Ο ΑΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ - Η ΒΑΚΤΗΡΙΑ ΤΩΝ ΣΚΛΑΒΩΝ, ΤΟ ΚΑΥΧΗΜΑ ΤΩΝ ΑΙΤΩΛΩΝ 1714 - 1779 (ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ)

Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου
του ιερομονάχου Κωνσταντίνου Β. Τριανταφύλλου:
«Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός - Η Βακτηρία των Σκλάβων, το Καύχημα των Αιτωλών»
εκδόσεις  «Μικρά Ζύμη», Ιούνιος 2003, σελ. 26-28.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»

«Ωδαίς ευφημήσωμεν…» δηλαδή, άσματα και ύμνους εγκωμιαστικούς θα μεταχειριστούμε για τον ένδοξο μεταξύ των χορών των Μαρτύρων· διότι έτσι αρμόζει στους θυσιάζοντας την ζωή τους για τον Χριστό, αλλά και στους ασκητάς, όπως είναι ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός ο αείμνηστος, ο άξιος να εξυμνήται.
Σήμερα συγκεντρωθήκαμε στην αξιοσέβαστη μνήμη του, διότι μοιράζει θεραπείες σ' αυτούς που πλησιάζουν με πίστι (και ευλάβεια), επειδή έχει θάρρος προς τον Χριστό, αφού είναι Ισαπόστολος. Μ' αυτά τα εγκωμιαστικά λόγια εξυμνεί ο υμνογράφος Σάπφειρος Χριστοδουλίδης τον διδάσκαλό του, τον εν Αγίοις ιερομάρτυρα και ισαπόστολο Κοσμά τον Αιτωλό, του οποίου ο βίος και η πολιτεία του συνεπαίρει κάθε ορθόδοξο χριστιανό.
Ο βίος και η πολιτεία του αφ' ενός, αλλά και αφ' ετέρου, επειδή είμαι ένας ελάχιστος και ταπεινός συντοπίτης του, με ώθησαν να ασχοληθώ μ' Αυτόν τον μέγα εθναπόστολο του Ελληνορθοδόξου έθνους μας. Τον μικρόν στο ανάστημα, αλλά μεγάλο στο πνευματικό παράστημα, τον γέροντα στην ηλικία, αλλά γερό στύλο της Ορθοδοξίας, τον εκ μικρού χωρίου καταγόμενον, αλλά νυν εις μεγάλον τόπον, δηλαδή, εν Παραδείσω ευρισκόμενον, «τον μέγα εν ταίς πράξεσι και πολύς εν», τον εξ Αιτωλίας ωρμόμενον, εν Αγίω Όρει εγκαταβιώσαντα, την σκλαβωμένη Ρωμιοσύνη περιοδεύσαντα, τον Χριστόν κηρύξαντα, τον «το ποθούμενον» προφητεύσαντα, τον ιερούς Ναούς και σχολεία ανοικοδομήσαντα, τον επιστολάς αποστείλαντα, τον αμαρτωλούς συγχωρήσαντα, τον θαύματα ποιήσαντα, τον πάντας διδάξαντα, τον πεπλανημένους και αλλαξοπιστήσαντας επισυνάξαντα.
Τον εν Βορείω Ηπείρω μαρτυρήσαντα και επωνομασθέντα υπό της ορθοδόξου Εκκλησίας μας Ιερομάρτυρα, Ισαπόστολο και Εθναπόστολο. Στο ανά χείρας βιβλίο είναι καταγεγραμμένες οι τρεις περιοδείες του, οι οχτώ διδαχές του, οι δώδεκα επιστολές του και διακόσιες εξήκοντα πέντε (συν δώδεκα, όρα σελίς 266) προφητείες του. Ακόμη δε, μνημονεύουμε το Μαρτυρολόγιό του, την υπό του Οικουμενικού Πατριαρχείου πράξι περί της εις Άγιον ανακήρυξί του και τα περί της ευρέσεως των ιερών Λειψάνων του, έτι δε την ασματική Ακολουθία του εσπερινού και όρθρου, τον παρακλητικό κανόνα, τους χαιρετισμούς και τροπάρια επί τη μετακομιδή εξ Αλβανίας εις Θέρμον τμήματος τιμίου λειψάνουτου Αγίου.
Επί πλέον, αφ' ενός δημοσιεύουμε για πρώτη φορά την ιστορία της ιεράς Μονής του αγίου Κοσμά τόσον στον τόπον του Μαρτυρίου του όσον και στον τόπον καταγωγής του, και αφ' ετέρου παραθέτουμε τους πόνους του Αγίου μας, διότι δυστυχώς από τις πράξεις μας ο πατροΚοσμάς πονά και έχει παράπονα. (Απόσπασμα εκ του προλόγου του βιβλίου).

Ι.Κ.Τ.

O AΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ

Η ΒΑΚΤΗΡΙΑ ΤΩΝ ΣΚΛΑΒΩΝ

ΤΟ ΚΑΥΧΗΜΑ ΤΩΝ ΑΙΤΩΛΩΝ

Κατόπιν, επειδή η Αθωνιάς ερημώθη, αφού αναχώρησαν οι διδάσκαλοι, ο κατά κόσμον Κώνστας Μεγαλοδενδρίτης, κατέφυγε στην ιεράν Μονήν του οσίου Φιλοθέου, ίνα βιώση την θεολογίαν και την μοναχικήν ζωήν, όπου εκάρη μοναχός και εκλήθη Κοσμάς. Διάκονος και Πρεσβύτερος εχειροτονήθη εις ηλικίαν 45 ετών και ένα έτος αργότερον εξήλθε του Αγίου Όρους ίνα διδάξη τους αδελφούς του.
Ο πατρο-Κοσμάς ποτέ δεν είχε ξεχάσει τους δυστυχείς ομοεθνείς του. Ήθελε να υπάγη για να τους βοηθήση, να τους δώση δύναμι, να τους προφυλάξη από κάθε κακό και να τους επαναφέρη στον δρόμο του Χριστού. Προηγουμένως όμως θα έπρεπε αυτός ο ίδιος διά της προσευχής και της νηστείας να προετοιμασθή διά το μεγάλο αυτό σχέδιό του. Διά της ασκητικής ζωής του θεώθηκε, αλλά πριν εξέλθη, πριν γίνει ένας νέος Απόστολος του Χριστού, θέλοντας να δη αν οι λογισμοί του ήταν θέλημα Θεού, ήνοιξε την Καινή Διαθήκη και ω του θαύματος!
Τα μάτια του είδαν τα λόγια του αποστόλου Παύλου· «Μηδείς το εαυτού ζητείτω, αλλά το του ετέρου έκαστος» (Προς Κορινθίους Α΄ επιστολή Παύλου, Κεφάλαιο ι΄ στίχος 24). Δηλαδή· Μη σκέπτεσαι μόνο το ιδικόν σου πνευματικόν συμφέρον, αλλά και το συμφέρον των άλλων χριστιανών. Η εσωτερική του φωνή και τα λόγια του αποστόλου Παύλου, οδήγησαν τον πατρο-Κοσμά εκτός Αγίου Όρους. Με τις ευλογίες των Αγιορειτών πατέρων, και την άδεια του Οικουμενικού Πατριάρχου περιώδευσε απ' άκρου εις άκρον την σκλαβωμένη Ελλάδα και κήρυττε Ορθοδοξίαν και ορθοπραξίαν.
Με τα κηρύγματά του αφύπνισε το υπόδουλο έθνος και με υπεράνθρωπες προσπάθειες επανέφερε τους Έλληνες στον σωστό δρόμο. Απέτρεψε την συνέχισι των εξισλαμισμών και επανέφερε στον Χριστιανισμό τους εξισλαμισμένους Έλληνες. Βάπτισε όσους ήταν αβάπτιστοι. Έπεισε τους πλουσίους να δώσουν χρήματα για την κατασκευή κολυμβηθρών. Κατασκευάσθησαν 4.000 χαλκωματένιες κολυμβήθρες και διενεμείθησαν στις ενορίες που δεν είχαν. Παρότρυνε τους έχοντας οικονομικήν ευχέρεια να αγοράζουν Πατερικά βιβλία, κομβοσχοίνια, μικρούς σταυρούς, κτένια και γυναικεία καλύμματα της κεφαλής, τα οποία τα μεν βιβλία τα διένειμε σε εκείνους που επιθυμούσαν την μάθησιν, τα δε κομβοσχοίνια και σταυρουδάκια τα δώριζε στον απλόν λαόν.
Τα κτένια τα έδινε σε εκείνους που έπαυαν να ξυρίζονται, και τα καλύμματα, τα οποία υπερέβησαν τα 40.000 στις γυναίκες πάσης ηλικίας, για να καλύπτουν την κεφαλήν τους. Ανήγειρε ιερούς Ναούς για να εκκλησιάζονται οι χριστιανοί. Έκτισε σχολεία για να διδάσκονται τα Ελληνόπουλα την Ελληνικήν γλώσσα. Ο πατρο-Κοσμάς στην επιστολή του προς τον αδελφό του ιερομόναχο Χρύσανθο (2-3-1779) αναφέρει ότι εποίησε δέκα σχολεία Ελληνικά και διακόσια διά κοινά γράμματα. Όμως επειδή κατά τους μετέπειτα τελευταίους πεντέμιση μήνες της επιγείου ζωής του ο πατρο-Κοσμάς ίδρυσε και άλλα σχολεία, δεν γνωρίζουμε τον ακριβή αριθμό. Ο Μυστακίδης σημειώνει ότι ο πατρο-Κοσμάς ίδρυσε 247 σχολεία. Ο Π. Βασιλείου, γράφει ότι ίδρυσε περισσότερα από 250 σχολεία. Ο Παντελεήμων Ροδόπουλος, αναφέρει ότι ίδρυσε περίπου 230 σχολεία. Ο Ζώτος Μολοττός μνημονεύει ότι ίδρυσε 210 Ελληνικά σχολεία και 1200 κοινά.
Προέτρεπε, ακόμη, τις εύπορες οικογένειες και ιδίως τα άτεκνα ανδρόγυνα να παίρνουν στο σπίτι τους και να αναθρέφουν τα ορφανά παιδιά, τα οποία περιεφέροντο «γυμνά» και πεινασμένα στους δρόμους. Προέτρεπε τους χριστιανούς να μεταφέρουν τα παζάρια από τις Κυριακές, όπως είχαν καθιερώση οι εβραίοι, στα Σάββατα. Ο λόγος βέβαια ήταν προφανής:
α) Διότι η Κυριακή είναι ημέρα αναμνήσεως της Αναστάσεως του Κυρίου και αργία για τους χριστιανούς και β) Επειδή ο ιερός Ναός ήταν ο μόνος χώρος όπου ηκούετο και ωμιλείτο η λογία Ελληνική γλώσσα. Οπότε εάν τα παζάρια συνεχίζονταν τις Κυριακές, οι χριστιανοί δεν θα εκκλησιάζονταν με αποτέλεσμα, αφ' ενός μεν να μην λειτουργούνται, και αφ' ετέρου δε να χάνουν την επαφή τους με την Ελληνική γλώσσα. Αυτό είχε ως συνέπεια να μισηθή ο πατρο-Κοσμάς θανάσιμα από τους εβραίους.

Και όχι μόνο αυτά· ο πατρο-Κοσμάς συνιστούσε στους χριστιανούς να εργάζωνται, να καλλιεργούν την γην και να φυτεύουν δένδρα. Χιλιάδες δένδρα εφυτεύθησαν και εκατοντάδες εμβολιάσθηκαν και έγιναν καρποφόρα. Σε πολλά χωριά οι κάτοικοι δείχνουν μέχρι σήμερα δένδρα πάνω - δίπλα στους δρόμους, που εμβολιάσθηκαν από τα χέρια του πατρο-Κοσμά από τα οποία ο διαβάτης κόβει ένα φρούτο και το τρώει. Ακόμη και η συνήθεια που έχουμε να φυτεύουμε μουριές στις αυλές των σπιτιών μας, λέγεται ότι είναι αποτέλεσμα των λόγων και προτροπών του.

Ο Άγιός μας με την Χάριν του Τριαδικού Θεού έκαμε θαύματα· ανακούφησε από ανίατες ασθένειες πολλούς χριστιανούς αλλά και τούρκους. Έβγαλε από το τέλμα της αμαρτίας όχι μόνο απλούς ανθρώπους αλλά και ολόκληρες ομάδες ληστοσυμμοριών. Πολλοί ληστές συνεκινήθησαν από τα λόγιά του και άλλοι μεν κατέφυγον σε μοναστήρια, όπου έγιναν μοναχοί, άλλοι δε, επανήλθον στην κοινωνία και έζησαν βίον χριστιανικόν. Ο αρχιληστής Τότσκας από το κήρυγμα του Αγίου, μετάνοιωσε, δώρισε 50 κολυμβήθρες σε ιερούς Ναούς και έκτισε στο Απλοχώρι ιερό Ναό προς τιμήν της αγίας Παρασκευής. Ο Πάνος Κούλιας εγκατέλειψε τον ληστρικό βίο και ακολούθησε τον πατροΚοσμά στις περιοδείές του.
Στο χωριό Μεγαλόχαρη της περιοχής Ραδοβιτσίου ο πατροΚοσμάς έφερε σε μετάνοια τον ληστή Λαβδαριά. Στην Ντιρίκοβα του Απόκουρου (Αιτωλίας) οδήγησε σε μετάνοια τον κλέφτη Κωνσταντή Ντζούφρα, ως εξής: Ο Κ. Ντζούφρας ήθελε να δη τον πατρο-Κοσμά και πήγε και κρύφτηκε πίσω από μία συστάδα βάτων και θάμνων γιατί από 'κεί θα περνούσε ο Άγιος. Πράγματι ο Άγιος πέρασε από 'κεί και όταν έφθασε προς της συστάδος των θάμνων στάθηκε και είπε:
«Είναι κάποιος κρυμμένος πίσω από τα βάτα» και γυρίζοντας προς τα 'κεί κάλεσε με το όνομά του τον Ντζούφρα, όστις από φόβο θέλησε να φύγη. Όμως ο πατρο-Κοσμάς τον συγκράτησε με τα λόγια του, του αποκάλυψε μία τελευταία του κλοπή, και ο Ντζούφρας ήλθε εις εαυτόν. Βέβαια, όχι μόνο ληστές και κλέφτες οδήγησε στον σωστό δρόμο, αλλά είναι αμέτρητοι εκείνοι που υπήκουσαν στις διδαχές του και εσώθηκαν.

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου

«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»

Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου

του ιερομονάχου Κωνσταντίνου Β. Τριανταφύλλου:

«Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός - Η Βακτηρία των Σκλάβων, το Καύχημα των Αιτωλών»

εκδόσεις «Μικρά Ζύμη», Ιούνιος 2003, σελ. 26-28.