Η ΚΙΝΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑΚΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΤΟΥ 1924 ΜΕΡΟΣ 15ον

ΔΥΟ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ:

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΠΡΟΥΣΣΗΣ ΔΩΡΟΘΕΟΣ

ΚΑΙ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΑΘΗΝΩΝ ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΜΕΤΑΞΑΚΗΣ 

Το 1919 είναι μια χρονιά προπαρασκευαστική των εκτυλυσσόμενων μεταρρυθμίσεων που θα ακολουθούσαν τον επόμενο χρόνο με την γνωστή, αιρετική εγκύκλιο του 1920. 

Η τακτική κοινωνία Φαναρίου και Μητροπολιτών της Εκκλησίας της Ελλάδος με αγγλικανούς, επισκοπικούς, παλαιοκαθολικούς και αρμένιους αιρετικούς ''επισκόπους'' είναι μια γνωστή και εκ του σύνηθες απτή 

πραγματικότητα. 

Ο Τύπος1 (Βενιζελικός) υποδέχεται την ''Ένωση των Εκκλησιών'', ως μία προοδευτική μεταρρύθμιση που χρειάζεται η Εκκλησία για να... ''εκσυγχρονισθεί'' με την πραγματικότητα της εποχής, ενώ ο Βασιλικός (Τύπος) αντιμετωπίζει το θέμα μάλλον αποστασιοποιημένα, εκθέτοντας ξερά τα τηλεγραφήματα που λαμβάνει από τους συντάκτες αντιπροσώπους του. 

Στην πλειονότητά του όμως όλος ο Τύπος ασχολείται με την σχεδιαζόμενη ''Ένωση''2, χωρίς να αντιτίθεται ή έστω προσεκτικά να ελέγχει τα τεκταινόμενα με την κοινωνία των ακοινωνήτων. 

Αντίθετα κάποιος θα μπορούσε να πει, πως προμοτάρει το επιχειρούμενο. 

Τα εκκλησιαστικά περιοδικά3 γράφουν τακτικά για τα ''Παγχριστιανικά Συνέδρια'' που γίνονται στην Ευρώπη και την Αμερική, τις επισκέψεις εκατέρωθεν ετεροδόξων με Ορθοδόξους, σε κάποια περιοδικά μάλιστα των Πατριαρχείων υπάρχουν ειδικές σελίδες που ασχολούνται με την ''Κίνηση των Εκκλησιών'' και ο,τιδήποτε λαμβάνει χώρα σε αυτές. 

Η ''Εκκλησιαστική Αλήθεια'', ως επίσημο εκδοτικό όργανο του Πατριαρχείου Κων/πόλεως -από τις αρχές του 1900- δημοσιεύει στις ''Ειδήσεις'' από τις ''Εκκλησίες'' τα δρώμενα των αιρετικών παρασυναγωγών. 

Μάλιστα γνωστοί Μητροπολίτες4 του Οικουμενικού Θρόνου -και όχι μόνο- εκθέτουν στο περιοδικό με ιδιαίτερο ζήλο και εντυπωσιακή ευχαρίστηση τις εμπειρίες που είχαν με την κοινωνία των αιρετικών! 

Έχουμε υπογραμμίσει ξανά, πως οι συμπροσευχές ως και συλλείτουργα (μεμονωμένα, αλλά υπαρκτά) έχουν ξεκινήσει ήδη πριν ακόμη την έλευση του νέου αιώνα (20ού) και αποτελούν συνηθισμένη πλέον τακτική. 

Υπάρχουν πλείστα όσα τέτοια παραδείγματα5, γι' αυτό και στην επόμενη ανάρτησή μας θα αναφερθούμε σε αυτά, καταγράφοντας συμπροσευχές σε αγγλικανικούς ''ναούς'' (ακόμη και σε αγγλικανικές ''Μονές''), μέχρι και διαβαζόμενες ευχές Ορθοδόξων προς Αγγλικανούς πιστούς, ακόμη και προς Αγγλικανούς ''μοναχούς'' ή 

''μοναχές''! 

Στο κείμενο που ακολουθεί, δημοσιευμένο στην εφημερίδα ''ΑΤΛΑΝΤΙΣ'' (Βασιλικής κατεύθυνσης), που εκδιδόταν παράλληλα στην Αθήνα και στις Η.Π.Α, δίδονται σε δημοσιογραφική συνέντευξη πληροφορίες και εκτιμήσεις του γνωστού για τις αιρετικές κινήσεις του, 

Τοποτηρητή των Πατριαρχείων, Μητροπολίτη Προύσσης Δωροθέου Μαμμέλη6

 (1861-1921). 

Στο υλικό εκ του ημερήσιου Τύπου, που παρουσιάζουμε κάθε φορά, φροντίζουμε να καλύπτει και τα δύο τότε αντιμαχόμενα, εκδοτικά ''στρατόπεδα'' (Βασιλικών και Φιλελευθέρων, αργότερα και των Δημοκρατών), ώστε ο αναγνώστης να έχει όσο το δυνατόν μια περισσότερη σφαιρική άποψη περί των 

δημοσιευμάτων. 

Η κάτωθι συνέντευξη πράγματι είναι αποκαλυπτική καθόλα, λόγω του ένθερμου ζήλου της, αλλά και της απροκάλυπτης αποφασιστικότητας 

που αποπνέει! 

Δημοσιεύθηκε την Δευτέρα 3 Μαρτίου του 1919, μαζί με επίκαιρες -για την εποχή- δηλώσεις του Μελετίου Μεταξάκη, που ως Μητροπολίτης Αθηνών δίνει σαφείς, λεπτομερείς και ουσιαστικές πληροφορίες για την

 ''Ένωση των Εκκλησιών''. 

Οι δηλώσεις αυτές -όπως και του Προύσσης Δωροθέου- που βλέπουν για πρώτη φορά το φως της δημοσιότητας ανήκουν σε μια σειρά δημοσίων τοποθετήσεων, είτε δια του Τύπου, είτε δια εκκλησιαστικών κηρυγμάτων, ώστε αντιλαμβάνεται κανείς, πόσο γνωστές και πασίδηλες ήταν τότε οι ενωτικές κινήσεις στους Έλληνες, πριν ακόμη ανατείλλει ο 20ός αιώνας.

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ''ΑΤΛΑΝΤΙΣ''

Δευτέρα 3 Μαρτίου 1919

ΑΠΟΦΑΣΙΣ 

ΠΕΡΙ ΕΝΩΣΕΩΣ ΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 

ΥΠΟ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ

(1919)

Η ΙΕΡΑ ΣΥΝΟΔΟΣ ΣΥΝΕΣΥΣΚΕΦΘΗ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ ΤΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ, 

ΤΗΣ ΕΛΑΤΤΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ, 

ΤΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ ΤΟΥ ΕΝΔΥΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΚΛΗΡΟΥ, 

ΚΑΙ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ ΤΩΝ ΚΛΗΡΙΚΩΝ

ΚΩΝ/ΠΟΛΙΣ 14/27 Ιανουαρίου. Εις το Οικουμενικόν Πατριαρχείον προτάσει του Τοποτηρητού, κατηρτίσθη υπό της Ι. Συνόδου Επιτροπή δια να μελετήση το ζήτημα  τ η ς  ε ν ώ σ ε ω ς  μετά της Αγγλικανικής, της Αρμενικής και της Παλαιοκαθολικής μετά πρότασιν της Αμερικανικής Κυβερνήσεως. Υπό την προεδρίαν του Μητροπολίτου πρώην Καισαρείας κ. Αμβροσίου κατηρτίσθη ετέρα επιτροπή εν τοις Πατριαρχείοις προς μελέτην του ζητήματος του ημερολογίου. Η Ι. Σύνοδος επίσης επί μακρόν συνεσκέφθη επί της εκτενούς μελέτης του Σεβ. Αγ. Αίνου κ. Ιωακείμ περί  δ υ ν α τ ή ς  μ ε τ α ρ ρ υ θ μ ί σ ε ω ς  τ η ς  η μ ε τ έ ρ α ς  Ε κ κ λ η σ ί α ς  από πολλών απόψεων, μεταξύ άλλων  π ε ρ ί  ε λ α τ τ ώ σ ε ω ς  τ ο υ  χ ρ ό ν ο υ  τ η ς  Θ ε ί α ς  Λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α ς,  τ η ς  α λ λ α γ ή ς  τ ο υ  ε ν δ ύ μ α τ ο ς  τ ο υ  κ λ ή ρ ο υ, του γάμου των κληρικών κλπ. Η Ι. Σύνοδος κατήρτισε προς τούτο Επιτροπήν αποτελουμένην εκ των Μητροπολιτών Αγκύρας, Αίνου, Βιζύης, πρώην Καισαρείας, του αρχιγραμματέως της Ι. Συνόδου και των καθηγητών της Θεολογικής Σχολής. Πιθανώτατα ο Μητροπολίτης Αθηνών να έλθη δια τα ζητήματα ταύτα εις την Κωνσταντινούπολιν.

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ 

ΤΟΥ ΣΕΒ. ΤΟ ΤΟΠΟΤΗΡΗΤΟΥ ΤΩΝ ΠΑΤΡΕΙΑΡΧΕΙΩΝ

Ο Σ. Τοποτηρητής των Πατριαρχείων, ερωτηθείς περί της προτάσεώς του ταύτης, αν θεωρή  δυνατήν  τ η ν  Έ ν ω σ ι ν  τ ων  Ε κ κ λ η σ ι ώ ν,  είπε:

-Δυνατωτάτην. Κατόπιν του κηρύγματος, το οποίον απηχεί σήμερον εις τας ψυχάς πάντων των πολιτικών της Ευρώπης και ολοκλήρου του κόσμου  περί σχηματισμού Κοινωνίας Εθνών, θεωρώ την περίστασιν λίαν επίκαιρον προς επίτευξιν της ιδίας  π ε ρ ί   ε ν ώ σ ε ω ς  τ ω ν  Εκ κ λ η σ ι ώ ν,  ιδίως μετά  τ η ς   Α γ γ λ ι κ α ν ι κ ή ς , τ η ς  α ρ μ ε ν ι κ ή ς  και  τ η ς  π α λ α ι ο κ α θ ο λ ι κ ή ς  Ε κ κ λ η σ ί α ς  μεθ΄ων το έδαφος έχει μεγάλως προλειανθή μέχρι τούδε. 

- Και πως το έδαφος έχει προλειανθή; 

-Εκ των μέχρι τούδε ανά τους αιώνας συζητήσεων αποδεικνύεται, ότι εις εκάστην των  Ε κ κ λ η σ ι ώ ν  τούτων υπάρχει αληθής και ειλικρινής τάσις  δ ι α  τ η ν  π ρ ο τ ε ι ν ο μ έ ν η ν  έ ν ω σ ι ν. Είναι αληθές, ότι από τους  Π α λ α ι ο κ α θ ο λ ι κ ο ύ ς  μας χωρίζουν δογματικές τινες διαφοραί, ως η υπ΄αυτών προσθήκη εις το Σύμβολον της Πίστεως της φράσεως ''και εκ του Υιού'', έχομεν όμως πλείστα διδόμενα να πιστεύωμεν ότι απορρίπτεται βαθμιαίως εκ μέρους αυτών, η μεταξύ εκείνων και ημών επί των δογματικών ζητημάτων υφισταμένη διαφορά. 

-Πιστεύετε λοιπόν, ότι δύνανται ούτοι ν΄αφαιρέσουν εκ του συμβόλου της Πίστεως την φράσιν και του Υιού'';

-Ίσως δεν γίνη τούτο. Δυνατόν όμως ούτοι να δώσουν διασαφηνήσεις αιρούσας την δογματικήν διαφοράν. Το ζήτημα είναι ότι  η  έ ν ω σ ι ς  τ ω ν  Ε κ κ λ η σ ι ώ ν  έχει ως βάσιν την  έ ν ω σ ι ν  τ ω ν  ε θ ν ώ ν. Το σάλπισμα δίδεται δια πρώτη φοράν εξ ανατολών. Η γνώμη μου είναι ότι η πρότασις θα επιτύχη.

-Κατά ποίον τρόπον θα ενεργήση η Μ. Εκκλησία;

-Η σχηματισθείσα επιτροπή θα καταρτίση σχέδιον περί του τρόπου της ενεργείας. Η ατομική μου γνώμη είναι ότι δέον να συγκροτηθεή Παγχριστιανικόν Συνέδριον εκ τη πολιτικώς ανακαινιζομένη Κωνσταντινουπόλει.

-Πρόσκλησις δια το Παγχριστιανικόν Συνέδριον θα απευθυνθή και προς τον Πάπαν;

-Βεβαιότατα.

-Εάν ο Πάπας προβάλη και πάλιν τας περί πρωτείων θεωρείας του;

-Εν τοιαύτη περιπτώσει ο Πάπας θ΄αποκλεισθή  τ η ς  ε ν ώ σ ε ω ς  τ ω ν  Ε κ κ λ η σ ι ώ ν,  όπως η Γερμανία απεκλείσθη  τ η ς  ε ν ώ σ ε ω ς  των Εθνών. Η σχετική πρόσκλησις προς τον Πάπαν θα γίνη υπό δύο όρους , πρώτον να εγκαταλείψη απολύτως τας ιδέας του πρσηλυτισμού και δεύτερον ν΄αφήση τας τυρρανικάς περί πρωτείων αξιώσεις. 

-Ποίαν φρονείτε ωφέλειαν θα παράσχη από κοινωνικής απόψεως  η  έ ν ω σ ι ς  τ ω ν  Ε κ κ λ η σ ι ώ ν;

-Η ωφέλεια θα είναι μεγάλη, δεδομένου ότι οιαδήποτε  έ ν ω σ ι ς, είτε πολιτική, είτε οικονομική άνευ της  χ ρ ι σ τ ι α ν ι κ ή ς  αφήκε χάσμα και αφορμάς διενέξεων και διαφορών.

-Επιτυγχανομένης  τ η ς  Ε ν ώ σ ε ω ς  τ ω ν  χ ρ ι σ τ ι α ν ι κ ώ ν  Ε κ κ λ η σ ι ώ ν, ποία έσται η στάσις αυτών έναντι των λοιπών  μ η  χ ρ ι σ τ ι α ν ι κ ώ ν  θ ρ η σ κ ε ι ώ ν;

-Ο προορισμός της χριστιανικής θρησκείας είναι καθαρώς εκπολιτιστικός. Επομένως κανένα πόλεμον δεν έχομεν να διεξάγωμεν προς οιανδήποτε θρησκείαν. Ο χριστιανισμός ουδέποθε θα επιβληθή βιαίως και τυραννικώς, αλλά δια των φώτων της Χριστιανικής Αλήθειας.

ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΜΕΛΕΤΙΟΥ ΜΕΤΑΞΑΚΗ 

ΓΙΑ ΤΗΝ 

ΕΝΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ

ΤΙ ΛΕΓΕΙ Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΑΘΗΝΩΝ

Εν σχέσει με την  έ ν ω σ ι ν   τ ω ν  Ε κ κ λ η σ ι ώ ν  ο Σεβ. Μητροπολίτης Αθηνών  προέβη προς την ''Ένωσιν'' των Αθηνών εις τας ακολούθους ανακοινώσεις: 

-''Αι σχέσεις μεταξύ των εκκλησιών Ορθοδόξου και Αγγλικανικής, α π ό  μ α κ ρ ο ύ  χ ρ ό ν ο υ  ε ξ ε λ ι σ σ ό μ ε ν α ι, προσλαμβάνουσιν ημέρα τη ημέρα μεγαλυτέραν εγκαρδιότητα. Το Οικουμενικόν Πατριαρχείον ιδία από του Πατριάρχου Κωνσταντίνου του Ε' επεζήτησε πάσαν ευκαιρίαν προς εκδήλωσιν συναισθημάτων αγάπης και τιμής προς την Αγγλικανικήν Εκκλησίαν δι΄αλληλογραφίας μετά του πρώτου της Αγγλικανικής Εκκλησίας, του αρχιεπισκόπου δηλαδή της Κατερβουρίας (και όχι Κανταβρυγίας) και δι' επικοινωνίας εν γένει μετά προσώπων σημαινόντων της Εκκλησίας ταύτης. Επετράπη μάλιστα του Οικουμενικού Πατριάρχου, όπως κηδεύωνται μέλη της Αγγλικανικής Εκκλησίας, όπου δεν υπάρχουν Αγγλικανοί ιερείς και αντιθέτως μέλη της Ορθοδόξου Εκκλησίας, όπου δεν υπάρχουν Έλληνες κληρικοί. 


Η εν Ελλάδι Αυτοκέφαλος Εκκλησία δεν έλειψε και αυτή να συμβάλλη εις την καλλιέργειαν των φιλικών τούτων σχέσεων. Ούτως επί παραδείγματι το 1872 ο Μητροπολίτης Αθηνών Θεόφιλος επεκοινώνησε δι΄επιστολής του προς την εν Αμερικήν Επισκοπελιανήν Εκκλησίαν, ήτις είναι τμήμα της Αγγλικανικής, το δε 1894 ο αείμνηστος Μητροπολίτης Αθηνών Γερμανός εδέχθη τιμητικώς αντιπροσωπείαν της εκκλησίας ταύτης εις Αθήνας. Συνέχεια της τοιαύτης εκατέρωθεν καλλιεργείας σχέσεων των δύο Εκκλησιών είναι τόσον τα τηλεγραφήματα, άτινα αντηλλάγησαν μεταξύ ημών και του Επισκόπου Καντερβουρίας επί τη ενθρονίσει του, όσον και η επικοινωνία ην έσχομεν κατά την πρόσφατον εις Αμερικήν και Αγγλίαν μετάβασιν, μετά ιεραρχών και θεολόγων της Εκκλησίας ταύτης. 


Εκ της επικοινωνίας αυτής και εγώ προσωπικώς και οι συνοδοί μου θεολόγοι, αποκομίσαμεν την ενθαρρυντικήν εντύπωσιν, ότι  τ ο έργον  τ η ς  ε ν ώ σ ε ω ς  τ ω ν  Ε κ κ λ η σ ι ώ ν,  Ο ρ θ ο δ ό ξ ο υ  κ α ι  Α γ γ λ ι κ α ν ι κ ή ς,  είναι ήδη προηγμένον πολύ πλέον ή όσον ενομίζομεν ημείς και αυτοί προ της αμέσου ταύτης επικοινωνίας. Εν Αμερική και εν Αγγλία διεξηγάγομεν συζητήσεις Ακαδημαικάς επί των διαφόρων σημείων, των αποτελούντων την ουσιαστικήν διαφοράν  τ ω ν  δ ύ ο  Ε κ κ λ η σ ι ώ ν  και αι συζητήσεις αυταί των οποίων μετέσχον διαπρεπείς ιεράρχαι και θεολόγοι  τ η ς  Α γ γ λ ι κ α νι κ ή ς  Ε κ κ λ η σ ί α ς  ταύτης, ην ιδίοις οφθαλμοίς είδομεν, μας έδωκαν την, ως ανωτέρω είπον, λίαν ενθαρρυντικήν εντύπωσιν. Η αισιοδοξία μου δεν χωρεί βεβαίως μέχρι του σημείου να πιστεύω ότι το μέγα αυτό χριστιανικόν έργον  τ η ς  ε ν ώ σ ε ω ς,  το οποίον αποτελεί αντικείμενον των καθημερινών μας ευχών, δεν έχει περαιτέρω ανάγκην πολλών ευχών και πολλών κόπων. 


Τουναντίον υπάρχει ανάγκη, όχι μόνον μεταξύ των θεολόγων εκατέρας των εκκλησιών, μελέτης συντόμου και συζητήσεως, αλλά και εξαπλώσεως της γνώσεως και  τ ο υ  π ό θ ο υ   π ρ ο ς   έ ν ω σ ι ν  ε ι ς  ό λ ο ν  τ ο ν  κ λ ή ρ ο ν  κ α ι  τ ο ν  λ α ό ν  αμφοτέρων των Εκκλησιών. Διότι, δια να γίνει  έ ν ω σ ι ς  π ρ α γ μ α τ ι κ ή  πρέπει να απορρεύση αύτη εκ της συνειδήσεως ολοκλήρου του πληρώματος και των δύο Εκκλησιών. Το προηγούμενον της εν Φλωρεντία ψευδοενώσεως μετά της Ρωμαικής Εκκλησίας εις τας παραμονάς της πτώσεως της Κωνσταντινουπόλεως, διδάσκει εμφανώς ότι ενώσεις δογματικαί, μη βασιζόμεναι επί της συνειδήσεως του πληρώματος της Εκκλησίας, είναι ενώσεις εφήμεραι με αποτέλεσμα την εύρυνσιν του χάσματος. Πρέπει να προσθέσω ότι το ζήτημα  τ η ς  ε ν ώ σ ε ω ς,  όσον αφορά το μέρος της Ορθοδόξου Εκκλησίας έχει εξυπηρετηθή σπυδαίως υπό των Ρώσσων και Σέρβων θεολόγων δια των στενωτέρων σχέσεων, τας οποίας ούτοι διετήρησαν και διατηρούσι μετά των θεολόγων και ιεραρχών  τ η ς  Α γ γ λ ι κ α ν ι κ ή ς  Ε κ κ λ η σ ί α ς.  


Εις διαπρεπής Σέρβος κληρικός, ο Νικόλαος Μιλαβίροβιτς, καθ΄όλην την διάρκειαν του πολέμου εις διηνεκή επικοινωνίαν ευρισκόμενος μετά των εν Αγγλία εκκλησιαστικών κύκλων και από του άμβωνος των Αγγλικανικών ναών, συνεχώς κηρύττων, πρωτίστως μεν διά τα δίκαια του Έθνους του, αλλά και  δ ι α  τ η ν  έ ν ω σ ι ν  τ ω ν  ε κ κ λ η σ ι ώ ν,  έχει ήδη συμβάλλη σπουδαίως εις το έργον τούτο. Οι δε υπερπεντήκοντα Σέρβοι θεολόγοι τους οποίους συνήντησα εις την Οξφόρδην και εις την Θεολογικήν Σχολήν του Καντεστνόμ τελειοποιημένους εις την επιστήμην ταύτην και οι άλλοι τόσοι, σπουδάζοντες εις άλλας Αγγλικανικάς, θεολογικάς σχολάς υπό την εποπτείαν και την εκ παραλλήλου Ορθόδοξον διδασκαλίαν Σέρβων θεολόγων καθηγητών, πτυχιούχων Ρωσσικών Ακαδημιών, βεβαίως επαυξάνουσι την συμβολήν, ήτις ακόμη είναι αναγκαία δια το μέγα έργον. 


-Εν σχέσει με τας προβλέψεις περί του πότε ίσως θα επιτελείτο  η  έ ν ω σ ι ς  τ ω ν  ε κ κ λ η σ ι ώ ν,  η Α. Σ. ανακοίνωσεν: 


-Όταν ευδοκήση ο Κύριος να ακούση τας ευχάς, τας οποίας του απευθύνουν οι αληθινοί Χριστιανοί υπέρ του αγίου τούτου έργου. Θα ηδυνάμην εις τούτο να προσθέσω ότι  τ ο  έ ρ γ ο  τ η ς  ε ν ώ σ ε ω ς  τ ω ν  ε κ κ λ η σ ι ώ ν  θα εισέλθη εις το πραγματικόν στάδιον εκτελέσεως, όταν όλοι οι ορθόδοξοι επίσκοποι θα ευρεθούν ηνωμένοι εν τη προσευχή και τη συνεργασία υπό τους θόλους της Αγίας Σοφίας.''

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

1. Μέχρι και την ημερολογιακή καινοτομία του Μαρτίου του 1924, ο ημερήσιος Τύπος στο σύνολό του αντιμετωπίζει -την γνωστή σε όλους- οικουμενική κίνηση, είτε με απλή συμπάθεια, είτε με σχετική αδιαφορία, γιατι ακόμη δεν έχουν κατανοηθεί ενδεχομένως έμπρακτα, οι αιρετικές, νεωτεριστικές μεταρρυθμίσεις που θα επακολουθούσαν από τους δύο νέους ''Λούθηρους'' της Ορθοδόξου Εκκλησίας: του Μελετίου Μεταξάκη και του Χρυσοστόμου Παπαδοπούλου. Από τον ομαδικό ξεσηκωμό των πρώτων αποτειχισθέντων Ορθοδόξων κατά της ημερολογιακής καινοτομίας αρχίζει και τίθεται υπό αμφισβήτηση ο σκοπός, τα μέσα, αλλά και οι ηγήτορες της οικουμενικής αυτής, παναιρετικής κίνησης.

2. Ο Βενιζελικός Τύπος τίθεται εκδηλωτικά υπέρ της ''Ένωσης'', για τον απλούστατο λόγο, πως τόσο ο Μελέτιος, όσο και ο Χρυσόστομος υπήρξαν ''αγαπημένα παιδιά'' των Βενιζελικών Κυβερνήσεων, αλλά και γιατι τους εξυπηρετούσαν στις γενικότερες κοινωνικοπολιτικές μεταρρυθμίσεις, που ήθελαν να επιβάλλουν. Το ''Ημερολογιακό'' -άλλωστε- δεν ήταν θέμα που ενδιέφερε μόνο και αποκλειστικά την Εκκλησία, αλλά και την ίδια την Πολιτεία, η οποία στα χρόνια του Μεσοπολέμου δεν ήταν τίποτ΄άλλο από υποχείριο των Ευρωπαικών Δυνάμεων της Αντάντ.

3. Τα εκκλησιαστικά περιοδικά των Πατριαρχείων Αντιοχείας, Ιεροσολύμων, Αλεξανδρείας, Κων/πολης, της Αυτοκεφάλου Αρχιεπισκοπής της Κύπρου, αλλά και της Ελλάδος εκθειάζουν χρόνια την ''Ένωση των Εκκλησιών'' με ιδιαίτερο συγγραφικό ζήλο και θεολογική ''υπερηφάνεια''!

4. Οι Μητροπολίτες Προύσσης Δωρόθεος Μαμμέλης (1861-1921), Τραπεζούντας Χρύσανθος Φιλιππίδης (1881-1949) και Καισαρείας Αμβρόσιος Σταυρινός (1854-1931) με άρθρα τους στον εκκλησιαστικό, περιοδικό Τύπο θριαμβολογούν όλως ιδιαιτέρως την Αγγλικανική και Παλαιοκαθολική ''εκκλησία'' και την συμβολή αυτών δια την ''Ένωση των Εκκλησιών''.

5. Στην επόμενη ανάρτησή μας καταγράφουμε τα ''διαχριστιανικά'' δρώμενα του Μητροπολίτη Τραπεζούντας Χρύσανθου Φιλιππίδη (1881-1949), με συμπροσευχές, παρουσίες σε αγγλικανικούς ''ναούς'' και επισκέψεις σε ''Μονές'' και ''εκκλησίες''!

6. Στη φωτογραφία της ανάρτησης, ο Μητροπολίτης Προύσσης Δωρόθεος και Τοποτηρητής των Πατριαρχείων.

Γιώργος  Δ. Δημακόπουλος

Δημοσιογράφος