ΚΥΡΙΑΚΗ ΜΕΤΑ ΦΩΤΑ - ΤΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

“᾿Ακούσας δὲ ὁ ᾿Ιησοῦς ὅτι ᾿Ιωάννης παρεδόθη, ἀνεχώρησεν εἰς τὴν Γαλιλαίαν, καὶ καταλιπὼν τὴν Ναζαρὲτ ἐλθὼν κατῴκησεν εἰς Καπερναοὺμ τὴν παραθαλασσίαν ἐν ὁρίοις Ζαβουλὼν καὶ Νεφθαλείμ, ἵνα πληρωθῇ τὸ ρηθὲν διὰ ῾Ησαΐου τοῦ προφήτου λέγοντος· γῆ Ζαβουλὼν καὶ γῆ Νεφθαλείμ, ὁδὸν θαλάσσης, πέραν τοῦ ᾿Ιορδάνου, Γαλιλαία τῶν ἐθνῶν, ὁ λαὸς ὁ καθήμενος ἐν σκότει εἶδε φῶς μέγα καὶ τοῖς καθημένοις ἐν χώρᾳ καὶ σκιᾷ θανάτου φῶς ἀνέτειλεν αὐτοῖς. ᾿Απὸ τότε ἤρξατο ὁ ᾿Ιησοῦς κηρύσσειν καὶ λέγειν· μετανοεῖτε· ἤγγικε γὰρ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν”. (Ματ 4:12-17)

Ἡ ἔναρξη τῆς δημόσιας δράσης τοῦ Ἰησοῦ συνδέεται ἀπὸ τὸν εὐαγγελιστή Ματθαῖο μέ τὴν πραγματοποίηση μιᾶς ἐξαγγελίας τοῦ προφήτη Ἠσαΐα. Οἱ εὐαγγελιστὲς παραθέτουν συχνὰ στά κείμενά τους χωρία ἀπὸ τήν Παλαιά Διαθήκη, ἰδιαίτερα ἀπὸ τὰ Προφητικὰ Βιβλία της, ὅταν περιγράφουν διάφορες σημαντικὲς στιγμὲς τῆς ζωῆς τοῦ Ἰησοῦ, τὶς ὁποῖες παρουσιάζουν ὡς ἐκπλήρωση κάποιων προρρήσεων τῶν ἀρχαίων προφητῶν.

Αὐτὸ συμβαίνει ἰδιαίτερα στό κατὰ Ματθαῖον Εὐαγγέλιον, κάτι ἄλλωστε πού εἶναι ἀναμενόμενο, ἀφοῦ τὸ Εὐαγγέλιο αὐτὸ ἀπευθύνεται σὲ προερχομένους ἀπὸ τὸν ἰουδαϊσμὸ χριστιανοὺς καὶ εἶναι λογικὸ αὐτοί νά ἐνδιαφέρονταν γιά τὸ ἂν ὁ Ἰησοῦς στόν ὁποῖο πίστεψαν εἶναι πράγματι ὁ Χριστὸς γιά τὸν ὁποῖο μίλησαν οἱ προφῆτες καὶ τὸν ἀνέμεναν γιά γενιὲς ὁλόκληρες οἱ πρόγονοί τους. Ἔτσι, ἀπὸ τὴν πρώτη κιόλας σελίδα τοῦ Εὐαγγελίου του ὁ εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος περιγράφει τήν γέννηση καὶ τὰ πρῶτα χρόνια τῆς ζωῆς τοῦ Ἰησοῦ ὡς ἐκπλήρωση τῶν ἀρχαίων προφητειῶν γιά τὸν ἀναμενόμενο λυτρωτή.

Κατὰ ἀνάλογο τρόπο περιγράφεται καὶ ἡ ἕναρξη τῆς δημοσίας δράσης τοῦ Ἰησοῦ (Ματ 4:12-17). Ἡ περικοπὴ ἀρχίζει μέ τὴν πληροφορία τῆς σύλληψης τοῦ Ἰωάννη τοῦ Προδρόμου. Ἡ δράση τοῦ Ἰωάννη σηματοδοτεῖ τὸ ἀποκορύφωμα καὶ τὸ τέλος τῆς περιόδου ἀναμονῆς τοῦ Μεσσία καὶ ταυτόχρονα τὴν ἀρχὴ μιᾶς νέας ἐποχῆς, τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Τό περιεχόμενο τοῦ κηρύγματος τοῦ Ἰησοῦ εἶναι τὸ ἴδιο μέ αὐτὸ τῶν προφητῶν πού προηγήθηκαν, ἡ μετάνοια. Μόνον πού ἡ μετάνοια στό κήρυγμα τοῦ Ἰησοῦ δέν εἶναι προϋπόθεση γιά νά ἔλθει ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ὅπως στό προφητικὸ κήρυγμα, ἀλλ’ ἐπεῖγον προσκλητήριο, γιατὶ ἦλθε ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.

Ὅμως, ἀπὸ τὴν παραπάνω περικοπή προκύπτει ἴσως κάποιος προβληματισμὸς γιά τὸν σύγχρονο ἀναγνώστη τῆς Βίβλου. Ὅπως ἀναφέρθηκε, οἱ εὐαγγελιστὲς ἐπιχειροῦν μέ τὴν παράθεση προφητικῶν χωρίων νά πείσουν τοὺς συγχρόνους τους ὅτι ὁ Ἰησοῦς εἶναι ὁ ἀναμενόμενος Μεσσίας. Κρίνοντας ἐκ τοῦ ἀποτελέσματος, τὸ ἐγχείρημα δέν ὑπῆρξε ἀπόλυτα ἐπιτυχές, καθὼς ἡ πλειονότητα τῶν Ἰουδαίων ἀρνήθηκε τελικὰ νά ἀκολουθήσει τὸν Ἰησοῦ. Ἀντίθετα ἕναν περίπου αἰῶνα ἀργότερα, ὁ Μπαρ Κοχβά, ἕνας ζηλωτὴς Ἰουδαῖος ἐπαναστάτης, κατάφερε μέ τὴν ἴδια ἐπιχειρηματολογία νά πείσει σὲ τέτοιο βαθμὸ τοὺς συμπατριῶτες του ὅτι εἶναι ὁ Μεσσίας, ὥστε ἀκόμα καὶ ὅταν ἡ ἐξέγερσή του κατὰ τῶν Ῥωμαίων (132 – 135 μ.Χ.) πνίγηκε στό αἷμα, οἱ τελευταῖοι ὀπαδοὶ του νά προτιμήσουν τὴν αὐτοκτονία ἀπὸ τὴν παράδοση στόν ἐχθρό.

Τὸ πρῶτο ἑπομένως ἐρώτημα πού γεννᾶται ἀφορᾶ στόν λόγο τῆς ἄρνησης τῶν Ἰουδαίων νά ἀκολουθήσουν τὸν Ἰησοῦ, παρ’ ὅλο πού ἔβλεπαν ὅτι ὅλες οἱ προφητεῖες ἐπιβαιώνονταν μέ τὸ ἔργο καὶ τήν διδασκαλίᾳ του. Καὶ ἀπὸ τὸ ἐρώτημα αὐτὸ προκύπτει ἕνα δεύτερο πού ἀφορᾶ στόν λόγο γιά τὸν ὁποῖο ἡ Ἐκκλησία ἐπιμένει νά προβάλλει σήμερα αὐτές τίς προφητεῖες, τήν στιγμή πού οἱ χριστιανοὶ σήμερα δέν ἀμφισβητοῦν πλέον τήν θεότητα τοῦ Ἰησοῦ.

Γιά νά ἀπαντήσει κανεὶς στό πρῶτο ἀπὸ τὰ ἐρωτήματα αὐτὰ πρέπει νά γυρίσει νοερὰ πίσω, στά τέλη τοῦ 587 π.Χ. ὅταν τὰ στρατεύματα τοῦ Ναβουχοδονόσορα, βασιλιὰ τῆς κοσμοκράτειρας τότε Βαβυλῶνας, καταλάμβαναν γιά δεύτερη φορὰ τὴν πρωτεύουσα τοῦ ἀδύναμου, μικροῦ καὶ ὑποτελοῦς ἤδη βασιλείου τοῦ Ἰούδα, τὴν Ἱερουσαλήμ. Σφαγές, λεηλασίες καὶ ἐξορία ἦταν, ὅπως συμβαίνει πάντα σὲ τέτοιες περιπτώσεις, τὰ ἐπακόλουθα τῆς ἅλωσης. Τὰ τείχη τῆς πόλης καὶ τὰ σημαντικότερα κτήριά της κείτονταν σὲ ἐρείπια· ὁ ἴδιος ὁ περίφημος ναὸς τοῦ Σολομώντα, μάρτυρας ἑνός ἄλλοτε λαμπροῦ παρελθόντος, πυρπολημένος καὶ κατεστραμμένος· τὰ σκεύη τοῦ ναοῦ, καὶ τὸ ἱερότερο ὅλων ἡ κιβωτὸς τῆς διαθήκης, λάφυρα στά χέρια τῶν ἐχθρῶν.

Ὅμως, δέν εἶναι αὐτά πού κυρίως ἀπασχολοῦν τοὺς αἰχμαλώτους στήν Μεσοποταμία Ἰουδαίους. Τὸ μυαλὸ τους τὸ τυραννάει μία ἄλλη, πολὺ πιὸ βασανιστική σκέψη. Αἰῶνες ὁλόκληρους εἶχαν μάθει νά θεωροῦν τὸν Θεὸ δικὸ τους καὶ εἶχαν ἰσχυροὺς λόγους νά τὸ πιστεύουν αὐτό· αὐτὸς ὁ Θεὸς τοὺς ἔβγαλε ἀπὸ τὴν Αἴγυπτο μέ τρόπο θαυμαστό, τοὺς ὁδήγησε μέσα ἀπὸ τὴν ἔρημο ὅπου τοὺς φρόντιζε καὶ τοὺς προστάτευε, τοὺς χάρισε τήν χώρα ὅπου τόσα χρόνια κατοικοῦσαν εὐτυχισμένοι. Τώρα ὅμως διαπιστώνουν ὅτι ὁ Θεὸς τοὺς ἐγκατέλειψε· ὅτι ὁ Θεὸς τους δέν ἦταν πιὰ μαζὶ τους. Οἱ διαπιστώσεις αὐτὲς ἔγιναν παράπονο καὶ τὸ παράπονο τραγούδι:

Στῆς Βαβυλῶνας τὰ ποτάμια, ἐκεῖ καθίσαμε καὶ κλάψαμε, …πῶς τοῦ Κυρίου τὴν ᾠδὴσὲ ξένη γῆ νά ψάλλουμε; (Ψαλ 136:1,4) Τρέχουν στούς προφῆτες πού ἐπέζησαν καὶ τοὺς ῥωτοῦν γεμάτοι ἀγωνία. Καὶ ἡ ἀπάντηση τῶν προφητῶν εἶναι ὁμόφωνη: “Δέν ἐγκατέλειψε ὁ Θεὸς τὸν λαὸ του, ἀλλὰ ὁ λαὸς ἐγκατέλειψε τὸν Θεὸ του”. Αἰῶνες ὁλόκληρους, μὲ τὸν ἕνα ἢ τὸν ἄλλο τρόπο, οἱ προφῆτες προειδοποιοῦσαν γιά τὴν καταστροφή πού ἔρχεται ἐξαιτίας τῆς ἀπομάκρυνσης τοῦ λαοῦ ἀπὸ τὸν Θεὸ του. Ὅμως ὁ λαός, μεθυσμένος ἀπὸ τὴν εὐημερία πού τοῦ πρόσφεραν οἱ εὐεργεσίες τοῦ Θεοῦ, δέν ἄκουγε. Ἔμαθε νά ἐμπιστεύεται τὰ ὅπλα του, τήν στρατιωτική του δύναμη, τὶς συμμαχίες μέ τίς μεγάλες δυνάμεις καὶ τὰ διπλωματικὰ παιχνίδια στήν ἐξωτερικὴ πολιτική. Ὅμως, ἡ ἀπαντήση τῶν προφητῶν δέν ἑξαντλεῖται στήν κριτικὴ γιά τὰ λάθη πού ἔγιναν στό παρελθὸν καὶ ὁδήγησαν στήν καταστροφή. Βεβαιώνουν ὅτι ὁ Θεὸς θὰ δώσει ἄλλη μία εὐκαιρία στόν λαὸ του καὶ μέσῳ αὐτοῦ σ’ ὁλοκλήρη τὴν ἀνθρωπότητα. 

Ἕνας νέος ἡγέτης θὰ γεννηθεῖ, ὁ ὁποῖος δέν θὰ στηρίζει τὴν ἐξουσία του στήν βία καὶ στήν καταπίεση ὅπως οἱ ἡγεμόνες τῆς ἐποχῆς, ἀλλὰ θὰ φέρει φῶς καὶ χαρὰ σ’ ὅλους τοὺς λαοὺς τῆς γῆς. Ἡ πρώτη ἀπό τίς προφητεῖες αὐτὲς βρίσκεται στό βιβλίο τοῦ προφήτη Ἠσαΐα: Λαέ πού πορεύεσαι στό σκοτάδι, φῶς δεῖτε λαμπρό··ἐσεῖς οἱ κάτοικοι τῆς χώρας ὅπου κυριαρχεῖ ὁ θάνατος, πάνω σας φῶς θὰ λάμψει.… μπροστά σου, Κύριε, θὰ χαροῦν, ὅπως αὐτοί πού χαίρονται στόν θερισμό … Γιατὶ ἀφαιρέθηκε ὁ ζυγός πού ἦταν πάνω τους καὶ τὸ ῥαβδί πού χτύπαγε τήν ῥάχη τους …Γιατὶ γιά χάρη μας γεννήθηκε ἕνα παιδί, μᾶς δόθηκε ἕνας γιός … Μεγάλη θὰ εἶναι ἡ ἐξουσία του, καὶ ἡ εἰρήνη του δέν θὰ ἔχει τέλος··θὰ καθίσει στόν θρόνο τοῦ Δαυίδ, θὰ ἀποκαταστήσει τήν βασιλείᾳ του, καὶ θὰ φροντίσει γι’ αὐτήν μέ δίκαιη κρίση καὶ δικαιοσύνη … (Ἦσ. 9: 2-7). Στό ἴδιο βιβλίο περιέχεται καὶ ἡ δεύτερη προφητεία.

Ὁ ἀναμενόμενος ἡγέτης θὰ κατάγεται ἀπὸ τήν γενιὰ τοῦ Δαβίδ, θὰ καθοδηγεῖται ἀπὸ τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ, θὰ ἔχει σοφία καὶ συνέση, ὀρθὴ κρίση καὶ δύναμη, γνώση καὶ εὐσέβεια, ὥστε νά ἐπιβάλει τήν δικαιοσύνη συντρίβοντας τήν βία καὶ τὴν καταπίεση, ὄχι ὅμως μέ τήν δύναμη τοῦ σκήπτρου του, ἀλλά μέ τήν δύναμη τοῦ λόγου του (‘Ησ. 11: 1-9). Οἱ προφητεῖες αὐτὲς ζέσταιναν τίς καρδιὲς τοῦ λαοῦ, ἀνανέωναν τίς ἐλπίδες του καὶ τὸν στήριζαν γιά νά ἀντέξει τίς δοκιμασίες. Ὅμως τὰ χρόνια πού ἀκολούθησαν ἦταν πολὺ σκληρά. Τήν βαβυλωνιακὴ κατοχή διαδέχτηκε ἡ περσικὴ καὶ αὐτήν, ἡ πιὸ σκληρὴ καὶ καταπιεστική, ἡ ἑλληνική, γιά νά δώσει καὶ αὐτή μέ τήν σειρά της τήν θέση της στήν ῥωμαϊκή. Οἱ ἐλπίδες, βέβαια, δέν ἔσβησαν, ἄλλαξαν ὅμως ἀρκετὰ ὡς πρὸς τὸ περιεχόμενό τους. Ἡ μακροχρόνια καταπίεση ἄλλαξε τήν μορφή τοῦ ἀναμενόμενου ἡγέτη καὶ τοῦ ῥόλου του.

Ἡ δικαιοσύνη πού θὰ φέρει κατανοεῖται πλέον ὡς ἐκδίκηση καὶ τὸ ὅραμα τῆς εἰρήνης ἀντικαταστάθηκε ἀπὸ τὴν ἐλπίδα τῆς ἀπελευθέρωσης ἀπὸ τὸν ῥωμαϊκὸ ζυγό. Ἔτσι, ὁ εἰρηνικὸς καὶ δίκαιος παγκόσμιος βασιλιὰς ἔγινε στήν φαντασία τοῦ λαοῦ ἕνας βίαιος καὶ ἀνελέητος τοπικὸς ἐπαναστάτης. Ἔτσι, εὔκολα γίνεται κατανοητὸ τὸ γιατὶ οἱ συμπατριῶτες του ἀπέρριψαν τὸν Ἰησοῦ καὶ ἀρνήθηκαν νά τὸν ἀκολουθήσουν ὁδηγώντας τον ἀκόμα καὶ στόν θάνάτο. Οἱ Ἰουδαῖοι ἀρνήθηκαν νά δεχτοῦν τὸν Ἰησοῦ ὡς Μεσσία, ἀλλὰ ἡ ἄρνηση αὐτὴ δέν ἦταν ἱκανὴ νά ἀκυρώσει τὸ σχέδιο τοῦ Θεοῦ γιά τὸν κόσμο. Ἀπὸ τοὺς μαθητὲς τοῦ Χριστοῦ προέκυψε ἕνας νέος λαὸς τοῦ Θεοῦ, ἕνας νέος Ἰσραήλ, ἡ Ἐκκλησία. Ἀπὸ αὐτὴν τὴν ἀλήθεια προκύπτει καὶ ἡ ἀπάντηση στό δεύτερο ἐρώτημα πού τέθηκε παραπάνω.

Ὡς λόγος Θεοῦ οἱ προφητεῖες ἔχουν αἰώνια ἰσχὺ καὶ ἀπευθύνονται στούς πιστοὺς ὅλων τῶν ἐποχῶν. Ἀναπτέρωσαν τὸ ἠθικὸ τῶν αἰχμαλώτων στήν Μεσοποταμία Ἰουδαίων καὶ ἔδωσαν στούς Ἰουδαίους τῆς ἐποχῆς τοῦ Ἰησοῦ τήν δυνατότητα νά τὸν ἀναγνωρίσουν καὶ νά τὸν ἀκολουθήσουν. Ἀπευθύνονται ὅμως καὶ στόν νέο Ἰσραήλ, στούς σύγχρονους χριστιανούς. Τοὺς ὑπενθυμίζουν ὅτι ἡ ἀπελπισία δέν εἶναι ἀνίκητη· ὅτι «φῶς λαμπρὸ» μπορεῖ νά φωτίσει καὶ τὰ δικὰ τους σκοτάδια καὶ νά τοὺς ὁδηγήσει ἔξω ἀπὸ τὰ ἀδιέξοδα πού βιώνουν.

Ἀρκεῖ νά μὴν κάνουν τὰ λάθη τοῦ παλιοῦ Ἰσραήλ. Ἀρκεῖ νά δοῦν τὶς παλιὲς προφητεῖες ὄχι ὡς ἑξαγγελίες προνομίων γιά τοὺς ἴδιους, ἀλλὰ ὡς ὁδοδεῖκτες γιά μία ἀληθινή σχέση μέ τὸν Θεό, ξεκινώντας ἀπὸ τὸ τελευταῖο μήνυμα τοῦ Προδρόμου καὶ τὸ πρῶτο τοῦ Χριστοῦ: «Μετάνοια».

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΤΙΜΙΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ ΚΑΡΕΑ