Την Πέμπτη 15/28 Νοεμβρίου, η αγία Εκκλησία μας έχει ορίσει την διατεταγμένη σαρανταήμερη νηστεία εν όψει της Δεσποτικής εορτής της του Χριστού Γεννήσεως. Προς πνευματική ωφέλεια και ψυχοσωτήρια εντρύφηση στο πνεύμα της Μετανοίας (αυτή άλλωστε είναι και ο σκοπός της Νηστείας) μεταφέρουμε στο διαδίκτυο το δοκίμιο του Αγίου Νεκταρίου ''Περί Εξομολογήσεως''. Γράφτηκε στην Αθήνα το 1885, όταν ακόμη ο Άγιός μας ήταν ιεροδιάκονος και φοιτητής της Θεολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Και όπως σημειώνει σημειολογικά και ο ίδιος: ''Η προσευχή και η νηστεία, αλλ’ η χριστιανική, χρησιμεύει ως κάτοπτρον, εν ω βλέπομεν τα αμαρτήματα ημών και την ασχημίαν και αισχρότητα και τον αληθή χαρακτήρα αυτών΄ άνευ νηστείας και προσευχής στερούμεθα του κατόπτρου και αδυνατούμεν να έχωμεν αληθή εικόνα των αμαρτιών ημών και τελείαν συναίσθησιν και συντριβήν καρδίας, και επομένως αληθή και καρποφόρον εξομολόγησιν. Όθεν επειδή η νηστεία η χριστιανική και η προσευχή είναι ο μόνος τρόπος προπαρασκευής προς αληθή εξομολόγησιν, οφείλομεν μετ’ επιμελείας να τηρώμεν τας διατάξεις ταύτας της Εκκλησίας, όπως αληθώς εξομολογώμεθα και μετά βεβαιότητος φιλιωθώμεν μετά του Θεού και μη αποτύχωμεν του σκοπού. Δεύτε λοιπόν, αγαπητοί αδελφοί˙ ο καιρός είνε αρμόδιος προς το έργον˙ προσέλθωμεν και καθαρθώμεν, όπως επαξίως κοινωνήσωμεν των θείων και αχράντων μυστηρίων. Α ρ ν η θ ώ μ ε ν την αμαρτίαν, α π ο δ ώ μ ε ν τα οφειλόμενα εξ αδικίας, δ ι α λ λ α γ ώ μ ε ν προς τους εχθρούς και π ο ι ή σ ω μ ε ν έργα άξια μετανοίας, όπως ε ξ ε υ μ ε ν ί σ ω μ ε ν το θείον και ε π ι σ π ά σ ω μ ε ν το θείον αυτού έλεος και ούτω γ ί ν ω μ ε ν άξιοι κληρονόμοι της Ουρανίου Βασιλείας˙ ης εύχομαι πάντας ημάς αξιωθήναι. Αμήν''. Μεταφορά στο μονοτονικό σύστημα, επεξεργασία, διατηρώντας τη Γραμματική ευταξία της εποχής, ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ. Εύχεσθε!
Γιώργος Δ. Δημακόπουλος
Δημοσιογράφος
''Το πνεύμα το άλαλον και κωφόν
εγώ σοι επιτάσσω' έξελθε εξ
αυτού και μηκέτι εισέλθης εις
αυτόν''. (Μάρκου θ' 25).
Οπόσα τινά το χωρίον τούτο δεν διδάσκει εις ημάς; οπόσα δεν μας γνωρίζει; Η μικρά αύτη πρότασις ευφραδέστατα κηρύττει ημίν την θεότητα του Κυρίου Ιησού, και επισήμως και αυθεντικώς τον Δεσπότην Χριστόν συνιστά' ''εγώ σοι επιτάσσω''. Τίς άλλος ηδύνατο να συστήση το ίδιον εγώ μετά τοσαύτης αυθεντικότητος, εις πνεύμα ακάθαρτον, εις πνεύμα άλαλον και κωφόν, ει μη ην Θεός; Πώς ηδύνατο το κωφόν και άλαλον πνεύμα να λάβη γνώσιν των λόγων του Κυρίου εάν μη η φωνή αυτού πάσαν συνεκίνει και εδειμάτου την φύσιν; πάντα δε αισθητά και αναίσθητα της κυριάρχου φωνής την δεσποτικήν δύναμιν συνησθάνοντο;
Οι λόγοι ούτοι εισί τοσούτον μεγάλοι και τοσούτον έξοχοι, ώστε δεν δύνανται να αποδοθώσιν ειμή εις τον Δεσπότην του πνευματικού κόσμου. Επιτάξας άρα ο Κύριος την απομάκρυνσιν του Δαιμονίου επισημότατα εφανέρωσε την εν αυτώ κεκρυμμένη θεότητα και καθαρώς την εαυτού απεκάλυψε δύναμιν. ''Το πνεύμα το άλαλον και κωφόν ''εγώ σοι επιτάσσω, έξελθε εξ αυτού και μηκέτι εισέλθης εις αυτόν''.
Άκουσον αυστηράν διαταγήν! ''μηκέτι εισέλθης εις αυτόν''. Αφού διέταξεν αυτό να εξέλθη ήδη διατάσσει αυτό ίνα αποστή διά παντός του ανθρώπου΄διά μεν των πρώτων λέξεων μεγαλοπρεπώς εσύστησεν εαυτόν, διά δε των κατόπιν την δεσποτικήν αυτού γνωρίζει δύναμιν. Οποίος πλέον ενδοιασμός ή οποία αμφιβολία δύναται να υπολειφθή εις τους ακούοντας την τρανήν ταύτην μαρτυρίαν την εκ του στόματος αυτού του Χριστού προενεχθείσαν, και διά των αποτελεσμάτων των λόγων μαρτυρηθείσαν; μόνον ψυχαί εβραικαί εκ της κακίας πεπορωμέναι δύνανται να αμφιβάλλωσι και ενδοιάζωσι' διότι η κακία αυτών πεπώρωκεν αυτών τας καρδίας, και τα ώτα αυτών έβυσε, και τους οφθαλμούς αυτών εκάμυσεν, ίνα βλέποντες μη βλέπωσι και ακούοντες μη συνιώσιν ίνα μη επιστρέψωσι και ιαθώσιν. (Ησαί. ς' 8).
Ο Κύριος, άρα, ημών Ιησούς Χριστός είναι ο εν κόσμω αποκαλυφθείς Θεός και Σωτήρ του ανθρωπίνου γένους, και ιατρός των ψυχών και των σωμάτων ημών, ο θεραπεύων πάσαν νόσον και πάσαν μαλακίαν του λαού αυτού. Πόσον λοιπόν ευτυχείς δυνάμεθα να λογισθώμεν διά τον μέγαν ημών θεραπευτήν! Διότι τις εξ ημών υπό ψυχικού ή σωματικού πάθους δεν ενοχλείται; Πόσοι δε υπό κωφαλάλων παθών κατεχόμενοι δεν ελαύνονται υπ' αυτών ότε μεν προς το πυρ της κακίας ότε δε προς το ύδωρ της διαφθοράς. Επειδή λοιπόν άπαντες δεόμεθα θεραπείας και δη θεραπείας ψυχικής θέλω ομιλήσει περί του τρόπου της θεραπείας ον η Εκκλησία ονομάζει εξομολόγησιν' περί εξομολογήσεως άρα έσται ο λόγος.
Μ Ε Ρ Ο Σ Π Ρ Ω Τ Ο Ν
Ότι η εξομολόγησις είναι αναγκαία προς θεραπείαν των ψυχών ημών.
Η εξομολόγησις είναι αναγκαία διά τους εξής λόγους: α'). διότι είναι διαταγή του Θεού. β'). διότι επαναφέρει και αποκαθιστά την ειρήνην μεταξύ Θεού και ανθρώπων, και γ'). διότι ηθικώς και πνευματικώς ωφελεί τον άνθρωπον. α'). Η εξομολόγησις ως θεία εντολή. Η εξομολόγησις είναι θεία διάταξις' ευρίσκομεν δε αυτήν εις την Παλαιάν Διαθήκην διά τους αυτούς λόγους διατασσομένην' δι' ους και εις την Εκκλησίαν ο Μωυσής διέταξεν αυτήν δημόσιον, ου μόνον όπως εξασκήται ο άνθρωπος περί την αλήθειαν και την ειλικρίνειαν, αλλ' όπως αποφεύγη και την παράνομην πράξιν. Εξ ονόματος λοιπόν του Θεού ο Μωυσής λέγεις προς τους υιούς Ισραήλ: ''Ανήρ ή γυνή όστις αν ποιήση από πασών των αμαρτιών των ανθρωπίνων και παριδών παρίδη και πλημμελήση, η ψυχή εκείνη εξαγορεύσει την αμαρτίαν ην εποίησεν''. (Αριθμ. ε' 6.7)
Και πάλιν: ''Εάν δε η ψυχή αμάρτη... και εξαγορεύση την αμαρτίαν, και αποτίση αυτό το κεφάλαιον, και το επίπεμπτον προσθέση επ' αυτό, και της πλημμελείας αυτού οίσει τω Κυρίω κριόν''. (Λευιτ. ε' και ς') Πρώτον λοιπόν γίνεται η εξομολόγησις, δεύτερον αποδίδεται το ηρπαγμένον και το πέμπον της αξίας του αρπαγέντος πράγματος, και έπειτα επιχορηγείται η εξιλέωσις του Θεού. Εν Παροιμ. Σολομώντος φέρεται: ''Ο αποκαλύπτων ασέβειαν εαυτού, ουκ ευοδοθήσεται, ο δε εξηγούμενος ελέγχους αγαπηθήσεται'' (Κ. Η. 13.) Ο Ευαγγελιστής Ματθαίος διηγούμενος τα περί του Βαπτιστού Ιωάννου λέγει ότι μετέβαινε προς αυτόν η Ιουδαία πάσα και τα Ιεροσόλυμα και εβαπτίζοντο αφού πρώτον εξομολογούντο τας αμαρτίας αυτών.
Ιδού δε αι λέξεις του Ευαγγελιστού: ''Τότε εξεπορεύετο προς αυτόν Ιεροσόλυμα και πάσα η Ιουδαία και πάσα η περίχωρος του Ιορδάνου και εβαπτίζοντο εν τω Ιορδάνη υπ' αυτού εξομολογούμενοι τας αμαρτίας αυτών (Ματθ. γ' 6). Η εξομολόγησις άρα είναι θεία εντολή. Η διάταξις αυτής επανελήφθη και εν τη Κ. Δ. και νέον έλαβε κύρος και αυθεντικότητα. Ο Απόστολος Ιάκωβος ο Αδελφόθεος παραγγέλλει ημάς λέγων εξομολογείσθε αλλήλοις τα παραπτώματα και εύχεσθε υπέρ αλλήλων όπως ιαθήτε' πολύ γαρ ισχύει δέησις δικαίου ενεργουμένη (Ιακωβ. ε' 16) διά των λόγων του ο Απόστολος Ιάκωβος όχι μόνον συνιστά την εξομολόγησιν αλλά και τον λόγον αυτής δίδει ''ίνα ιαθήτε''. Βλέπετε ποσον επί τε της ψυχής και του σώματος ιαματικήν δύναμιν κέκτηται η εξομολόγησις;
Ίνα δε διαλύση ο Απόστολος πάσαν περί του πράγματος αμφιβολίαν δίδει και τον λόγον της θεραπείας ''πολύ γαρ ισχύει δέησις δικαίου ενεργουμένη''΄ τις πλέον υπολείπεται δυσταγμός περί του αναγκαίου και ωφελίμου της εξομολογήσεως; Αλλ' η εξομολόγησις αναφέρεται και εν ταις πράξεσι των Αποστόλων ως η πύλη η εισάγουσα εις τον χριστιανισμόν' διότι διηγούμενος ο Απόστολος Λουκάς την εις τον χριστιανισμόν προσέλευσιν των Εφεσίων λέγει ότι ήρχοντο εξομολογούμενοι, και μάλιστα παρρησία, τας πράξεις αυτών. Ιδού δε ο λόγος του Αποστόλου Λουκά' πολλοί δε των πεπιστευκότων ήρχοντο εξομολογούμενοι και αναγγέλοντες τας πράξεις αυτών''. (Πράξ. ΙΘ, 18). Ο δε Ευαγγελιστής Ιωάννης λέγει. Εάν ομολογώμεν τας αμαρτίας ημών πιστός και δίκαιος ίνα αφή ημίν τας αμαρτίας και καθαρίση ημάς από πάσης αδικίας (Ιωάν. Επιστολ. Α'. α'. 9)
Η εξομολόγησις ως αρχαιότατον της Εκκλησίας έθιμον
α'. Ότι η εξομολόγησις δέον να γίνηται μετά προηγηθείσαν προπαρασκευήν. Η εξομολόγησις απαιτεί προηγουμένην προπαρασκευήν, διότι ο απροπαρασκευάστως τω πνευματικώ προσερχόμενος, κατά λογικήν αναγκαιότητα ούτε περί α ελλείπει ενθυμείται, ούτε περί α επλεόνασεν ακριβώς γινώσκει' αγνοεί δηλονότι οποία δεν εξεπλήρωσε χρέη, και το πλήθος των παραπτωμάτων του και αμαρτημάτων του' διότι είναι αδύνατον ο μη προ ημερών εαυτόν εξετάσας μετά πάσης της δεούσης αμεροληψίας, και τας εαυτού πράξεις με τα δίκαια σταθμά σταθμίσας, και εκτιμήσας αυτάς, να καρπωθή ωφέλειαν τινά εκ της εξομολογήσεως' διότι η αδυναμία της μνήμης να ανακαλέση αυθωρεί πάντα τα εξελέγξεως επιδεόμενα, η του νοός ανικανότης ίνα κρίνη περί αυτών, γίνεται παραίτιος να διαφύγωσι την εξέλεγξιν πλείστα σπουδαία αμαρτήματα, άτινα και την ψυχήν μας επεβάρυναν και τον Θεόν παρώργησαν και διά νέας αμαρτίας τα σπέρματα κατέλιπον'
ανάγκη άρα ο προσερχόμενος εις την εξομολόγησιν να εξετάση προ ημερών εαυτόν και αφού αυστηρώς μίαν εκάστην πράξιν του επαξίως την εκτιμήση, να γνωρίση τας ελλείψεις και τους πλεονασμούς του, να προσέλθη εις τον πνευματικόν του, και περί αυτών μόνων εν τη εξομολογήσει του να διαλεχθή' διότι το περί αρετής διαλέγεσθαι προς τον πνευματικόν είναι ταυτόν διαλέγεσθαι προς τον ιατρόν περί υγείας' το διαλέγεσθαι προς τον πνευματικόν περί αρετής είναι κενοδοξίας και περιαυτολογίας σημείον ακατάλληλον τουλάχιστον κατά την ώραν εκείνην' ώσπερ προς τον ιατρόν μόνον περί του πάθους του σώματος ημών λόγον ποιούμεθα ούτω και προς τον πνευματικόν μόνον περί των ασθενειών της ψυχής ημών να διαλεγώμεθα' γίνεται δε η προπαρασκευή ουχί δι' αδοκίμου τινός τρόπου.
Επειδή ο προς εξομολόγησιν προπαρασκευόμενος συγχρόνως παρασκευάζεται και διά την κοινωνίαν της Θείας Ευχαριστίας, διά τούτου οφείλει διά δοκίμου τινος τρόπου προπαρασκευασθή' ως τοιούτος δε υπό των Αγίων Πατέρων των Ιερών Συνόδων εθεωρήθη ο διά νηστείας γινόμενος' ουχί βεβαίως της νυν υπό τινων φαρισαικώς τελουμένης νηστείας αλλά της διαταχθείσης Χριστιανικής θρησκείας τον σκοπόν προτιθεμένης την κατεύνασιν των σαρκικών μετά των ψυχικών ημών παθών, την συγκέντρωσιν του διασκορπισθέντος νοός ημών, και την ανύψωσιν αυτού από της χαμαιζήλου ύλης της επισπώσης ημάς εις ψυχοβλαβή και μάταια'
διότι δέον η γνωστόν εις πάντα χριστιανόν ότι εάν διά νηστείας χριστιανικής και διά προσευχής δεν υψώση τον νουν αυτού εις τον Θεόν, και αν η καρδία αυτού διά νηστείας και προσευχής δεν συντριβή, είναι αδύνατον να εκτιμήση την εθνικήν αυτού αξίαν και την στάσιν αυτού απέναντι του Θεού' επομένως να γνωρίση ακριβώς την βαρύτητα και την πληθύν των αμαρτημάτων του, και να επιζητήση μετά ζήλου και πόθου την απάλειψιν αυτών' διότι έστω ημίν γνωστόν ότι τοσούτον μόνον γνωρίζομεν τα αμαρτήματά μας όσον φωτιζόμεθα άνωθεν' τοσούτον δε φωτιζόμεθα όσον υψούμεθα διά προσευχής και νηστείας' η προσευχή λοιπόν και η νηστεία η Χ ρ ι σ τ ι α ν ι κ ή είναι το κάτοπτρον το δεικνύον τον αληθή χαρακτήρα των αμαρτιών ημών' όθεν επειδή αι αμαρτίαι μας χωρίζουσιν από του Θεού, μόνος δε τρόπος δι' ου η Εξομολόγησις αποτελεσματικώς μας φιλιοί με τον Θεόν είναι η Χριστιανική νηστεία και προσευχή, διά τούτο οφείλομεν τούτον τον τρόπον να ακολουθήσωμεν όπως προς τον σκοπόν και ουχί ασκόπως βάλλωμεν.
β'. Ότι η εξομολόγησις ίνα η τελείαν δέον να είναι ειλικρινής. Η εξομολόγησις όμως ημών δέον να γίνηται ειλικρινής ίνα η τελεία' διότι οι ανειλικρινώς εξομολογούμενοι τοις νοσούσι παρεμφερείς γίνονται τοις τας ασθενείας εαυτών κρύπτουσιν, αιδημοσύνης ένεκεν' αλλ' εάν αυτοίς προσγίνεται εκ του ιατρού θεραπεία τις, προσγίνεται και τοις πνευματικοίς εντυγχάνουσιν' ανάγκη άρα η εξομολόγησις ημών να η ειλικρινής ίνα η τελεία και αποβή αποτελεσματική. Τ ί δ ε ι λ ι ά ς χ ρ ι σ τ ι α ν έ περί την ειλικρινή και παρρησιακήν εξομολόγησιν της αμαρτίας σου; Πώς, ενώ τον Θεόν δεν ηδέσθης αιδείσαι ήδη τον άνθρωπον; ουχί πράττων την αμαρτίαν ενώπιον του Θεού ημάρτανες; ουχί ο Θεός είναι πανταχού παρών; διατί ήδη τοσούτον συστέλεσαι τον πνευματικόν; Άκουσον του Δαυίδ εξομολογουμένου' ''Την ανομίαν μου εγνώρισα και την αμαρτίαν μου ουκ εκάλυψα''΄ προς δε τον Νάθαν τον προφήτην ον ο Θεός απέστειλε προς τον Δαυίδ κλαίων ούτος έλεγεν΄ ήμαρτον. ήμαρτον΄ ήμαρτον τω Κυρίω διό και έτυχε συγχωρήσεως΄
ο Προφήτης από μέρους του Θεού τω είπε ''Αφείκε Κύριος την αμαρτίαν σου''. Χριστιανέ! μη περί το μυστήριον τούτο της εξομολογήσεως ανάξια φρόνει΄ μη ολιγώρει περί αυτού. Αν μη αρνηθώμεν τας ηδονάς μετά την εξομολόγησιν έχομεν την αυτήν ευθύνην. Αν μη αποδώμεν ό,τι ηρπάσαμεν, ουδεμία άφεσις αμαρτίας έχει δύναμιν παρά τω Θεώ΄ ουδέ μία ελεημοσύνη διά ξένων χρημάτων φέρει καρπόν. Αν μη συνδιαλλαγώμεν μετά του εχθρού, προσέλθωμεν δε εις την μετάληψιν των θείων μυστηρίων, κρίμα εαυτοίς εσθίομεν και πίνομεν μη διακρίναντες το σώμα και αίμα του Κυρίου΄ μη ελπίσωμεν δε να φανή εις ημάς ο Θεός ευμενής αφού ημείς δεν ηθελήσαμεν να ελεήσωμεν τον σύνδουλόν μας. Ο θέλων να ελεήται δέον πρώτος να ελεή, ο θέλων να αγαπάται υπό του Θεού δέον να αγαπά τον πλησίον του΄ ο θέλων να τω αφεθώσι τα αμαρτήματα δέον να αφήση αυτός πρώτος τας αμαρτίας και τα πταίσματα του ομοίου του΄
ο Χριστός θέλων να διδάξη εις ημάς τούτο, συνέταξεν αυτό εν τη Κυριακή προσευχή ως όρον αναφοράς. ''Άφες ημίν τα οφειλήματα ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών''. Όθεν ανάγκη να συγχωρώμεν όπως συγχωρηθώμεν''. Περαίνοντες την ανάπτυξιν του θέματος ημών ας καθικετεύσωμεν τον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν όπως θεραπεύση και τας εκ των κωφαλάλων παθών ενοχλουμένας ημών ψυχάς τας οποίας τα κωφάλαλα πάθη ζητούσι καθ' εκάστιν να απολέσωσι, ρίπτοντες αυτάς, οτέ μεν εις καυστικάς επιθυμίας΄ οτέ δε εις υδαράς αθυμίας΄παρακαλέσωμεν αυτόν να ενισχύση ημάς εις την πίστιν αυτού ίνα αδιστάκτως εκδεχόμεθα την σωτηρίαν ημών΄ διότι διά της θερμής πίστεως του Πατρός εθεραπεύθη ο υιός΄ αιτήσωμεν να διανοίξη τα όμματα της διανοίας ημών, και επιζητήσωμεν τον θεραπευτήν τον πάντοτε μεν μεταξύ ημών ευρισκόμενον σπανίως όμως αναγνωριζόμενον΄
αιτήσωμεν δε παρ' αυτού την θεραπείαν αυτών, διότι μόνος αυτός έλαβε το δικαίωμα παρά του Κυρίου να θεραπεύη τας εκ των κωφαλάλων παθών ενοχλουμένας ψυχάς και να διατάττη αυτάς να αφήσωσιν αυτούς ελευθέρους και ουδέποτε να ενοχλήσωσιν αυτούς ως ο Χριστός διέταξεν εις το ακάθαρτον πνεύμα΄ ''Το πνεύμα το άλαλον και κωφόν εγώ σοι επιτάττω έξελθε εξ αυτού και μηκέτι εισέλθης εις αυτόν''. (Μάρκ. θ'. 25).
ΥΠΟ
ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ Δ. ΚΕΦΑΛΑ
ιεροδιακόνου φοιτητού της Θεολογίας
ΜΑΡΤΙΟΥ 23 ΕΤΟΣ 1885
ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ
ΕΚ ΤΟΥ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΣΤΑΥΡΙΑΝΟΥ
9 αριθ. - Οδός Πατησίων - αριθ. 9
1885
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου