''ΑΓΓΛΟΙ ΨΗΦΙΖΟΥΣΙ, ΜΙΣΘΟΔΟΤΟΥΣΙ ΚΑΙ ΝΟΜΟΘΕΤΟΥΣΙ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΕΚΕΙ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥΣ ΤΗΣ ΙΟΝΙΟΥ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ''

Κωνσταντίνος Δραγώνας (1780-1858) εκ Ζακύνθου,
γιατρός, μέλος της Φιλικής Εταιρίας
και... εξέχων μέλος της Μασονικής Στοάς ''Αστήρ Ζακύνθου''.
Το δείχνει άλλωστε εμφατικά στον πίνακα, με το χέρι μέσα στο σακάκι...!

''Εάν δε ο υποψήφιος (κληρικός) δεν εμαθήτευσεν συστηματικώς εις αυτά τα Σχολεία (Σεμινάριον) 

και υπάρχη προβεβηκώς εις την ηλικίαν, 

ανάγκη και τότε ίνα έλθη εις κατ' ιδίαν ομιλίαν μετά του ψευδοδιδασκάλου, 

τουλάχιστον μίαν ή δύο εβδομάδας. 

Εις αυτό το διάστημα κατειχή αυτόν την πλάνην γενικώς και συνεπτυγμένως, 

δελεάζει αυτόν διά πολλών και λαμπρών υποσχέσεων, 

καθυποβάλλει αυτόν εις μυστικούς όρκους ίνα διατελέση πιστός εις την αρχήν διά βίου, 

δίδει αυτώ οδηγίας ως προς τα έργα του ωτακουστού, 

και μεθ' όλα τούτα και άλλα οδηγεί αυτόν αμέσως εις τον Επίσκοπον. 

Ούτος δε πάλιν ενδεδυμένος τα αρχιερατικά άμφια επιβάλλει εις τον υποψήφιον αφορισμόν 

εάν τολμήση ποτέ και είπη εις άλλον τινά, 

τα όσα ήκουσε παρά του ψευδοδιδασκάλου, και τότε επαφίεται υπ' αυτού, 

το περί ου ο λόγος αποδεικτικόν, 

το οποίον συνάπτει συν τοις άλλοις αποδεικτικοίς και καθυποβάλλει εις τον Επίσκοπον δι' αναφοράς''.

                                                                                                       Κοσμάς Φλαμιάτος

Πολλά σημεία εκ του βιβλίου του Κοσμά Φλαμιάτου, ο αναγνώστης -ενδεχομένως- ίσως τα θεωρήσει υπερβολές και ανακρίβειες, τουναντίον, όμως εμβαθύνοντας στο πνεύμα της περιρρέουσας κοινωνικοπολιτικής κατάστασης της πρώτης μετεπαναστατικής περιόδου θα αντιληφθεί αίφνις τον ρόλο των Άγγλων, αλλά και των Αμερικανών ''Μισιοναρίων''1: των Άγγλων δηλαδή προτεσταντών ιεραποστόλων και των Αμερικανών καθολικών ή και προτεσταντών, οι οποίοι βρίσκοντας πρόσφορο έδαφος σε μια τεμαχισμένη και σχεδόν ημιθανή Ελλάδα, με χρήματα και πνεύμα ''πολιτισμού'' θα μορφώσουν, αλλά και θα κατηχήσουν τα Ελληνόπουλα στις δυτικογενείς αιρέσεις των Παπικών και των Αγγλοσαξώνων, προσδοκώντας τον προσηλυτισμό τους και τίποτ' άλλο!

Ήδη δια του κύκλου των Ελλήνων Διαφωτιστών και ιδίως διά του Κοραή, αλλά και του Θεοκλήτου Φαρμακίδη, ξαφνικά η αιρετική Ευρώπη γίνεται ''πεφωτισμένη'' και επιβάλλεται ο δυτικός, πολιτιστικός τρόπος ζωής. Οι ίδιοι αυτοί ''Νεοδιαφωτιστές'' προσπαθούν και επιτυγχάνουν την σύζευξη Δύσης με τα της Ελλάδος, με την θεωρία της ''μετακενώσεως'' του Κοραή2, που πρεσβεύει την άρδην επιστροφή του αρχαιοελληνικού χαρακτήρα του δυτικού πολιτισμού στην αρχική του κοιτίδα, την Ελλάδα. Με αυτόν τον τρόπο το νέο κράτος δυτικοποιείται3, φραγκεύεται, νεωτερίζεται και καινοτομείται βάζοντας οριστική ταφόπλακα στην ιστορία, την καταγωγή και τον πολιτισμό της Ρωμιοσύνης. Ατέλειωτες ορδές των αιρετικών ψευδοαποστόλων κατακλύζουν τα Επτάνησα -από την Αγγλία και την Ιταλία- ενώ από την Αμερική επισκοπιανοί προτεστάντες4 ιδρύουν σχολεία και κατηχούν τους κατοχικούς Έλληνες στο πνεύμα του ''Λουθηρο-Καλβινισμού''.

Ήδη από τις αρχές του 18ου αιώνα, ξεκίνησε η πρώτη εισροή Άγγλων ψευδαποστόλων του Προτεσταντισμού, αφού η φτώχεια, η δυστυχία, η αμάθεια και η απελπισία των επαναστατημένων Ελλήνων αποτέλεσαν πρόσφορο και ''εποικοδομητικό'' έδαφος για την ολική εκμετάλλευσή του. Σε αυτούς συγκαταλέγονται Γερμανοί και Ελβετοί προτεστάντες, όπως και παπικοί5, που ίδρυσαν πολυάριθμους, ιεραποστολικούς σταθμούς στο εσωτερικό της Ελλάδος, κατεργαζόμενοι επί σκοπώ την κοινωνικοπολιτική μετάλλαξη της χώρας. Γι' αυτό επέλεξαν τον πιο χρήσιμο και ιδεατό ''πυλώνα'' της Εκπαίδευσης6, γιατι ήξεραν πολύ καλά, πως μέσω αυτής θα επιτύγχαναν τους δόλιους και άνομους σκοπούς τους. Εύρισκαν εύπλαστους και ''ευπροσάρμοστους'' Ρωμιούς, διαπλαθομένους και ευάλωτους και αδυνάμους γηγενείς, οι οποίοι θα διέδιδαν τις νέες -σε αυτούς- διδασκόμενες ιδέες και οι ίδιοι θα αποτελούσαν την ελληνική κοινωνία του μέλλοντος, εξοικειωμένοι πλήρως μετά του δυτικού περιβάλλοντος και με διαμορφωμένο ήδη πολιτικοκοινωνικό, ακόμη και νεωτεριστικό, εκκλησιαστικό φρόνημα!

Παράλληλα, Αμερικανοί προτεστάντες, ψευδοαπόστολοι κάνουν έντονη την παρουσία τους -φυσικά με τους ίδιους πλανερούς σκοπούς- με την ίδρυση της πρώτης ''αλληλοδακτικής'' Σχολής στην Αθήνα το 1831. Ο πρώτος Αμερικανός ''μισιονάριος'' που ίδρυσε σχολείο στη χώρα μας ήταν ο Josiah Brewer7. Το σχολείο αυτό ιδρύθηκε στη Σύρο κατά την διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης, ενώ στην Τήνο εγκαθίσταται ο έτερος ''ιεραπόστολος'' Ιωνάς Κιγκ. Ήταν ένα ''αλληλοδιδακτικό'' σχολείο Θηλέων, χρηματιζόμενο από την Angelina Grimke, που προερχόταν από την Νότια Καρολίνα της Αμερικής και στα 1831 ίδρυσε στην Αθήνα, άλλα δύο σχολεία με 253 μαθητές.

Ο Κοσμάς Φλαμιάτος στηλιτεύει και κατηγορεί το διαμορφούμενο υπό των Άγγλων πολιτικό σύστημα των Επτανήσων, το οποίο εν ολίγοις συνοψίζεται στα εξής: Σύμφωνα με το άρθρο 4 της Συνθήκης του Παρισιού, την διοίκηση των Επτανήσων (την κατοχή) ανέλαβε Άγγλος λόρδος (Lord High Commissioner), ο οποίος μετά την συγκάλεση Συνέλευσης εκπόνησε το Σύνταγμα των Επτανήσων. Το Σύνταγμα που προέκυψε, μεριμνούσε για την Γερουσία και την Βουλή, αλλά όλες οι αποφάσεις θα έπρεπε να επικυρωθούν από τον Άγγλο αρμοστή8, ο οποίος είχε το δικαίωμα να υποβάλλει βέτο. Ο Αρμοστής είχε την έδρα του στην Κέρκυρα, ενώ στα υπόλοιπα νησιά εδράζονταν οι τοποτηρητές. Είχε δε (ο Αρμοστής) τέτοια ανεξάρτητη δικαιοδοσία -πλήρως αυταρχική και κατακτητική-  ώστε ακόμη και το Υπουργείο των Αποικιών της Μεγάλης Βρετανίας δεν έφερνε καμία αντίρρηση στις όποιες αποφάσεις του. Ο ιστορικός Μοσχόπουλος θα γράψει χαρακτηριστικά: ''Ολόκληρο το πολιτικό και διοικητικό σύστημα απέβλεπε στη διασφάλιση των συμφερόντων της προστασίας (της κατοχής) και ευνοούσε την τιμοκρατική τάξη των Επτανησίων, που συνεργαζόταν στενά με τις αγγλικές αρχές''.

Για να καταλάβει κανείς, το μέγεθος, αλλά και την διαβολή της επιβουλής στα εκκλησιαστικά τεκταινόμενα των Επτανήσων και αργότερα στην υπόλοιπη Ελλάδα, ενδεικτικά θα αναφέρουμε τα εξής: Ουδείς κληρικός υφίστατο άνευ της αποδοχής εκ μέρους του Άγγλου Αρμοστή και δη του Thomas Maitland (1759-1824), του οποίου οι θηριωδίες9 κατά των Ελλήνων έχουν μείνει ανεξίτηλες στην ιστορία! Οι συνέπειες για τους παραβάτες των νόμων, που όριζε ο Μαίτλαντ θα ήταν εξορία, δήμευση περιουσιών, σύλληψη και δίκη. Όσοι συνέλεγαν χρηματικά ποσά και τρόφιμα με έρανο, μέχρι και οι ιερείς, οι οποίοι με δεήσεις παρακαλούσαν για την αίσια έκβαση του επαναστατικού αγώνα, τιμωρούνταν. Οι ίδιοι οι πρόσφυγες ήταν ανεπιθύμητοι στα Ιόνια. Ο Ηλίας Ζερβός Ιακωβάτος10 (1814-1894) παραστατικά σκιαγραφεί την πολιτική συμπεριφορά και εφαρμογή των επιταγών του Συντάγματος Μαίτλαντ: ''Eάν τώρα πειραθώμεν να προσδιορίσωμεν την φύσιν της παραγωγού και απορροφητικής αυτής του Κράτους αρχής ή δι άλλων λόγων να δώσωμεν πολιτικόν τινα χαρακτήρα εις το πρόσωπον του Αρμοστού (Μαίτλαντ), αδύνατον είναι να φθάσωμεν εις ακριβές εξαγόμενον, γνωστόν εις την επιστήμην και εις την ιστορίαν...''!

Το πλέον όμως επονείδιστο, θεσμικό όργανο της Αγγλοκρατίας στα Επτάνησα ήταν η λεγόμενη ''Υψηλή Αστυνομία''11, που απαρτιζόταν εξ ολοκλήρου από Άγγλους ή αλλοδαπούς αστυνομικούς, προκειμένου -ως μη γηγενείς- μα μην δείξουν την οποιαδήποτε ανοχή στους κατεχόμενους. Ο Πάνος Ροντογιάννης12 στο βιβλίο του ''ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΛΕΥΚΑΔΟΣ'', τόμος Β', γράφει πως οι βουλευτές της Ιονίου Βουλής (μία εικονική καρικατούρα των Άγγλων με επίχρισμα δημοκρατίας) δέχονταν ένθερμα πάντα τις εισηγήσεις του Άγγλου αρμοστή, επευφημώντας τον και απαντώντας με ένα ''come sta'' (έτσι είναι)! Οι Άγγλοι αστυνομικοί δημιούργησαν μέσα από Έλληνες, πρόθυμους προς κάθε συναλλαγματική συνεργασία, ένα μικρό ''στρατό'', που συλλέχθηκε για να αποτελέσει το τρίτο μάτι της Αγγλικής αποικιοκρατίας! Όλοι αυτοί έμειναν στην ιστορία ως ''Καμαρίλα''13 και από αυτούς εξάχθηκαν οι σπιούνοι, οι καταδότες, οι κοινώς εννοούμενοι ρουφιάνοι!

Σε αυτούς αναφέρεται και ο Κοσμάς Φλαμιάτος (ως ωτακουστές), οι οποίοι σχεδόν σε κάθε γειτονιά αποτελούσαν το ''αφτί'' του Άγγλου αρμοστή. Ο Παναγιώτης Κουνιάκης14 στο βιβλίο του ''Η νήσος Λευκάς από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι τα καθ' ημών'' (1928) περιγράφει τα εξαιρετικά ειδεχθέστατα βασανιστήρια της αγγλικής αστυνομίας σε συνεργασία πάντα με τους ντόπιους καταδότες: ''Είχον εις την αστυνομίαν ένα μηχάνημα ξύλινον εις σχήμα σκάφης ανοικτής κεκλιμένης προς τα κάτω, (κοινώς Γαϊδάρα), αγγλιστί Κavalo Pianko. Επ’ αυτού έθετον γυμνόν από της οσφύος και άνω τον πταίσαντα πρηνηδόν, δύο δε ραβδούχοι εις το σύνθημα του αρμοδίου υπαλλήλου της αστυνομίας εράβδιζον αυτόν μέχρις αίματος, και κατόπιν ημιθανή έρριπτον εντός, επί τούτω κατασκευασμένου σκαφιδίου περιέχοντος θερμόν ύδωρ αλατισμένον''!... Εύχεσθε!

Γιώργος  Δ. Δημακόπουλος

Δημοσιογράφος

Παραπομπές:

1. Παραμονές της Επανάστασης ''Αγγλικανοί ψευδοαπόστολοι'' προγραμματίζουν σχέδια δράσης από το κέντρο των Αθηνών μέχρι και την Θήβα. Παράλληλα Αμερικανοί ''μισιονάριοι'' ήθελαν να ιδρύσουν ιεραποστολικούς σταθμούς σε διάφορα μέρη της Ελλάδος. Επιχειρούν αναγνωριστικές επισκέψεις ,όπως στη Σάμο κατά τις παραμονές και την έναρξη της Επανάστασης. Ο Αμερικανός Pliny Fisk, πίστευε πως, η Ελληνική Επανάσταση είχε προετοιμάσει το έδαφος για θρησκευτική μεταρρύθμιση...

2. Σύμφωνα με την θεωρία της ''μετακένωσης'' του Κοραή, ενώ η αρχαία Ελλάδα με τον πολιτισμό της και τις επιστήμες της έδωσε τα ''φώτα'' στους δυτικούς πολιτισμούς, κατά τον ίδιο τρόπο έπρεπε αυτός ο ''αρχαιοελληνικός πολιτισμός'' να ξαναεπιστρέψει στον φυσικό του χώρο, την Ελλάδα.

3. ''...να διεγείρω τους νέους εις ζήλον της προγονικής αυτών δόξης, βλέποντας, ότι των επιστημών, όσαι φωτίζουν σήμερον την Ευρώπην, τα πρώτα σπέρματα και στοιχεία εγεννήθησαν εις την πατρίδα των, και σώζονται εις τα βιβλία των Ελληνικών συγγραφέων. Είναι καταισχύνη μας, ενώ οι ξένοι τα φυτεύουν, τα καλλιεργούν, τα αυξάνουν εις μεγάλα δένδρα, και τρέφονται με τους καρπούς των, ημείς μηδέ να εξεύρωμεν, ότι αυτά είναι προγονική ημών κληρονομία''. Πόλλη Θαναηλάκη, ''Οι εκπαιδευτικοί σχεδιασμοί των Αμερικανών προτεσταντών μισσιοναρίων για την Σάμο το 19ο αι.'' και Σαμιακές Μελέτες, τόμ. 7 (2005-2006), σελ.367-377.

4. Στις εργασίες της Β' Εθνοσυνέλευσης στο Άστρος, ο ιερέας Ν. Ζίας, πληρεξούσιος Κέας, έθεσε ζήτημα καταχρήσεων σε βάρος της Ορθόδοξης θρησκείας από την πλευρά των ξένων ''ιεραποστολικών'' ομάδων οι οποίες ενδεχομένως θα δρούσαν στον Ελληνικό χώρο. Βλ. Χρυσοστόμου Παπαδοπούλου, ''Ιστορία της Εκκλησίας της Ελλάδος'', τομ. 1ος, Αθήνα 1920.

5. Βλ. Πόλλης Θαναηλάκη, ''Η Σάμος και τα νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου, ως σημεία αναφοράς της αμερικανικής προτεσταντικής εξάπλωσης στη νοτιοανατολική Μεσόγειο τον 19ο αιώνα: ρεαλισμός ή ουτοπία'', Σαμιακές Μελέτες, τόμ. 8 (2007-2008).

6. Βλ. Αθανασίας Γλυκοφρίδη-Λεοτσίνη, ''Παιδεία και Φιλοσοφία στα νησιά του Ιονίου 16ος-19ος αιώνας'', Αθήνα 2007. Από την αρχή της λειτουργίας της η Ιόνιος Ακαδημία στράφηκε προς την γαλλική πνευματοκρατική σχολή φιλοσοφίας, όπως και τη σκωτική. Το ενδιαφέρον των Επτανήσιων πανεπιστημιακών, που εκλέγονταν πάντα με τη σύμφωνη αποδοχή εκ μέρους του Άγγλου αρμοστή, στράφηκε προς την συστηματική φιλοσοφία.

7. Josiah Brewer (1796-1872). Πρώην υπουργός και συγγραφέας. Το 1826 ως ''χειροτονημένος ιεραπόστολος'' και υπό την καθοδήγηση της Boston Female Society ξεκίνησε το προσηλυτιστικό του έργο στην Κωνσταντινούπολη, στην Σμύρνη και σε νησιά του Αιγαίου.

8. Ο Λόρδος Ύπατος Αρμοστής των Ιονίων Νήσων περισσότερο γνωστός ως Ύπατος Αρμοστής των Ιονίων Νήσων ήταν ο τίτλος που έφερε το πρόσωπο που διοριζόταν απευθείας από τον Άγγλο βασιλιά και είχε την απόλυτη εξουσία στα Ιόνια νησιά κατά την περίοδο 1815-1864. Σχεδόν όλοι οι Αρμοστές υπήρξαν υψηλόβαθμα στελέχη του βρετανικού στρατού που μετά την αποστράτευσή τους διορίζονταν ως κυβερνήτες κάποιας Αποικίας. (Βικιπαίδεια) 

9. Βλ. Θοδωρή Γεωργάκη, ''ΤΟ ΡΕΜΠΕΛΙΟ ΤΩΝ ΧΩΡΙΚΩΝ. ΣΦΑΚΙΩΤΕΣ 1819''. ''Η κατ΄ευφημισμόν αγγλική Προστασία στα Επτάνησα αποδείχθηκε μια σκληρή δεσποτική και απολυταρχική διακυβέρνηση, η οποία, ''πελέκησε στο γόνατό της'', όπως σοφά, η Λευκαδίτικη παροιμία, καταλογίζει στους αυτοκαταστοφικούς, διότι εξήψε το επαναστατικό φρόνημα των Επτανησίων, προκάλεσε τεράστιες αντιδράσεις, με την μορφή φονικοτάτων Εξεγέρσεων, απότοκο των οποίων ήταν η διαμόρφωση πνεύματος εθνικής ανυπακοής κατά του ξένου δυνάστη, που νομοτελειακά οδήγησε στην απεξάρτηση και την Ένωση με την Ελλάδα''.

10. Νομικός, αρχηγός του κόμματος των Ριζοσπαστών των Ιονίων Νήσων και πρόεδρος της Ιονίου Βουλής. Δημοσίευσε ιστορικά, κοινωνικά και ηθικολογικά έργα, τρεις ποιητικές συλλογές και ένα δράμα, με τίτλο ''Ενάρετη''.

11. Βλ. Θοδωρή Γεωργάκη, ''ΤΟ ΡΕΜΠΕΛΙΟ ΤΩΝ ΧΩΡΙΚΩΝ. ΣΦΑΚΙΩΤΕΣ 1819''. ''Με την Υψηλή Αστυνομία ο Αρμοστής έπιανε, φυλάκιζε και εξόριζε κάθε ανεπιθύμητο, χωρίς να δίνει λόγο σε κανέναν. Η υπηρεσία αυτή αποτέλεσε το φοβερότερο εκτελεστικό όργανο της Προστασίας…''

12. Πάνος Γ. Ροντογιάννης (1911-1996). Ιδρυτής της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Λευκάδας και της Συλλογής Εικόνων Μεταβυζαντινής Τέχνης. Δίδαξε εμπνευσμένα στη μέση εκπαίδευση, κατά τη μαρτυρία των μαθητών του (Κατερίνη, Λευκάδα, Ηγουμενίτσα, Αθήνα). Ερεύνησε με πάθος και αποτελεσματικότητα το παρελθόν της Λευκάδας και άφησε σπουδαίο ιστοριογραφικό έργο, που τον ανέδειξε ιστορικό της Λευκάδας. "Η χριστιανική τέχνη στη Λευκάδα" (1974), "Ιστορία της νήσου Λευκάδος" (1980, 1982), "Οι πρωτεύουσες της Λευκάδος" (1988), "Η εκπαίδευση στη Λευκάδα 1613-1950" (1994).

13. Το σύνολο των ανεπίσημων μυστικοσυμβούλων, που παρασκηνιακά ασκούν εξουσία, επηρεάζοντας ως προς τη λήψη αποφάσεων ένα ισχυρό άτομο, που έχει συνήθως πολλές δικαιοδοσίες.

14. Βλ. Παναγιώτη Θ. Κουνιάκη ''Η ΝΗΣΟΣ ΛΕΥΚΑΣ ΑΠΟ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΑΤΩΝ ΧΡΟΝΩΝ ΜΕΧΡΙ ΤΩΝ ΚΑΘ' ΗΜΑΣ'' (1928).

''ΦΩΝΗ ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΚΑΙ ΣΠΟΥΔΑΙΑ 

ΕΙΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΙΝ ΤΗΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΕΠΙΒΟΥΛΗΣ, ΕΙΣ ΟΡΘΟΦΡΟΝΑ ΣΥΜΒΟΥΛΗΝ ΔΙΑ ΤΗΝ ΕΚ ΤΟΥ ΕΠΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΑΣΦΑΛΕΙΑΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΗΝ ΣΩΤΗΡΙΑΝ. ΚΑΙ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΜΕΛΛΟΥΣΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ ΤΩΝ ΚΑΘ' ΗΜΑΣ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ''

Εκ του προηγούμενου

Επειδή δε η πολιτική της Αγγλίας, καθώς εις πολλά άλλα, και πολλώ μάλλον, εις την κατά της ορθοδοξίας επιβουλήν, οδηγείται υπό της Ιστορίας, διά τούτο επενόησε μυρίας ραδιουργίας, δι'ων έφερε προ πάντων των άλλων, πρώτον εις την Επτάνησον, έπειτα δε επί Αντιβασιλείας και εις το βασίλειον της Ελλάδος, ταύτα τα δύο, τουτέστι το εκ της Μεγ. Εκκλησίας σχίσμα, και την συγχώνευσιν της Εκκλησίας εις την πολιτικήν αρχήν, εν ω συγχρόνως ενεργεί και συστηματικώς, αλλ' υπούλως και υποκεκρυμμένως την έκτασιν της πλάνης, διά των Σχολείων, διά των εταιριών, διά των θέσεων και δι' άλλων μυρίων σκευωριών, επί σκοπώ, όπως όσα λείψανα μείνωσιν εκ του ορθοδόξου λαού της Ανατολής, διά των όσων άλλων Σκηνών υπενεργεί ίνα ανοίξη, ευρεθώσιν όλα αθρόως και ανεπαισθήτως σύμμορφα κατά πάντα εις την Λουθηρο-Καλβινικήν πλάνην και αιώνια ανδράποδα της επιβουλής.

Η κατά το βασίλειον της Ελλάδος Εκκλησιαστική Διοίκησις, φαίνεται ομοία κατά πάντα και απαράλλακτος ως εκείνη της Επτανήσου, την οποίαν ενομοθέτησαν οι εκεί Αρμοσταί΄ και πάλιν αύται αι δύο υπάρχουσιν όμοιαι κατά πάντα, ως η Λουθηρο-Καλβινική της Αγγλίας. Εις μεν την Επτάνησον αφ' ου άπαξ η πολιτική αρχή εισήλθε διά νόμου εις τα θεία και Εκκλησιαστικά ως αυθαίρετος κατ' αρχάς συνεργός ως συμπαραστάτης και ως επικριτής, ευθύς ανεδείχθη εν έργω και πράγματι, ως Νομοδότης ως Διοικητής και ως απαίσιος της Εκκλησίας κεφαλή και εσφετερίσθη όλα τα Ιερά του θυσιαστηρίου καθήκοντα, οι δε ποιμένες κατήντησαν ως υπάλληλοι όλων των πολιτικών Βαθμών και επομένως ως ανδράποδα και ως όργανα τυφλά των εχθρών και επιβούλων της πίστεως. Οι εκεί Αρμοσταί και αντιπρόσωποι της Αγγλίας εξέδωκαν αυθαιρέτως τοιαύτα Νομοσχέδια Εκκλησιαστικά διά των οποίων έφερον ανεπαισθήτως το εκ της Μεγ. Εκκλησίας σχίσμα και ανέλαβον εν αυτοίς τοιαύτα καθήκοντα θρησκευτικά οποία ανήκουσιν εις Επισκόπους, εις Μητροπολίτας, εις Πατριάρχας και εις όλας τας Τοπικάς τε και Οικουμενικάς τε Συνόδους.

Αυτοί εκλέγουσι, ψηφίζουσι, μισθοδοτούσι και νομοθετούσι όλους τους εκεί Επισκόπους, οίτινες ουδέν άλλο ίδιον έχουσιν ει μη τον απλούν τύπον, το όνομα και τους χρηματικούς μισθούς. Αυτοί εγκρίνουσιν, ή αποδοκιμάζουσιν την χειροτονίαν και την ιεροπραξίαν οποιουδήποτε κληρικού, και προβιβάζουσιν ή καταβιβάζουσιν όπως θέλωσιν, όταν θέλωσι και εις οποίους και εις όσους θέλωσιν όλους τους Εκκλησιαστικούς βαθμούς, οποίοι οι του Επισκόπου, όλων των ιερέων, οι του Ιεροκήρυκος, Πρωτοσυγκέλλου, Αρχιμανδρίτου, Ηγουμένου, Γραμματέων και Υπογραμματέων των Επισκόπων, και όλοι αυτοί οι βαθμοί από διακόνου έως Επισκόπου και Μητροπολίτου απονέμονται και επιτρέπονται αποκλειστικώς, ως επί το πλείστον εις μόνην την υποκεκρυμμένην ζύμην του ιδίου προσηλυτισμού και εις τα όργανα της πλάνης και της κοινής προδοσίας, τα οποία προλαβόντως παρασκευάζουσι διά των Σχολείων, διά των εταιριών και δι' άλλων αναριθμήτων σκευωριών. 

Πρόκειται λόγος, περί χειροτονίας υποψηφίου ορθοδόξου, εναρέτου, πεπαιδευμένου, αγίου, έχοντος την μαρτυρίαν του ιδίου Πνευματικού Πατρός, την γενικήν του λαού, και ζητείται κατά τους υπό της επιβουλής τεθέντας νόμους, δι' αναφορών παρά της αρχής η άδεια της χειροτονίας;... Το πράγμα αποβαίνει όλως αδύνατον, διότι τούτο αντιβαίνει εις τους σκοπούς της Αγγλίας. Έρχεται εξ εναντίας ανωτέρα διαταγή της αρχής εκ Κερκύρας περί χειροτονίας υποψηφίου εγνωσμένου γενικώς, ως ασεβούς, ως αιρετικού, ως διεφθαρμένου, ως ωτακουστού και προδότου; Ουαί εις τον Επίσκοπον, εάν βραδύνη την χειροτονίαν, ή εάν προσφέρη καν μικρόν λόγον μέμψεως και δυσαρεσκείας. Και διατί; Διότι εις τούτο τείνουσι τα μυστικά σχέδια της επιβουλής, ίνα νοθεύση κατά το πνεύμα της διαφθοράς, της πλάνης, εν αγνοία του λαού και ανεπαισθήτως όλον τον Ανατολικόν κλήρον.

Κατ' αρχάς εις την Επτάνησον έως ου ετοιμάση ζύμην της προδοσίας και της πλάνης, οι Αρμοσταί απηγόρευσαν απολύτως την χειροτονίαν εις διακόνους και ιερείς επί λόγω ότι έμελλον ίνα μορφώσωσι άξιον κλήρον διά του εν Κερκύρα ''Σεμιναρίου'', ώστε πολλαί Εκκλησίαι έμενον χηρεύουσαι, πάμπολλα βρέφη απέθανον αβάπτιστα δι' έλλειψιν ιερέων, και πάμπολοι χριστιανοί απεβίωσαν  ανεξομολόγητοι και ακοινώνητοι των μυστηρίων δι' αυτήν την αιτίαν. Μετά παρέλευσιν δε ολίγων ετών, αφ' ου παρεσκεύασεν ικανούς προσηλύτους, επιτρέπει την άδειαν της χειροτονίας, αλλ' ανάγκη τόσον ο υποψήφιος, όσο και ο Επίσκοπος ίνα φυλάξωσι τον τύπον του νόμου, τον οποίον περί τούτου ενομοθέτησαν οι Αρμοσταί. Εκ των όσων άλλων πολλών απαιτούνται παρά του υποψηφίου, ζητείται προς τούτοις, ίνα έχη αποδεικτικόν ότι εμαθήτευσεν, είτε πολύ είτε ολίγον εις τα υπό της επιβουλής συστημένα και νενοθευμένα Σχολεία. 

Εάν τούτο μόνον το μαρτυρικόν λείψη όλα τα άλλα αποβαίνουσι φρούδα και μάταια και ουδέποτε έρχεται η εκ της Κερκύρας άδεια της χειροτονίας οποιουδήποτε κληρικού. Εάν δε ο υποψήφιος δεν εμαθήτευσεν συστηματικώς εις αυτά τα Σχολεία και υπάρχη προβεβηκώς εις την ηλικίαν, ανάγκη και τότε ίνα έλθη εις κατ' ιδίαν ομιλίαν μετά του ψευδοδιδασκάλου, τουλάχιστον μίαν ή δύο εβδομάδας. Εις αυτό το διάστημα κατειχή αυτόν την πλάνην γενικώς και συνεπτυγμένως, δελεάζει αυτόν διά πολλών και λαμπρών υποσχέσεων, καθυποβάλλει αυτόν εις μυστικούς όρκους ίνα διατελέση πιστός εις την αρχήν διά βίου, δίδει αυτώ οδηγίας ως προς τα έργα του ωτακουστού, και μεθ' όλα τούτα και άλλα οδηγεί αυτόν αμέσως εις τον Επίσκοπον.

Ούτος δε πάλιν ενδεδυμένος τα αρχιερατικά άμφια επιβάλλει εις τον υποψήφιον αφορισμόν εάν τολμήση ποτέ και είπη εις άλλον τινά, τα όσα ήκουσε παρά του ψευδοδιδασκάλου, και τότε επαφίεται υπ' αυτού, το περί ου ο λόγος αποδεικτικόν, το οποίον συνάπτει συν τοις άλλοις αποδεικτικοίς και καθυποβάλλει εις τον Επίσκοπον δι' αναφοράς. Ο δε Επίσκοπος καθυποβάλλει εις τον κατά τόπον Έπαρχον, Ιθαγενή Επτανήσιον, όστις φέρει οπωσούν τον τύπον του κατά την Ελλάδα Δημάρχου. Ο δε Έπαρχος καθυποβάλλει όλα ταύτα εις τον κατά τόπον Διοικητήν Άγγλον, όστις φέρει τον τύπον, αλλά διά πληρεστέρας εξουσίας, του κατά την Ελλάδα Διοικητού ή Νομάρχου, ούτος δε πάλιν ή εγκρίνει αυτά και διευθύνει προς την εν Κερκύρα γενικήν αρχήν, ή αποβάλλει και αποδοκιμάζει και δεν χωρεί περαιτέρω το πράγμα.

Εκ της γενικής αρχής πάλιν έρχεται διά της αυτής σειράς, είτε η έγκρισις, είτε η αποδοκιμασία τόσον του περί χειροτονίας, όσον και περί οιουδήποτε άλλου Εκκλησιαστικού και θρησκευτικού ζητήματος. Εκείθεν δε ωσαύτως έρχεται και πάσα άλλη ποινή εις τους κληρικούς δι' οποιανδήποτε νομιζομένην παράβασιν ή αυθαιρέτως χωρίς τινός λόγου. Οι της Επτανήσου Αρμοσταί και Απόστολοι της Αγγλίας ανέλαβον εν αυτοίς τοιαύτα θρησκευτικά καθήκοντα εις την εκεί Ορθόδοξον Εκκλησίαν, οποία ουδέποτε Πατριάρχης, Μητροπολίτης ή Οικουμενική Σύνοδος ανέλαβον, επειδή ουδέποτε απ' αρχής του χριστιανισμού κατά τα έθιμα, κατά την ανέκαθεν παράδοσιν και κατά τους Κανόνας της Εκκλησίας, ούτε Μητροπολίτης, ούτε Πατριάρχης, ούτε Σύνοδος επεμβαίνουσιν εις τα ιδιαίτερα καθήκοντα του Επισκόπου ούτε ως προς την χειροτονίαν, ή ως προς τους προβιβασμούς και καταβιβασμούς εκ των Εκκλησιαστικών βαθμών, ούτε ως προς την ποινήν και κρίσιν των υπ' αυτόν κληρικών, αλλά εις όλα ταύτα και τα παραπλήσια τούτοις έχει απόλυτον και ανεξάρτητον την εξουσίαν ο κατά τόπον Επίσκοπος. 

Εάν αναφανή ποτέ ένοχος,  τινός παραβάσεως ή καταχρήσεως επιτρέπεται η άδεια  εις οποιονδήποτε είτε κληρικόν είτε λαικόν και καταμηνύει αυτόν εις την ανωτέραν Εκκλησιαστικήν εξουσίαν και γενομένης Συνόδου κρίνεται και τότε ή επιβάλλεται εις αυτόν η ανήκουσα ποινή προς διόρθωσιν, ή καθαιρείται και χειροτονείται αντ' αυτού άλλος. Εν όσω όμως διατελεί Επίσκοπος έχει την πληρεξουσιότητα εις την ιδίαν αυτού Επαρχίαν. Οι Αρμοσταί όμως της Αγγλίας, ου μόνον αυτά πράττουσιν διά νόμου τεθέντος υπ' αυτών και άλλα πλείστα αυθαιρέτως και τυραννικώς εις την Επτάνησον, διά την ανατροπήν της ορθοδοξίας και διά την εισαγωγήν της πλάνης, αλλά προς τούτοις εσφετερίσθησαν όλα τα εκκλησιαστικά βιβλία των Πατέρων, όσα εσώζοντο εις την Μητρόπολιν της Επισκοπής και εις τα Μοναστήρια και έστειλαν όλα εις την Αγγλίαν, ου μόνον διέλυσαν τα Μοναστήρια, διατηρούμενα έτι ολίγα ως κτήματα της αρχής, ου μόνον εσφετερίσθησαν τα Εκκλησιαστικά κτήματα, πολλά εκ των οποίων εγένοντο φανερώς ιδιοκτησίαι των Άγγλων, πανοικί εκεί κατοικούντων αλλά και επέβαλον αποτίμησιν και δασμούς εις όλα τα πρακτικά και έγγραφα των Αρχιερέων και αποταμιεύονται εις το Ταμείον της πολιτικής αρχής, κατά τον τύπον τον οποίον ενομοθέτησεν και εις όλα τα άλλα πολιτικά αρχεία, και έπειτα δι' ολίγου μέρους, αφ' όλων αυτών μισθοδοτούσι τους Επισκόπους και άλλα όργανα της κοινής προδοσίας.

Σιωπώ δε πάμπολλα άλλα τοιαύτα απαίσια φρικτά και απ' αιώνος ανήκουστα ιερόσυλα έργα των Αρμοστών και των υπαλλήλων αυτοίς Άγγλων. Ενίοτε ηνάγκασαν και αναγκάζουσιν Αρχιερείς επί δικαστηρίου ίνα μαρτυρήσωσι την εξομολόγησιν τινών διαδικαζομένων χριστιανών διά σκάνδαλον, αφορών την κατάργησιν τούτου του μυστηρίου της μετανοίας και εξομολογήσεως. Άλλοτε πάλιν ενεργεί η επιβουλή και γίνονται πνευματικοί εκ των ιδίων αυτής προσηλύτων των υποκεκρυμμένων εν υποκρίσει, και έπειτα κινεί αυτούς και ου μόνον ανακαλύπτουσι την γενομένην εξομολόγησιν, αλλά προσθέτουσι διά συκοφαντίας και άλλα φρικτά εγκλήματα, και τούτο διά σκάνδαλον της γενικής διαφθοράς και εις κατάργησιν της εξομολογήσεως. Οι αφορισμοί θεωρούνται ως τα μόνα πνευματικά όπλα κατά της ανομίας και πλάνης διά την ασφάλειαν του κοινού σώματος της Εκκλησίας γινόμενοι εν καιρώ τω δέοντι. Όστις ανήκει εις την διάκρισιν των ποιμένων, καθώς εις αυτούς ανήκει και η διάκρισις της αμαρτίας και της πλάνης. Αυτοί όμως ουδόλως επιτρέπονται ειμή διά προλαβούσης και αυθαιρέτου διαταγής των πολιτικών αρχών. 

Αλλά και τούτο ηκολούθησε μέχρι τινός, διότι μετά ταύτα δι' άλλου νόμου υπαγορευθέντος υπό των Αρμοστών απαγορεύονται όλως οι αφορισμοί, ειμή εις έκτακτον ανάγκην αυτών, δι' ανακάλυψιν τινός εις τον λαόν μυστικού, οίτινες προς τοις άλλοις θέτουσι νόμους, αλλ' όταν αυτοί θέλωσιν φαίνονται εν ενεργεία και ερμηνεύονται κατά το δοκούν αυτοίς΄ όταν δεν θέλωσι μένουσιν εν αργία, ή ερμηνεύονται άλλως πως. Τούτο το πάντων των άλλων ολεθριώτατον και απαισιώτατον σύστημα της Επτανήσου ως προς την συγχώνευσιν της Εκκλησίας εις την πολιτικήν αρχήν, ενομοθέτησεν η επιβουλή επί Αντιβασιλείας διά του Αμανσπέργου και εις το βασίλειον της Ελλάδος, μετά το εκ της Μεγ. Εκκλησίας σχίσμα, και φαίνεται κατά πάντα όμοιον και απαράλλακτον εις την ουσίαν και τον σκοπόν, ως αυτά τα πράγματα μαρτυρούσι.

Εις τινά μεν μικρά και ολίγα φαίνεται μετριώτερον, εις άλλα δε πολλά ολεθριώτερον και εκείνου. Εις το βασίλειον της Ελλάδος περιώρισε όλα τα ιερά και θρησκευτικά καθήκοντα των Επισκόπων εις μόνην την εν Αθήναις λεγομένην Σύνοδον, οποίαν είχον άλλοτε οι Ιεροδιάκονοι προς τους ιδίους Επισκόπους και Αρχιερείς. Οποίαν δε πάλιν σχέσιν και υπαλληλίαν έχουσιν οι κατά την Επτάννησον λεγόμενοι Επίσκοποι και Αρχιερείς προς την εκείσε πολιτικήν αρχήν και προς αυτήν την επιβουλήν, τοιαύτη θεωρείται και εις την εν Αθήναις Σύνοδον, ως προς την εκείσε πολιτικήν αρχήν, και ως προς τους εκείσε είτε εν γνώσει είτε εν αγνοία αντιπροσώπους της Αγγλίας. Τούτο μόνον το σύστημα, και εάν έλειπε καθ' υπόθεσιν, πάσα άλλη κατά της Εκκλησίας εκ της επιβουλής καινοτομία και ραδιουργία, φαίνεται ικανόν και κατάλληλον διά την εντός ολίγου ανεπαίσθητον και αθρόαν ανατροπήν της ορθοδοξίας, και διά την γενικήν έκτασιν και εισαγωγήν της διαφθοράς και της πλάνης.

Επειδή δι' αυτού νοθεύει κατά το πνεύμα της πλάνης και της κοινής προδοσίας, την ιεραρχίαν και όλον τον κλήρον ευστόχως, ανυπόπτως και συστηματικώς, καταργεί το μοναχικόν τάγμα, κατά καιρούς δε και κατά μικρόν και όλα τα δόγματα, μυστήρια, τελετάς και έθιμα της Εκκλησίας και αντισάγει όλας τας καινοτομίας της πλάνης, ως περί τούτων απάντων έχομεν πολλά πράγματα και ομολογούμενα δείγματα και ως έκαστος υγειόφρων και λογικός συμπεραίνει. Εις την Επτάνησον εν εκάστη των Νήσων έχει Επίσκοπον νομοθετημένον υπό μισθόν και υπάλληλον του κατά τόπον Επάρχου, ούτος δε πάλιν υπάλληλος του κατά τόπον Διοικητού Άγγλου αυτός δε του εν Κερκύρα γενικού Αρμοστού ενεργούντος διά της λεγομένης Βουλής και Γερουσίας, ο δε Αρμοστής οδηγείται καθ' όλα κατά τας διδομένας αυτώ εντολάς, υπό του εν Λονδίνω υπουργείου, εκ του οποίου εγένετο και η Εκκλησιαστική νομοθεσία. Την αυτήν απαράλλακτον επιρροήν και σχέσιν αυτό το υπουργείον έχει και εις το βασίλειον της Ελλάδος καθ' όλα τα θρησκευτικά και πολιτικά και τα αυτά διά νόμου και συστηματικώς ενεργεί επί Αντιβασιλείας έως της ώρας ταύτης, όπου φαίνεται ενεργούμενον το αυτό, όμοιον κατά πάντα και απαράλλακτον σύστημα.

Συνεχίζεται

Εκ του βιβλίου του Μοναχού Κοσμά Φλαμιάτου:

''ΦΩΝΗ ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΚΑΙ ΣΠΟΥΔΑΙΑ

ΕΙΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΙΝ ΤΗΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΕΠΙΒΟΥΛΗΣ, ΕΙΣ ΟΡΘΟΦΡΟΝΑ ΣΥΜΒΟΥΛΗΝ ΔΙΑ ΤΗΝ ΕΚ ΤΟΥ ΕΠΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΑΣΦΑΛΕΙΑΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΗΝ ΣΩΤΗΡΙΑΝ. ΚΑΙ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΜΕΛΛΟΥΣΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ ΤΩΝ ΚΑΘ' ΗΜΑΣ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ''

Αθήνα 1849, σελ. 65-70.

Μεταφορά στο διαδίκτυο, στο μονοτονικό σύστημα, με την Γραμματική τάξη της εποχής, επιμέλεια, παρουσίαση ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.