεινώσεως. Δηλαδή να υπομένης το κακό, να μη ανταποδίδης κακό αντί κακού, να συγχωρής πανεύσπλαχνα για τις βρισιές και συκοφαντίες και πληγές που σου προκαλούν οι συνάνθρωποί σου. (Ιουστ. Πόποβιτς ''Άνθρωπος και Θεάνθρωπος'', σελ. 58-59).

Η δόξα οδηγεί στον εγωισμό, στη ματαιοδοξία και τελικά ο άνθρωπος δεν διακρίνει τα ελαττώματά του, και θεωρεί τον εαυτό του υπεράνθρωπο. Αυτό οδηγεί σε κάθε είδους εγκλήματα γιατι πιστεύει ότι όλα του επιτρέπονται. 

Έτσι δημιουργούνται οι διάφοροι Χίτλερ και η λατρεία της προσωπικότητας. Η γήϊνη επιτυχία οδηγεί σε μια υπερεκτίμηση των δυνάμεών μας και τελικά αντί να λατρεύουμε τον Θεό, αρχίζουμε να λατρεύουμε τον εαυτό μας, να νομίζουμε ότι είμαστε πλούσιοι...

Έχουμε ξεγελαστεί από μια διαβολική ολέθρια δύναμη και ξεχάσαμε ότι η ζωή δεν είναι απόλαυση, εγκατάλειψη στην αμαρτία. Η ζωή μας στη γη πρέπει να είναι γεμάτη αυταπάρνηση.

Μόνο τότε όλα επανέρχονται στη φυσική τους κατάσταση, μόνο τότε ο άνθρωπος δεν εκφυλίζεται, δεν μεταβάλλεται σε ζώο...

Η ματαιοδοξία είναι μια πολύ επικίνδυνη κατάσταση που ωθεί τον άνθρωπο να τα βλέπει κάτω από ένα ψεύτικο φως.

Ή βρίσκεται κάτω από τη γοητεία μιας απατηλής ιδέας, ή μόνος μαγεμένος από τα ίδια του τα χαρίσματα ή προσόντα του. Είναι δύσκολο να είναι κανείς κριτής του εαυτού του, κυρίως αν έχει υποκύψει σε ένα τέτοιου είδους εγωισμό.

Ματαιοδοξία είναι όταν αφήνεις εκούσια τον εαυτό σου να παρασυρθεί από κάτι που δεν υπάρχει, από κάτι που υπάρχει μόνο στη φαντασία σου... 

Οι εχθρικές δυνάμεις είναι πολυάριθμες και οι δικές μας περιορισμένες. Αυτό όμως ισχύει μόνο με βάση τα ανθρώπινα κριτήρια. Στην πραγματικότητα έχουν πολύ περισσότερες δυνάμεις απ' όσες μπορούμε να διακρίνουμε σαν άνθρωποι.

Ο Θεός, ο Χριστός, οι ουράνιες δυνάμεις, όλοι οι άγιοι... είναι η δύναμή μας. Είναι αόρατη κρυμμένη και ενεργοποποιείται μόνο με τη μεσολάβηση της πίστεώς μας. Μας μεταδίδεται ανάλογα με την Πίστη μας. (Ντούντκο Δημήτριος ''Η Ελπίδα μας'', σελ. 178-179, 254-256).

Και ναι μεν πρέπει... μετ' ενθουσιασμού ιερού να δοξολογούμε την δικαιοσύνη, το έλεος και την φιλαλήθεια του Κυρίου μας, αλλ' οφείλουμε συγχρόνως να συναισθανώμεθα την μικρότητα, την ευτέλεια, την αναξιότητά μας και να ταπεινωνόμαστε με συντριβή μπροστά στο θείο μεγαλείο Του.

Μη λησμονούμε ποτέ, ότι ο Θεός μας αντιτάσσεται τους υπερηφάνους... Ω Κύριε, δίνε μας ταπείνωση και στήριξέ μας στο φόβο Σου και στην υπακοή... 

Είχε ο Δαυίδ ταπεινοφροσύνη, ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά των μεγάλων ανδρών και αγίων.

Διότι το να μη κατανοή κανείς ποσο μικρός και πτωχός και αδύνατος είναι παρ' όλα τα μεγάλα προσόντα που ενδέχεται να έχη, είναι απόδειξη ότι ο νους του είναι πολύ στενός και στερείται της ευρύτητος που χαρακτηρίζει τους μεγάλους άνδρες.

Όταν φθάνει μέχρι του σημείου, που από αλαζονεία να μη καταδέχεται ή και να περιφρονεί τους ομοίους του, αυτό αποδείχνει, ότι δεν διδάχθηκε ακόμη ούτε τα πρώτα βήματα της Χριστιανικής ζωής. (Παν. Τρεμπέλα ''Ψαλτήρι'' ''Ερμηνεία''. σελ. 377, 553).

Η ταπείνωση είναι το πτερό της ψυχής. Προσάγει τις δίκαιες ψυχές μπροστά στο θρόνο της θείας μεγαλωσύνης.

Είναι η λαμπρά και απαστράπτουσα εσθήτα με την οποία η ψυχή προσαγάγεται μπρος στο θρόνο του Θεού. Η ταπείνωση ελκύει το έλεος του Θεού, εφέλκεται την θεία συμπάθεια και προκαλεί τους μυστικούς όμβρους της θείας χάριτος.

Η ταπείνωση είναι η κατ' εξοχήν αρετή της ορθοδοξίας. Είναι η ρίζα και το θεμέλιο πάσης αρετής. (Ανδρέας Θεοδώρου ''Το χαροποιό πένθος της Εκκλησίας'', σελ. 187).

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Εκ του βιβλίου Π. Ν. Αλεξανδρίδη (Εκπαιδευτικού)
''Θεμέλιο των Αρετών η Ταπείνωση'',
Επεξεργασμένες ομιλίες του μακαριστού γέροντος Ιγνατίου Κολιοπούλου,
έκδοση πέμπτη, Τήνος, σελ. 49-54.

ΟΣΙΟΣ ΑΜΒΡΟΣΙΟΣ ΤΗΣ ΟΠΤΙΝΑ (2ο ΜΕΡΟΣ)

Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου της Ι. Μ. Παρακλήτου: <<Όσιος Αμβρόσιος της Όπτινα>>, έκδοση ογδόη, σελ. 9-14, Ωρωπός Αττικής 2004.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένων
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Η λέξις "στάρετς", που ερμηνεύεται "γέροντας", αναφέρεται σε χαρισματούχους άνδρες του ρώσικου μοναχισμού. Πρόκειται για τους ιερομονάχους εκείνους, οι οποίοι με αυστηρή μοναχική άσκησι ανέβηκαν σε ύψη αρετής και κατέκτησαν πλούσια την χάρι, την σοφία και την δύναμι του Αγίου Πνεύματος,
για να αναλάβουν εν συνεχεία το έργο του πνευματικού πατρός και καθοδηγητού.
Τον περασμένο αιώνα η Ρωσική Εκκλησία παρουσίασε εκλεκτούς και δυναμικούς στάρετς. Ήταν για να ενισχυθή η φλόγα της πίστεως και να αντέξη στην επερχόμενη δοκιμασία. Ανάμεσά τους σπουδαία θέσι κατέχει ο περίφημος στάρετς Αμβρόσιος της Όπτινα, ο "μέγας φωστήρ της Ρωσίας", όπως χαρακτηρίσθηκε, ο οποίος ανακηρύχθηκε επίσημα άγιος τον Ιούνιο του 1988 από την Ιερά Τοπική Σύνοδο της Εκκλησίας της Ρωσίας.
Η παρουσίασις στο ελληνικό κοινό της μεγάλης αυτής οσιακής μορφής αποτελεί μια συμβολή στην προσπάθεια ν' αποκαλυφθούν τα περίλαμπρα αστέρια που κρύβει ο ουράνιος θόλος της Ορθοδοξίας. Έτσι θα μπορή ο αναγνώστης να θαυμάση το φως, την λάμψι, την δόξα και την ωραιότητα που περιέχει η Εκκλησία του.
Μαζί με την μορφή του βιογραφούμένου οσίου προβάλλονται στο παρόν βιβλίο και άλλες ιερές μορφές -εκλεκτά άνθη από τον οσιακό κήπο της Όπτινα- όπως του στάρετς Λέοντος, του στάρετς Μακαρίου, του ηγουμένου Μωϋσή, του ερημίτου Ελισσαίου κ.ά. Όλοι τους -σύγχρονοι του οσίου Αμβροσίου- ήσαν θεοφόροι Πατέρες,
"άνδρες πλούσιοι, κεχορηγημένοι ισχύϊ" (Σ. Σειράχ μδ' 6). [...]
(Από τον πρόλογο της έκδοσης)

 Ιερές αναμνήσεις

Βαθειά και απερίγραπτη ήταν η θλίψις που προξένησε ο θάνατός του. Ανεχώρησε για την αιωνιότητα στις 10 Οκτωβρίου του 1891, στην ηλικία των εβδομηνταεννέα ετών, και άφησε πίσω του μεγάλο πνευματικό κενό. Οι ευλαβείς Χριστιανοί της Ρωσίας τον εθρήνησαν πολύ. Η απώλεια ήταν μεγάλη.

Παρ' όλο όμως που έφυγε, η μορφή του, η ζωή του, τα λόγια του παρέμεναν ολοζώντανα στην καρδιά και στην σκέψι τους. Ο ένας ατένιζε συνεχώς το επιβλητικό πορτραίτο του που το είχε τοποθετήσει στην πιο περίποπτη θέσι του σπιτιού του. Ο άλλος ξεφύλλιζε το βιβλίο που είχε πάρει ευλογία από τα αγιασμένα χέρια του.

Ο τρίτος διάβαζε και ξαναδιάβαζε μία επιστολή του που αξιώθηκε κάποτε να λάβη. Δεν ήταν λίγοι κι εκείνοι που ανέφεραν προσωπικές περιπτώσεις, στις οποίες είχε εκδηλωθή το προσωπικό του χάρισμα. Πολυάριθμοι αγρότες μιλούσαν για την δύναμι της προσευχής του. Τους είχε σώσει από επικίνδυνες ανομβρίες.

Πολλά και θαυμαστά ακούγονταν για τον οσιώτατο εκείνον στάρετς. Και δεν μπορούσε κανείς να αμφιβάλη, γιατι επρόκειτο για γεγονότα ολοφάνερα, πρόσφατα και χειροπιαστά.

-Εγώ, διηγείτο ευσεβής Χριστιανός, είχα βρεθή σε μεγάλη απόγνωσι. Αντιμετώπιζα ένα οξύ προσωπικό πρόβλημα και δεν μπορούσα να βρω άκρη. Στον αγρό της ψυχής μου άρχισαν να βλαστάνουν τα ζιζάνια της απελπισίας. Πόση παρηγορία μου έδωσε τότε μία επιστολή του! Πόση ανακούφισι! Την φυλάω σαν κόρη οφθαλμού!

<<Ειρήνη σε σένα -έτσι άρχιζε η επιστολή του- αδελφέ, που βρίσκεσαι σε θλίψι και αμηχανία. Διάβασε, σε παρακαλώ, τις τελευταίες σελίδες του Αββά Δωροθέου. Εκεί αναφέρεται ότι δεν πρέπει να δίνουμε σημασία στους λογισμούς της μικροψυχίας. Διάβασε και θα ηρεμήσης.

Συζητήσαμε πολύ για την περίπτωσί σου και τίποτε δεν κατορθώσαμε να κάνουμε. Γι' αυτό το καλύτερο απ' όλα είναι να αναθέσουμε την ελπίδα μας στην πρόνοια του Παναγάθου Θεού. Αυτή μπορεί όλα να τα τακτοποιήση κατά τον καλύτερο τρόπο και παρά πάσαν προσδοκία μας.

Μελέτησε με προσοχή το 49ο κεφάλαιο του Αββά Ισαάκ του Σύρου, περί πνευματικής νηπιότητος. Προσπάθησε όσο μπορείς να εγκολπωθής αυτές τις αλήθειες. Κάθε υπόθεσις και κάθε έργο δεν τελειώνει μονομιάς. Χρειάζεται να περάση χρόνος, να καταβληθή προσπάθεια, να γίνη βαθειά μελέτη, να ασκηθή ωρισμένες φορές και βία. 

Θα γίνουν και σφάλματα, θα προκληθούν και δυσαρέσκειες. Συν τω χρόνω όμως όλα θα περάσουν και θα ξεχασθούν' αλλά το έργο θα παραμείνη και θα μας χαροποιή... Και πάλι ειρήνη σε σένα. Ο πολυαμαρτωλός Ιερομόναχος Αμβρόσιος

Άξιες προσοχής είναι οι παραπομπές στα κείμενα των Αγίων Πατέρων. Ο σοφός ποιμήν εγνώριζε να οδηγή τα πρόβατα σε τόπους εκλεκτής χλόης και στερεάς πνευματικής τροφής.

-Εγώ διηγείτο, κάποιος άλλος, ήμουν μανιώδης καπνιστής. Κάπνιζα αναρίθμητα τσιγάρα την ημέρα, και κατήντησα σωματικά και ψυχικά ράκος. Έφθασα στο σημείο να περνώ και δυνατές κρίσεις μελαγχολίας. Και αν δεν υπήρχε η παρέμβασις του αγίου εκείνου Γέροντος, με περίμενε οριστική καταστροφή.

Το γράμμα που μου έστειλε ήταν για μένα σωσίβιο. Το φυλάω σαν ακριβό κειμήλιο. Το έχω αποστηθίσει ολόκληρο. Αφού στην αρχή μου ανέφερε τις ζημίες που προκαλεί ο καπνός στο σώμα και στην ψυχή, κατέληγε: <<Τα αδύνατα παρ' ανθρώποις δυνατά παρά τω Θεώ έστι>>…

Σας συνιστώ να αντιμετωπίσετε το πάθος με φάρμακα πνευματικά. Να πλησιάσετε δηλαδή στο Μυστήριο της Μετανοίας και να εξομολογηθήτε λεπτομερώς όλες τις αμαρτίες από την μικρή παιδική ηλικία μέχρι σήμερα. Να ετοιμασθήτε και να κοινωνήσετε των Αχράντων Μυστηρίων. Να διαβάζετε καθημερινώς ένα ή περισσότερα κεφάλαια του Ευαγγελίου όρθιος.

Και όταν σας πιάνη μελαγχολία να διαβάζετε πάλι το Ευαγγέλιο, μέχρι ότου περάση. Ή αντί γι’ αυτό να κάνετε τριαντατρείς μεγάλες μετάνοιες εις τιμήν της επιγείου ζωής του Σωτήρος και της Αγίας Τριάδος…>>. Με τις σοφές αυτές υποδείξεις η ψυχή καθαρίσθηκε, δυνάμωσε. Και σε λίγο χρονικό διάστημα κατόρθωσε να νικήση το ακατανίκητο πάθος.

-Ο στάρετς, διηγείτο κάποια μοναχή, ήταν Πνευματικός μου, και μου συνιστούσε να εγκαταβιώσω στο Μοναστήρι του Σαμορντίνου. (Πρόκειται για το γυναικείο Μοναστήρι που ο ίδιος είχε ιδρύσει). Εγώ όμως είχα τις επιφυλάξεις μου. Δυσκολευόμουν να πάρω μια τέτοια απόφασι.

<<Καλά είναι εκεί>>, έλεγα, <<όσο ζη ο Γέροντας. Όταν όμως πεθάνη, τί γίνεται>>; Πολύ με βασάνιζαν αυτές οι σκέψεις. Και δεν έπαιρνα το θάρρος να του τις ανακοινώσω. Κάποια φορά περίμενα με άλλους προσκυνητές έξω από το κελλί του στην Όπτινα. Μόλις βγήκε μας ευλόγησε και άρχισε να μας προσφέρη λόγους πνευματικής οικοδομής.

Πολλές φορές άκουγες να λέη πράγματα που φαίνονταν άσχετα ή ασυνάρτητα ή αδιάφορα. Και όμως! Για κάποιον από τους ακροατάς είχαν μεγάλη σημασία. Αυτή την φορά ανέφερε κάτι που διέλυσε τις αγωνίες και τους δισταγμούς μου. <<Οι Γέροντες>>, είπε, <<που ιδρύουν ένα Κοινόβιο, όσο ζουν το προσέχουν. Μετά τον θάνατό τους όμως το εγκαταλείπουν; Όχι! Δεν το ξεχνούν. Το παρακολουθούν και τότε και το προστατεύουν>>.

Δεν ήταν μόνο η χαρά και η ανακούφισις που μου έδωσαν αυτά τα λόγια του. Ήταν και η μεγάλη έκπληξις. Πώς να μην εκπλαγής, όταν αντιληφθής ότι ο άλλος εξιχνίαζε τις μυστικές και απόκρυφες γωνίες της ψυχής σου>>! Παρόμοιες διηγήσεις αναφέρονταν πολλές. Και ακόμη, πιο καταπληκτικές!

Δηλαδή: Γεγονότα μελλοντικά και απόμακρα, που δεν ήταν δυνατόν ούτε να τα φαντασθή κανείς, το μάτι που σαν προφητικό τηλεσκόπιο τα διέκρινε με απόλυτη ακρίβεια. Όσοι εγνώριζαν από θεολογία έλεγαν ότι ο όσιος αυτός Ιερομόναχος είναι φορεύς του προορατικού χαρίσματος, του σπουδαιότερου από τα φωτιστικά χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος.

-Και εγώ και ο Ιερεύς, διηγείτο κάποια ευσεβής πρεσβυτέρα, είχαμε σε μεγάλη ευλάβεια τον άγιο εκείνον Γέροντα, και είχαμε κρεμάσει στο σπίτι μας την φωτογραφία του. Κάποτε μας επισκέφθηκε από το διπλανό χωριό η αδελφή του -πρεσβυτέρα κι αυτή. Μόλις αντίκρυσε την μορφή του συγκλονίσθηκε.

Η έκπληξίς της και η χαρά της δεν είχαν όρια. Σε λίγο την ξεκρέμασε και άρχισε να την ασπάζεται. <<Πού την βρήκες αυτή την φωτογραφία; Ποιός είναι αυτός ο μοναχός; Ζη ο άγγελος αυτός του Θεού>>; άρχισε να μ' ερωτά γεμάτη αγωνία. <<Ζη ο ουράνιος αυτός άγγελος που τον έστειλε ο Θεός να μας σώση από την καταστροφή, από το έγκλημα>>!

Ακούγοντας εγώ τις τελευταίες αυτές λέξεις αιφνιδιάστηκα και ζήτησα εξηγήσεις. Η αδελφή μου τότε μου εξιστόρησε ένα δραματικό γεγονός. Έτσι δικαιολόγησα απόλυτα την συγκίνησι που ένιωσε αντικρύζοντας την φωτογραφία του στάρετς.

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου της Ι. Μ. Παρακλήτου: <<Όσιος Αμβρόσιος της Όπτινα>>, έκδοση ογδόη, σελ. 9-14, Ωρωπός Αττικής 2004.

Η ΜΑΡΤΥΡΙΚΗ ΘΥΣΙΑ ΤΗΣ ΕΥΧΗΣ ΣΤΗ ΝΗΝΕΜΙΑ ΤΗΣ ΝΥΧΤΟΣ

Η νύχτα κυλάει προσευχόμενη στον ρυθμό των μαύρων κόμπων, ένα τρακοσάρι κομποσκοίνι είναι η ζωή, που πάλλεται στους ήχους ανεκλάλητης καμπάνας. Κωδωνοκρουσίες εύηχες που φτερουγίζουν στον αέρα. Η βραδινή προσευχή είναι μαυροφορούσα μοναχή που λάμπει το πρόσωπό της στο αθόρυβο τρεμόσβησμα της φλόγας στο καντήλι, χορός μοναχών που διαθλάται υπερβατικά στο έδαφος. Η νύχτα είναι η θεάρεστα εννοούμενη ημέρα της ζωής, τότε που ο Ορθόδοξος αναπνέει, όπως τα άνθη ανασαίνουν τα βράδια του ζεστού καλοκαιριού. Απομυζάει τη νύχτα της παρακλητικής ενατένισης στο βιβλίο της Ζωής, θρόισμα βυζαντινών ψαλμών στο φως του αποσπερίτη. Οι προσευχές είναι τα ασφυκτικά μυρώδη νυχτολούλουδα της απάνεμης σιγαλιάς, μικρές δροσοσταλίδες βροχής που ρέουν κατακόρυφα απ' το πρόσωπο γονυπετούντος μοναχού, αγρυπνίες τελετουργικές στην απόκοσμη ευταξία της νυχτός, τα τεριρέμ που αναπαύονται στα δακρύβρεχτα μάτια των πιστών. Αυτών που εννοούν την Πίστη τρόπο ζωής, χωρίς ημερομηνία λήξης. Η πληρότητα της αίσθησης, της κατά Χριστόν Ζωής είναι το εφαλτήριο της ανόδου στα ουράνια, το πρώτο σκαλοπάτι στην ευθυτενή κλίμακα του Αγίου Ιωάννη. Ο βραδινός, γονατιστός αγώνας είναι πνευματικά, αιματηρή μάχη με το αντίδικο, βδελυρό ''κτίσμα'' μιας μετέωρης, αξιοθρήνητης πτώσης. Δροσίζουν οι ευλογίες του Πατρός στον κοπιώδη ίδρω της βραδινής θυσίας. Τα λόγια είναι αθόρυβα, γοργοϋπήκοα περιστέρια που ταχυδρομούν τις ικεσίες και τις ευχαριστιακές δοξασίες των μαρτυρικών πιστών, ναι είναι μαρτυρική θυσία, η εσώψυχα, εκπέμπουσα προσευχή, πάλη με τον θάνατο. Ο ανατέλλων σταυρός που ορθώνεται ξημερώματα Κυριακής στις άγρυπνες καρδιές των νυχτερινών, προσευχόμενων ανθρώπων. Η λειτουργία έδυε πια στην Μονή της μετανοίας. Χριστοφόροι πιστοί χαμογελούσαν στα κερασένια χείλη ενός αμνοϊκού Χριστούλη. Αποκαταστάθηκε η τάξη στην αφροσύνη της καρδιάς, ανθισμένα πρόσωπα διαθλώνται στα θυμιάματα ψυχών, που αίφνις έβγαλαν καρπό, όπως τα ξεραμένα στάρια στην κίτρινη, απλωμένη γη. Πήραν τον Χριστό, κέρδισαν τον Ουρανό, νίκησαν τον κόσμο. Η Κυριακή είναι ουράνια γιορτή, πλουμιστό τραπέζι με πνευματικά, εύμορφα καλούδια, που γεύονται οι ταπεινοί κι ανυπόκριτοι πιστοί. Η Άνοιξη που προπορεύεται ενός βαρύ, μικρόψυχου χειμώνα, η κόκκινη Λαμπρή που τελειούται στους αχόρταγους για Χριστό, βουλιμικούς ανθρώπους. Αυτή είναι η Ορθοδοξία, προσευχητικό ξέσπασμα μεγαλόψυχης αγάπης σε άγονη, στειρωμένη γη, η ανθοφορία της αμυγδαλιάς σε καρποφόρο χώμα, η γονυπετούσα προσευχή που εισακούγεται στην νυχτερινή θυσία. Όλες οι Κυριακές είναι πολύχρωμες, θυμιασμένες ανθοδέσμες, άνθη του αγρού που αντιστέκονται στην ξέφρενη μανία ενός επίβουλου ανέμου, τα πτερωτά του ουρανού που αναπαύονται στο γαλανό πέπλο της πλάσης που απλώνεται. Οι Κυριακές των Ορθοδόξων φορούν το ρούχο της ελπίδας, χιονάτες, ολόλευκες νυφούλες που καθαίρονται σε ταπεινόφρονες, ενδεείς υπάρξεις, το βαθύ μπλε της θάλασσας που ευωδιάζει με γαλανή αρμύρα τα χλοερά, καταπράσινα λιβάδια. Τα μεγαλόψυχα σπίτια των ανθρώπων που φιλοξενούν το άγιο πνεύμα του Θεού, ευφρόσυνες ψυχές που αναπαύονται στην ζέση της μητρικής, θελκτικής αγκάλης, το χέρι του πατέρα στην έξοδο κινδύνου, το παλιό κλειδί της πόρτας αφημένο στο περβάζι!

Γιώργος Δ. Δημακόπουλος

Δημοσιογράφος

Η ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ, ΟΙ ''ΙΝΦΛΟΥΕΝΣΕΡΣ'' ΚΑΙ ΑΛΛΑ...

Παρακολουθῶ τά ΜΜΕ καθημερινά. Θά πεῖτε «αὐτή εἶναι ἡ δουλειά σου», ἀλλά δέν εἶναι μόνον αὐτό. Προσπαθῶ νά εἶμαι μέσα στίς καταστάσεις οἱ ὁποῖες διαμορφώνονται.

του Δημήτρη Καπράνου

Βεβαίως, μοῦ εἶναι λίγο δύσκολο νά παρακολουθήσω τούς ἰνφλουένσερς, δηλαδή (ἄς μοῦ ἐπιτραπεῖ ἡ ἐλεύθερη μετάφραση) τούς «ἐπηρεαστές» ἤ τούς, τέλος πάντων, «ἀσκοῦντες ἐπιρροή» στήν κοινή γνώμη. Κάτι ἀπίθανους τύπους καί τύπισσες, τούς ὁποίους προωθεῖ ἡ ἐλαφρά σκηνή τῶν ΜΜΕ, μέ στόχο, φυσικά, κάποια στιγμή νά τούς ἀποδομήσει. Δύσκολο ἐπίσης μοῦ εἶναι νά ἀσχοληθῶ μέ τούς κάθε εἴδους κινδυνολόγους, οἱ ὁποῖοι εὐδοκιμοῦν πλέον στά ΜΜΕ ἀλλά καί στά σόσιαλ, ἐπηρεάζοντας, δυστυχῶς, καί αὐτοί πολύ κόσμο τόν ὁποῖο –ὅπως, γιά παράδειγμα, στήν πανδημία– μπορεῖ νά πάρουν στό λαιμό τους, πού λέει καί ὁ σοφός (ἐκτός ἀπό τήν ἡμέρα τῶν ἐκλογῶν) λαός…

Ἐκεῖνο, ὅμως, πού διαπιστώνω καί πού μέ κάνει νά θλίβομαι καί νά ἀνησυχῶ, εἶναι τό κλῖμα μίσους τό ὁποῖο διαμορφώνεται (σέ κοινωνικό καί πολιτικό ἐπίπεδο) στά μέσα κοινωνικῆς δικτυώσεως, ἤτοι στό φέις-μπούκ ἀλλά (ὅπως μοῦ λένε) καί σέ ἄλλους, συγγενικούς μέ αὐτό ἱστοτόπους.

Διαβάζω ἀναρτήσεις (ἐπώνυμες, δυστυχῶς, οἱ περισσότερες καί ἀπό ὀνόματα γνωστά, μεταξύ τους καί κάποιων παλαιῶν καί ἐμπείρων συναδέλφων), τά ὁποῖα ἐκφράζονται γιά πρόσωπα τῆς πολιτικῆς ζωῆς κατά τρόπο χυδαῖο, ἀνεπίτρεπτο, μέ κουβέντες χαμαιτυπείων.

Ὑπό τήν –αὐθαίρετη– δῆθεν στέγη τῆς «κριτικῆς» καί πολλές φορές ἐπικαλούμενοι ἀπό τήν δημοκρατία μέχρι τόν Ἀριστοφάνη (τόν ὁποῖο ἀνάθεμα κι ἄν ἔχουν διαβάσει ποτέ τους) στολίζουν τόν πρωθυπουργό οἱ μέν καί τούς ἄλλους πολιτικούς ἀρχηγούς οἱ δέ πότε μέ ἠλίθια χυδαῖα στιχάκια καί πότε μέ ἀπαξιωτικές ἐκφράσεις.

Διαβάζω ἀναρτήσεις νέων ἀνθρώπων, πού ἀναφέρονται (μέ μῖσος) οἱ μέν στόν δημοκρατικό στρατό (τό δημοκρατικός, ὅπως λέμε «Εὔξεινος Πόντος» ἤ «Ἐλπίδα» τήν σφοδρή κακοκαιρία) καί στό «ἀντάρτικο» οἱ δέ στόν Μελιγαλᾶ καί σέ ἄλλες παρόμοιες ἑστίες ἀγριοτήτων. Καί συλλογίζομαι ἄν μπορεῖ ποτέ μιά χώρα νά πάει μπροστά ὅταν οἱ νέοι ἄνθρωποι κολλᾶνε στό παρελθόν καί μάλιστα τό ἐπικαλοῦνται γιά νά προβάλουν ἀπόψεις σημερινές! Ἄν εἶναι δυνατόν!

Ἀπό τήν ἄλλη μεριά, ὅμως, ἔχουμε καί τό φαινόμενο τῶν ἰνφουλένσερς , οἱ ὁποῖοι –ὡς ἔμαθα– εἰσπράττουν, ἀναλόγως πρός τά «λάικ» τους, μεγάλα ποσά ἀπό σπόνσορες (ἔτσι ἀποκαλοῦνται οἱ χορηγοί. Εἶναι, νομίζω, τριτόκλιτον, ὁ σπόνσωρ, τοῦ σπόνσορος, ὅπως ὁ κόνδωρ, τοῦ κόνδορος.)

Συνεπῶς, πῶς νά μήν εἶναι ἰνφλουένσερ μιά καλλίπυγος δεσποινίς ἡ ὁποία προβάλλει τόν δικό της λόγο, ἀφοῦ ἀντί γιά ἐκείνην ἀφήνει νά ὁμιλοῦν οἱ γλουτοί, τά στήθη καί ἡ κορμοστασιά της, μέ ὅσο τό δυνατόν ἐλλιπέστερη (ἕως ἀνύπαρκτη) ἔνδυση!

Πῶς νά μήν στείλει ἕνα λάικ ἐκεῖνος πού θαυμάζει τό κορίτσι γιά τόν πλοῦτο καί τά προσόντα του;

Δηλαδή ἦταν καλύτερη ἡ Φρανσουάζ Σαγκάν πού ἔγινε διάσημη χωρίς νά τήν ἔχει δεῖ κανείς, ἐπειδή ἔγραψε ἕνα βιβλίο καί μάλιστα χωρίς εἰκονογράφηση; «Καί ποιός εἶναι, βρέ παιδιά, αὐτός ὁ Καψάλης πού ’χει τόσο μεγάλη δημοτικότητα;» ρώτησα, προχθές σέ μιά παρέα.

«Καλά, δέν ξέρεις τόν Ἀλέξανδρο Κοψιάλη;» μέ ρώτησε ἔκπληκτη νεαρά συνάδελφος. «Ὄχι, δέν τόν γνωρίζω. Ἐσύ γνωρίζεις τόν Θανάση Πετσάλη-Διομήδη;» τῆς λέω.«Νά τόν κάνω τάγκ νά τόν δῶ;» μοῦ λέει…

ΕΣΤΙΑ

ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙΣ

ΠΡΟΣ ΕΠΙΔΟΞΟΥΣ ΚΑΘΟΔΗΓΗΤΕΣ ΚΑΙ ΕΠΗΡΜΕΝΟΥΣ ΙΕΡΟΚΑΤΗΓΟΡΟΥΣ

Επειδή το διαδίκτυο προσφέρεται αφειδώς σε κάποιους να κατηγορούν (ανωνύμως τάχα) αρχιερείς, φωτογραφίζοντάς τους -βέβαια- με έναν λίαν άκομψο και επιλεκτικό τρόπο, προσφέροντας τα μάλα στη διαίρεση και το διαχωρισμό του ποιμνίου, γι' αυτό σημειώνουμε: Το να μην αναφέρεσαι επωνύμως στον Αρχιερέα στον οποίο αναφέρεσαι, δεν αποτελεί κατ' ανάγκην, διάκριση ή ταπεινότητα, αλλά την εύκολη και απολύτως ιδεατή λύση για να κατηγορείς εκ του ασφαλούς! Από, που πηγάζει αλήθεια αυτή η τόσο μαξιμαλιστική ευθιξία σας, ώστε να ιεροκατηγορείτε -γιατι αυτό κάνετε-  ο ένας για <<οίηση>>, δηλαδή για αλαζονεία και καυχηξία, ο δεύτερος για <<ειρωνία>> και <<πικροχολία>>, έναν άνθρωπο με μια εγνωσμένη σε όλους εμάς κατά Θεόν ταπεινότητα, αλλά και διάκριση; Ή θα εξυφάνετε -θα μηχανευτείτε δηλαδή- δογματική ανάγκη, ώστε να δικαιολογήσετε τα αδικαιολόγητα; Το συγκεκριμένο άρθρο του Σεβασμιωτάτου με τίτλο <<Σκέψεις και προβληματισμοί για τον ιό της αμφισβητήσεως>>, γιατι περί αυτού αρχικά λοιδωρήθηκε και διασύρθηκε ο συγγραφέας του, είναι ένα απολύτως ταπεινό, εκκλησιαστικό άρθρο, που κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τους κλυδωνισμούς και τις αποσχιστικές τάσεις στο χώρο της Εκκλησίας, ένεκα του εμβολίου. Στα του οίκου μας, ο γράφων και η πνευματική του οικογένεια, εκπροσωπώντας δεκάδες, αν όχι εκατοντάδες, πιστούς του τόπου μετανοίας μας γίναμε αποδέκτες αυτής της ακραίας, υπερφίαλης, εγωϊστικής και ανεπίτρεπτης συμπεριφοράς αδελφών... κατά αδελφών Ιεραραχών!... Πρωτοφανές βέβαια δεν είναι, γιατι γενικά το <<φευγιό>>, οι εκτοξεύσεις κατηγοριών και οι <<παρεκκλησιαστικές σέχτες>> ήταν πάντοτε ίδιον χαρακτηριστικό του ιερού αγώνα μας!... Αν τώρα για το εμβόλιο θιγήκατε τόσο πολύ, ώστε να κατηγορείτε αρχιερέα για... <<οίηση>> και  <<ειρωνία>>, νομίζετε ότι προσφέρετε -τι άραγε- στον εκκλησιαστικό αγώνα μας; Πιστεύετε ότι είστε καθοδηγητές και εκφραστές του ποιμνίου των γνησίων ορθοδόξων, ώστε συντονισμένα και για πολλοστή φορά να στοχοποιείτε τον συγκεκριμένα ταπεινό αρχιερέα, ο οποίος αν μη τι άλλο έχει φερθεί στον πρώτο ιεροκατήγορο, με τον πιο... άψογο και και... καλύτερο τρόπο; Βοηθώντας τον αρκετά και σε πολλά πράγματα... Και εκείνος, πως το ανταπόδωσε; Δημοσιεύοντας μια εμετική φωτογραφία που υποδηλώνει εμπάθεια, ειρωνεία, αλλά και μνησικακία; Μήπως ο εμπνευστής της εμπαθούς αυτής ανάρτησης έπρεπε -πρώτα αυτός- να κυττάξει στα του οίκου του, ώστε να αναγνωρίσει πρώτα αυτός την δοκό στο δικό του μάτι; Ο γράφων, ως δημοσιογράφος κουβαλώντας επάνω του σχεδόν 37 χρόνια δημοσιο-γραφίας και αρθρο-λογίας στον ημερήσιο Τύπο, γνωρίζει άριστα τα παιχνίδια επικοινωνιακού τύπου και τις μεθόδους σπίλωσης κάποιου, φωτογραφίζοντάς τον, αλλά χωρίς να ονοματίζεται! Αλλά να ιεροκατηγορείτε κάποιον για... οίηση!... Και μάλιστα τον συγκεκριμένο, αυτό πραγματικά δεν το περιμέναμε με τίποτα... Και να δημιουργείτε τέτοιο θέμα, γιατι έχει διαφορετική γνώμη από σας στο θέμα του εμβολίου; Περί αυτού, το ιστολόγιό μας εξ αρχής είχε επισημάνει τις επιφυλάξεις του για το νέο τύπου εμβόλιο που δίδεται. Μέχρι εκεί όμως! Σεβαστήκαμε και τους μεν και τους δε, χωρίς να αναφέρουμε τι, για το θέμα αυτό. Και νομίζουμε ότι πράξαμε σοφά. Άλλωστε και η τελευταία προτροπή της Ιεράς Συνόδου μας ήταν η αυτή. Από εκεί και πέρα, αναπάντεχες -στη κυριολεξία- κινήσεις και συντονισμένες αναρτήσεις σπίλωσης ενός Αρχιερέα, που έδωσε μάχη για την ένωση του 2014 -ας μη λησμονείται- είναι αν όχι απερίγραπτες, πάντως απαράδεκτες. Λυπούμαστε πραγματικά για τον τόνο και το ύφος της γραφής μας. Δεν απαντήσαμε και σε παλαιότερο γράφημα του πρώτου ιεροκατηγόρου. Η συνέχεια όμως αυτής της διαπόμπευσης, αλλά και στοχοποίησης του ανθρώπου που ιεροκατηγορείτε, ήταν το έναυσμα για να σας απαντήσουμε. Λυπούμαστε επίσης, γιατι σας θεωρούσαμε ανθρώπους που αγωνίζονται περισσότερο για την πνευματική τους πρόοδο, παρά βυσσοδομώντας -δίκην εμβολίων- τον άνθρωπο που πρωτοστάτησε στην ένωση του 2014. Κρίμα! Πραγματικά κρίμα!

Υ.Γ.1. <<Διαδικτυακός οχετός>> και φυσικά υπάρχει και μάλιστα απύθμενος. Ιστολόγια που προωθούν τον εκφοβισμό, την αντιχριστολογία, την τσιπολογία, την προφητολογία, μπλοκς που μιλούν για το εμβόλιο που περιέχει δαίμονες και άλλα περιγέλαστα. Την μεγάλη ρήση του... αγωνιστή... πρώην Αιγιαλείας, του ονομαζομένου και επιφανούς Χρυσαυγίτη, που αποκάλεσε όσους έκαναν το εμβόλιο, ως... <<Τέκνα του Διαβόλου>>...!... Γιατι όλοι αυτοί τσιπαρίστηκαν, πήραν το χάραγμα του διαβόλου, γιατι έβαλαν το κινητό επάνω τους και αυτό μαγνητίστηκε στο σώμα τους, γιατι τα εμβόλια αλλάζουν το DNA για να αποδεχθούμε τον αντίχριστο, γιατι θα κάνουμε επτά εμβόλια όσες και οι Εκκλησίες... Γιατι γίναμε περιγέλαστοι στο άρμα της αντιχριστολογικής, ακροδεξιάς ρητορικής και όλων των φασιστοειδών φωτοκοπίων, που αντιγράφουν μεγάλους, πνευματικούς -εν Χριστώ- πατέρες του Έθνους, όπως ο Μεταξάς κι ο Παπαδόπουλος... Αλίμονο! Ξεπεσμός και πνευματική διαστροφή στο μεγαλείο τους!

Υ.Γ.2. Οι τίμιοι αρθρογράφοι -δημοσιο-γραφική δεοντολογία το λένε- υπογράφουν τα γραπτά τους. Οι ανώνυμοι απλά υποδηλώνουν την φυγοδικία τους ή την ευδιάκριτη ταπεινολογία τους.

Υ.Γ.3. Όταν κάνεις <<δημοψήφισμα>> ζώντος του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου μας, αυτό από μόνο του αποτελεί πτώση, εωσφορική πλάνη και πνευματική εκτροπή. Όλα τα άλλα είναι εκ του περισσού!

Γιώργος Δ. Δημακόπουλος

Δημοσιογράφος

Η ΘΗΒΑΪΔΑ ΤΟΥ ΒΟΡΡΑ (1ο ΜΕΡΟΣ)

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου: <<Η Θηβαϊδα του Βορρά>> σε μετάφραση και επιμέλεια του Πέτρου Μπότση,
δ' έκδοση, σελ. 56-63, Αθήνα 1988.
<<Ο μοναχισμός στη Ρωσία ξεκίνησε με τους οσίους Αντώνιο και Θεοδόσιο του Κιέβου. Εκείνοι έθεσαν τα θεμέλια της άσκησης και ήταν οι πρώτοι που έφεραν στην απέραντη αυτή χώρα το μήνυμα της ολοκληρωτικής αφιέρωσης στο Θεό και του αγώνα για εσωτερική τελείωση. Εκείνος όμως που δημιούργησε μια μεγάλη άνθιση, που εξελίχτηκε σ' ένα τεράστιο ξέσπασμα του μοναχισμού και αγκάλιασε ολόκληρη τη βορειοανατολική Ρωσία, που δίκαια αποκλήθηκε "Θηβαΐδα του Βορρά",
ήταν ο μεγάλος άγιος Σέργιος του Ραντονέζ.
Ο άγιος Σέργιος ήταν μια γιγαντιαία μορφή που δημιούργησε τη "χρυσή εποχή" για το μοναχισμό της Ρωσίας, εποχή που κράτησε τρεις αιώνες περίπου και χάρισε στην Ορθόδοξη Εκκλησία χιλιάδες αγίους. Ο ίδιος έφτιαξε πενήντα μοναστήρια και από εκείνα δημιουργήθηκαν άλλα σαράντα. Δίκαια του απονεμήθηκε ο τίτλος του "μεγάλου γέροντα της ρωσικής γης" και του "αββά της Θηβαΐδας του Βορρά". Ο συναρπαστικός βίος του, όπως και οι βίοι άλλων χαρακτηριστικών μορφών της Θηβαΐδας του Βορρά, σκιαγραφούνται στο βιβλίο αυτό που εκδίδεται για πρώτη φορά στην Ελληνική.
Οι βίοι των αγίων αυτών συγκεντρώθηκαν από διάφορες πηγές στη Ρωσική και εκδόθηκαν για πρώτη φορά συλλογικά στην Αγγλική από το μοναστήρι του αγίου Γερμανού της Αλάσκας, που είναι στην Καλιφόρνια των Η.Π.Α. και που είχε την καλοσύνη να μου επιτρέψει τη μετάφραση και έκδοση του βιβλίου αυτού στην Ελληνική. Στην εισαγωγή του καθηγητή Κόντζεβιτς (...) υπάρχει μια ιστορική αναδρομή στη Θηβαΐδα αυτή του Βορρά και στα διάφορα ρεύματα που συνετέλεσαν τόσο στην απαρχή της, κατά το 14ο αιώνα, όσο και στην αρχή της παρακμής της, κατά το 17ο αιώνα.
Στον επίλογο επίσης, που γράφτηκε από τους εκδότες της αγγλικής έκδοσης, αναφέρονται οι δεσμοί και η επίδραση της Θηβαΐδας του Βορρά στη μεγάλη μοναχική κίνηση του 18ου αιώνα, που εκφράστηκε από τον όσιο Παΐσιο Βελιτσκόφσκυ και έδωσε στην Ορθόδοξη Ρωσική Εκκλησία τους μεγάλους στάρετς που τη δόξασαν και την δοξάζουν μέχρι σήμερα με την άφθαστη πνευματικότητά τους>>.
Πέτρος Αθ. Μπότσης
Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.

Μια μέρα ο όσιος Σέργιος προσευχόταν, κατά τη συνήθειά του, μπροστά στην εικόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου. Αφού προσευχήθηκε θερμά και έψαλε, τον Ακάθιστο Ύμνο, κάθησε για λίγο ν' αναπαυτεί, οπότε λέει ξαφνικά στο μαθητή του Μιχαία: -Παιδί μου, μείνε άγρυπνος και νηφάλιος, γιατι πρόκειται να δεχτούμε μια θαυμάσια και φοβερή επίσκεψη. Κι ενώ ακόμη μιλούσε, ακούστηκε μια φωνή:

-Η Υπεραγία Θεοτόκος έρχεται! Μόλις το άκουσε αυτό ο Όσιος, έσπευσε προς την είσοδο του κελλιού του και ξαφνικά τον κάλυψε μια εκτυφλωτική ακτινοβολία, λαμπρότερη κι απ' τον ήλιο και είδε την Υπεραγία Θεοτόκο μαζί με δύο αποστόλους, τον Πέτρο και τον Ιωάννη, να ακτινοβολούν μ' ένα ανέκφραστο φως. Μη μπορώντας να αντέξει σ' ένα τόσο καταπληκτικό όραμα, ο Όσιος έπεσε στο έδαφος.

Η Υπεραγία Θεοτόκος τότε τον έπιασε απ' το χέρι και είπε: -Μη φοβάσαι, εκλεκτέ μου! Ήρθα να σε επισκεφτώ. Οι προσευχές σου για τους μαθητές και το μοναστήρι σου εισακούστηκαν. Μη στενοχωρείσαι, από τώρα και εμπρός θα ανθίσει! Και όχι μόνο όσο καιρό ζεις εσύ, αλλά και μετά την εκδημία σου στον Κύριο, εγώ θα είμαι κοντά στο μοναστήρι σου, θα καλύπτω πλούσια τις ανάγκες του, θα παρέχω τα απαραίτητα και θα το προστατεύω. Και λέγοντας αυτά έγινε άφαντη.

Εκστατικός ο Όσιος απ' το φοβερό όραμα, παρέμεινε για λίγο έμφοβος και έτρεμε. Αφού συνήλθε, σήκωσε τον τρομοκρατημένο μαθητή του, αυτός όμως έπεσε συγκλονισμένος στα πόδια του Οσίου λέγοντας: -Για χάρη του Θεού, πατέρα μου, πες μου, τι θαυμάσιο όραμα ήταν αυτό; Ο Όσιος, που ήταν τόσο πλημμυρισμένος από χαρά ώστε το πρόσωπό του έλαμπε ολόκληρο, δεν μπορούσε να πει περισσότερα απ' αυτά τα λόγια:

-Περίμενε λίγο παιδί μου' και η δική μου ψυχή δονείται απ' το θαυμάσιο αυτό όραμα. Στάθηκε για λίγο συνεπαρμένος ακόμη απ' το όραμα και τελικά είπε: -Παιδί μου, φώναξέ μου τον Ισαάκιο και τον Σίμωνα. Κι όταν ο Ισαάκιος και ο Σίμων ήρθαν, τους διηγήθηκε καταλεπτώς όλα όσα συνέβησαν, πως είδε την Υπεραγία Θεοτόκο μαζί με τους αποστόλους και τις θαυμάσιες υποσχέσεις που του έδωσε.

Εκείνοι μόλις άκουσαν όλα αυτά πλημμύρισαν από απερίγραπτη χαρά και όλοι μαζί έψαλαν μια Παράκληση στην Υπεραγία Θεοτόκο και δόξασαν τον Θεό. Ο Όσιος παράμεινε όλη νύχτα άγρυπνος, αναπολώντας το εξαίσιο όραμα. (Το γεγονός αυτό έλαβε χώρα το 1388, τέσσερα χρόνια πριν την κοίμηση του Οσίου). Μετά από λίγο καιρό ήρθε στη Μόσχα κάποιος επίσκοπος απ' την Κωνσταντινούπολη.

Είχε ακούσει πολλά για τον Όσιο, του οποίου η φήμη τώρα είχε διαδοθεί πάρα πολύ και είχε φτάσει μέχρι τη Βασιλίδα των πόλεων. Ο επίσκοπος αυτός όμως δυσπιστούσε για τη φήμη αυτή του Οσίου και έλεγε: -Είναι δυνατό να υπάρχει ένας τέτοιος φωστήρας σ' αυτή εδώ τη γη και μάλιστα στους έσχατους αυτούς καιρούς; Αποφάσισε για να πάει να δει ο ίδιος τον Όσιο. Όταν πλησίασε στο μοναστήρι τον κατέλαβε τρόμος και προτού τον δει καλά - καλά τυφλώθηκε.

Ο Όσιος τότε τον πήρε απ' το χέρι και τον οδήγησε στο κελλί του, όπου ο επίσκοπος του εξομολογήθηκε την απιστία του και του ζήτησε με δάκρυα να τον θεραπεύσει. Ο Όσιος άγγιξε τα μάτια του, τον θεράπευσε και του υπέδειξε να μην ξανάρθει για να μη σκανδαλισθούν οι μοναχοί. Φωτισμένος, ο επίσκοπος τώρα, διαλάλησε παντού ότι αξιώθηκε να δει έναν άνθρωπο του Θεού, έναν ουράνιο άνθρωπο και επίγειο άγγελο. 

Μια μέρα που λειτουργούσε ο Όσιος, ένας απ' τους μαθητές του, ο Σίμων, που συλλειτουργούσε μαζί του, είδε ένα θαυμάσιο όραμα, που το διηγήθηκε ως εξής: -Ενώ ο Όσιος λειτουργούσε, είδα μια φλόγα ν' απλώνεται πάνω από την Αγία Τράπεζα, να την περιβάλλει ολόκληρη και να την φωτίζει. Κι όταν ήταν έτοιμος να κοινωνήσει, η θεία αυτή φλόγα μαζεύτηκε, έγινε σαν σάβανο, μπήκε μέσα στο Άγιο Δισκοπότηρο και μετά κοινώνησε ο Όσιος. Όταν είδε αυτά ο Σίμων, άρχισε να τρέμει.

Και ο Όσιος αντιλήφθηκε ότι ο Σίμων αξιώθηκε να δει το θαυμάσιο αυτό όραμα και του απαγόρευσε να μιλήσει σε οποιονδήποτε σχετικά μ' αυτό. -Μην πεις σε κανέναν τίποτ' γι' αυτό, ως ότου ο Κύριος με καλέσει απ' αυτή τη ζωή, του είπε. Και δοξολόγησαν κι οι δυο τους το Θεό. Συνεχίζοντας ο Όσιος να δαμάζει το σώμα του με νηστεία και ακατάπαυστη εργασία και εκτελώντας αναρίθμητα θαύματα, έφτασε σε προχωρημένη ηλικία χωρίς να σταματήσει να ιερουργεί ή να κάνει τον κανόνα της προσευχής του.

Όσο γερνούσε το σώμα του, τόσος δυνατότερος γινόταν ο ζήλος του και δεν έλεγε να μειωθεί με κανένα τρόπο απ' το γήρας του. Έξι μήνες πριν η ψυχή του αναχωρήσει για τον Κύριο το προείδε και, συναθροίζοντας την αδελφότητα, όρισε τον αγαπημένο του μαθητή Νίκωνα να τον διαδεχτεί στη θέση του και μετά άρχισε να ζει με ησυχία. Τριάντα χρόνια μετά τη κοίμηση του οσίου Σεργίου, ο Θεός ευδόκησε να δοξάσει τον Όσιό Του ακόμη περισσότερο.

Κοντά στο Μοναστήρι αυτή την εποχή ζούσε κάποιος ευσεβής χριστιανός, ο οποίος είχε μεγάλη πίστη στον Όσιο και ερχόταν συχνά στον τάφο του και προσευχόταν θερμά. Μια νύχτα, μετά από θερμή προσευχή, καταλήφθηκε από έναν ελαφρύ ύπνο και είδε και είδε ξαφνικά τον Όσιο να εμφανίζεται μπροστά του και να του λέει: -Πες στον ηγούμενο του μοναστηριού: Γιατί με αφήνουν τόσο καιρό μέσα στη γη, στον τάφο μου, όπου το σώμα μου περιβάλλεται από νερά;

Όταν ξύπνησε ο άνθρωπος αυτός φοβήθηκε πολύ αλλά ταυτόχρονα αισθάνθηκε στην καρδιά του μια εξαιρετικά ασυνήθιστη χαρά και διηγήθηκε αμέσως το όραμα στο Νίκωνα, το μαθητή του οσίου Στεργίου, που ήταν τότε ηγούμενος. Ο Νίκων στη συνέχεια ενημέρωσε τους αδελφούς που χάρηκαν πάρα πολύ. Οι φήμες για την επικείμενη εκταφή του Οσίου διαδόθηκαν παντού και πολλοί άνθρωποι έσπευσαν στο μοναστήρι.

Δεν είχαν προφτάσει καλά - καλά ν' ανοίξουν τον τάφο του Οσίου και αμέσως αναδύθηκε μια μεγάλη ευωδία και όλοι τους είδαν ένα αξιοσημείωτο θαύμα. Δεν είχε διαφυλαχτεί μόνο το σώμα του Οσίου ολόκληρο και αδιάφθορο, αλλά και αυτά τα ρούχα του ακόμη είχαν μείνει ανέπαφα απ' τη φθορά. Κι ενώ το νερό είχε κατακλύσει απ' όλες τις πλευρές τον τάφο, δεν είχε αγγίξει ούτε το σκήνωμα του Οσίου, ούτε τα ρούχα του.

Όταν το είδαν αυτό δοξολόγησαν όλοι το Θεό που δόξασε τον Όσιό Του και με μεγάλη αγαλλίαση τοποθέτησαν το σκήνωμά του σε μια νέα λειψανοθήκη. Η εκταφή του Οσίου έγινε στις 5 Ιουλίου 1422 και σε μνήμη του γεγονότος αυτού καθιερώθηκε μια γιορτή. Αμέτρητα είναι τα θαύματα του μεγάλου οσίου Σεργίου, που έλαβαν χώρα στο διάβα των αιώνων.

Πάρα πολλούς θεράπευσε, φώτισε και έσωσε απ' τον κίνδυνο και το θάνατο. Τα θαύματά του αφθονούσαν ιδιαίτερα την <<περίοδο ταραχών>>, κατά το 1608 - 10, όταν οι Πολωνοί περικύκλωσαν και πολιόρκησαν το μοναστήρι του επί δεκαέξι μήνες. 

Πολλές φορές εμφανίστηκε τότε, άλλοτε για να ενθαρρύνει και να ενδυναμώσει τους πολιορκημένους και άλλοτε για ν' απειλήσει τους εχθρούς, πότε μόνος του και πότε με το μαθητή του Νίκωνα και άλλους μαθητές του, μέχρις ότου ο εχθρός εγκατέλειψε την πολιορκία και σύντομα μετά απ' αυτό αναχώρησε απ' τη ρωσική γη.

Μετά τη ρωσική επανάσταση, το μοναστήρι του οσίου Σεργίου κλείστηκε και τα άγια λείψανά του τοποθετήθηκαν σ' ένα αντιθρησκευτικό μουσείο, για τη διακωμώδηση. Ωστόσο, όταν η θρησκεία έγινε πάλι <<χρήσιμη>> στη Σοβιετική Ένωση και μεγάλα πλήθη ορθοδόξων πιστών έρχονται για να τιμήσουν τα λείψανα του Οσίου.

Ακόμη και στα σημερινά δύσκολα χρόνια, η επαγγελία της Υπεραγίας Θεοτόκου, ότι θα προστατεύει πάντα το μοναστήρι του Οσίου, τα τελευταία από τ' αμέτρητα <<πουλιά>> που είδε στο όραμά του όταν ζούσε.

Ο όσιος Σέργιος, ο <<πατέρας των πολλών μοναστηριών>> και <<αββάς της Θηβαϊδας του Βορρά>>, συνεχίζει κατά κάποιο τρόπο να είναι <<εκείνος που φροντίζει και λυπάται για τη ρωσική γη>>, αναπέμποντας αδιάλειπτα την προσευχή του στο θρόνο του Θεού για το σκλαβωμένο ορθόδοξο λαό, που ελπίζει ακόμη για απελευθέρωση απ' τον αθεϊστικό ζυγό και για μια τελευταία άνθιση του πραγματικού ορθόδοξου μοναχισμού, στο πνεύμα του μεγάλου Οσίου του Ραντονέζ. 

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου: <<Η Θηβαϊδα του Βορρά>>
σε μετάφραση και επιμέλεια του Πέτρου Μπότση,
δ' έκδοση, σελ. 56-63, Αθήνα 1988.

''ΓΕΓΟΝΟΣ'' ΚΑΙ ''ΑΠΟΨΗ'': ΥΠΑΡΧΕΙ ΔΙΑΦΟΡΑ;

Αναρχία και Σύγχυση στο Διαδίκτυο

Ὁ καιρὸς εἶναι ἄσχημος, βρέχει». Τὸ ὅτι βρέχει εἶναι γεγονός, τὸ ὅτι ὁ καιρὸς εἶναι ἄσχημος εἶναι ἄποψη. «Αὐτὸ τὸ ὡραῖο γαλάζιο ροῦχο...». Τὸ γαλάζιο ροῦχο εἶναι γεγονός, τὸ ὡραῖο εἶναι ἄποψη. Τὸ γεγονὸς ἀποκαλύπτει μιὰ ἀντικειμενικὴ πραγματικότητα, ἡ ἄποψη εἶναι ὑποκειμενικὴ ἑρμηνεία τοῦ γεγονότος. Ὅμως ἡ διάκριση μεταξὺ τῶν δύο δὲν εἶναι πάντα εὔκολη, ἰδιαίτερα στὴν ἐποχή μας, ὅπου ἡ ἐλευθερία ἔκφρασης ποὺ ἔφερε τὸ διαδίκτυο ἔχει ὁδηγήσει σὲ εἰδησεογραφικὴ ἀναρχία. Ὁ καθένας σήμερα μπορεῖ νὰ γίνει πηγὴ ἐνημέρωσης μέσῳ τοῦ διαδικτύου καὶ τῶν κοινωνικῶν δικτύων καὶ νὰ παρουσιάζει τὶς δικές του ἀπόψεις σὰν ἐξακριβωμένα γεγονότα. Σὲ ἔρευνα ποὺ διεξήγαγε τὸ κέντρο Pew στὴν Ἀμερική, μόνο τὸ 25% τῶν 5.000 ἐρωτηθέντων κατόρθωσε νὰ ταυτοποιήσει καὶ τὰ πέντε γεγονότα ἀνάμεσα σὲ δώδεκα «τίτλους εἰδήσεων», ποὺ περιεῖχαν γεγονότα ἢ ἀπόψεις. Καὶ τὰ πράγματα φαίνεται νὰ χειροτερεύουν συνεχῶς: Ἡ σύγχυση ποὺ ἔχει ἐπικρατήσει μὲ τὸν κορωνοϊὸ καὶ τὴν ἀντιμετώπισή του ἀποτελεῖ μικρὸ ἴσως δεῖγμα τοῦ τὶ πρόκειται νὰ ἀκολουθήσει στὸ μέλλον. ● Μοιάζει νὰ φυγαδεύεται ἡ ἀλήθεια τῶν γεγονότων ἀπὸ τὴν κοινωνία καὶ νὰ ἐπικρατοῦν οἱ ἀπόψεις. ● Χρειάζεται πλέον πολλὴ προσοχὴ καὶ αἴσθημα αὐξημένης εὐθύνης στὸ τὶ «γεγονότα» ἀποδεχόμαστε καὶ ἀναμεταδίδουμε. Ἂς ἐξετάσουμε προσεκτικὰ τὴν πηγή. Νέα ποὺ διακινοῦνται μέσῳ κοινωνικῶν δικτύων ἔχουν συνήθως ἔντονο τὸ στοιχεῖο τῶν προσωπικῶν ἀπόψεων καὶ προκαταλήψεων.

Ὁ Ἐρανιστὴς

† ὁ Μητροπολίτης Κυπριανὸς

9.1.2022 ἐκ. ἡμ.,

† Ἁγίου Μάρτυρος Πολυεύκτου

Ιερά Μητρόπολη Ωρωπού και Φυλής

της Εκκλησίας των Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών

ΟΣΙΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΤΗΣ ΟΠΤΙΝΑ: ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΝΟΥΘΕΣΙΕΣ (3ο ΜΕΡΟΣ)

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου της Ι. Μ. Παρακλήτου: <<Όσιος Μακάριος της Όπτινα>>, Σεπτέμβριος 2009, σελ. 63-69.
Ο στάρετς Μακάριος ανακηρύχτηκε άγιος
μαζί με τους υπόλοιπους στάρετς της Όπτινα. Όπως γράφει η Έλενα Κόντζεβιτς, η θεωρία και το φρόνημα του στάρετς Μακαρίου, ήταν θεωρία και φρόνημα της Όπτινα.
Έτσι οι επιστολές του μπορούν άριστα να θεωρηθούν και να διαβαστούν ως μέρος της πνευματικής κληρονομιάς του περίφημου αυτού μοναστηριού.
Η Όπτινα ήταν από πολλές όψεις το πνευματικό κέντρο της Αγίας Ρωσίας μέχρι την επανάσταση, αλλά και μετά απ' αυτήν.
Προσκυνητές ταξίδευαν από τα πέρατα της αυτοκρατορίας για να συμβουλευτούν τους άγιους στάρετς της Όπτινα,
που η απλότητα, η ταπείνωση
και η βαθιά πνευματικότητά τους, απηχούσαν τη σοφία των πατέρων της ερήμου των παλιότερων αιώνων.
Διαβάζοντας τα κείμενά τους σήμερα, είναι σα να πίνουμε από την ίδια πηγή πνευματικής σοφίας, που έχει ξεδιψάσει τους χριστιανούς για αιώνες.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.

1. Ταπείνωση

<<Πουθενά αλλού δεν μπορεί να κρυφτεί κανείς για να ξεφύγει από το πλήθος των πειρασμών, παρά μόνο στα βάθη της ταπεινώσεως>>. Θυμάσαι αυτά τα λόγια; Είναι δικά σου. Και σοφά! Ο πόλεμός μας εναντίον των πνευμάτων του σκότους είναι πράγματι σκληρός, αφού ο εχθρός μας είναι ισχυρός και ακοίμητος' και επιπλέον πανούργος, ανελέητος, υπερήφανος, και ασώματος.

Όλα αυτά μας επιβάλλουν ακόμα περισσότερο ν' ασφαλιστούμε μέσα στο φούρνο της σοφής και συνειδητής ταπεινοφροσύνης, της μόνης απόρθητης από τους νοητούς επιδρομείς, τους ληστές του ψυχικού μας θησαυρού. Όταν όμως απέχουμε πολύ ακόμη από την πύλη αυτού του φρουρίου - αυτής της σοφής, όπως είπα, ταπεινώσεως, που συνοδεύεται και ταυτίζεται με την τέλεια αγάπη - ο μόνος θώρακας που μπορεί προσωρινά να μας προστατέψει είναι ο φόβος του Θεού:

<<Εν φόβω Κυρίου ελπίς ισχύος, τοις δε τέκνοις αυτού καταλείπει έρεισμα>> (Παροιμ. 14:26). Θα πρέπει να ξέρεις από τώρα, ότι κατά παραχώρηση Θεού μας γίνονται άγριες επιθέσεις των παθών, όταν παραδοθούμε στην υπερηφάνεια, την αυτοϊκανοποίηση, τον αυτοέπαινο, την αυτοδικαίωση.

Όταν μ' άλλα λόγια, αποκτήσουμε μεγάλη ιδέα για τον εαυτό μας, την αξία μας, το πνευματικό μας επίπεδο. Ή όταν νιώθουμε αισχρή ικανοίηση στη σκόπιμη μείωση των άλλων. Το φάρμακο γι' αυτή την αρρώστια είναι απλό: ταπεινό φρόνημα, μια ειλικρινής και συνειδητή ταπείνωση του εαυτού μας. Αυτό μόνο μπορεί να μας ανακουφίσει και να μας ξελαφρώσει από το πιεστικό κύμα των παιδαγωγικών πειρασμών.

Και ο δρόμος είναι η πραότητα, ο προάγγελος της καρδιακής ειρήνης. Ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος λέει: Η αγάπη και η ταπείνωση είναι ένα ιερό ζευγάρι. Ό,τι χτίζει η πρώτη, το στηρίζει και το συγκρατεί η δεύτερη, προστατεύοντας έτσι το οικοδόμημα της πνευματικής μας ζωής από την κατάρρευση.

2. Απλότητα

Δόξαζε το Θεό για όλα, ευχαριστώντας Τον όχι μόνο για τις δωρεές Του, μα και για τις ποινές Του' τόσο για τα χρόνια της δυστυχίας όσο και για τις ώρες της ευτυχίας... Ο πόθος σου να κάνεις προσευχές για τον άρρωστο κύριό σου είναι θεάρεστος. Αλλά οι φόβοι και οι ενδοιασμοί σου, για το αν τις κάνεις όπως πρέπει, είναι υπερβολικοί και αβάσιμοι. Να προσεύχεσαι απλά:

<<Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησον τον κύριό μου και την οικογενεία του. Αξίωσέ τον να γυρίσει στο σπίτι γερός, υγιής και ειρηνικός>>. Πρόσεξε όμως, να προσεύχεσαι ταπεινά. Πολύ ταπεινά. Αν έχεις την υπερήφανη εντύπωση ότι η προσευχή σου είναι ευάρεστη στον Κύριο, και ότι Εκείνος οφείλει γι' αυτό να εκπληρώσει το αίτημά σου, τότε, σε βεβαιώνω, δεν θα εισακουσθείς.

Στη διάρκεια της κοινής θείας λατρείας, δεν είναι σωστό να τραβάει κανείς την προσοχή των άλλων, κάνοντας πολυάριθμες μετάνοιες ή άκαιρα και επιδεικτικά σταυροκοπήματα. Το σημείο του σταυρού και οι μετάνοιες πρέπει να γίνονται μόνο στα σημεία εκείνα της ακολουθίας που χρειάζεται. Τότε, εξάλλου, οι περισσότεροι από τους πιστούς που συμπροσεύχονται θα κάνουν το ίδιο, κι έτσι κανείς δεν θα δώσει ιδιαίτερη προσοχή σε σένα.

Σαν γενικό κανόνα πάντως στο θέμα αυτό, σου συνιστώ να ασκείς ένα διακριτικό αυτοέλεγχο στην εξωτερίκευση της ευλάβειας και της κατανύξεώς σου, κάθε φορά που βρίσκεσαι σε δημόσιο λατρευτικό χώρο. Και τον αγώνα σου αυτό για αυτοσυγκράτηση, ο Θεός θα τον δεχτεί σαν μια θυσία ταπεινώσεως. Με ρωτάς, αν πρέπει, πριν από την εξομολόγηση και τη θεία μετάληψη, να πηγαίνεις και να ζητάς συγχώρηση από τους ανθρώπους που λύπησες, όταν ξέρεις ότι δεν θα πετύχεις τίποτα καλύτερο από την είσπραξη ειρωνειών και... <<κοσμητικών επιθέτων>>.

Νομίζω πως δεν πρέπει να εξετάζεις το θέμα τόσο τυπικά, τόσο <<νομικά>>. Το πρώτο πράγμα που πρέπει να επιδιώκεις είναι η καθαρή αντίληψη και πεποίθηση της αμαρτωλότητός σου. Όταν αυτή θα την έχεις βιώσει, και όταν η αληθινή σου μετάνοια θα έχει ωριμάσει μέσα στην ψυχή σου, ίσως κι εκείνοι οι άνθρωποι να έχουν υποστεί μια παρόμοια εσωτερική αλλαγή.

Αν όμως γνωρίζεις πως αυτό δεν συμβαίνει και πως πράγματι θα σε ειρωνευτούν ή και θα σε βρίσουν, ζήτησε συγχώρηση από το Θεό στις προσευχές σου και από εκείνους μέσα στα μυστικά βάθη της καρδιάς σου. Πήγαινε κατόπιν στον πνευματικό και εξομολογήσου με συντριβή και μεταμέλεια. Μετά απ' όλ' αυτά θεώρησε ότι το θέμα έχει κλείσει και ειρήνευε.

Εκδηλώνεις μεγάλη ψυχική ταραχή κάθε φορά που πρέπει ν' αναφερθείς σε σφάλματα των άλλων, προκειμένου να διαφωτισθούν περισσότερο οι δικές σου πράξεις και τα κίνητρά τους. Νιώθεις, απ' ότι διαπιστώνω, τόσο μεγάλη σύγχυση και αμηχανία, όταν βρίσκεσαι μπροστά σ' αυτή την ανάγκη, ώστε προτιμάς να παραλείπεις εντελώς την αναφορά σε περίπλοκες και δύσκολες καταστάσεις.

Αυτοί οι ενδοιασμοί όμως είναι αρρωστημένοι. Όταν κάνεις την πρέπουσα αυτοεξέταση και βλέπεις, ότι για να μου παραστήσεις κάποια κατάσταση αντικειμενικά και κατανοητά, πρέπει αναπόφευκτα ν' αναφερθείς και σε παραπτώματα που διέπραξαν άλλοι, μη διστάζεις να το κάνεις. Κάνε το όμως ήρεμα, κατά το δυνατό χωρίς εμπάθεια, και οπωσδήποτε χωρίς διάθεση κατακριτική.

Δεν θα καταδικάζεις τους συνανθρώπους σου, ούτε βέβαια θα επιδιώκεις να τους καταδικάσω εγώ, αλλ' απλά και μόνο θα διευκρινίζεις και θ' αποσαφηνίζεις τα γεγονότα. Ίσως έτσι θ' απαλλαγείς από τα διλήμματα και τις φοβίες σου. Αν αντιμετωπίσεις το όλο θέμα με πίστη και ταπείνωση, ο Θεός θα σου στείλει γαλήνη και ανακούφιση.

Η δυσκολία που αντιμετωπίζεις στη διατήρηση της ψυχικής ηρεμίας και της πνευματικής σου διαύγειας πριν από την εξομολόγηση, θα εξαφανιστεί αν δεις το θέμα με ταπείνωση, χωρίς ίχνος εγωϊστικής ντροπής και χωρίς την παραμικρή διάθεση αυτοδικαιώσεως. Να συντονίσεις ολόκληρο το είναι σου, νου και καρδιά, σ' αυτές τις τέσσερεις λέξεις: Κύριε αμάρτησα, συγχώρεσέ με!

Έπειτα εξομολογήσου στον πνευματικό σου πως ακριβώς αμάρτησες, και το βαρύ ψυχικό φορτίο σου θα κάνει φτερά! Όπως και άλλοτε σου είπα, ο όσιος Πέτρος ο Δαμασκηνός μας εξηγεί στον τρίτο τόμο της Φιλοκαλίας το πως - μετά από επίμονο αγώνα προς την πνευματική τελείωση και μετά από πολύχρονη και συστηματική εξάσκηση των ευαγγελικών αρετών - ο άνθρωπος τελικά φτάνει να δει όλες τις αμαρτίες του απλωμένες μπροστά του, αναρίθμητες, σαν την άμμο της θάλασσας. 

Αυτή τη θέα ο όσιος την περιγράφει σαν το πρώτο θαμπό φως, την πρώτη αναλαμπή της ταπεινώσεως. Λες ότι, έτσι άσχημα που εξελίσσονται τα πάθη και οι αδυναμίες σου, έχεις δεχτεί ήρεμα και αγόγγυστα και το νέο <<σκόλοπα>>, που, σαν παιδαγωγική τιμωρία, παραχώρησε ο Θεός να σε βρει: τη φυματίωση. Το μόνο πράγμα που σε στενοχωρεί είναι ότι τώρα κουράζεις τους δικούς σου. και τους έχεις γίνει φόρτωμα. 

Πολύ μεγάλο λάθος! Γιατί κάνεις τέτοιες δυσάρεστες, θά' λεγα μάλιστα και προσβλητικές σκέψεις για τους άλλους; Γιατί παίρνεις σαν δεδομένο ότι είναι τόσο κακοί; Δεν είναι χριστιανοί; Δεν τολμώ να σκεφτώ πως είναι τόσο άσπλαχνοι, ώστε να βλέπουν έναν άρρωστο άνθρωπο σαν βάρος. Γιατι, αναμφίβολα, αν έστω και μια φορά στη ζωή τους άνοιξαν το Ευαγγέλιο, πρέπει να γνωρίζουν ότι, διακονώντας εσένα, είναι σαν να διακονούν τον ίδιο το Χριστό!...

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου
της Ι. Μ. Παρακλήτου: <<Όσιος Μακάριος της Όπτινα>>, Σεπτέμβριος 2009, σελ. 63-69.