ΗΛΙΑ ΜΗΝΙΑΤΗ ''ΕΣΤΑΥΡΩΘΗΣ ΔΙ' ΕΜΕ''

Χάριτι Θεού, προβαίνουμε στη μεταφορά στο διαδίκτυο δύο Λόγων του ιεροτάτου Επισκόπου Κερνίτσης και Καλαβρύτων Ηλία Μηνιάτη (1669-1714) στην Αγία και Μεγάλη Παρασκευή, εκ του βιβλίου της Ι. Μ. Τατάρνας Ευρυτανίας ''Εσταυρώθης δι' εμέ''. Ο Επίσκοπος Ηλίας Μηνιάτης δίκαια θεωρήθηκε ο μεγαλύτερος και δεινός ρήτορας κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας και γι΄αυτό τον αποκάλεσαν ''Χρυσόστομο της Τουρκοκρατίας''. Κατά τον μακαριστό Μητροπολίτη π. Αυγουστίνο Καντιώτη, ''ήτο... ο μεγαλύτερος εκκλησιαστικός ρήτωρ της υποδούλου Ελλάδος΄ με δημοσθένειαν ρητορείαν εκήρυξε τα μεγαλεία του Θεού''. Ο λόγος του απλός, λιτός, θερμά καρδιακός και επί ζήλω οθοδοξότατος ''ακουμούσε'' ησύχως στη καρδιά του συμπασχόντος καταπιεσμένου από την Ενετοκρατία ποιμνίου του. Ένα μικρό δείγμα αυτού, που επιλέξαμε: ''Ψυχή του καλού μας Πατρός, του θείου Εσταυρωμένου μας Ιησού, τι λες; "Άφες αυτοίς' ου γαρ οίδασι τι ποιούσι". Πώς; "Άφες αυτοίς". Ναι, γλυκύτατέ μου Ιησού, "άφες αυτοίς" αυτήν την ώρα. Ας δοθή εις όλους συγχώρησις. Ίσως δουν τώρα το σφάλμα τους και διορθωθούν. "Άφες αυτοίς"! Ας έλθη συγχώρησις, λοιπόν, συγχώρησις! Μα ωστόσο ας παύσουν τα βέλη, ας τελειώσουν οι αμαρτίες, ας φανή ένα σημάδι μετανοίας΄ ένας αναστεναγμός΄ ένα δάκρυ! Καρδιά του Ιησού μου, τι λες; "Άφες αυτοίς, Πάτερ". Καρδιά του αμαρτωλού τι αποκρίνεσαι; "Μνήσθητί μου, Κύριε! Μνήσθητί μου όταν έλθης εν τη Βασιλεία σου"! Αμήν''. Ευχόμαστε την ''Καλή Ανάγνωση'' στους αναγνώστες μας, με την προτροπή της εκκίνησης της μετανοίας, της επιδαψίλευσης του Θείου Έρωτος, της αφετηρίας της γλυκητάτης άθλησης στο πνευματικό στίβο της εγκοσμίου ζωής. Σ' αυτό, που όλοι πρέπει να αγωνιζόμαστε, ώστε να λάβουμε ''απολυτήριο'' με ''Διαγωγή -κατά Χριστόν- Κοσμιωτάτη''! Εύχεσθε!

ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ

Λόγος Α'

Εις το Σωτήριον Πάθος

τη Αγία και Μεγάλη Παρασκευή

Μέρος 9ον

Εδώ εχρειάζοντο δύο φύσεις, ανθρώπινη και θεία. Όχι ανθρώπινη μόνον, γιατι με το να πάθη και να πεθάνη δεν μπορούσε να σώση, αλλά ανθρώπινη και θεία μαζί, ενωμένες σ' ένα πρόσωπο. Αυτό το πρόσωπο έπρεπε να πάθη και να πεθάνη με την ανθρώπινή του φύσι, η οποία είναι παθητή και θνητή.

Όμως για την θεία φύσι, η οποία είναι απείρου αξίας, εκείνο το πάθος, εκείνος ο θάνατος θα ήταν απείρου τιμής και έτσι θα πληρωνόταν εκείνο το άπειρο χρέος. Έτσι έπρεπε να γίνη και έτσι έγινε! Ο Θεός άκουσε αφ' ενός την δικαιοσύνη του, η οποία αποζητούσε εκδίκησιν εναντίον μας, γιατι είμαστε παραβάτες της εντολής του΄ ''εξαλείψω παν το ανάστημα ο εποίησα από προσώπου της γης''. Όμως αφ' ετέρου άκουσε την ευσπλαχνία του.

Αυτή ζητούσε συγχώρησι για μας, γιατι είμαστε πλάσματα των χειρών του΄ ''ου βούλονται τον θάνατον του ανόμου, λέγει Κύριος, ως το αποστρέψαι αυτόν εκ της οδού της πονηρίας και ζην αυτόν''. Ο Θεός ως κριτής δίκαιος που θέλει να διαφυλάξη τον νόμο του, μα και ως πλάστης φιλάνθρωπος που θέλει να διαφυλάξη το πλάσμα του, τι να κάμη; Ως κριτήρ και πατήρ, ως Θεός και πλάστης που ήτο, βρήκε με την άπειρη σοφία του ένα τρόπο να διαφυλάξη τον νόμο του, αλλά να διαφυλάξη και το πλάσμα του.

Εδώ είπε- χρειάζονται δύο φύσεις: Θεία και ανθρώπινη. Ας δώσουν οι άνθρωποι την μία με την θνητή σάρκα, εγώ δίνω την άλλη με τον θείο Λόγο. Απ' αυτές τις δύο φύσεις, την ανθρώπινη και την θεία, ας γεννηθή ένα θεανδρικό πρόσωπο άνθρωπος δηλαδή τέλειος, αλλά και τέλειος Θεός. Αυτό το πρόσωπο ας πάθη, ας πεθάνη. Αποθνήσκων ως άνθρωπος, το Αίμα του που χύνεται είναι μια πληρωμή΄ όμως επειδή αυτός ο άνθρωπος είναι και Θεός, το Αίμα που χύνεται, είναι μία άπειρος πληρωμή.

Έτσι ακριβώς ικανοποιείται και ευχαριστιέται η ευσπλαχνία μου, γιατι με το Αίμα αυτού μόνον του ανθρώπου, λυτρώνονται και οι υπόλοιποι άνθρωποι. Ικανοποιείται και ευχαριστιέται ωσαύτως η δικαιοσύνη μου, γιατι με το Αίμα αυτού του ανθρώπου αλλά και ταυτοχρόνως Θεού πληρώνεται το άπειρον χρέος. Έτσι θα φανώ και δίκαιος κριτής και φιλάνθρωπος πλάστης. Αυτό είναι λοιπόν το αίτιο για το οποίον ήτο ανάγκη να πάθη και να αποθάνη ένας Θεός που έγινεν άνθρωπος, ώστε να πληρώση ως άνθρωπος και να πληρωθή σωστά ως Θεός.

Εδώ, σας λέω πάλι, Χριστιανοί μου, χρειάζονταν δύο φύσεις, και δύο μέτρα. Εμείς οι πταίστες, οι παραβάτες της θείας εντολής εδώσαμε την ανθρωπότητα, σαν το ένα μάτι. Ο Θεός και Πατήρ έδωσε την θεότητα, σαν το άλλο μάτι. Μας άξιζε η τιμωρία του θανάτου που επήλθε στην ανθρώπινη φύσι του Χριστού, αλλ' όμως αυτή η τιμωρία του θανάτου εξηφανίσθη λόγω της θείας φύσεως του Χριστού! Επληρώσαμε την ενοχή μας με την θεία σάρκα που είναι ενωμένη με τον θείο Λόγο και λυτρωθήκαμε από τον θείο Λόγο που είναι ενωμένος με την ανθρώπινη σάρκα!

Αυτό είναι ένα υψηλότατο δίδαγμα του Μεγάλου Αθανασίου΄ ''συνέβαινεν αμφότερα εν αυτώ γενέσθαι παραδόξως, ότι ο πάντων θάνατος εν τω Κυριακώ σώματι επληρούτο, και ο θάνατος διά τον συνόντα Λόγον εξηφανίζετο''. Ω, άκρα συγκατάβασις του Θεού προς ημάς! Αλλ' ω Θεέ πολυέλεε και πολυεύσπλαχνε, δεν μπορούσε η παντοδυναμία να βρη άλλον τρόπο για να σώση τον άνθρωπο, χωρίς να παραδώση στον θάνατο τον μονογενή του Υιό, τον δεξιόν οφθαλμό του θείου σου προσώπου;

Χωρίς αμφιβολία θα μπορούσε ο Θεός, ως παντοδύναμος που είναι, όπως ακριβώς με ένα του λόγο εδημιούργησε τα πάντα, παρομοίως με ένα του μόνον λόγο θα μπορούσε να πη και να πραγματοποιηθή η σωτηρία του ανθρώπου. Θα μπορούσε και χωρίς καμμιά πληρωμή να μας χαρίση τις αμαρτίες των ανθρώπων. Θα τα μπορούσε όλα αυτά. Αλλά τότε εμείς δεν θα γνωρίζαμε την άπειρη δύναμι του Θεού, δεν θα γνωρίζαμε την άπειρη του Θεού συγκατάβασι. Ο Θεός ηθέλησε να φερθή και σαν κριτής και σαν πατέρας.

Να δείξη προς τον άνθρωπο (ο οποίος ήτο παραβάτης του νόμου του) και την δικαιοσύνη του και την φιλανθρωπία του. Έτσι έγινε κριτής και έδειξε την δικαιοσύνη του προς τον Ιησούν Χριστόν, που ήτο Υιός του. Ελυπήθη δηλαδή περισσότερο τον άνθρωπο παρά τον Μονογενή του Υιό και αυτό ένεκα της αγάπης του προς τον άνθρωπο. Ακόμα και ο Αβραάμ θελησε να θυσιάση τον μονογενή του γιο για την αγάπη του προς τον Θεό, και για δείτε την διαφορετική έκβασιν της υποθέσεως:

Έφθασε ο Αβραάμ στον καθαγιασμένο τόπο, ετοίμασε το θυσιαστήριο, έβαλε επάνω του τα ξύλα, άναψεν από κάτω φωτιά, έδεσε χειροπόδαρα τον γιο του Ισαάκ και τον έριξε καταγής. Έπιασε το μαχαίρι, το σήκωσε με το δεξί του χέρι, αλλά την στιγμή που το κατέβασε για το θανατηφόρο χτύπημα, τον είδε ο Θεός και τον λυπήθηκε: Αβραάμ, Αβραάμ, του λέγει, στάσου, μη κατεβάσεις το μαχαίρι στο παιδάκι σου, μη του κάμης κακό΄ ''Μη επιβάλης την χείραν σου επί το παιδάριο, μηδέ ποιήσης αυτώ μηδέν''.

Μου αρκεί η αγαθή σου προαίρεσις. Ας ζήση ο γιος σου Ισαάκ για να ευλογηθούν δι' αυτά ''πάντα τα έθνη της γης'' και να πληθυνθούν οι απόγονοί σου σαν τα αστέρια του ουρανού και της θάλασσας την άμμο. Και τι παράδοξο θα ήταν, Θεέ μου, αν ο Αβραάμ θυσίαζε τον γιο του για να δείξη την αγάπη του προς εσένα; Εσύ είσαι Θεός, άξιος απείρου αγάπης. Είσαι ο Θεός και του Αβραάμ και του Ισαάκ. Είσαι Θεός και ό,τι κι αν κάμη για σένα ένας άνθρωπος, έχει χρέος να το κάμη γιατι σου αξίζει. Εξ' άλλου, τι είναι ένας  άνθρωπος;

Ένα μικρό σκουλήκι της γης, ένας παραβάτης των εντολών σου. Τόσο, λοιπόν, τον αγαπάς, που για την αγάπη σου προς αυτόν, θυσιάζεις ακόμη και τον Υιόν σου; ''Τί έστιν άνθρωπος, ότι μιμνήσκη αυτού, ή υιός ανθρώπου, ότι επισκέπτει αυτόν''; Δεν πρόκειται για κάτι άλλο, παρά μόνον για την συγκατάθεσιν του Θεού! Ελυπήθη το γιο ενός ανθρώπου, τον Ισαάκ, και δεν επέτρεψε να θυσισθή΄  και δεν ελυπήθη τον δικό του Υιό, αλλά τον άφησε να πεθάνη΄ ''του ιδίου υιού ουκ εφείσατομ αλλ' υπέρ ημών πάντων παρέδωκεν αυτόν''.

Τον παρέδωσε για να τον πουλήση ο μαθητής του, να τον αρνηθούν οι φίλοι του, να τον καταδικάσουν οι εχθροί του. Τον παρέδωσε στον φθόνο των Ιουδαίων, στην κατάκρισι των ειδωλολατρών, στις κατηγορίες των ιερέων, στους εμπαιγμούς των στρατιωτών, στο μίσος και στην κακία ενός αχαρίστου λαού, που διψούσε το Αίμα του. Τον παρέδωσε στους εμπτυσμούς, στα ραπίσματα, στα μαστιγώματα, στα αγκάθια, στον Σταυρό, με τέτοιο τρόπο που δεν τον λογάριασε σαν Υιό, αλλά σαν έναν αμαρτωλό και μάλιστα σαν την ίδια την αμαρτία, με σκοπό να καταδικάση ωσάν πταίστη τον Υιό και να αθωώση τον πταίστη άνθρωπο.

Για να βασανίση τον αναμάρτητο και να δικαιώση τον αμαρτωλό. Για να εκπληρώση σ' εκείνον όλη του την θεία δικαιοσύνη και να δώση στον άνθρωπο όλο του το άπειρον έλεος. Είναι γνώμη του Αποστόλου Παύλου΄ ''τον γαρ μη γνόντα αμαρτάν, υπέρ ημών αμαρτίαν εποίησεν, ίνα ημείς γενώμεθα δικαιοσύνη Θεού εν αυτώ''. Ω, άκρα του Θεού προς ημάς συγκατάβασις! Τέτοια υπήρξεν η διάθεσις του Πατρός προς τον Υιόν. Ποιά όμως του Υιού προς τον Πατέρα; Μια άκρα, τέλεια ταπεινοφροσύνη, και τέλεια υπακοή΄''εταπείνωσεν εαυτόν, γενόμενος υπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δε σταυρού''.

Συνεχίζεται

Εισαγωγή στο διαδίκτυο στο μονοτονικό σύστημα, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.

Εκ του βιβλίου ''Εσταυρώθης δι' εμέ'', 

περιέχον ''Δύο Λόγους του Ηλία Μηνιάτη +1717 εις την Αγίαν και Μεγάλην Παρασκευήν'', 

υπό αρχιμανδρίτου Δοσιθέου.

Έκδοση της ''Ιεράς Μονής Παναγίας Τατάρνης'' Ευρυτανίας, 2013, σελ. 78-85.