ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ


«Ο Παντοκράτορας κρατά στο Χέρι Του την βραδυνή Θυσία»

Η νύχτα αγκαλιάζει προσευχόμενες ψυχές σαν βρεφικό νανούρισμα. Στο μικρό καθολικό, οι γέροντες ξαπλωμένοι στο έδαφος, παραδομένοι στην εικόνα του Νυμφίου αποκαθηλώνουν ικετευτικά τους συγγνωστούς τους λογισμούς. Απόκοσμες εικόνες στο μικρό εκκλησάκι αναπνέουν μέσα από την θυμιασμένη ομίχλη των παρακλητικών τους λόγων. M' ένα τρακοσάρι κομποσκοίνι μετρούν ανάποδα τις μέρες, φτάνοντας ως την γέννησή τους. Ο παππά Διονύσης με αφημένο βλέμμα στην γη που περιμένει, σκύβει το κεφάλι στην ανατολή της μετανοίας του. Τί κόσμος τούτος Θεέ μου! Βαστάζουμε στις χούφτες μας τη Μάννα Ορθοδοξία και δεν θωρούμε το απροσμέτρητο κάλλος της και την ενδόμυχη υπόστασή της. Όταν τρίζουν τα θολά τζάμια από τα σιδερένια παραθύρια, νομίζεις, πως χοροί αγίων ήλθαν για να συνεκκλησιαστούν με τους χοικούς, ταμένους αδελφούς τους. Ο πολυέλαιος γυρνοφέρνει κυκλικά απ' τον καπνισμένο τρούλλο, ο Παντοκράτορας κρατάει στο χέρι του την βραδυνή θυσία, αίνοι και ύμνοι γίνονται δώρα ευχαριστιακά στα πόδια του Θεού μας. Κι όταν τελειώνει η ακολουθία, σκυμμένα πρόσωπα προσμετρούν μ' ένα Κύριε ελέησον, τα ανεβαίνοντα βήματά τους. Μακρύς ακόμα ο δρόμος της σταυρικής θυσίας. Ταιριάζει σε ορθοδόξους, να βλέπουν από μακριά τον σταυρό, που θα κρεμάσουν πάνω του τ' απόκοσμα όνειρά τους. Ποθούμε Χριστό, Αυτόν, Εσταυρωμένο, εξαντλούμε τους ονειρεμένους πόθους μας στο κοινό ποτήριο, ακροβατούμε την θωριά μας ανάμεσα στην πτώση και την έγερση. Τελούμε πνευματικά « ανάπηροι» στο μακαρισμό του εξαρτημένου Εγώ μας, αναζητούμε την χαμένη αρτιμέλεια της υποστελλόμενης ψυχής μας, ανυπακούουμε στην υποκριτική στάση ζωής. Ο Χριστός δεν είναι αφηρημένη έννοια, είναι η Οδός και η Αλήθεια, η Αγάπη κι η Ζωή, το προσδοκώμενο όνειρο της αναστάσιμης ελπίδας. Έχουμε Εκκλησία να κλάψουμε τους δρόμους που δεν διαβήκαμε, κατέχουμε αγίους να κρεμάσουμε την απόμακρη ματιά μας, μια Παναγιά να πνίξουμε στον κόρφο της την εαλωμένη αθωότητα της παιδικής αμεριμνησίας μας, κι αγγέλους τόσους, όσα είναι αυτά που χάσαμε, όσα είναι αυτά που ελπίζουμε, όσα είναι αυτά, που ίσως έρθουνε μια μέρα! Μπουσουλάμε γογγύζοντας στους εφάμαρτους δρόμους της υποκριτικής ζωής μας, έρπουμε γλοιωδώς στην λάσπη, που εωσφορικώς βαπτίσαμε πολιτισμένη κοινωνία! Επιτέλους να πάψουν αυτοί οι διαρκείς κύκλοι γύρω απ' τον ειδωλολάτρη εαυτό μας, το μεγαλείο του χριστιανού αναπαύεται στον προσευχητικό ξεσηκωμό και την ταπεινή μεγαλοσύνη. Η αγάπη μας είναι η σταυρική θυσία του εγώ μας στην εγωϊκότητα των άλλων. Ο σταυρός μας είναι τα ζυγιστικά του Πατρός που σβήνουν με γομολάστιχα τις μεγαλεπίβολες, θηριώδεις αμαρτίες μας κι η ελπίδα μας φοράει τα καλά της μπροστά στο αιματοβαμμένο δισκοπότηρο του αμνοικού Ιησού μας. Τα βράδια αιωρούνται χαροποιά στα γράμματα της αγιοπνευματικής Αλφαβήτας, ζωγραφίζουν την Πίστη ως έκθαμβο, αγιοπρεπές θήλυ, που ίσταται σε συννεφοσκεπούσα ομίχλη, πάνω από τα μικροκαμωμένα σπίτια των ανθρώπων. Πορφυροφορούσα κόρη, που χάσκει με χαμόγελο και κορομηλένια μάγουλα, που ροδοκοκκινίζουν στην παρακλητική αγάπη των πιστών. Η Πίστη είναι αναγεννητικό επίθεμα στις πληγές της αμαρτίας, δροσερή ανάσα στην πνευματική άπνοια των φιλόνικων ανθρώπων, σουλατσάρει σε χλοερούς, φρεσκοσκαμμένους κήπους και περιβόλια που μεθούν στην αρχοντιά των λουλουδιών. Βαστάει στα χέρια της τα εύοσμα βασιλικά των Χριστοφόρων λόγων, λούζεται μακάρια στην μετάνοια ενός αλλόφρονα, που ανακαλύπτει πάνω της τον μυρίπνοο Παράδεισο της συστελλόμενης ψυχής. Η Πίστη Θε μου είναι τα χρυσαφένια στάρια του χωριού, που μικρά, βάζαμε τρεχάλα ανάμεσα στα ξεραμένα στάχυα και τ' αγκάθια του αγρού, το ανταριασμένο βουϊτό από τους μεγαλοδύναμους ήχους των ελάτων, που στέκονταν πάντα όρθια. Νοικοκύρηδες, φρεσκοπλυμένοι χωρικοί, που τις Κυριακές έπαιρναν τα δύσβατα μονοπάτια για την εκκλησιά των Παμμεγίστων Ταξιαρχών! Βλέπαμε την Πίστη να σιγοντάρει στο αναλόγιο, εκείνον τον ταπεινό, ολιγογράμματο ιερέα, που έβγαινε στον άμβωνα για να μοιράσει τ' αντίδωρα κρίνα της ανυπέρβλητης αγάπης. Ύστερα βοηθούσε στα χωράφια την μαυροφορεμένη χήρα, που πριν να σπείρει τον καρπό στα σκαλισμένα αυλάκια, σταύρωνε με το χέρι της το αγιασμένο χώμα, ράντιζε με αγιασμό εκείνον τον πολύχρωμο, ταιριαστό μπαχτσέ με τις ντάλιες, τους κατιφέδες και τους κρίνους. Η Πίστη πάλι κατοικεί στα αδύναμα σπίτια των φτωχών, κάθεται στο τραπέζι με τα αλάδωτα ρεβίθια, τις ελιές και το αχνισμένο, ζυμωτό ψωμί, χορταίνει τα στόματα με μοσχοθυμιασμένες ευλογίες και απόκοσμες παραινέσεις της ερήμου. Σκάει χαμόγελο στην βρεφική αγνότητα Χριστούλιδων μικρών! Η Πίστη δεν λέει ψέμματα στα χείλη των παιδιών, παίζει κυνηγητό με την ταπείνωση και κρυφτό με την ντροπή. Στέκει προσευχητικά μετέωρη σε νηπιακούς ασπασμούς, σε ανυπόκριτες, παιδικές προσευχές. Είναι το θεϊκό αντίδοτο στο διάβα μιας φουσκοθαλασσιάς ζωής, το υπέρμαχο δοξάρι στην ηδύχοη πνοή του ουρανού, η υπογραφή του Θεού στην μετάνοια του πιστού. Μακάριοι αυτοί που την βρήκαν να τους περιμένει με το πρωϊνό ξύπνημα της αυγής και την εσπερινή δύση του ηλίου! (Φθινόπωρο 2013) Γιώργος Δ. Δημακόπουλος Δημοσιογράφος





Ιστολόγιο «ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»

Έτος: 11ο (2013 - 2024)

Δημοσιογραφικό Εργαστήρι Ορθόδοξης Μαρτυρίας και Ομολογιακής Κατάθεσης

Διαχειριστής:

Γιώργος Δ. Δημακόπουλος

Δημοσιογράφος

Icon by Serhei Vandalovskiy, icon - painter, Ukraine



«Απάνου απ' το κρεββάτι μου βαθειά παρηγοριά μου / Καρφώνω την εικόνα Σου, και τώρα η κάμαρά μου. / Είναι και μνήμα θλιβερό και χαρωπή εκκλησία / Σκοτάδι η θλίψι μου σκορπά και λάμψιν η θρησκεία».



Κωστής Παλαμάς


Drop Down MenusCSS Drop Down MenuPure CSS Dropdown Menu

Σάββατο 21 Οκτωβρίου 2023

ΑΝΘΙΜΟΣ ΓΑΖΗΣ (1758-1828) - ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΧΡΟΝΙΑ

 



Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Σαράντου ΚαργάκουΝεότερη Ελληνική Ιστορία, Τόμος Β',
<<Μεγάλες μορφές και Μεγάλες Στιγμές του ΄21>>.
Δεύτερη έκδοση: <<Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ>>, Απρίλιος 2021, σελ. 450-453.
<<Και το βιβλίο αυτό είναι καρπός ευγνωμοσύνης προς τους πολυπληθείς ακροατές/μαθητές μου του <<Λαϊκού Πανεπιστημίου>>, που κατακλύζουν κάθε Τρίτη την αίθουσα τελετών της γεραράς <<Εταιρείας Φίλων του Λαού>>, για να ακούσουν πέμπτη χρονιά φέτος τα μαθήματά μου, παρά το νυκτερινό της ώρας (7-9 μ.μ.).
Στα μαθήματα αυτά προσέρχονται παιδιά όλων των ηλικιών, από 20 έως 85 ετών. Άλλα κρατούν σημειώσεις, άλλα κρατούν μαγνητόφωνα.
Αυτά μου έδωσαν το έναυσμα, το ερέθισμα και την ώθηση να δώσω στις παραδόσεις μου μορφή βιβλίου.
Την πρώτη χρονιά εδίδαξα έναν κύκλο μαθημάτων υπό τον τίτλο Το βυζαντινό ναυτικό, που πήρε μορφή καλαίσθητου βιβλίου από τις εκδόσεις Ιω. Σιδέρη (2007), τη δεύτερη χρονιά εδίδαξα τους πολιτικούς θεσμούς και τα πολιτικά σώματα της σπαρτιατικής πολιτείας, την τρίτη την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου,
που το 2008/09 σε πολύ διευρυμένη μορφή και με σπάνια βιβλιογραφία εκδόθηκε από τις Εκδόσεις ΠΕΡΙ ΤΕΧΝΩΝ - ΚΑΡΤΕΡΗΣ, την τέταρτη χρονιά παρέδωσα <<Το λυκόφως της Σπάρτης>>,
που μαζί με τις προηγούμενες παραδόσεις μου αποτέλεσαν την πρωταρχική μαγιά για να συγγραφεί και να εκδοθεί το δίτομο έργο μου Ιστορία της Αρχαίας Σπάρτης (Gutenberg, 2006).
Πέρσι είχα την ευκαιρία να διδάξω τρεις κύκλους μαθημάτων: α) Οι Τούρκοι και το Βυζάντιο, β) Το τουρκικό imperium και γ) Τουρκοκρατία, που πήραν μορφή βιβλίου και εκδόθηκαν σε καλαίσθητη μορφή από τις εκδόσεις Λεωνίδα Γεωργιάδη.
Τα φετινά μαθήματα θα είναι αφιερωμένα στην Ελληνική Επανάσταση. Αλλά το βιβλίο αυτό δεν εξετάζει καταλεπτώς το μεγάλο εκείνο γεγονός.
Περιορίζεται αυστηρώς σε όσα προτίθεμαι να παραδώσω και αυτά είναι ό,τι λέγει ο τίτλος: Μεγάλες μορφές και μεγάλες στιγμές του '21.
Όχι όλος ο Αγώνας στην πολυμορφία και την πολύπτυχη διάστασή του.
Οι βασικοί λόγοι είναι δύο: Εκ των πραγμάτων είναι αδύνατον να συμπεριληφθεί όλος ο Αγώνας σε σειρά δίωρων -ανά δεκαπενθήμερο- μαθημάτων ενός εξαμήνου και, δεύτερον -πέρα από άλλες εκδοτικές μου δραστηριότητες- μία τρίτομη ή τετράτομη Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως,
που θα εξετάζει εξονυχιστικά, με πνεύμα κριτικό και -στο μέτρο του ανθρώπινα δυνατού- αντικειμενικά κάθε γεγονός, είτε αυτό είναι στρατιωτικό, είτε πολιτικό, είτε διπλωματικό.
Και για τον λόγο αυτό υπάρχει ένας διαχωρισμός:
Στους δύο πρώτους τόμους εξετάζονται τα στρατιωτικά γεγονότα και στον τρίτο τα πολιτικά, διπλωματικά, οικονομικά γεγονότα, καθώς και ό,τι μπορεί να έχει σχέση με την οργάνωση της παιδείας στη διάρκεια της πολυχρονίου πολεμικής δοκιμασίας.
Το βιβλίο αυτό, λόγω όγκου και τεράστιου κόστους, μόνο αν βρεθεί χορηγός θα καταστεί εφικτό να εκδοθεί.
Ευελπιστούμε ότι κάποιος θα συνδράμει.
Όχι πάντως η ελληνική πολιτεία.
Αυτή με τίμησε και με τιμά με το υπέρτατο βραβείον: το κώνειον>>!
(Απόσπασμα εκ του προλόγου)
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ






ΑΝΘΙΜΟΣ ΓΑΖΗΣ (1758-1828) 



Η ΠΡΟΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΤΟΥ ΔΡΑΣΗ



Η παιδεία ήταν ανέκαθεν το πάθος του Γαζή. Αντί, λοιπόν, να βρίσκεται στη σπαρασσόμενη από την εμφύλια διαμάχη Πελοπόννησο, προτίμησε να αποσυρθεί στην Τήνο, όπου ίδρυσε εκπαιδευτήριο. Κατά ην έναρξη των μαθημάτων, εξεφώνησε λόγο εξαίροντα την αξία των ελληνικών γραμμάτων. Απέδωσε μάλιστα την κατάπτωση του Ελληνισμού στην απαιδευσία που επιβλήθηκε στη μικρά διάρκεια της δουλείας. Αλλ' ούτε και προς τον κλήρο ήταν θωπευτικός.
Ο Δ. Καλλίμαχος, παρότι θεολόγος-ιστορικός, στον βίο του Γαζή γράφει: ...Εις τον περιώνυμον εκείνον λόγον που ο Γαζής δεν διστάζει, ως κληρικός φιλελεύθερος και ανθρωπιστής, να κεραυνώση και τους Μοναχούς, τους φανατικούς εκείνους και αχρήστους μελανοχίτωνας, οι οποίοι κατά την περίοδον της εγκαταστάσεως του Χριστιανiσμού εξέσπων και κατέστρεφον μετά μανίας τα κλασσικά μάρμαρα και όλα τα σεπτά μνημεία της αρχαίας Ελληνικής Τέχνης...
Ανεξάρτητα από το πόσο ορθή από πολιτική άποψη ήταν η τοποθέτηση του Γαζή εκείνη την κρίσιμη για την Επανάσταση στιγμή, όπου πλείστοι μοναχοί προμαχούσαν για την επιτυχή περάτωση του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα, είναι αξιοσημείωτο ότι το ζήτημα των θρησκευτικών ακροτήτων -ουσιαστικά, ακρωτηριασμών των αρχαίων κτισμάτων και γλυπτών- δεν το έθεσε κάποιος κοσμικός, αλλά ένας κληρικός. Η κλασσική παιδεία είχε κυριέψει τον Γαζή σε τέτοιο βαθμό, ώστε να φθάνει ως την υπερβολή.
Είπε τότε στην ομιλία του στην Τήνο: ...Οι αμαθείς και αναλφάβητοι Μοναχοί από μίαν άλογον δεισιδαιμονίαν και με τους σταυρούς ανά χείρας κατεκρήμνισαν πανταχού και αυτά τα ωραιότατα κτίρια των σχολείων, περί των οποίων κλαίει πικρότατα ο Λιβάνιος, εις μίαν του επιστολήν. Όσοι λόγιοι και φιλόσοφοι άνδρες έμειναν εις την Κωνσταντινούπολιν, τους έκαυσαν και αυτούς μίαν νύκτα μέσα εις το σχολείον, μαζί κι την περίφημον βιβλιοθήκην, η ο οποία είχε 70 χιλιάδες βιβλία. Όθεν, τί ηκολούθησεν εκ τούτου; Αμάθεια μεγάλη εις το έθνος, διαφθορά των καλών ηθών, βαρβαρότης και δεισιδαιμονία...
Ο Γαζής, προφανώς, ήταν επηρεασμένος από τη διάχυτη τότε αντίληψη στην Ευρώπη ότι η μακρά περίοδος της σε μεταγενέστερους καιρούς ονομασθείσας Βυζαντινής Αυτοκρατορίας ήταν μια περίοδος σκότους και παρακμής. Αυτή την αντίληψη είχε καλλιεργήσει ο κορυφαίος Άγγλος ιστορικός Εδ. Γίββων με το πολύτομο περί <<Bas empire>> (=ξεπεσμένης αυτοκρατορίας) είχαν ασπαστεί όλοι οι εκπρόσωποι του Διαφωτισμού, κυρίως ο Βολταίρος, και μοιραία η αντίληψη αυτή διαπότιζε και τη σκέψη πολλών λογίων. Άλλωστε, οι βυζαντινές σπουδές στην εποχή του Αγώνα, βρίσκονταν ακόμα στα σπάργανα. Αντίθετα, ο καλασικισμός, ως μελετητικός θαυμασμός, μεσουρανούσε.
Ο Γαζής, ζώντας επί πολλά έτη στη Βιέννη, είχε σχηματίσει την αντίληψη ότι στον ελλαδικό χώρο επικρατούσε απόλυτο σκότος και, συνεπώς, κάθε ακτίνα φωτός ήλθε από την Εσπερία. Δεν παραβλέπουμε την επιρροή του ευρωπαϊκού στοχασμού, αλλ' αν δεν υπήρχε το κερί και το καντήλι των υπό συνθήκες δουλείας υπαρχόντων και δρώντων μοναστηριών και ναών, δε θα ήταν δυνατόν να βρει χώρο υποδοχής και αποδοχής το ευρωπαϊκό φως. Με βάση το σκεπτικό αυτό μπορούμε περισσότερο νηφάλια να ακούσουμε μια ακόμη αποστροφή του Γαζή, που βλέπει τις Μούσες να επιστρέφουν στην Ελλάδα από την Ευρώπη:
...Από την Ευρώπην ήρχισαν [οι Μούσες] να επιστρέφουν πάλιν εις την αρχαίαν πατρίδα των, την Ελλάδα' και βλέπομεν ότι, άμα όπου έφθασαν, ηλέκτρισαν τας ψυχάς των Ελλήνων και πανταχού συνίστανται σχολεία και παιδευτήρια. Πανταχού ο έρως της μαθήσεως άναψε και πάντες σπεύδουσι να μιμηθώσι τας αρετάς των προπατόρων των' βλέπομεν όπου άμα έφθασαν οι μαθήσεις, ο Έλλην ησθάνθη την παλαιάν του δόξαν και ελευθερίαν και παρευθύς ανδρείως απέσεισε τον τυραννικόν ζυγόν, εις τον οποίον η αμάθεια τον καθυπέβαλε...
Με τον Γαζή -και όχι μόνο με αυτόν- ανάγεται ως υπέρτατο ιδανικό ο κλασικός τύπος ανθρώπου, που, παρά τα ψιμύθια, είχε <<ρίζες>> στον τόπο αυτό. Παράλληλα, όμως, εισάγεται και η εξιδανίκευση του Ευρωπαίου ανθρώπου, στοιχείο που γέννησε στις μετέπειτα εποχές τον μιμητισμό, την ξενομανία που επί των ημερών μας -χωρίς να φταίει γι' αυτό ούτε ο Γαζής ούτε και ο Κοραής- μετεξελίχθηκε σε πιθηκισμό. Ο <<Ευρωπαίος Πίθηκος>> των παρόντων καιρών είναι δική μας ευθύνη' όχι των θεμελιωτών -με τα όποια λάθη- της ελληνικής ελευθερίας.
Όπως δικιά μας ευθύνη είναι και το διαρκώς ογκούμενο ρεύμα του αντιευρωπαϊσμού ή καλύτερα αντιδυτικισμού. Καιρός να επανέλθουμε στη χρυσή αρχή του Σταγειρίτη: Ο Γαζής έφυγε από τη ζωή την ώρα που ανέτειλε η ήλιος της Ελευθερίας. Πέθανε τον Νοέμβριο του 1828 στη Συρο. Ήταν 70 εών, μεγάλος για τα χρόνια κείνα.

Αν όμως δεν είχε υποστεί τις φοβερές δοκιμασίες κι πικρίες, ασφαλώς για μερικά χρόνια ακόμα θα μπορούσε να προσφέρει πολύτιμες υπηρεσίες κοντά στον γνώριμό του από παλιά Καποδίστρια σε θέματα παιδείας (όπως ο Κωνσταντάς) ή δικαιοσύνης. Ο λαός της Σύρου τίμησε με υπέρλαμπρο τρόπο τη θανή του. Η νεκρώσιμη ακολουθία τελέστηκε στον μητροπολιτικό ναό της Σύρου και πλήθος λαού τον συνόδεψε στην τελευταία του κατοικία.



Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίου του Σαράντου Καργάκου:
Νεότερη Ελληνική Ιστορία, Τόμος Β',
<<Μεγάλες μορφές και Μεγάλες Στιγμές του ΄21>>.
Δεύτερη έκδοση: <<Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ>>, Απρίλιος 2021, σελ. 450-453.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Print Friendly and PDF
Εικόνες θέματος από A330Pilot. Από το Blogger.