ΟΣΙΟΥ ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΜΠΡΙΑΝΤΣΑΝΙΝΩΦ: ΕΡΓΑ Ε', «Η ΣΤΕΝΗ ΠΥΛΗ» (ΜΕΡΟΣ 1ον)

Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Οσίου Ιγνατίου Μπριαντσανίνωφ «Η Στενή Πύλη», σε μετάφραση και επιμέλεια του συγγραφέα Πέτρου Μπότση, «Έργα Ε'», Αθήνα 2014, σελ. 15-20.
Η στενή πύλη που πρέπει να διαβεί ο άνθρωπος για να οδηγηθεί στην αληθινή ζωή, δηλαδή στη Βασιλεία του Θεού, είναι η μετάνοια.
Από μόνη της η μετάνοια βέβαια δεν είναι αρκετή για να φτάσει κανείς εκεί. Την πύλη αυτή όμως είναι απαραίτητο να τη διαβεί. Πρέπει δηλαδή ν' αλλάξει, ν' αντιστρέψει τη στάση του πρώτου ανθρώπου, του Αδάμ. Ο Αδάμ υπάκουσε στο δικό του θέλημα, δεν έκαμε το θέλημα του Θεού. Εμείς πρέπει ν' αντιστρατευτούμε στο δικό μας θέλημα και να κάνουμε το θέλημα του Θεού. Μ' αυτόν τον τρόπο ανοίγει η στενή πύλη, όπως την ονομάζει ο Κύριος, η πύλη της μετάνοιας. Μια πύλη, που διέρχονται διά μέσου των αιώνων όλοι οι όσιοι, όλοι οι άγιοι της Εκκλησίας μας.
Την πύλη αυτή τη διάβηκαν οι μάρτυρες που απαρνήθηκαν τον εαυτό τους, όχι μόνο το θέλημά τους, αλλά και τη ίδια τους την ύπαρξη θυσίασαν για τη χάρη του Θεού. Τη διαβαίνουν οι όσιοι που αφιερώνουν τη ζωή τους με το ν' απαρνηθούν το ίδιο θέλημα, είτε με την υποταγή στο Γέροντά τους, είτε αγωνιζόμενοι με κάθε τρόπο να ευαρεστήσουν στο Θεό.
Όλοι αυτοί διάλεξαν να διαβούν και ν' ακολουθήσουν τη στενή πύλη, τον μόνο αληθινό δρόμο που οδηγεί στη ζωή.
Δεν μπορεί όμως να είναι να είναι κανείς μέλος της Βασιλείας του Θεού, να γίνει άγιος, αν δε βρίσκεται μέσα στην Εκκλησία και δε βιώνει την εν Χριστώ σωτηρία, δε συμμετέχει δηλαδή στο Δείπνο της Βασιλεία, που είναι η θεία Ευχαριστία.
Ο όσιος Ιγνάτιος Μπριαντσανίνωφ, ένας από τους φωτισμένους συγγραφείς και μεγάλους νηπτικούς της Ρωσικής, αλλά και γενικότερα της οικουμενικής Εκκλησίας ερμηνεύει την εντολή αυτή του Χριστού για τη στενή πύλη με τη γνωστή του βαθιά θεολογική προσέγγιση και μας προσφέρει μια διδασκαλία ορθόδοξη και πατερική, χωρίς ν' αφήνει αναπάντητες τις ανεπίτρεπτες παρεξηγήσεις και πλανεμένες απόψεις που κυριαρχούν πολλές φορές ανάμεσα στους πιστούς.
Στο ίδιο πνεύμα αναφέρονται και τα υπόλοιπα κείμενα του Οσίου, που έχουν συμπεριληφθεί στο βιβλίο αυτό.
Η χάρη του Κυρίου ας μας βοηθήσει να διαβούμε τη στενή πύλη της μετάνοιας, να γευτούμε απ' αυτή τη ζωή τη Βασιλεία του Θεού μέσα στην Εκκλησία και ν' αξιωθούμε να τη ζήσουμε με πληρότητα, όταν ο Θεός ευδοκήσει να έρθει για να εγκαταστήσει τη Βασιλεία Του. Αμήν.
Πέτρος Μπότσης, Μάρτιος 2014
(Απόσπασμα εκ του προλόγου)
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ».

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α'

Η Στενή Πύλη

Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός πέρασε την επίγεια ζωή Του με έσχατη ταπείνωση. Ο βίος Του ήταν γεμάτος θλίψεις συνεχείς, ταλαιπωρίες, διώξεις, συκοφαντίες και εμπαιγμούς από τους εχθρούς Του, που τελικά τον καταδίκασαν σε επαίσχυντο θάνατο μαζί με κοινούς εγκληματίες και ληστές.

Η οδός της σωτηρίας που οδηγεί στην αιώνια ζωή, είναι <<τεθλιμμένη>>. Η πύλη απ' όπου εισέρχεται κανείς στη ζωή αυτή είναι <<στενή>> (Ματθ. ζ' 14). Αυτό φαίνεται καθαρά τόσο στη διδασκαλία του Κυρίου, όσο και στο ίδιο το παράδειγμά Του. Ο Κύριος το προείπε αυτό στους αποστόλους και σ' όσους ήθελαν να τον ακολουθήσουν.

Τους προανήγγειλε πως <<εν τω κόσμω θλίψιν έξετε>> (Ιωάν. ιστ' 33). Ο κόσμος θα τους μισούσε, θα τους καταδίωκε και τελικά θα τους σκότωνε (πρβλ. Ιωάν. ιε' 18, ιστ' 2-3). Ο Κύριος παρομοίωσε την κατάσταση των μαθητών και των πιστών Του μ' εκείνην των προβάτων που βρίσκονται ανάμεσα σε λύκους (βλ. Ματθ. ι' 16).

Απ' όλα αυτά φαίνεται καθαρά πως τη θλίψη και τους διωγμούς τους έχει προαναγγείλει ο Κύριος στους αληθινούς δούλους και τους πιστούς Του, τους έχει προειδοποιήσει πως θα τους υποστούν στη διάρκεια της επίγειας ζωής τους. Κι αυτό που έχει ορίσει ο Θεός είναι αδύνατο να το εμποδίσει οποιαδήποτε ανθρώπινη ύπαρξη, όση σοφία, σύνεση ή προνοητικότητα κι αν διαθέτει.

Ιδιαίτερα εκείνος που προσέρχεται στη μοναχική ζωή, πρέπει να παραδοθεί ολοκληρωτικά στο θέλημα και τη καθοδήγηση του Θεού. Πρέπει να προετοιμαστεί για να υπομείνει όλα τα μαρτύρια που παραχωρεί η πρόνοια του Θεού, να υποφέρει ο δούλος Του στην επίγεια περιπέτειά του. Η Αγία Γραφή προειδοποιεί:

Παιδί μου, αν προσέρχεσαι να υπηρετήσεις τον Κύριο, ετοίμασε τον εαυτό σου με υπομονή και θάρρος και να μην παρασυρθείς μακριά από τον Κύριο σε καιρούς δυσκολιών. Να μείνεις προσκολλημένος στο Θεό και να μην απομακρυνθείς από κοντά Του, ώστε να δοξαστείς και να μεγαλυνθείς στα γερατειά σου.

Κάθε πειρασμό και κάθε δύσκολη περίσταση που θα ξεσπάσει πάνω σου, να τα δεχτείς με υπομονή και σε κάθε δύσκολη μεταβολή των δοκιμασιών σου, να δείξεις μακροθυμία. Γιατί όπως ο χρυσός καθαρίζεται και γίνεται λαμπρότερος με τη φωτιά, έτσι κι οι άνθρωποι γίνονται δεκτοί από τον Κύριο μέσα από το καμίνι των θλίψεων.

<<Τέκνον, ει προσέχη δουλεύειν Κυρίω τω Θεώ, ετοίμασον την ψυχήν σου εις πειρασμόν' εύθυνον την καρδίαν σου και καρτέρησον και μη σπεύσης εν καιρώ επαγωγής' κολλήθητι αυτώ και μη αποστής, ίνα αυξηθής επ' εσχάτων σου. Παν ο εάν απαχθή σοι, δέξαι και εν αλλάγμασι ταπεινώσεώς σου μακροθύμησον' ότι εν πυρί δοκιμάζεται χρυσός και άνθρωποι δεκτοί εν καμίνω ταπεινώσεως>> (Σοφ. Σειράχ β' 1-5).

Γιατί ο Κύριος επιφύλαξε στους πιστούς Του θλίψεις και δοκιμασίες σ' αυτήν τη ζωή, ενώ στους εχθρούς Του χαρίζει ευμάρεια, υλικά αγαθά και κοσμικές επιτυχίες;

Το μυαλό του σαρκικού ανθρώπου σκέφτεται: <<Αυτά τα πράγματα έπρεπε να γίνονται αντίθετα>>. Αυτό λέει η λογική. Ο άνθρωπος είναι μια εκπεσμένη ύπαρξη.

Αποβλήθηκε από τον παράδεισο και καταδικάστηκε να ζήσει στη γη, έγινε θνητός επειδή παραβίασε την εντολή του Θεού. Μετά την παράβαση ο άνθρωπος υπόκειται στο θάνατο. Η ζωή του σώματος είναι η ψυχή, που δε χωρίστηκε από το σώμα αμέσως μετά την πτώση.

Η ψυχή αμέσως μετά την πτώση όμως απομακρύνθηκε από το Άγιο Πνεύμα, που της χορηγεί ζωή, ενώ το σώμα δηλητηριάστηκε αθεράπευτα.

Μετά την πτώση το σώμα δεν αποχωρίστηκε αμέσως από την ψυχή, που είναι η ζωή του. 

Η ψυχή όμως, που ζωή της είναι το Άγιο Πνεύμα, χωρίστηκε από το σώμα αμέσως μετά την πτώση.

Το Άγιο Πνεύμα αποσύρθηκε κι έμεινε μόνη της, επειδή ήταν μολυσμένη από την αμαρτία.

Με τέτοια νεκρή ψυχή και μ' ένα σώμα με ζωή όπως και των ζώων, ο πρώτος άνθρωπος εξορίστηκε στη γη για ορισμένο χρόνο. Όπως και οι κατοπινοί άνθρωποι, που γεννήθηκαν και ζουν στη γη για ορισμένο χρόνο κι αυτοί. Όταν τελειώσει ο χρόνος αυτός, που τον ονομάζουμε επίγεια ζωή, το σώμα παραδίδεται τελικά στο θάνατο, αφού ταλαιπωρήθηκε απ' αυτόν κι αγωνίστηκε μαζί του σ' ολόκληρη την επίγεια διαδρομή του.

Η επίγεια ζωή δόθηκε στον άνθρωπο από τη χάρη του Θεού, με σκοπό να την χρησιμοποιήσει για να κερδίσει τη σωτηρία του, για την αποκατάσταση και την επαναφορά του, δηλαδή από το θάνατο στη ζωή. Η σωτηρία ή η αναγέννηση του ανθρώπου από το Άγιο Πνεύμα κατορθώνεται με μέσα που χορηγεί ο Λυτρωτής και Σωτήρας μας, ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός.

Οι άνθρωποι που γεννήθηκαν πριν από την έλευση του Λυτρωτή, έπρεπε ν' αναζητήσουν τη σωτηρία τους πιστεύοντας στον αναμενόμενο Μεσσία, να λάβουν τη σωτηρία τους μετά την λύτρωση που πρόσφερε ο Λυτρωτής.

Εκείνοι που γεννήθηκαν μετά την έλευση του Λυτρωτή, έπρεπε ν' αναζητήσουν τη σωτηρία τους πιστεύοντας στο Λυτρωτή που είχε έρθει, να γευτούν τη σωτηρία τους ακόμα και κατά τη διάρκεια της επίγειας ζωής τους, ενώ την τελική και αμετάβλητη σωτηρία τους θα την λάβουν μετά τον χωρισμό της ψυχής από το σώμα και την τελική κρίση.

Όποιος πιστεύει στο Σωτήρα Χριστό πρέπει απαραίτητα ν' αναγνωρίσει και να ομολογήσει την πτώση του, την κατάσταση της εξορίας που βιώνει στη γη. Πρέπει ν' αναγνωρίσει και να ομολογήσει αυτό με τη ζωή του, ώστε η αναγνώριση κι η ομολογία του να είναι ζωντανές κι αποτελεσματικές, όχι νεκρές και ατελέσφορες.

Διαφορετικά δεν μπορεί ν' αναγνωρίσει όπως πρέπει τον Λυτρωτή. Το Λυτρωτή και Σωτήρα νιώθουν πως τον χρειάζονται εκείνοι μόνο που βρίσκονται σε πτώση, που κινδυνεύουν να χαθούν. Στους άλλους που δε θέλουν ν' αναγνωρίσουν και να ομολογήσουν την πτώση τους, την απώλειά τους, ο Λυτρωτής τους είναι περιττός, αχρείαστος.

Τί σημαίνει ν' αναγνωρίσει και να ομολογήσει ο άνθρωπος την πτώση του με τη ζωή του; Σημαίνει πως πρέπει να υπομένει όλες τις συμφορές της επίγειας ζωής σαν μια δίκαιη ανταπόδοση της πτώσης, σαν μια λογική συνέπεια της αμαρτωλότητάς του.

Σημαίνει ν' αποποιηθεί όλες τις απολαύσεις σαν ανάρμοστες σ' έναν εγκληματία κι εξόριστο, που παρόργισε το Θεό και αποβλήθηκε από Εκείνον. Η πρόσκαιρη επίγεια ζωή είναι απλά ο προθάλαμος της αιώνιας ζωής. Τί λογής είναι αυτή η ζωή;

Αν όσο ζούμε δεν επωφεληθούμε από τη λύτρωση που μας χάρισε δωρεάν ο Λυτρωτής, τη λύτρωση που η αποδοχή ή η απόρριψή της απόκειται στην ελεύθερη βούληση της ανθρώπινης ύπαρξης, τότε η αιώνια ζωή σημαίνει φυλακή μέσα στη κόλαση, μέσα στα πιο τρομερά και φρικτά βάσανα.

Η επίγεια ζωή είναι τόπος γεμάτος δοκιμασίες και θλίψεις. Δεν προσφέρει καμιά χαρά, καμιά παρηγοριά, εκτός από την ελπίδα της σωτηρίας. <<Μακάριοι οι κλαίοντες νυν>>, τώρα που είναι ο καιρός της επίγειας αποδημίας μας. <<Ουαί οι γελώντες νυν>> (Λουκ. στ' 21, 24), εδώ, στην επίγεια ζωή.

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ».
Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Οσίου Ιγνατίου Μπριαντσανίνωφ «Η Στενή Πύλη»,
σε μετάφραση και επιμέλεια του συγγραφέα Πέτρου Μπότση, «Έργα Ε'»,
Αθήνα 2014, σελ. 15-20.