Η ΔΙΑΚΡΙΣΙΣ ΤΩΝ ΣΟΦΩΝ

«Τοῦτο γάρ ἐστι φιλοσοφία, ἵνα τις καί ἐν τοῖς ἐλαχίστοις καί μικροῖς, τοῖς γινομένοις παρ’ αὐτοῦ, ἀεί νήφῃ» 

(᾿Αββᾶ ᾿Ισαάκ Σύρου) 

Μακαριστοῦ Μητροπολίτου Ὠρωποῦ καί Φυλῆς Κυπριανοῦ (†2013)

Οι Άγιοι Πατέρες, ὡς ἀληθινοί ἐπιστήμονες τῆς τέχνης τοῦ ᾿Αοράτου Πολέμου, μᾶς συμβουλεύουν μέ ἰδιαίτερη ἔμφασι νά προσέχουμε στά μικρά, προκειμένου νά λυτρωθοῦμε ἀπό τά μεγάλα. Τοῦτο σημαίνει, ὅτι πρέπει νά μᾶς διακρίνη ἡ πνευματική σοφία, ὥστε κατά τήν πάλη καί τήν ἀντίστασι πρός τήν νοσοῦσα φύσι μας καί τόν ἀνθρωποκτόνο διάβολο, νά μήν εἰσερχώμεθα σέ μεγάλους ἀγῶνες καί πολέμους· νά δείχνουμε ὑπομονή καί καρτερία στίς μικρές μάχες κατά τῶν παθῶν, τίς ὁποῖες διεγείρει ὁ πονηρός, χωρίς νά ἐπιτρέπουμε νά ἀνάβουν μεγάλες πυρκαγιές, οἱ ὁποῖες κατόπιν δέν εἶναι εὔκολο νά σβηστοῦν. «῾Ο ὑπό τῶν μικρῶν εὐχερῶς νικώμενος», λέγει ὁ ῞Οσιος Μᾶρκος ὁ ᾿Ασκητής, «καί τοῖς μεγάλοις ἐξ ἀνάγκης δεδούλωται· ὁ δέ τούτων καταφρονῶν, τοῖς μεγάλοις ἐν Κυρίῳ ἀντιστήσεται». 

Στήν περίπτωσι δηλαδή αὐτή τῶν λεγομένων μικρῶν, ἐκμεταλλεύεται ὁ σατανᾶς τήν ἀδιαφορία καί ἀμέλειά μας, προκειμένου ἀπό ἕνα φαινομενικά ἀσήμαντο πρᾶγμα, ἀπό μία μικρή ἀβλεψία καί ὑποχώρησι, νά σκοτίση τόν νοῦ μας καί νά κυριεύση τήν καρδιά μας. «᾿Εοίκασι τά πάθη κυναρίοις, τοῖς εἰωθόσι σχολάζειν ἐν τοῖς μακελλαρίοις, ἅτινα μόνῃ φωνῇ ἀποδιδράσκουσιν, ἀμελούμενα δέ, ὡς λέοντες παμμεγέθεις ἐπέρχονται». «Τά πάθη ὁμοιάζουν μέ σκυλάκια, τά ὁποῖα συνηθίζουν νά συχνάζουν στά κρεοπωλεῖα... ῞Οταν τά φωνάξης, φεύγουν καί ἀπομακρύνονται... 

῞Οταν τά ἀμελήσης, πλησιάζουν καί ἐπιτίθενται σάν μεγάλα λεοντάρια». «Κυνάρια» λοιπόν ἀρχικῶς τά πρῶτα κινήματα τῆς ἁμαρτίας, τά ὁποῖα ὅμως, ὅταν ἀμεληθοῦν, γίνονται «λέοντες παμμεγέθεις». Αὐτή ἑπομένως εἶναι ἡ διάκρισις τῶν κατά Θεόν σοφῶν, οἱ ὁποῖοι ἀποδεχόμενοι ἀνεπιφυλάκτως τήν πεῖρα τῶν ῾Αγίων Πατέρων, διώκουν εὐθύς ἐξ ἀρχῆς μέ νηπτική ἐγρήγορσι καί γενναῖο φρόνημα, ὄχι μόνο τά «κυνάρια», ἀλλά καί τούς «μύρμηκες» τῶν παθῶν, προτοῦ αὐτοί ἀνδρωθοῦν καί γίνουν φοβεροί «λέοντες»: «῞Οθεν χρή τόν ἀγωνιστήν», μᾶς συμβουλεύει ὁ Ὅσιος Νεῖλος ὁ Ἀσκητής, «τότε παλαίειν πρός τά πάθη, ὅταν ὡς μύρμηκες προσέρχωνται, δέλεαρ τήν εὐτέλειαν προβαλλόμενα. ᾿Εάν γάρ ἐπί τήν τοῦ λέοντος φθάσωσιν ἰσχύν ἐλθεῖν, δυσκαταγώνιστα γίνεται». 

Χρειάζεται λοιπόν ἐπιμέλεια καί ὑπομονή καί ἐπιμονή στά μικρά καί ἀσθενῆ, ὥστε νά ἀποσοβηθοῦν τά μεγάλα καί βίαια, διότι ἂν δέν νικηθῆ τό εὐτελές καί ὑποφερτό, πῶς θά ἀντισταθοῦμε στό σοβαρό καί ἀφόρητο; Ἂν ἀποδεχθῆς εὐχαρίστως τόν ἐσωτερικό αὐτο-έπαινο καί αὐτοθαυμασμό, πῶς θά μισήσης καί ἐξορκίσης τήν ἀνθρωπαρέσκεια ἀπό τίς τιμές τῶν ἄλλων στό πρόσωπό σου; Ἂν πεισθῆς στόν ἐχθρό, ὁ ὁποῖος σοῦ ὑποβάλλει νά κοιτάξης ἐμπαθῶς ἕνα ἀπρεπές ἔντυπο, πῶς θά διώξης κατόπιν τήν βίαιη ἐπιθυμία νά περιεργασθῆς πονηρά τήν σωματικότητα τοῦ πλησίον σου ἤ καί τοῦ ἴδιου τοῦ ἑαυτοῦ σου; Ἂν ἀμελήσης τίς διατεταγμένες ἀπό τήν ᾿Εκκλησία μας ἡμερήσιες προσευχές, πῶς θά ἀντιμετωπίσης τήν ραθυμία, ἡ ὁποία σέ ἀποτρέπει ἐπίμονα ἀπό τοῦ νά καλλιεργῆς τήν ἀδιάλειπτη προσευχή; 

Ἂν ἐπιτρέπης στόν ἑαυτό σου νά κρίνη καί κατακρίνη κατά διάνοιαν τόν ἀδελφό σου, πῶς θά κατορθώσης νά μή τόν κατακρίνης μέ τά χείλη ἐνώπιον μάλιστα καί ἄλλων; Ἂν δέν εἶσαι πάντοτε λιτός καί ἐγκρατής στό φαγητό, ἀλλά γίνεσαι δοῦλος τῆς γαστριμαργίας καί πολυφαγίας, λόγῳ φιλαυτίας, πῶς θά ἀντισταθῆς στό τέκνο της, δηλαδή στόν λέοντα τῆς πορνείας; Ας προσέχουμε λοιπόν τά μικρά καί τίς ἀρχές τοῦ κακοῦ· ἂς μή δίδουμε τόπο στόν διάβολο, ἀνοίγοντες πόρτες καί διόδους πρός τά μεγάλα, διότι αὐτός ὁ παγκάκιστος «ἵσταται ἀεί ἐξεναντίας ἡμῶν (ἀπέναντί μας), περισκοπῶν διά ποίας ὁδοῦ τῶν αἰσθητηρίων ἡμῶν ἀνοιχθείσης ὑπό ἀμελείας ἐν ἡμῖν εἰσέλθῃ, καί ἣν ἂν κατανοήσῃ ἀφύλακτον, δι᾿ αὐτῆς ὁ δόλιος τά αὐτοῦ ἐξαποστέλλει ἡμῖν· ἀλλ᾿ ἡμεῖς ἀλλάξωμεν τούς μεγάλους πόνους ἐν τοῖς μικροῖς, καί εὐχερῶς αὐτοῦ κατισχύσωμεν». (2005)

Αναδημοσίευση εκ του περιοδικού ''ΑΓΙΟΣ ΚΥΠΡΙΑΝΟΣ'', αρ. 378, 

Χειμώνας-Άνοιξη 2018, σελ. 113-114. 

Επιμέλεια, παρουσίαση ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ